Dirgen üsyanı və ya Qara Qartal üsyanı – hal-hazırki Tatarıstanın şərqi və Başqırdıstanın qərbində yerləşən bölgədə müharibə kommunizmi siyasətinə qarşı Yaşıl Ordu qrupları tərəfindən reallaşdırılan üsyan.
Üsyan 4 fevral 1920-ci ildə Ufa quberniyasına bağlı Yanqa Yelan kəndində başlamışdır. Kəndlilərin artıq olan ərzaqlarının müsadirə edilməsinə qarşı çıxılması nəticəsində toqquşmalar yaşandı. Kəndlilər məhsullarını verməyi rədd etdilər və müsadirə bölmələrinə aid əsgərləri (prodotryad) üsyançılardan bəzilərini həbs etdilər. Bundan sonra meydana çıxan hadisələrdə kəndlilər bəzi prodotryad üzvlərini öldürdülər və üsyan dalğasını başlatdılar. 9 fevralda Minzele komitə rəhbəri və Zey mili rəisi üsyançılar tərəfindən öldürüldü. 10 fevralda kəndlilər Zeydəki Sovet təmsilçisini də öldürdülər. Üsyan Ufa quberniyasına bağlı Belebey, Kazan valiliyinə bağlı Çistopolski uyezdi və Samara quberniyasına bağlı Buqulminski uyezdinə də yayıldı. Üsyançıların liderinin adı I Milovanov idi. Qrupun şüarları "Rədd olsun kommunistlər və vətəndaş müharibəsi, yaşasın müəssislər məclisi!"
Qara Qartal ikaraq da anılan kəndli üsyançıların sayı get-gedə artdı. Üsyançı sayı qaynaqlarda 26.000–50.000 arası dəyişir. Üsyançılar üsyana adını verın dirgenlər ilə birlikdə balta və bellərlə silahlanmışdılar. Çekaya bağlı bölmələr hücum edən kəndlilərə qarşı ağır mexaniki silahlar və toplardan istifadə etdilər. Tezliklə üsyan hərəkatı qonşu Ufa əyalətinin Belebeyevski, Birsky və Ufa mahallarına, eləcə də Kazan və Samara əyalətlərinə bitişik olan rayonlara yayıldı. Üsyançıların əsas hissəsi 26 min nəfərə yaxın olan başqırd və tatar kəndliləri idi. Hərəkətdə Rus, Alman və Latviya kəndlərinin sakinləri də fəal iştirak edirdi. Liderlər kəndlilərdən kənarda qaldı və tədricən qiyam daha mütəşəkkil oldu. Üsyançılar "Qara Qartalın Xalq Ordusu" na səfərbərlik elan etdilər. Üsyançılar əsasən meydança, balta, piketlərlə silahlanmışdılar; təxminən 1200 tüfəng, bir neçə pulemyot var idi. Üsyançılar, sovet hakimiyyətinin liderlərini tarlada qida məhsullarına qarşı vəhşicəsinə əzdilər. Martın ortasına qədər davam edən üsyanda minlərlə üsyançı öldürüldü və yüzlərlə kənd məhv edildi. Təxminən 800 sovet əsgər və 3.000-dən çox kəndli yaralandı.
İstinadlar
Сәнәкчеләр фетнәсе. Tatar ensiklopediyası. 1921.
Nicolas Werth, Karel Bartošek, Jean-Louis Panné. The Black Book of Communism: Crimes, Terror, Repression. Harvard University Press. 1999. səh. 865. ISBN0-674-07608-7.
dirgen, üsyanı, qara, qartal, üsyanı, hazırki, tatarıstanın, şərqi, başqırdıstanın, qərbində, yerləşən, bölgədə, müharibə, kommunizmi, siyasətinə, qarşı, yaşıl, ordu, qrupları, tərəfindən, reallaşdırılan, üsyan, rusiya, vətəndaş, müharibəsitarix, fevral, 1920y. Dirgen usyani ve ya Qara Qartal usyani hal hazirki Tataristanin serqi ve Basqirdistanin qerbinde yerlesen bolgede muharibe kommunizmi siyasetine qarsi Yasil Ordu qruplari terefinden reallasdirilan usyan 1 Dirgen usyaniRusiya vetendas muharibesiTarix 4 fevral 1920Yeri Ufa quberniyasiSebebi SSRI nin tezyiqleriNeticesi Qizil Ordu usyani yatirtdiMunaqise terefleriYasil Ordu qruplari Qizil OrduHaqqinda RedakteUsyan 4 fevral 1920 ci ilde Ufa quberniyasina bagli Yanqa Yelan kendinde baslamisdir Kendlilerin artiq olan erzaqlarinin musadire edilmesine qarsi cixilmasi neticesinde toqqusmalar yasandi Kendliler mehsullarini vermeyi redd etdiler ve musadire bolmelerine aid esgerleri prodotryad usyancilardan bezilerini hebs etdiler Bundan sonra meydana cixan hadiselerde kendliler bezi prodotryad uzvlerini oldurduler ve usyan dalgasini baslatdilar 9 fevralda Minzele komite rehberi ve Zey mili reisi usyancilar terefinden olduruldu 10 fevralda kendliler Zeydeki Sovet temsilcisini de oldurduler 2 Usyan Ufa quberniyasina bagli Belebey Kazan valiliyine bagli Cistopolski uyezdi ve Samara quberniyasina bagli Buqulminski uyezdine de yayildi Usyancilarin liderinin adi I Milovanov idi Qrupun suarlari Redd olsun kommunistler ve vetendas muharibesi yasasin muessisler meclisi Qara Qartal ikaraq da anilan kendli usyancilarin sayi get gede artdi Usyanci sayi qaynaqlarda 26 000 50 000 arasi deyisir 3 Usyancilar usyana adini verin dirgenler ile birlikde balta ve bellerle silahlanmisdilar Cekaya bagli bolmeler hucum eden kendlilere qarsi agir mexaniki silahlar ve toplardan istifade etdiler Tezlikle usyan herekati qonsu Ufa eyaletinin Belebeyevski Birsky ve Ufa mahallarina elece de Kazan ve Samara eyaletlerine bitisik olan rayonlara yayildi Usyancilarin esas hissesi 26 min nefere yaxin olan basqird ve tatar kendlileri idi Hereketde Rus Alman ve Latviya kendlerinin sakinleri de feal istirak edirdi Liderler kendlilerden kenarda qaldi ve tedricen qiyam daha mutesekkil oldu Usyancilar Qara Qartalin Xalq Ordusu na seferberlik elan etdiler Usyancilar esasen meydanca balta piketlerle silahlanmisdilar texminen 1200 tufeng bir nece pulemyot var idi Usyancilar sovet hakimiyyetinin liderlerini tarlada qida mehsullarina qarsi vehsicesine ezdiler Martin ortasina qeder davam eden usyanda minlerle usyanci olduruldu ve yuzlerle kend mehv edildi Texminen 800 sovet esger ve 3 000 den cox kendli yaralandi Istinadlar Redakte Sәnәkchelәr fetnәse Tatar ensiklopediyasi 1921 Nicolas Werth Karel Bartosek Jean Louis Panne The Black Book of Communism Crimes Terror Repression Harvard University Press 1999 seh 865 ISBN 0 674 07608 7 Kulsharipov Bashkirskaya enciklopediya Ufa 2015 seh 27 ISBN 978 5 88185 306 8 Menbe https az wikipedia org w index php title Dirgen usyani amp oldid 6198082, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
