Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu, , çünki hansısa məqalədən bu məqaləyə verilmiş keçid yoxdur. (fevral 2023) |
Dmitri Stepanoviç Kodzokov (doğum adı — Lukman Kodzokov, Лэкъумэн Къуэдзокъуэ; 1818 – 1893) — Kabardalı ictimai xadimi.
| Dimitri Kodzokov | |
|---|---|
| kab.-çərk. Лэкъумэн Къуэдзокъуэ | |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | 1818 |
| Doğum yeri | Pervomay rayonu, Abukovo kəndi, Rusiya imperiyası |
| Vəfat tarixi | 1893 |
| Milliyyəti | kabardalı |
| Vətəndaşlığı |  Rusiya imperiyası |
| Təhsili | Moskva İmperator Universiteti |
| Fəaliyyəti | siyasətçi |
| Atası | Maqomet Kodzokov |
| Elmi fəaliyyəti | |
| Tanınır | ictimai xadim |
| | |
| Təltifləri |  |
Həyatı
Dmitri Kodzakov Dağ-Qafqaz eskadronu, leyb-qvardiyasında xidmət edən Maqomet Kodzakovun oğludur. 1820-ci illərin sonlarından Moskvada, Aleksey Xomyakovun ailəsində böyüyür. 1834-cü ildə məzunu olduğu professor Pavlovun xüsusi internat məktəbinə göndərilir. 1838-ci ildə Moskva Universitetinin Fəlsəfə Fakültəsinin 1-ci (Tarixi və Filologiya) bölməsini bitirir (Moskva Universitetini bitirən ilk Kabardalı). Burada "Qafqazın Təsviri" əsəri tələbə yazı müsabiqəsində birinci yerlərdən birini tutur.
1839-cu il iyulun sonunda Kodzokov Şimali Qafqaza, vətəninə qayıdır. Burada Kodzokov nümunəvi təsərrüfatların təşkili planlarını: dağlıların görə və mənimsəyə bildikləri kənd təsərrüfatının mütərəqqi formalarınını, yeni yiyələndikləri sənətkarlıq sahələri, onu övladlığa götürən valideynləri Xomyakovlara yazdığı məktublarda Avropa ev tikmə bacarıqları və məişət rahatlığı planlarını hazırlamağa başladı. Kodzokov Qafqaza gəldiyi ilk gündən at yetişdirməyə maraq göstərdi. Hələ 1840-cı ildə Xomyakovlar ailəsinə yazdığı məktubda qeyd edirdi: "Kunaklardan mənə bağışlanan atlardan, mal-qaradan və qoyunlardan təsərrüfat sakinləri üçün nümunəvi təməl qoymaq niyyətindəyəm. Ancaq insanların və əllərin olmaması hər cür ehtiyatlı tədbirləri çətinləşdirir."
1840–1841-ci illərdə Pyatiqorskda Mixail Lermontovla görüşür.
1845–1851-ci illərdə Zaqafqaziya gömrük dairəsinin idarəsində xidmətə başlayır; 1861–1863-cü illərdə Qafqaz qubernatorunun xüsusi tapşırıqları üzrə vəzifəli şəxsi kimi xidmət göstərmişdir; 1863–1869-cu illərdə Terek-Kuban mülk-torpaq komissiyasının sədri olub.
1867-ci ildə 2-ci dərəcəli ilə təltif edilmişdir.
1869–1888-ci illərdə Dimitri Kodzokov Kuban və Terek bölgələri dağlılarının mülkiyyət hüquqlarının təhlili komissiyasının sədri olur. Ancaq müxtəlif vəzifələrdə olsa da Qafqazda heyvandarlıq və xüsusən atçılıqla bağlı gördüyü işlərindən uzaqlaşmadı: 1869-cu ilin avqustunda Stavropol vilayətinin Pyatiqorsk rayonunda at yetişdirənlərin birinci qurultayında çıxış etdi. 1875-ci ilin sentyabrında Kodzokov "Qafqaz atçılıq dairəsi rəhbərliyi tərəfindən irəli sürülən at yetişdirmə sınaqları və təşviqi qaydaları" ilə əlaqədar yazı təqdim etdi. Dağlıların həyatında əhəmiyyətli hadisə olaraq, 1868-ci ildə kənd təsərrüfatı üçün mütəxəssislərin hazırlayan Vladiqafqaz peşə məktəbinin açılmasını hesab etdi. Kodzokovlar 4 min rubl dəyərində böyük torpaq sahəsini məktəbin "əbədi mülkiyyətinə" köçürdükdən sonra Qafqaz təhsil dairəsinin qəyyumu "belə dəyərli ianəyə görə" Dimitri Kodzokova dərin minnətdarlığını bildirdi.
İstinadlar
- История Кабардино-Балкарской АССР с древнейших времен до наших дней. 1. Москва: Наука (издательство). Кабардино-Балкарский науч.-исслед. ин-т при Совете Министров Кабардино-Балкарской АССР ; глав. ред. Кумыков, Туган Хабасович. 1967.
- Кумыков Т. Х. Жизнь и общественная деятельность Л. М. Кодзокова. Нальчик: Кабард.-Балкар. кн. изд-во. Кабард.-Балкар. науч.-исслед. ин-т при Совете Министров КБАССР ; Т. Х. Кумыков. 1962.
- Книга:Лермонтовская энциклопедия||Кодзоков Дмитрий Степанович||http://feb-web.ru/feb/lermenc/lre-abc/lre/lre-2285.htm Arxivləşdirilib 2022-03-02 at the Wayback Machine
- "Отчёт о состояниях и действиях Императорского Московского университета за 1835/6 академический и 1836 гражданский годы". 2021-10-28 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-10-15.
- "Глава из книги о Конном рассаднике". 2012-06-24 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2012-06-16.
- Казаков А. В. Адыги (черкесы) на российской военной службе. Воеводы и офицеры. — 2010.
- Айларова
Mənbə
- Айларова С. А. "Д.С. Кодзоков в 30-70-е гг. XIX века: просветитель, реформатор, хозяйственник". 2011. İstifadə tarixi: 2012-06-16.
- С. Н. Бейтуганов. Магомет и Дмитрий (Лукман) Кодзоковы
- Dimitri Kodzokov // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] (3-е изд.). М.: Советская энциклопедия. гл. ред.: А. М. Прохоров. 1969–1978. ст. 12.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu tenha meqaledir cunki hansisa meqaleden bu meqaleye verilmis kecid yoxdur Lutfen elaqeli meqalelerden bu sehifeye kecid vermeye calisin fevral 2023 Dmitri Stepanovic Kodzokov dogum adi Lukman Kodzokov Lekumen Kuedzokue 1818 1893 Kabardali ictimai xadimi Dimitri Kodzokovkab cerk Lekumen KuedzokueSexsi melumatlarDogum tarixi 1818Dogum yeri Pervomay rayonu Abukovo kendi Rusiya imperiyasiVefat tarixi 1893Milliyyeti kabardaliVetendasligi Rusiya imperiyasiTehsili Moskva Imperator UniversitetiFealiyyeti siyasetciAtasi Maqomet KodzokovElmi fealiyyetiTaninir ictimai xadimTeltifleri Muqeddes Anna ordeniHeyatiDmitri Kodzakov Dag Qafqaz eskadronu leyb qvardiyasinda xidmet eden Maqomet Kodzakovun ogludur 1820 ci illerin sonlarindan Moskvada Aleksey Xomyakovun ailesinde boyuyur 1834 cu ilde mezunu oldugu professor Pavlovun xususi internat mektebine gonderilir 1838 ci ilde Moskva Universitetinin Felsefe Fakultesinin 1 ci Tarixi ve Filologiya bolmesini bitirir Moskva Universitetini bitiren ilk Kabardali Burada Qafqazin Tesviri eseri telebe yazi musabiqesinde birinci yerlerden birini tutur 1839 cu il iyulun sonunda Kodzokov Simali Qafqaza vetenine qayidir Burada Kodzokov numunevi teserrufatlarin teskili planlarini daglilarin gore ve menimseye bildikleri kend teserrufatinin mutereqqi formalarinini yeni yiyelendikleri senetkarliq saheleri onu ovladliga goturen valideynleri Xomyakovlara yazdigi mektublarda Avropa ev tikme bacariqlari ve meiset rahatligi planlarini hazirlamaga basladi Kodzokov Qafqaza geldiyi ilk gunden at yetisdirmeye maraq gosterdi Hele 1840 ci ilde Xomyakovlar ailesine yazdigi mektubda qeyd edirdi Kunaklardan mene bagislanan atlardan mal qaradan ve qoyunlardan teserrufat sakinleri ucun numunevi temel qoymaq niyyetindeyem Ancaq insanlarin ve ellerin olmamasi her cur ehtiyatli tedbirleri cetinlesdirir 1840 1841 ci illerde Pyatiqorskda Mixail Lermontovla gorusur 1845 1851 ci illerde Zaqafqaziya gomruk dairesinin idaresinde xidmete baslayir 1861 1863 cu illerde Qafqaz qubernatorunun xususi tapsiriqlari uzre vezifeli sexsi kimi xidmet gostermisdir 1863 1869 cu illerde Terek Kuban mulk torpaq komissiyasinin sedri olub 1867 ci ilde 2 ci dereceli Muqeddes Anna ordeni ile teltif edilmisdir 1869 1888 ci illerde Dimitri Kodzokov Kuban ve Terek bolgeleri daglilarinin mulkiyyet huquqlarinin tehlili komissiyasinin sedri olur Ancaq muxtelif vezifelerde olsa da Qafqazda heyvandarliq ve xususen atciliqla bagli gorduyu islerinden uzaqlasmadi 1869 cu ilin avqustunda Stavropol vilayetinin Pyatiqorsk rayonunda at yetisdirenlerin birinci qurultayinda cixis etdi 1875 ci ilin sentyabrinda Kodzokov Qafqaz atciliq dairesi rehberliyi terefinden ireli surulen at yetisdirme sinaqlari ve tesviqi qaydalari ile elaqedar yazi teqdim etdi Daglilarin heyatinda ehemiyyetli hadise olaraq 1868 ci ilde kend teserrufati ucun mutexessislerin hazirlayan Vladiqafqaz pese mektebinin acilmasini hesab etdi Kodzokovlar 4 min rubl deyerinde boyuk torpaq sahesini mektebin ebedi mulkiyyetine kocurdukden sonra Qafqaz tehsil dairesinin qeyyumu bele deyerli ianeye gore Dimitri Kodzokova derin minnetdarligini bildirdi IstinadlarIstoriya Kabardino Balkarskoj ASSR s drevnejshih vremen do nashih dnej 1 Moskva Nauka izdatelstvo Kabardino Balkarskij nauch issled in t pri Sovete Ministrov Kabardino Balkarskoj ASSR glav red Kumykov Tugan Habasovich 1967 Kumykov T H Zhizn i obshestvennaya deyatelnost L M Kodzokova Nalchik Kabard Balkar kn izd vo Kabard Balkar nauch issled in t pri Sovete Ministrov KBASSR T H Kumykov 1962 Kniga Lermontovskaya enciklopediya Kodzokov Dmitrij Stepanovich http feb web ru feb lermenc lre abc lre lre 2285 htm Arxivlesdirilib 2022 03 02 at the Wayback Machine Otchyot o sostoyaniyah i dejstviyah Imperatorskogo Moskovskogo universiteta za 1835 6 akademicheskij i 1836 grazhdanskij gody 2021 10 28 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2021 10 15 Glava iz knigi o Konnom rassadnike 2012 06 24 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2012 06 16 Kazakov A V Adygi cherkesy na rossijskoj voennoj sluzhbe Voevody i oficery 2010 AjlarovaMenbeAjlarova S A D S Kodzokov v 30 70 e gg XIX veka prosvetitel reformator hozyajstvennik 2011 Istifade tarixi 2012 06 16 S N Bejtuganov Magomet i Dmitrij Lukman Kodzokovy Dimitri Kodzokov Bolshaya sovetskaya enciklopediya v 30 t 3 e izd M Sovetskaya enciklopediya gl red A M Prohorov 1969 1978 st 12