fbpx
Wikipedia

Didaktik ədəbiyyat

Didaktik ədəbiyyat (yun. didaktos - nəsihət verən) — elmi, fəlsəfi, mənəvi-əxlaqi, dini görüş və ideyaları bədii formalarda əks etdirən nəsihətamiz xarakterli ədəbiyyat. Didaktik ədəbiyyatın ilk nümunələri sinkretizm dövrünə aiddir. Qədim Yunanıstanda Hesiodun əkinçi-əxlaqi görüşlərini əks etdirən "Zəhmətlər və günlər" eposu, Lukretsinin "Şeylərin təbiəti haqqında" fəlsəfi poeması, Çində Lao-Tszının "Dao de tszin" fəlsəfi poeması, Hindistanda "Pançatantra", "Kəlilə və Dimnə", Azərbaycanda, İranda, həmçinin Orta Asiyada "Avesta", Rusiyada "Vladimir Monomaxın öyüdləri" və s. əsərlərdə nəsihətamiz motivlər əsas yer tutur. Sonrakı dövrlərdə Nikola Bualo ("Poeziya sənəti"), Aleksandr Pop ("İnsan haqqında təcrübə"), Mixail Vasilyeviç Lomonosov ("Şüşənin faydası barədə məktub") və başqaları didaktik əsərlər yaratmışlar.

Didaktik ədəbiyyat Yaxın və Orta Şərqdə, o cümlədən Azərbaycanda da geniş yayılmışdır. Sufi lirikası və nəsrini bütövlükdə didaktik ədəbiyyat hesab etmək olar. Didaktik ədəbiyyatın təmsil, nəsihətnamə, öyüd, məsəl kimi spesifik janrları da vardır. “Qabusnamə”, Sədi Şirazinin “Gülüstan” və “Bustan” əsərləri, Cəlaləddin Ruminin “Məsnəvi”si didaktik ədəbiyyatın klassik nümunələridir. Xaqani Şirvani, Nizami Gəncəvi, Məhəmməd Füzuli və başqalarının şeir və poemaları, Azərbaycan xalq şeiri, aşıq poeziyası nümunələri bu qəbildəndir. Qasım bəy Zakir, Abbasqulu Ağa Bakıxanov, Seyid Əzim Şirvani, Mirzə Ələkbər Sabir və başqaları nəsihətamiz məzmunlu əsərlər yazmışlar.

XIX əsrdən etibarən realist ədəbiyyatın inkişafı ilə əlaqədar “didaktik ədəbiyyat” anlayışı, əsasən, öz əhəmiyyətini itirməyə başlamışdır. Ədəbiyyatın ictimai-tərbiyəvi vəzifəsini yerinə yetirməsində realist əsərlərin rolunu ön plana çəkən Mirzə Fətəli Axundzadə insanların əxlaqi təkamülündə didaktik ədəbiyyatın təsirsiz olduğunu qeyd edirdi.

Ədəbiyyat

  • Mirəhmədov Ə. Ədəbiyyatşünaslıq. Ensiklopedik lüğət. Bakı. 1998.

didaktik, ədəbiyyat, didaktos, nəsihət, verən, elmi, fəlsəfi, mənəvi, əxlaqi, dini, görüş, ideyaları, bədii, formalarda, əks, etdirən, nəsihətamiz, xarakterli, ədəbiyyat, nümunələri, sinkretizm, dövrünə, aiddir, qədim, yunanıstanda, hesiodun, əkinçi, əxlaqi, g. Didaktik edebiyyat yun didaktos nesihet veren elmi felsefi menevi exlaqi dini gorus ve ideyalari bedii formalarda eks etdiren nesihetamiz xarakterli edebiyyat Didaktik edebiyyatin ilk numuneleri sinkretizm dovrune aiddir Qedim Yunanistanda Hesiodun ekinci exlaqi goruslerini eks etdiren Zehmetler ve gunler eposu Lukretsinin Seylerin tebieti haqqinda felsefi poemasi Cinde Lao Tszinin Dao de tszin felsefi poemasi Hindistanda Pancatantra Kelile ve Dimne Azerbaycanda Iranda hemcinin Orta Asiyada Avesta Rusiyada Vladimir Monomaxin oyudleri ve s eserlerde nesihetamiz motivler esas yer tutur Sonraki dovrlerde Nikola Bualo Poeziya seneti Aleksandr Pop Insan haqqinda tecrube Mixail Vasilyevic Lomonosov Susenin faydasi barede mektub ve basqalari didaktik eserler yaratmislar Didaktik edebiyyat Yaxin ve Orta Serqde o cumleden Azerbaycanda da genis yayilmisdir Sufi lirikasi ve nesrini butovlukde didaktik edebiyyat hesab etmek olar Didaktik edebiyyatin temsil nesihetname oyud mesel kimi spesifik janrlari da vardir Qabusname Sedi Sirazinin Gulustan ve Bustan eserleri Celaleddin Ruminin Mesnevi si didaktik edebiyyatin klassik numuneleridir Xaqani Sirvani Nizami Gencevi Mehemmed Fuzuli ve basqalarinin seir ve poemalari Azerbaycan xalq seiri asiq poeziyasi numuneleri bu qebildendir Qasim bey Zakir Abbasqulu Aga Bakixanov Seyid Ezim Sirvani Mirze Elekber Sabir ve basqalari nesihetamiz mezmunlu eserler yazmislar XIX esrden etibaren realist edebiyyatin inkisafi ile elaqedar didaktik edebiyyat anlayisi esasen oz ehemiyyetini itirmeye baslamisdir Edebiyyatin ictimai terbiyevi vezifesini yerine yetirmesinde realist eserlerin rolunu on plana ceken Mirze Feteli Axundzade insanlarin exlaqi tekamulunde didaktik edebiyyatin tesirsiz oldugunu qeyd edirdi Edebiyyat RedakteMirehmedov E Edebiyyatsunasliq Ensiklopedik luget Baki 1998 Menbe https az wikipedia org w index php title Didaktik edebiyyat amp oldid 5749845, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.