Azərbaycanca
Deutsch
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
Dezoksiriboza ― daha dəqiq, 2-dezoksiriboza H−(C=O)−(CH2)−(CHOH)3−H formullu monosaxariddir. Dezoksiriboza şəkərinin riboza şəkərindən fərqi, adından da görsəndiyi kimi, C2-də olan oksigen atomu əksikliyidir. Həmçinin Arabinoza və riboza şəkərləri də C2-nin stereoizomerliyinə görə fərqlənirlər, lakin Dezoksiriboza ribozadan istehsal olunduğu üçün biz onu 2-dezoksiarabinoza adlandıra bilmərik.
| Dezoksiriboza | |
|---|---|
 | |
| Ümumi | |
| Kimyəvi formulu | C₅H₁₀O₄ |
| Molyar kütlə | 0 kq |
| Termik xüsusiyyətlər | |
| Ərimə nöqtəsi | 91 °C |
| Təsnifatı | |
| CAS-da qeyd. nöm. | 36792-88-8 |
| PubChem | 439576 |
| ChemSpider | 388661 |
Tarixi
Dezoksiriboza 1929-cu ildə Fobus Levene tərəfindən kəşf olunmuşdur. Fobus Levene həmçinin, RNT və DNT-ni xarakterizə etmiş, D-ribozanı, DNT-nin tərkibinin adenin, quanin, timin, sitozin azot əsasları, dezoksiriboza və fosfat qrupundan ibarət olduğunu tapıb.
Strukturu
Dezoksiribozanın bütün hidroksid qrupları(−OH) Fişer proyeksiyasında eyni tərəfdədir. Fişer proyeksiyasındakı hansı tərəfdə yerləşməsinə görə 2 enantiomerə bölünür: bioloji əhəmiyyətli 2-dezoksi-D-riboza və nadir hallarda rast gəlinən, güzgü əksi olan 2-dezoksi-L-riboza . Dezoksiriboza aldehid qrupundan və 5 karbon atomundan ibarət monosaxarid və ya aldopentozadır. Suda məhlulunda Dezoksiriboza əsasən bu 3 quruluşda olur: xətti quruluş(~0.7%), 5-li halqalı quruluş (deoksiribofuranoza; ~25%) və 6-lı halqalı quruluş (deoksiribopiranoza; ~75%).
Bioloji əhəmiyyəti
2-dezoksi-D-riboza orqanizmin əksər hüceyrələrində irsi məlumatların daşıyıcısı olan DNT-nin tərkibini təşkil edir. DNT spiral halında burularaq bir-birinə sarılmış iki polimer zəncirdən ibarətdir və hər bir zəncir nukleotidlərdən ibarətdir. Nukleotid Fosfat qrupundan və nukleosiddən, nukleosidlər isə pentoza(2-desoksiriboza) və amin qrupdan təşkil olunub. Amin qrupu dezoksiribozanın C1 karbonuna, Fosfat qrupu isə iki şəkərə- birinə C3-dən, digərinə isə C5-də, hidroksil qrupunu əvəz edərək birləşir.
Sintezi
İstinadlar
- beta-D-2-Deoxyribose (ing.).
- "Comprehensive Timeline of Biological Discoveries" (PDF). 10 September 2016 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 31 July 2017.
- C Bernelot-Moens and B Demple (1989), Multiple DNA repair activities for 3′-deoxyribose fragments in Escherichia coli. Nucleic Acids Research, Volume 17, issue 2, p. 587–600.
- C.Michael Hogan. 2010. Deoxyribonucleic acid. Encyclopedia of Earth. National Council for Science and the Environment. 2012-12-25 at the Wayback Machine eds. S.Draggan and C.Cleveland. Washington DC
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Dezoksiriboza daha deqiq 2 dezoksiriboza H C O CH2 CHOH 3 H formullu monosaxariddir Dezoksiriboza sekerinin riboza sekerinden ferqi adindan da gorsendiyi kimi C2 de olan oksigen atomu eksikliyidir Hemcinin Arabinoza ve riboza sekerleri de C2 nin stereoizomerliyine gore ferqlenirler lakin Dezoksiriboza ribozadan istehsal olundugu ucun biz onu 2 dezoksiarabinoza adlandira bilmerik DezoksiribozaUmumiKimyevi formulu C H O Molyar kutle 0 kqTermik xususiyyetlerErime noqtesi 91 CTesnifatiCAS da qeyd nom 36792 88 8PubChem 439576ChemSpider 388661TarixiDezoksiriboza 1929 cu ilde Fobus Levene terefinden kesf olunmusdur Fobus Levene hemcinin RNT ve DNT ni xarakterize etmis D ribozani DNT nin terkibinin adenin quanin timin sitozin azot esaslari dezoksiriboza ve fosfat qrupundan ibaret oldugunu tapib D dezoksiriboza ve L dezoksiribozaStrukturuDezoksiribozanin butun hidroksid qruplari OH Fiser proyeksiyasinda eyni terefdedir Fiser proyeksiyasindaki hansi terefde yerlesmesine gore 2 enantiomere bolunur bioloji ehemiyyetli 2 dezoksi D riboza ve nadir hallarda rast gelinen guzgu eksi olan 2 dezoksi L riboza Dezoksiriboza aldehid qrupundan ve 5 karbon atomundan ibaret monosaxarid ve ya aldopentozadir Suda mehlulunda Dezoksiriboza esasen bu 3 qurulusda olur xetti qurulus 0 7 5 li halqali qurulus deoksiribofuranoza 25 ve 6 li halqali qurulus deoksiribopiranoza 75 Dezoksiribozanin mehlulda kimyevi tarazligiBioloji ehemiyyeti2 dezoksi D riboza orqanizmin ekser huceyrelerinde irsi melumatlarin dasiyicisi olan DNT nin terkibini teskil edir DNT spiral halinda burularaq bir birine sarilmis iki polimer zencirden ibaretdir ve her bir zencir nukleotidlerden ibaretdir Nukleotid Fosfat qrupundan ve nukleosidden nukleosidler ise pentoza 2 desoksiriboza ve amin qrupdan teskil olunub Amin qrupu dezoksiribozanin C1 karbonuna Fosfat qrupu ise iki sekere birine C3 den digerine ise C5 de hidroksil qrupunu evez ederek birlesir SinteziIstinadlarbeta D 2 Deoxyribose ing Comprehensive Timeline of Biological Discoveries PDF 10 September 2016 tarixinde PDF Istifade tarixi 31 July 2017 C Bernelot Moens and B Demple 1989 Multiple DNA repair activities for 3 deoxyribose fragments in Escherichia coli Nucleic Acids Research Volume 17 issue 2 p 587 600 C Michael Hogan 2010 Deoxyribonucleic acid Encyclopedia of Earth National Council for Science and the Environment 2012 12 25 at the Wayback Machine eds S Draggan and C Cleveland Washington DC