fbpx
Wikipedia

Danbar limiti

Avqust 03, 2021

İnsanın davam etdirə biləcəyi sosial münasibətlər limiti təxmini olaraq 150 ətrafındadır. Buna Danbar limiti deyilir.

İngilis antropoloqu Robin Dunbar tərəfindən üzə çıxarılmış bu limit, qısa olaraq bir insanın maksimum sayda insanlarla qura və davam etdirə biləcəyi sayı göstərir. Bundan artıq şəxslərlə münasibətlərdə ola bilməməyimizin səbəbi isə tamamilə genlərimiz ilə əlaqədardır.

Bu say, insan beyninin neokorteks həcminin bir funksiyasıdır. Danbarın primatlar üzərində apardığı təcrübələr nəticəsində formalaşdırdığı bu formula görə əsasən insanlar üçün 147,8 olan bu say, təbii ki, stabil bir limit deyildir. 100 ilə 230 arasında dəyişə bilər. Aparılmış tədqiqatlar göstərir ki, 150-dən sonra qrupun üzvləri bağlılıq hisslərini itirirlər.

Sosioloqlar 150- 200 ətrafında kritik bir həddin mövcudluğunu 1950-ci illərdən bilirlər. Bu limit sadə şəkildə desək, hər hansı bir qrupda sağlam və bərabər şəkildə davam etdirilə biləcək normal nevroloji sərhəddir.

Bu limit keçildikdən sonra isə insanların bir-birinə olan sosial bağları artıq bir-birlərini insan olaraq anlaya bilmədikləri üçün davam etdirilməsi mümkün olmayan vəziyyətə gəlir.

Bu limiti keçdikdən sonrakı işlər iyerarxik, cəmiyyət daxilindəki rollar müəyyənləşdirilmədən davam etdirilə bilməz. Bu qrupları bir yerdə saxlamaq üçün qanunlar, qaydalar, normalar müəyyənləşdirilməlidir. Çünki insan beyni qarışıq qruplar üçün təkamül keçməmiş, üz-üzə münasibətlər qurduğu daha xırda qruplar üçün təkamül prosesindən keçmişdir.

150 limiti ilk baxışda az kimi görünə bilər, ancaq bu limitin əslində kifayət qədər yetərli olduğunu sübut edən ətrafımızda faktlar mövcuddur.

Məsələn, Danbar, 150 limitinin tətbiqini antropologiyada axtararkən haqqında dəqiq məlumatlara malik olduğumuz 21 müxtəlif yığıcı-ovçu qəbilələrdə ortalama insan sayının 148.4 olduğunu müəyyənləşdirmişdir.

Hal-hazırda Şimali Amerikada yaşayan Hutteritelər və Amişlər ortalama 110 nəfərlik qruplar halında mövcuddurlar. Qrup üzvlərinin sayı 150 nəfəri keçdikdə isə qrupu parçalayırlar. Bunun səbəbini isə limit keçildiyi zaman insanların bir-birlərinə yadlaşmağa başlamasını göstərirlər.

İş dünyasına nəzər salaq. Təşkilat nəzəriyyəsində geniş yayılmış və qəbul edilmiş qanunlardan birinə görə 150 nəfərdən az işçisi olan təşkilatlarda qarşılıqlı münasibətlərdə əsasən daha az problem meydana gəlir, ancaq say artdıqca məhsuldar işləmək məqsədilə iyerarxik struktura ehtiyac tələb olunur.

Danbar limiti 2011-ci ildə Bruno Goncalves, Nicola Perra, Alessandro Vespignani tərəfindən həyata keçirilmiş bir tədqiqat ilə sosial media üstündə test edilmişdir.

Twitter sosial şəbəkəsinə əsaslanaraq həyata keçirilmiş olan bu tədqiqatda dörd il boyunca insanların Twitter tədbirləri üstündə işlər həyata keçirilmişdir. Sonda izləyici sayından ayrı olaraq insanların yalnızca “150” nəfər ilə normal münasibət qura bilməsi müəyyənləşdirilmişdir.

Dostlarımız ilə tanışlarımızı onlara qarşı hiss etdiyimiz yaxınlıq səviyyəsinə görə müəyyənləşdiririk. Dostlar birlikdə vaxt keçirməkdən həzz aldığımız şəxslər, tanışlar isə bizi həyatımızda müvəqqəti olaraq müşayiət edən şəxslərdir. Ancaq reallığa baxanda real həyatda bundan daha fərqli olan təhlillərə gedirik.

Sosial dünyamızı formalaşdıran 150 şəxsin içində münasibət formamıza baxanda bəzi qəliblər qabağımıza çıxır. Ən başda ən yaxınlarımız, çətin anlarda yanımızda olanlarımız, əsla unutmayacaqlarımız var, bunlar əsasən 3 – 5 nəfərdən artıq olmur.

Bu əsas qrupdan əlavə əsasən 10 nəfər ətrafında, nisbətən daha məsafəli olduğumuz daha başqa bir qrup mövcuddur. Bu qrup sosial psixoloqlar tərəfindən “emosiyalar qrupu” kimi təsnif edilirlər, ondan da yuxarı 30 ya da daha artıq şəxsin meydana gətirmiş olduğu başqa bir dairə mövcuddur. Bütün bu dairələri formalaşdıran saylara diqqət edəndə bir qəlib nəzərə dəyməsədə, dairələri bir-birinin daxilində düşünəndə rəqəmin hər dəfə 3-ə vurularaq artdığının şahidi oluruq.

Hər nə qədər bir-birini izləyən bu dairələrin nəyə görə 3-ə vurularaq artmasının səbəbini müəyyən edə bilməsək də, həyata keçilmiş tədqiqatlar göstərir ki, bu tanışlıq dairələrinin hər biri, o dairələri formalaşdıran şəxslərlə əlaqə qurma formamız ilə düz mütənasibdir.

Məsələn, dairələri formalaşdıran şəxslərlə münasibət qurmaq intensivliyimizə nəzər salsaq, beş nəfərlik daxili dairə ilə həftədə ən azı bir dəfə, 15 nəfərlik qrup ilə ayda ən azı bir dəfə, 150 nəfərlik qrup ilə də ildə ən azı bir dəfə münasibət qururuq. Bu limitdən çox olan insanlara da həyatımız boyu ən azı bir dəfə salam vermiş oluruq.

Məlum olan odur ki, müəyyən bir yaxınlıq nizamında tanış ola biləcəyimiz insanların sayında müəyyən bir limit mövcuddur. Danbar limiti bizə münasibətlərimizin önəmli bir hissəsinin ya passiv, ya da ki, çox da yuxarı olmayan bir səviyyədə olduğunu göstərir. Həyatınıza yeni bir insan daxil olanda, ona yer verə bilmək üçün, birinin daha aşağı bir pilləyə düşməsi lazımdır. Məhz buna görə də, həqiqətən də bizi sevənlərə yer vermək üçün, beynimizi bir az sadələşdirmək lazımdır.

Avqust 03, 2021
danbar, limiti, insanın, davam, etdirə, biləcəyi, sosial, münasibətlər, limiti, təxmini, olaraq, ətrafındadır, buna, deyilir, ingilis, antropoloqu, robin, dunbar, tərəfindən, üzə, çıxarılmış, limit, qısa, olaraq, insanın, maksimum, sayda, insanlarla, qura, dav. Insanin davam etdire bileceyi sosial munasibetler limiti texmini olaraq 150 etrafindadir Buna Danbar limiti deyilir Ingilis antropoloqu Robin Dunbar terefinden uze cixarilmis bu limit qisa olaraq bir insanin maksimum sayda insanlarla qura ve davam etdire bileceyi sayi gosterir Bundan artiq sexslerle munasibetlerde ola bilmemeyimizin sebebi ise tamamile genlerimiz ile elaqedardir Bu say insan beyninin neokorteks hecminin bir funksiyasidir Danbarin primatlar uzerinde apardigi tecrubeler neticesinde formalasdirdigi bu formula gore esasen insanlar ucun 147 8 olan bu say tebii ki stabil bir limit deyildir 100 ile 230 arasinda deyise biler Aparilmis tedqiqatlar gosterir ki 150 den sonra qrupun uzvleri bagliliq hisslerini itirirler Sosioloqlar 150 200 etrafinda kritik bir heddin movcudlugunu 1950 ci illerden bilirler Bu limit sade sekilde desek her hansi bir qrupda saglam ve beraber sekilde davam etdirile bilecek normal nevroloji serheddir Bu limit kecildikden sonra ise insanlarin bir birine olan sosial baglari artiq bir birlerini insan olaraq anlaya bilmedikleri ucun davam etdirilmesi mumkun olmayan veziyyete gelir Bu limiti kecdikden sonraki isler iyerarxik cemiyyet daxilindeki rollar mueyyenlesdirilmeden davam etdirile bilmez Bu qruplari bir yerde saxlamaq ucun qanunlar qaydalar normalar mueyyenlesdirilmelidir Cunki insan beyni qarisiq qruplar ucun tekamul kecmemis uz uze munasibetler qurdugu daha xirda qruplar ucun tekamul prosesinden kecmisdir 150 limiti ilk baxisda az kimi gorune biler ancaq bu limitin eslinde kifayet qeder yeterli oldugunu subut eden etrafimizda faktlar movcuddur Meselen Danbar 150 limitinin tetbiqini antropologiyada axtararken haqqinda deqiq melumatlara malik oldugumuz 21 muxtelif yigici ovcu qebilelerde ortalama insan sayinin 148 4 oldugunu mueyyenlesdirmisdir Hal hazirda Simali Amerikada yasayan Hutteriteler ve Amisler ortalama 110 neferlik qruplar halinda movcuddurlar Qrup uzvlerinin sayi 150 neferi kecdikde ise qrupu parcalayirlar Bunun sebebini ise limit kecildiyi zaman insanlarin bir birlerine yadlasmaga baslamasini gosterirler Is dunyasina nezer salaq Teskilat nezeriyyesinde genis yayilmis ve qebul edilmis qanunlardan birine gore 150 neferden az iscisi olan teskilatlarda qarsiliqli munasibetlerde esasen daha az problem meydana gelir ancaq say artdiqca mehsuldar islemek meqsedile iyerarxik struktura ehtiyac teleb olunur Danbar limiti 2011 ci ilde Bruno Goncalves Nicola Perra Alessandro Vespignani terefinden heyata kecirilmis bir tedqiqat ile sosial media ustunde test edilmisdir Twitter sosial sebekesine esaslanaraq heyata kecirilmis olan bu tedqiqatda dord il boyunca insanlarin Twitter tedbirleri ustunde isler heyata kecirilmisdir Sonda izleyici sayindan ayri olaraq insanlarin yalnizca 150 nefer ile normal munasibet qura bilmesi mueyyenlesdirilmisdir Dostlarimiz ile tanislarimizi onlara qarsi hiss etdiyimiz yaxinliq seviyyesine gore mueyyenlesdiririk Dostlar birlikde vaxt kecirmekden hezz aldigimiz sexsler tanislar ise bizi heyatimizda muveqqeti olaraq musayiet eden sexslerdir Ancaq realliga baxanda real heyatda bundan daha ferqli olan tehlillere gedirik Sosial dunyamizi formalasdiran 150 sexsin icinde munasibet formamiza baxanda bezi qelibler qabagimiza cixir En basda en yaxinlarimiz cetin anlarda yanimizda olanlarimiz esla unutmayacaqlarimiz var bunlar esasen 3 5 neferden artiq olmur Bu esas qrupdan elave esasen 10 nefer etrafinda nisbeten daha mesafeli oldugumuz daha basqa bir qrup movcuddur Bu qrup sosial psixoloqlar terefinden emosiyalar qrupu kimi tesnif edilirler ondan da yuxari 30 ya da daha artiq sexsin meydana getirmis oldugu basqa bir daire movcuddur Butun bu daireleri formalasdiran saylara diqqet edende bir qelib nezere deymesede daireleri bir birinin daxilinde dusunende reqemin her defe 3 e vurularaq artdiginin sahidi oluruq Her ne qeder bir birini izleyen bu dairelerin neye gore 3 e vurularaq artmasinin sebebini mueyyen ede bilmesek de heyata kecilmis tedqiqatlar gosterir ki bu tanisliq dairelerinin her biri o daireleri formalasdiran sexslerle elaqe qurma formamiz ile duz mutenasibdir Meselen daireleri formalasdiran sexslerle munasibet qurmaq intensivliyimize nezer salsaq bes neferlik daxili daire ile heftede en azi bir defe 15 neferlik qrup ile ayda en azi bir defe 150 neferlik qrup ile de ilde en azi bir defe munasibet qururuq Bu limitden cox olan insanlara da heyatimiz boyu en azi bir defe salam vermis oluruq Melum olan odur ki mueyyen bir yaxinliq nizaminda tanis ola bileceyimiz insanlarin sayinda mueyyen bir limit movcuddur Danbar limiti bize munasibetlerimizin onemli bir hissesinin ya passiv ya da ki cox da yuxari olmayan bir seviyyede oldugunu gosterir Heyatiniza yeni bir insan daxil olanda ona yer vere bilmek ucun birinin daha asagi bir pilleye dusmesi lazimdir Mehz buna gore de heqiqeten de bizi sevenlere yer vermek ucun beynimizi bir az sadelesdirmek lazimdir Menbe https az wikipedia org w index php title Danbar limiti amp oldid 5209573, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.