fbpx
Wikipedia

Cəngəmiran

September 29, 2021

Cəngəmiran — Azərbaycan Respublikasının Lerik rayonunun inzibati ərazi vahidində kənd.

Cəngəmiran
38°45′35″ şm. e. 48°26′21″ ş. u.
Ölkə  Azərbaycan
Rayon Lerik rayonu
Tarixi və coğrafiyası
Mərkəzin hündürlüyü 1.105 m
Saat qurşağı
Əhalisi
Əhalisi 1419 (2009) nəfər
Xəritəni göstər/gizlə
Cəngəmiran

Əhalisi

Əhalisi 1419 nəfərdir.

Toponimiyası

Cəngəmiran kəndi dağlıq ərazidədir. Yerli əhali tərəfindən Canqamiyon adlandırılır ("canq"-vuruş, döyüş, "miyon"-meydan komponentlərinin birləşməsi kimi "döyüş meydanı" mənasında izah edilir).

Tarixi

Lerik rayonunun Lerik şəhərindən 1 km aralıda yerləşən kənd dağlıq ərazidədir. Cəngəmiran kəndi Talış mahalının ən qədim kəndlərindən biridir. Cəngəmiran kəndinin adı tarixi mənbələrdə XII əsrdən bu yana cəkilir. Orta əsrlərdə buradan şərq ölkələrinə karvan yolu olmuşdur. Bəzi tarixçilərin yanlış olan və təsdiqini tapmayan fikirlərinə görə Cəngəmiran kəndinin (talış dilindən tərcümədə Canqəmiyon-döyüş meydanı, döyüş meydanının mərkəzi) adı Əmir Teymurun qoşunu ilə gedən müharibələrə görə verilmişdir.

Digər tarixçilərin fikrincə isə bu kəndə Canqəmiyon adı məhz Babəkin ərəb işğalçılarına qarşı Talış dağlarında apardığı döyüşlərdən birinin məhz bu kəndin ərazisində baş verdiyinə göre verilmişdir.

Mənim fikrimcə isə ikinci variant daha ağlabatandır, çünki tarixdən də bizə məlumdur ki, Teymurlanq HEC VAXT Talışda müharibə etməyib, əksinə, Talışa dostluqla gəlib və Talışı öz dövlətinin tərkibinə qatmaq üçün müqavilə bağlayıb. Teymurlanqın Talışa gəlməsi həmişə xoş qarşılanıb, bunu fransız tarixçisi Marsel Brionin Əmir Teymur haqqında yazdığı tarixi əsərindən də görmək olar.

Amma əksər mənbələrdə Babəkin məhz Talış dağlarında ərəblərə qarşı apardığı AZADLIQ mübarizəsi qeyd edilir və bəzi rəvayətlərə əsasən Babəkin məhz Canqəmiyonda ərəb qoşunu ilə döyüşməsi deyilir.

Deməli bu kəndə Cəngəmiran (Canqəmiyon) adı məhz Babəkin dövründə, yəni IX əsrdə gedən döyüşə görə verilmişdir. XVIII əsrdə, Talış xanlığının dövründə buradan Rusiya ilə əlaqə saxlanılırdı. Dırığ hakimlərinin igamətgahıda məhz bu kənddə idi.

Cəngəmiran kəndi çox səfalı və mənzərəli yerdir. Kənddən qırağda yerləşən qəbristanlığ sübut edir ki, bu kəndin tarixi çox qədimdir. Tarixi mənbələrdən bizə aydın olur ki, cəngəmiranlılar döyüşkən tayfa olmuş, hərb sənətinə yiyələnib, onu yaxşı mənimsəmişlər. Bu barədə istənilən qədər tarixi faktlar var.

Xəlifə Zəkəriyyə

Cəngəmiran kəndinin 1 kilometrliyində yerləşən, maddi mədəniyyət nümunələri ilə zəngin Xəlifə Zəkəriyyə qəbristanlığının tarixi son tunc-erkən dəmir dövrünə aid qəbirlər mövcuddur. Azərbaycan tarixinin araşdırılmasında əsaslı dəlillər verən abidələr sırasında qədim heykəllər xüsusi yer tutur. Bu ərazidəki qoç fiqurlu və insan başına bənzər heykəllərin əksəriyyətinin son tunc – erkən dəmir dövrünə aid olduğu bildirilsə də aralarında qızılbaşların da qəbirlərinin olduğu deyilir. Burda hətta ikikameralı qəbirlərdə var ki, onlarla bağlı da tədqiqat lazımınca və davamlı şəkildə aparılmayıb, buna görədə hələlik abidə haqqında tam və qaneedici nəticə əldə edilməyib. Qəbiristanlıqda vaxtı ilə ondan artıq bu tip heykəllər olsa da, uzun illər sovet dövründən baxımsız qalmış, onlardan yalnız bir neçəsi bu günümüzə qədər qorunub saxlanılmışdır. 2011-ci ildən Nazirlər Kabinetinin xüsusi qərarı ilə Cəngəmiran kəndindəki bu abidələr xüsusi mühafizə altına alınıb və hazırda qorunmaqdadır.

Qarabağ şəhidləri

Zəngin tarixi keçmişi, gözəl adət ənələri, rəngarəngliyi ilə həmişə seçilən Lerik Cəngəmiran kəndi zamanın ən amansız sınaqlarından belə uzu ağ, alnıaçıq çıxmışdır. Bu torpaq tariximizin qəhrəmanlıq səlnaməsini yaradan cəsur oğullarımız sırasında bu kəndin övladları az olmamışdır. Bu gün 7 nəfər Qarabağ şəhidinin uyuduğu Xəlifə Zəkəriyyə qəbiristanlığı ağrımız, nisgilimiz olsa da həm də qurur mənbəyimizdir.

1. Həmidov Həmid İsaq oğlu

2. Məmmədov Bakir İxtiyar oğlu

3. Rufullayev Elmas İbrahim oğlu

4. Qafarov Fuad Xansuvar oğlu

5. Mədətov İsfəndiyar Macir oğlu

6. Nəzərov Qədir Xudabağış oğlu

7. Rəhimov Qorxmaz Gülhəsən oğlu

İqlimi

İqlimi- mülayim-soyuq quru. Buranın yayı quru, nisbətən sərin olub, qışı mülayim-soyuq, payızı və yazı yağmurludur. Yağmurun müəyyən miqdarı payızın ortalarında və qışda qar şəklində düşür. Qar örtüyünün qalınlığı 70-80 santimetrə çatır. Payızda burada küləklər tez-tez əsir. Bu küləklər bəzən ziyansız ötüşmür. Yanvarda orta aylıq temperatur 0 dərəcədən aşağı, iyulda isə təqribən 25 dərəcədən yuxarı qalxmır. Burada iqlimin quru olmasının əsas səbəbi ərazinin dağlarla əhatə olunması və cənub-qərbdən isti havanın axıb gəlməsidir. Gerontoloq alimlərin fikrincə, Lerikdə insanların uzun ömür sürməsinin əsas səbəbi ecazkar təbiəti ilə bağlıdır.[mənbə göstərin]

Fotoqalereya

İstinadlar

  1. Azərbaycan Respublikasının inzibati - erazi bölgüsü. Məlumat toplusu. Bakı - 2013. 488 səh.
  2. Azərbaycan Respublikası əhalisinin siyahıyaalınması 2009-cu il. I cild. Bakı - 2010.
  3. ”Azərbaycan toponimlərinin ensiklopedik lüğəti”. İki cilddə. I cild. Bakı, “Şərq-Qərb”, 2007, səh.173

September 29, 2021
cəngəmiran, məqaləni, vikiləşdirmək, lazımdır, lütfən, məqaləni, ümumvikipediya, redaktə, qaydalarına, uyğun, şəkildə, tərtib, edin, məqalənin, bəzi, məlumatlarının, mənbəsi, göstərilməmişdir, daha, ətraflı, məlumat, üçün, məqalənin, müzakirə, səhifəsinə, baxa. Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Bu meqalenin bezi melumatlarinin menbesi gosterilmemisdir Daha etrafli melumat ucun meqalenin muzakire sehifesine baxa ve meqaleye uygun formada menbeler elave edib Vikipediyani zenginlesdire bilersiniz sentyabr 2021 Cengemiran Azerbaycan Respublikasinin Lerik rayonunun inzibati erazi vahidinde kend 1 Cengemiran38 45 35 sm e 48 26 21 s u Olke AzerbaycanRayon Lerik rayonuTarixi ve cografiyasiMerkezin hundurluyu 1 105 mSaat qursagi UTC 04 00EhalisiEhalisi 1419 2009 neferXeriteni goster gizle Cengemiran Mundericat 1 Ehalisi 2 Toponimiyasi 3 Tarixi 3 1 Xelife Zekeriyye 4 Qarabag sehidleri 5 Iqlimi 6 Fotoqalereya 7 IstinadlarEhalisi RedakteEhalisi 1419 neferdir 2 Toponimiyasi RedakteCengemiran kendi dagliq erazidedir Yerli ehali terefinden Canqamiyon adlandirilir canq vurus doyus miyon meydan komponentlerinin birlesmesi kimi doyus meydani menasinda izah edilir 3 Tarixi RedakteBu sehifenin neytralligi subhe dogurur Meqalede teref tutma ve ya pislemek meqsedi dasiyan ve dogrulugu subut edilmeyen fikirler oldugu iddia edilir Xahis olunur bu mesele ile elaqedar muzakirelerde istirak edesiniz Bu meqalenin bezi melumatlarinin menbesi gosterilmemisdir Daha etrafli melumat ucun meqalenin muzakire sehifesine baxa ve meqaleye uygun formada menbeler elave edib Vikipediyani zenginlesdire bilersiniz sentyabr 2021 Lerik rayonunun Lerik seherinden 1 km aralida yerlesen kend dagliq erazidedir Cengemiran kendi Talis mahalinin en qedim kendlerinden biridir Cengemiran kendinin adi tarixi menbelerde XII esrden bu yana cekilir Orta esrlerde buradan serq olkelerine karvan yolu olmusdur Bezi tarixcilerin yanlis olan ve tesdiqini tapmayan fikirlerine gore Cengemiran kendinin talis dilinden tercumede Canqemiyon doyus meydani doyus meydaninin merkezi adi Emir Teymurun qosunu ile geden muharibelere gore verilmisdir Diger tarixcilerin fikrince ise bu kende Canqemiyon adi mehz Babekin ereb isgalcilarina qarsi Talis daglarinda apardigi doyuslerden birinin mehz bu kendin erazisinde bas verdiyine gore verilmisdir Menim fikrimce ise ikinci variant daha aglabatandir cunki tarixden de bize melumdur ki Teymurlanq HEC VAXT Talisda muharibe etmeyib eksine Talisa dostluqla gelib ve Talisi oz dovletinin terkibine qatmaq ucun muqavile baglayib Teymurlanqin Talisa gelmesi hemise xos qarsilanib bunu fransiz tarixcisi Marsel Brionin Emir Teymur haqqinda yazdigi tarixi eserinden de gormek olar Amma ekser menbelerde Babekin mehz Talis daglarinda ereblere qarsi apardigi AZADLIQ mubarizesi qeyd edilir ve bezi revayetlere esasen Babekin mehz Canqemiyonda ereb qosunu ile doyusmesi deyilir Demeli bu kende Cengemiran Canqemiyon adi mehz Babekin dovrunde yeni IX esrde geden doyuse gore verilmisdir XVIII esrde Talis xanliginin dovrunde buradan Rusiya ile elaqe saxlanilirdi Dirig hakimlerinin igametgahida mehz bu kendde idi Cengemiran kendi cox sefali ve menzereli yerdir Kendden qiragda yerlesen qebristanlig subut edir ki bu kendin tarixi cox qedimdir Tarixi menbelerden bize aydin olur ki cengemiranlilar doyusken tayfa olmus herb senetine yiyelenib onu yaxsi menimsemisler Bu barede istenilen qeder tarixi faktlar var Xelife Zekeriyye Redakte Cengemiran kendinin 1 kilometrliyinde yerlesen maddi medeniyyet numuneleri ile zengin Xelife Zekeriyye qebristanliginin tarixi son tunc erken demir dovrune aid qebirler movcuddur Azerbaycan tarixinin arasdirilmasinda esasli deliller veren abideler sirasinda qedim heykeller xususi yer tutur Bu erazideki qoc fiqurlu ve insan basina benzer heykellerin ekseriyyetinin son tunc erken demir dovrune aid oldugu bildirilse de aralarinda qizilbaslarin da qebirlerinin oldugu deyilir Burda hetta ikikamerali qebirlerde var ki onlarla bagli da tedqiqat laziminca ve davamli sekilde aparilmayib buna gorede helelik abide haqqinda tam ve qaneedici netice elde edilmeyib Qebiristanliqda vaxti ile ondan artiq bu tip heykeller olsa da uzun iller sovet dovrunden baximsiz qalmis onlardan yalniz bir necesi bu gunumuze qeder qorunub saxlanilmisdir 2011 ci ilden Nazirler Kabinetinin xususi qerari ile Cengemiran kendindeki bu abideler xususi muhafize altina alinib ve hazirda qorunmaqdadir Qarabag sehidleri RedakteZengin tarixi kecmisi gozel adet eneleri rengarengliyi ile hemise secilen Lerik Cengemiran kendi zamanin en amansiz sinaqlarindan bele uzu ag alniaciq cixmisdir Bu torpaq tariximizin qehremanliq selnamesini yaradan cesur ogullarimiz sirasinda bu kendin ovladlari az olmamisdir Bu gun 7 nefer Qarabag sehidinin uyudugu Xelife Zekeriyye qebiristanligi agrimiz nisgilimiz olsa da hem de qurur menbeyimizdir 1 Hemidov Hemid Isaq oglu2 Memmedov Bakir Ixtiyar oglu3 Rufullayev Elmas Ibrahim oglu4 Qafarov Fuad Xansuvar oglu5 Medetov Isfendiyar Macir oglu6 Nezerov Qedir Xudabagis oglu7 Rehimov Qorxmaz Gulhesen ogluIqlimi RedakteIqlimi mulayim soyuq quru Buranin yayi quru nisbeten serin olub qisi mulayim soyuq payizi ve yazi yagmurludur Yagmurun mueyyen miqdari payizin ortalarinda ve qisda qar seklinde dusur Qar ortuyunun qalinligi 70 80 santimetre catir Payizda burada kulekler tez tez esir Bu kulekler bezen ziyansiz otusmur Yanvarda orta ayliq temperatur 0 dereceden asagi iyulda ise teqriben 25 dereceden yuxari qalxmir Burada iqlimin quru olmasinin esas sebebi erazinin daglarla ehate olunmasi ve cenub qerbden isti havanin axib gelmesidir Gerontoloq alimlerin fikrince Lerikde insanlarin uzun omur surmesinin esas sebebi ecazkar tebieti ile baglidir menbe gosterin Fotoqalereya RedakteIstinadlar Redakte Azerbaycan Respublikasinin inzibati erazi bolgusu Melumat toplusu Baki 2013 488 seh Azerbaycan Respublikasi ehalisinin siyahiyaalinmasi 2009 cu il I cild Baki 2010 Azerbaycan toponimlerinin ensiklopedik lugeti Iki cildde I cild Baki Serq Qerb 2007 seh 173Menbe https az wikipedia org w index php title Cengemiran amp oldid 5981976, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.