Birillik və ya ikiillik nazik ox və ya milşəkilli ot bitkisi olub, düz kökləri, topaşəkilli tükcüklü gövdəsi olmaqla, hündürlüyü 30-80 sm-ə bərabərdir. Kök üstündə olan yarpaqları bozumtul-yaşıl rəngli, topaşəkilli-tükcüklü, çiçəkləyən zaman ölüşkəyən, gövdə yarpaqları iridişcikli, üst yarpaqları bütövkəkarlı, oturaq və xətti quruluşludur. Gövdənin sonunda yerləşən çiçək səbəti yaxşı inkişaf edir. Çiçək səbəti yarpaqlarla bir-birini kirəmit kimi əhatə edir. Çiçək yatağı yastı, uzun qılçıqlardan ibarətdir. Kənar çiçəkləri cinsiyyətsiz, göyümtül, qıfabənzər, beşbölümlü olub, uzunluğu 2 sm-ə qədərdir. Boruşəkilli (daxili) çiçəkləri ikicinsli, göyümtül-bənövşəyi, olub, uzunluğu 1 sm-ə qədərdir.
Meşə və meşə-çöl zonalarında, buğda və digər taxıl bitkilərinin (payızlıq və yazlıq) əkin yerlarində və zibilli yerlərdə yaşayır.
Birillik ot bitkisi olan yabanı peyğəmbərçiçəyinin borşəkilli çiçəkləri toplanılır və keyfiyyətli dərman bitki xammalı kimi istifadə edilir. Çoxillik yabanı və mədəni şəraitdə əkilən göyçiçəyin yaz və ya payız aylarında kök və gövdələri toplanılır. Qurudulma tez bir zamanda – çiçəklərin qalınlığı 1-2 sm olmaqla kağız üzərində sərilməklə kölgədə aparılmalıdır. Qurudulma günəş altinda aparılarsa, xammalın rəngi avazıyır və keyfiyyəti aşağı düşür. Quruducu şkafda 50-60°С temperaturda tez bir zamanda aparılması daha yaxşıdır. Bu halda quru xammalın çıxım faizi 20% olur. Zəif iyli, özünəməxsus ədviyyəli dadlıdır.
Yaxşı havalı qaranlıq yerlərdə stellaj və yeşiklərdə saxlanılmalıdır. Saxlanılma müddəti 2 ildir.
Tərkibi və təsiri:
Tərkibində antosian qlükozidi (sianin) və sentaurin maddələri vardır. Kimyəvi tərkibi tam öyrənilməmişdir. Tərkibində sentauren glikozidi, sianin antosian glikozidi, efir yağı, acı, aşı maddələri, saponinlər, mineral duzlar və digər maddələr vardır.
Diuretik dərmandır. Xammal, əsasən kənar çiçəkləri və çiçək yatağı hesab olunur. Bitkinin çiçəklərində antosian (sianin, sianidin-3,5 dihidroqlükozid), pellarqonidin qlükozidi, flavonoidlər (apigenin, lyuteolin, kverçetin və kempferol) aşı maddələri, pirokatexin qrupu, kumarin (çikornin), acı qlükozidlər, efir yağı, polisaxaridlər və askorbin turşusu vardır. Çiçəklərinin dəmləməsi yüksək diurez yaratmaqla, ödqovucu, antimikrob və spazmalotik xüsusiyyəti də vardır. Klinik-eksperimental təcrübələrdə böyrəkdaşı xəstəliklərində diurezi artıraraq qanda maddələrin konsentrasiyasını aşağı salır, daşabənzər kristalların (kalsium, qeyri-üzvi fosfor, sidik turşusu konkrimentləri) böyüyərək daşa çevrilməsinin qarşısını alır və sidik turşusunun qatılığının azalmasına kömək edir.
Bitkinin kənar çiçəkləri istifadə edilir. Sidikçıxarıcı yolların xəstəliklərində, xüsusən qlomerulonefrit (böyrək parenximasını qıcıqlandırmır) xəstəliyinin müalicəsində tətbiq edilir. Bitkinin çiçəkləri sidikqovucu çayın tərkibində olur. Göyçiçəyin tərkibində acı qlükozidlər vardır ki, bu qaraciyər xəstəliklərinə ödqovucu və spazmolotik təsir göstərir. Tibb praktikasında dəmləməsi və ekstraktı nefrit, sistit, uretrit xəstəliklərində sidikqovucu, qaraciyər və ödyolları xəstəliklərində ödqovucu, difteriyada öskürəyə qarşı, əsəb və mədə xəstəliklərində, uşaqlarda ishal və uşaqlıq qanaxmalarında tətbiq edilir. Qaraciyər və ürək xəstəliklərində yaranan ödemlərdə sidikqovucu kimi istifadə edilir. 1 xörək qaşığı çiçəklərini 0,5 litr qaynanmış suda (sutqalıq doza) dəmləyib, gündə 2-3 dəfə yeməkdən 30 dəqiqə əvvəl qəbul edilir. Təbabət praktikasında bitkinin çiçəklərindən sidik yollarının iltihabında diuretik dərman kimi istifadə edilir. Kök və kökümsovundan (bütöv, kəsilmiş) öskürəkkəsici dərman, bişirmə kimi və işlədici qarışıqların tərkibində tətbiq edilir. Ürək və böyrək xəstəlikləri səbəbindən yaranan ödemlərdə sidikqovucu kimi, sidikyolu xəstəliklərində (pielonefrit, sistit, uretrit), prostat vəzi xəstəliyində diuretik olaraq, iltihab əleyhinə və spazmalotik dərman kimi, maddələr mübadiləsi pozğunluqlarında (böyrəkdaşı və öddaşı) diuretik və duz mübadiləsinin tənzimlənməsində işlədilir. Bundan başqa xolesistit, xolangit, öd yollarının diskenziyasında və hepatitdə təyin edilir.
Xalq təbabətində Göyçiçəyin çiçəkləri və ya yarpaqları digər bitkilərlə qarışıq şəklində göz praktikasında, uşaqlıq qanaxmalarında, xroniki dəri xəstəliklərində - frunkulyoz, ekzema, trofik yaraların müalicəsində müvəffəqiyyətlə istifadə edilir. Malyariya, istisqa (ödem), konyuktivit, təzə yarpaqları dəri yaralanmalarında işlədilir. Bolqar təbabətində dəmləməsindən mədəni tonuslandırıcı və iştahartırıcı dərman kimi istifadə edilir.
Əks göstəriş– Hamiləlik. Çiçəkləri az toksikidir.
İstinadlar
Nurəddin Əliyev. Azərbaycanın dərman bitkiləri və fitoterapiya. Bakı, Elm, 1998.
Elşad Qurbanov. Ali bitkilərin sistematikası, Bakı, 2009.
S.C.İbadullayeva, M.C.Qəhrəmanova Bitkilərin Sirli Dünyası (Ot Bitkiləri) Bakı 2016 s.333
S.C.İbadullayeva, M.C.Qəhrəmanova Bitkilərin Sirli Dünyası (Ot Bitkiləri) Bakı 2016 s.333
S.C.İbadullayeva, M.C.Qəhrəmanova Bitkilərin Sirli Dünyası (Ot Bitkiləri) Bakı 2016 s.333
S.C.İbadullayeva, M.C.Qəhrəmanova Bitkilərin Sirli Dünyası (Ot Bitkiləri) Bakı 2016 s.333
S.C.İbadullayeva, M.C.Qəhrəmanova Bitkilərin Sirli Dünyası (Ot Bitkiləri) Bakı 2016 s.333
İkiləpəlilər ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır.Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin.
Yanvar 09, 2022
əkin, güləvəri, göy, güləvər, centaurea, cyanus, göyçiçək, cinsinə, bitki, növü, centaurea, cyanuselmi, təsnifataləmi, bitkilərşöbə, örtülütoxumlularsinif, ikiləpəliləryarımsinif, asteridsıra, astraçiçəklilərfəsilə, mürəkkəbçiçəklilərcins, göyçiçəknöv, elmi, a. Ekin guleveri goy gulever lat Centaurea cyanus 1 goycicek cinsine aid bitki novu 2 Ekin guleveriCentaurea cyanusElmi tesnifatAlemi BitkilerSobe OrtulutoxumlularSinif IkilepelilerYarimsinif AsteridSira AstraciceklilerFesile MurekkebciceklilerCins GoycicekNov Ekin guleveriElmi adiCentaurea cyanus L VikinovlerdesistematikaSekilaxtarisiITIS 36954NCBI 41522EOL 467789GRIN 9817IPNI 190310 1TPL gcc 108710Centaurea cyanus L Ekin guleveri Goycicek peygemberciceyi gulever goyumcicek caduger cindirci sinoviya goyumtul Botaniki xarakteristikasi RedakteBirillik ve ya ikiillik nazik ox ve ya milsekilli ot bitkisi olub duz kokleri topasekilli tukcuklu govdesi olmaqla hundurluyu 30 80 sm e beraberdir Kok ustunde olan yarpaqlari bozumtul yasil rengli topasekilli tukcuklu cicekleyen zaman oluskeyen govde yarpaqlari iridiscikli ust yarpaqlari butovkekarli oturaq ve xetti qurulusludur Govdenin sonunda yerlesen cicek sebeti yaxsi inkisaf edir Cicek sebeti yarpaqlarla bir birini kiremit kimi ehate edir Cicek yatagi yasti uzun qilciqlardan ibaretdir Kenar cicekleri cinsiyyetsiz goyumtul qifabenzer besbolumlu olub uzunlugu 2 sm e qederdir Borusekilli daxili cicekleri ikicinsli goyumtul benovseyi olub uzunlugu 1 sm e qederdir 3 Mese ve mese col zonalarinda bugda ve diger taxil bitkilerinin payizliq ve yazliq ekin yerlarinde ve zibilli yerlerde yasayir Birillik ot bitkisi olan yabani peygemberciceyinin borsekilli cicekleri toplanilir ve keyfiyyetli derman bitki xammali kimi istifade edilir Coxillik yabani ve medeni seraitde ekilen goyciceyin yaz ve ya payiz aylarinda kok ve govdeleri toplanilir Qurudulma tez bir zamanda ciceklerin qalinligi 1 2 sm olmaqla kagiz uzerinde serilmekle kolgede aparilmalidir Qurudulma gunes altinda aparilarsa xammalin rengi avaziyir ve keyfiyyeti asagi dusur Quruducu skafda 50 60 S temperaturda tez bir zamanda aparilmasi daha yaxsidir Bu halda quru xammalin cixim faizi 20 olur Zeif iyli ozunemexsus edviyyeli dadlidir 4 Yaxsi havali qaranliq yerlerde stellaj ve yesiklerde saxlanilmalidir Saxlanilma muddeti 2 ildir 5 Terkibi ve tesiri RedakteTerkibinde antosian qlukozidi sianin ve sentaurin maddeleri vardir Kimyevi terkibi tam oyrenilmemisdir Terkibinde sentauren glikozidi sianin antosian glikozidi efir yagi aci asi maddeleri saponinler mineral duzlar ve diger maddeler vardir Diuretik dermandir Xammal esasen kenar cicekleri ve cicek yatagi hesab olunur Bitkinin ciceklerinde antosian sianin sianidin 3 5 dihidroqlukozid pellarqonidin qlukozidi flavonoidler apigenin lyuteolin kvercetin ve kempferol asi maddeleri pirokatexin qrupu kumarin cikornin aci qlukozidler efir yagi polisaxaridler ve askorbin tursusu vardir Ciceklerinin demlemesi yuksek diurez yaratmaqla odqovucu antimikrob ve spazmalotik xususiyyeti de vardir Klinik eksperimental tecrubelerde boyrekdasi xesteliklerinde diurezi artiraraq qanda maddelerin konsentrasiyasini asagi salir dasabenzer kristallarin kalsium qeyri uzvi fosfor sidik tursusu konkrimentleri boyuyerek dasa cevrilmesinin qarsisini alir ve sidik tursusunun qatiliginin azalmasina komek edir 6 Bitkinin kenar cicekleri istifade edilir Sidikcixarici yollarin xesteliklerinde xususen qlomerulonefrit boyrek parenximasini qiciqlandirmir xesteliyinin mualicesinde tetbiq edilir Bitkinin cicekleri sidikqovucu cayin terkibinde olur Goyciceyin terkibinde aci qlukozidler vardir ki bu qaraciyer xesteliklerine odqovucu ve spazmolotik tesir gosterir Tibb praktikasinda demlemesi ve ekstrakti nefrit sistit uretrit xesteliklerinde sidikqovucu qaraciyer ve odyollari xesteliklerinde odqovucu difteriyada oskureye qarsi eseb ve mede xesteliklerinde usaqlarda ishal ve usaqliq qanaxmalarinda tetbiq edilir Qaraciyer ve urek xesteliklerinde yaranan odemlerde sidikqovucu kimi istifade edilir 1 xorek qasigi ciceklerini 0 5 litr qaynanmis suda sutqaliq doza demleyib gunde 2 3 defe yemekden 30 deqiqe evvel qebul edilir Tebabet praktikasinda bitkinin ciceklerinden sidik yollarinin iltihabinda diuretik derman kimi istifade edilir Kok ve kokumsovundan butov kesilmis oskurekkesici derman bisirme kimi ve isledici qarisiqlarin terkibinde tetbiq edilir Urek ve boyrek xestelikleri sebebinden yaranan odemlerde sidikqovucu kimi sidikyolu xesteliklerinde pielonefrit sistit uretrit prostat vezi xesteliyinde diuretik olaraq iltihab eleyhine ve spazmalotik derman kimi maddeler mubadilesi pozgunluqlarinda boyrekdasi ve oddasi diuretik ve duz mubadilesinin tenzimlenmesinde isledilir Bundan basqa xolesistit xolangit od yollarinin diskenziyasinda ve hepatitde teyin edilir Xalq tebabetinde Goyciceyin cicekleri ve ya yarpaqlari diger bitkilerle qarisiq seklinde goz praktikasinda usaqliq qanaxmalarinda xroniki deri xesteliklerinde frunkulyoz ekzema trofik yaralarin mualicesinde muveffeqiyyetle istifade edilir Malyariya istisqa odem konyuktivit teze yarpaqlari deri yaralanmalarinda isledilir Bolqar tebabetinde demlemesinden medeni tonuslandirici ve istahartirici derman kimi istifade edilir 7 Eks gosteris Hamilelik Cicekleri az toksikidir Istinadlar Redakte Nureddin Eliyev Azerbaycanin derman bitkileri ve fitoterapiya Baki Elm 1998 Elsad Qurbanov Ali bitkilerin sistematikasi Baki 2009 S C Ibadullayeva M C Qehremanova Bitkilerin Sirli Dunyasi Ot Bitkileri Baki 2016 s 333 S C Ibadullayeva M C Qehremanova Bitkilerin Sirli Dunyasi Ot Bitkileri Baki 2016 s 333 S C Ibadullayeva M C Qehremanova Bitkilerin Sirli Dunyasi Ot Bitkileri Baki 2016 s 333 S C Ibadullayeva M C Qehremanova Bitkilerin Sirli Dunyasi Ot Bitkileri Baki 2016 s 333 S C Ibadullayeva M C Qehremanova Bitkilerin Sirli Dunyasi Ot Bitkileri Baki 2016 s 333 Ikilepeliler ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin Menbe https az wikipedia org w index php title Ekin guleveri amp oldid 6210142, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
