Bürküt Ana - türk mifologiyasında qartal tanrı. Burkut (Merküt, Markut, Mörküt, Börkit, Börköt, Bürgid) Ana olaraq da xatırlanar. Monqollar isə Bürgüd Ece və ya Bürged Ece deyərlər. Bundan başqa Qartal Ana və saxa dilinde Xotoy Ene olaraq da bilinər. Şamanları yer üzünə gətirmişdir. Şaman olacaq bir uşağın ruhu bir qartal tərəfindən udulur. Bu qartal günəşli bir bölgəyə köçür. Bu çəmənliyin ortasında qırmızı bir şam ilə quru bir qayın vardır. Qartal yumurtasını bu ağaclardan birinin təpəsinə buraxar. Bir müddət sonra yumurta çatlayar və içindən bir uşaq çıxır, ağacın altında olan bir beşiyi düşər. Buryatların ilk samanı Bürked adını daşıyır. İstədiyi zaman rahatlıqla o biri dünyaya keçə bilir. Bəzi türk tayfaları qartaldan törəndiklerine inanarlar. Yaxşı şamanlar qırmızı şam üzərindəki qırmızı yumurtadan, pis olanlar isə qara qayın üzərindəki qara yumurtadan çıxarlar. Bu qartal bütün ömrü boyu o samanı qoruyar və köməkçi olar. Bu quş o qədər böyükdür ki, ay onun sol qanadını, günəş də sol qanadını ancaq bağlayar. Sibir inanclarına görə Tanrı insanlara kömək etməsi üçün qartalı göndərmişdir. İnsanlar onun dilini anlamayınca da bir qartal Tanrının əmri ilə bir ağacın altında yatan qadını hamilə buraxar və onun uşağı şaman olar. Bürküt (Merküt) quşu şamana özündən keçərək etdiyi səfərdə yoldaşlıq edər. Uğu/Ügü: Bayquş, Tomurtka/Toğurtak: Ağacdələn, Laklağan/Laklagu: Leylək, Sandugaç/Sanduğaç: Bülbül, Toygar/Turgay: Tarlaquşu, Galu/Galagun: Qaz kimi digər quş növləri də əfsanə və nağıllarda tez-tez keçən canlılardır.
Etimologiya
(Bur / Mur) kökündən törəmişdir. Örtmək mənalarını ehtiva edən bürümək, burğu sözləri ilə eyni kökdən törəmişdir. Qartal deməkdir. Büreg sözü monqolcada qaranlıq deməkdir və Bürkütler çox vaxt qara rəngli olaraq izah edilir. Qartal üçün istifadə edilən qaraquş təbiri bunun ən gözəl nümunəsidir. Bur (Burh) sözü əlaqəsi də əhəmiyyətlidir. Bur, yaxşı ruh deməkdir.
Mənbə
Türk Əfsanə Sözlüyü, Dəniz Qaraqurd, Türkiyə, 2011, (OTRS: CC BY-SA 3.0) (türk.)
Avqust 08, 2021
bürküt, türk, mifologiyasında, qartal, tanrı, burkut, merküt, markut, mörküt, börkit, börköt, bürgid, olaraq, xatırlanar, monqollar, isə, bürgüd, bürged, deyərlər, bundan, başqa, qartal, saxa, dilinde, xotoy, olaraq, bilinər, şamanları, üzünə, gətirmişdir, şam. Burkut Ana turk mifologiyasinda qartal tanri Burkut Merkut Markut Morkut Borkit Borkot Burgid Ana olaraq da xatirlanar Monqollar ise Burgud Ece ve ya Burged Ece deyerler Bundan basqa Qartal Ana ve saxa dilinde Xotoy Ene olaraq da biliner Samanlari yer uzune getirmisdir Saman olacaq bir usagin ruhu bir qartal terefinden udulur Bu qartal gunesli bir bolgeye kocur Bu cemenliyin ortasinda qirmizi bir sam ile quru bir qayin vardir Qartal yumurtasini bu agaclardan birinin tepesine buraxar Bir muddet sonra yumurta catlayar ve icinden bir usaq cixir agacin altinda olan bir besiyi duser Buryatlarin ilk samani Burked adini dasiyir Istediyi zaman rahatliqla o biri dunyaya kece bilir Bezi turk tayfalari qartaldan torendiklerine inanarlar Yaxsi samanlar qirmizi sam uzerindeki qirmizi yumurtadan pis olanlar ise qara qayin uzerindeki qara yumurtadan cixarlar Bu qartal butun omru boyu o samani qoruyar ve komekci olar Bu qus o qeder boyukdur ki ay onun sol qanadini gunes de sol qanadini ancaq baglayar Sibir inanclarina gore Tanri insanlara komek etmesi ucun qartali gondermisdir Insanlar onun dilini anlamayinca da bir qartal Tanrinin emri ile bir agacin altinda yatan qadini hamile buraxar ve onun usagi saman olar Burkut Merkut qusu samana ozunden kecerek etdiyi seferde yoldasliq eder Ugu Ugu Bayqus Tomurtka Togurtak Agacdelen Laklagan Laklagu Leylek Sandugac Sandugac Bulbul Toygar Turgay Tarlaqusu Galu Galagun Qaz kimi diger qus novleri de efsane ve nagillarda tez tez kecen canlilardir Etimologiya Redakte Bur Mur kokunden toremisdir Ortmek menalarini ehtiva eden burumek burgu sozleri ile eyni kokden toremisdir Qartal demekdir Bureg sozu monqolcada qaranliq demekdir ve Burkutler cox vaxt qara rengli olaraq izah edilir Qartal ucun istifade edilen qaraqus tebiri bunun en gozel numunesidir Bur Burh sozu elaqesi de ehemiyyetlidir Bur yaxsi ruh demekdir Menbe RedakteTurk Efsane Sozluyu Deniz Qaraqurd Turkiye 2011 OTRS CC BY SA 3 0 turk Menbe https az wikipedia org w index php title Burkut Ana amp oldid 2778675, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
