Buça qətliamı

Buça qətliamı və ya Buça soyqırımı — Rusiya-Ukrayna müharibəsində Buça döyüşü və onun nəticəsində baş verən Buçanın işğalı zamanı yerli əhaliyə qarşı Rusiya Silahlı Qüvvələri tərəfindən törədilmiş kütləvi qətl və işgəncələr. Ukrayna, Polşa, Latviya və Estoniya rəsmiləri bu olayları soyqırımı adlandırıb.

Buça qətliamı
Əsas konflikt: Rusiya-Ukrayna müharibəsi
Ümumi məlumatlar
50°32′15″ şm. e. 30°13′08″ ş. u.
Hücumun yeri	Ukrayna, Buça
Tarix	mart 2022
Ölü sayı	1000-dən çox (Ukrayna mənəblərinə görə)
Təşkilatçı(lar)	Rusiya
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Hesabatlar

 

Məhv olunmuş meyitli maşın (2022-ci ilin aprelin 2-i)

The Kyiv Independent yazdığına görə, martın 4-də Rusiya qüvvələri it sığınacağına yemək çatdırmaqdan qayıdan üç dinc insanı maşında öldürüb. Martın 5-də, saat 7:15-də içində qaçmağa cəhd edən iki ailə olan iki maşın Çkalova küçəsinə dönən zamanı Rusiya qüvvələri tərəfindən görünüb. Onlar maşınlara atəş açaraq, ikinci maşındaki kişiyi öldürüblər. Qabağda olan maşın isə pulemyot atəşinə məruz qalıb və ordaki iki uşaq və anası dərhal həyatlarını itirib.

Sosial medialarda kütləvi dinc itkilərini göstərən ilk video Rusiya qoşunların geri çəkilməsindən sonra, aprelin 2-də yayımlamağa başlayıb. Buça merinin, Anatoli Fedorukun sözlərinə görə, bölgədə aşkar olunmuş cəsədlərin arasında "yüzlərlə Rusiya əsgərləri" də var idi. Bundan sonra, Rusiya qüvvələrinin işğal zamanı törətdiyi hərbi cinayətlərinin daha çox sübutları aşkar olunmağa başladı. Ukrayna Ərazi Müdafiə Qüvvələrinin əsgərlərinin sözlərinə görə, onlar Buça ilə yanında yerləşən Zabuççyadaki yay düşərgəsinin zirzəmisində on səkkiz kişi, qadın və uşaq meyitini şikəst edilmiş vəziyyətdə tapmışlar. Ukrayna ordusu buraxdığı videoda həmin zirzəmi işgəncə otağı kimi görünür. Əsgərlərdən biri deyib ki, bəzi bədənlərin qulağı kəsilib və dişləri çıxarılıb. O həmçinin qeyd edib ki, onlar intervusundan bir gün əvvəl zirzəmidən çıxarılıb. Başqa mülki şəxslərin meyitləri yolda qalıb. Azadlıq Radiosunun apardığı araşdırması həmin zirzəminin edam otağı şəkildə işlədilməsini aşkar edib.

CNN, BBC və AFP yaydığları videolarda Buça küçələrində meyitləri görmək olar. Onların bəzilərin ayaqları və əlləri bağlamış idi. BBC bir küçədəki 20 bədəndən bəyan etmişdi. Onların bəziləri gicgaha mərmi vurulmuşdu, bəziləri isə tank əzmiş.

Ukrayna ombudsmanı, Lyudmila Denisovanın sözlərinə görə "Ukraynalıların soyqırımı" çərçivəsində Rusiya əsgərləri cinsi zorakılığı mülki şəxslərə qarşı işlədirdi. O qeyd edib ki, 2022-ci ilin aprelin 6-da təsis olunan qaynar həttinə yaşları 14 və 24 arası olan qızların və qadınların ən azı 25 zorlama olayı haqqında məlumat verilib.

Reaksiyalar

Ukrayna

Ukrayna olayı mülki şəxslərin qətli və hərbi cinayət olaraq xarakterizə edib. Qeyd olunur ki, həlak olanlar mülki geyimlərdə və silahsız idilər. Ukrayna hökumətinin sözlərinə görə, hazırda hərbi cinayətlərin, o cümlədən Buça qətliamının sübutları sübutları toplanılır.

Rusiya

Rusiya Müdafiə Nazirliyi öz teleqram kanalında Rusiya qüvvələrinin döyüş zamanı mülki əhalini hədəfə aldığını inkar edən hesabatı paylaşıb. Hesabatda iddia olur ki, şəhərdəki kütləvi məzarlıq əslində Ukraynanın hava hücumunun qurbanları ilə doldurulmuşdu. Nazirliyin hazırladığı, guya Buçadakı mülki əhalinin bədənlərini göstərən müəyyən bir videonun analizidə həmin bədənlərin tərpəndiyi deyir. Həmin iddiaların BBC-nin Moskva şöbəsi tərəfindən araşdırması tərəfindən inkar olunub və deyilir ki, video uydurma deyil.

Başqa ölkələr

Moldova Prezidenti Maya Sandu olayı "insanlıq əlehinə cinayət" adlandırıb və 2022-ci ilin aprelin 4-ü Rusiya-Ukrayna müharibəsində həlak olan Ukraynalılar xatirəsinə Moldovada matəm günü elan edib. Bu cür qınamalar həçinin Finlandiya, Litva, Polşa və Türkiyə dövlət xadimləri tərəfindən ifadə edilib.

ABŞ Prezidenti Co Bayden Putini hərbi cinayətlərə görə mühakimə edilməsi üçün çağırış edib. O, Rusiyaya qarşı əlavə sanksiyalarını dəstək etdiyini bəyan edib.

Həmçinin bax

• Srebrenitsa qətliamı
• Xocalı soyqırımı
• Katın qırğını

İstinadlar

1. "Burying Bucha". BBC News. 6 April 2022. 13 April 2022 tarixində . İstifadə tarixi: 6 April 2022.
2. Satellite images show bodies lay in Bucha for weeks, despite Russian claims..
3. Satellitenbilder als weitere Beweise // Ablenken, dementieren, verwirren.
4. Welle (www.dw.com), Deutsche. "Ukraine: Germany's Scholz vows response over Bucha deaths — live updates | DW | 03.04.2022". DW.COM. 2022-04-03 tarixində . İstifadə tarixi: 2022-04-03.
5. "Polish PM calls the Bucha massacre 'genocide'". 2022-04-04 tarixində . İstifadə tarixi: 2022-04-18.
6. "Latvian and Estonian parliaments say Russia committed genocide in Ukraine". 2022-09-02 tarixində . İstifadə tarixi: 2022-04-22.
7. Myroniuk, Anna. "Russian soldiers murder volunteers helping starving animals near Kyiv". The Kyiv Independent. 8 March 2022. 9 March 2022 tarixində . İstifadə tarixi: 8 March 2022.
8. "'It is a war crime': two young boys among neighbours shot dead during attempted evacuation". The Guardian (ingilis). 2 April 2022. 3 April 2022 tarixində . İstifadə tarixi: 3 April 2022.
9. Stern, David. "Bodies and Rubble in the streets of Bucha following Russian retreat". The Washington Post. 3 April 2022. 2 April 2022 tarixində . İstifadə tarixi: 3 April 2022.
10. "'It was like a movie': Recaptured Bucha recounts violence of Russian invasion". The Guardian. 3 April 2022. 4 April 2022 tarixində . İstifadə tarixi: 4 April 2022.
11. Ukraine, Louise Callaghan, Zabuchchya. "Bodies of mutilated children among horrors the Russians left behind". The Times (ingilis). 3 April 2022 tarixində . İstifadə tarixi: 3 April 2022.
12. "Ukraine says 'torture room' found after Russian troops withdrawal from Bucha". The Independent (ingilis). 5 April 2022. 7 April 2022 tarixində . İstifadə tarixi: 5 April 2022.
13. Inside An 'Execution Cellar' In Ukraine (ingilis), 7 April 2022 tarixində , İstifadə tarixi: 5 April 2022
14. "En la ciudad ucraniana de Bucha, los cuerpos sin vida yacen en las calles". CNN (ispan). 3 April 2022 tarixində . İstifadə tarixi: 3 April 2022.
15. "Ukraine war: Gruesome evidence points to war crimes on road outside Kyiv". BBC News. 1 April 2022. 3 April 2022 tarixində . İstifadə tarixi: 3 April 2022.
16. "War in Ukraine: Street in Bucha found strewn with dead bodies". BBC News. 2 April 2022. 4 April 2022 tarixində . İstifadə tarixi: 3 April 2022.
17. "Ukraine war: Ukraine investigates alleged execution of civilians by Russians". BBC News. 4 April 2022. 4 April 2022 tarixində . İstifadə tarixi: 4 April 2022.
18. "25 women and girls say they were raped by Russian troops in Bucha - Ukrainian official" (ingilis). BBC News. 6 April 2022. 7 April 2022 tarixində . İstifadə tarixi: 6 April 2022.
19. Fedor, Lauren; Cameron-Chileshe, Jasmine; Pop, Valentina. "Ukraine accuses Russian soldiers of killing unarmed civilians". Financial Times. 2022-04-02. 2022-04-03 tarixində . İstifadə tarixi: 2022-04-03.
20. "Questions over Russian Bucha denials". BBC News (ingilis). 2022-04-03 tarixində . İstifadə tarixi: 2022-04-03.
21. "Maia Sandu anunță zi de doliu național în Republica Moldova după Masacrul de la Bucha". Digi24 (rumın). 3 April 2022. 4 April 2022 tarixində . İstifadə tarixi: 4 April 2022.
22. "Sanna Marin ja Sauli Niinistö järkyttyivät: "Sotarikokset on tutkittava"" [Sanna Marin and Sauli Niinistö shocked: "War crimes must be investigated"]. Uusi Suomi (Finnish). 3 April 2022. 3 April 2022 tarixində . İstifadə tarixi: 3 April 2022.
23. "Lietuvos reakcija į karą prieš Ukrainą: Rusijos ambasadorius išsiunčiamas iš šalies, uždaromas konsulatas Klaipėdoje" [Lithuania's reaction to the war against Ukraine: Russian ambassador expelled, consulate in Klaipeda closes]. LRT. 4 April 2022. 4 April 2022 tarixində . İstifadə tarixi: 4 April 2022.
24. "Polish Minister Calls for Investigation of Russian Army's Actions in Kyiv Region". US News (ingilis). 3 April 2022. 3 April 2022 tarixində . İstifadə tarixi: 3 April 2022.
25. "Turkey calls for probe into civilian deaths in Bucha". Al Arabiya. 6 April 2022.
26. "Turkey calls for probe into civilian deaths in Ukraine's Bucha". Hürriyet Daily News. 6 April 2022.
27. "Biden calls for war crimes trial after Bucha images surface". CNN.com (ingilis). 4 April 2022. 4 April 2022 tarixində . İstifadə tarixi: 4 April 2022.
28. "Biden Floats Putin War-Crimes Trial, More Sanctions on Russia". bloomberg.com (ingilis). 4 April 2022. 4 April 2022 tarixində . İstifadə tarixi: 4 April 2022.

Xarici keçidlər

• BBC Azərbaycanca. Rusiya ordusunun tərk etdiyi Buça: şəhərin küçələrində dinc sakinlərin meyitləri var
• Yana Korniychuk, Elena Loginova: The banality of brutality. 33 days under siege in Block 17, Bucha, Ukraine. In: Organized Crime and Corruption Reporting Project, 31. August 2022 (engl., russ., ukr.)