Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bunqkular, to bunqkular (lalaki) – İndoneziyada Sulavesi adasınnın şərq yarımadasında, Bunku vilayətinin şimalında, Şimali və Cənubi Bunkuda, eləcə də Mendi bölgəsində,Tolo körfəzi sahilində və qonşu Vovoni adasında yaşayan xalq. Mori və buqis xalqları ilə çox yaxındılar.
Ümumi məlumat
Əsasən, sahil boyunda (əvvəllər – dağlarda) məskunlaşmışlar. Bir zamanlar bunqkular dəniz xalqı hesab olunardı. Sayları 96 min nəfərdir (1995). Bunqkular, routalar, koronilər, lambatular, retelər, landavelər, vanalar, moronenelər, tokotualar, vavoniilər, kulisusular və epe subetnik qruplarına bölünürlər. Bunqkuların dili Avstroneziya ailəsinin Qərbi Avstroneziya qrupuna aiddir. Vavoni dilinə daha çox yaxındır. Dialektləri (ehtimal ki, müstəqil dillərdir): bunqku, koroni, tulambatu, moronene, vavonii, kulisusu. Bunquku dili bir neçə kastaya (səviyyə) ayrılır: incə, hamar, orta və qaba. İndoneziya dili də yayılmışdır. Dindarları müsəlmandırlar-sünnilər, moronenelər və tokotualar arasında xristianlar da var.
XX əsrin əvvəllərinədək Bunqkuların ali hakimin başçılıq etdiyi knyazlığı mövcud olmuşdur. Knyazlıq Bunqku Krallığı və ya yerli dildə Tambuku və ya Tambuku Krallığı adlanırdı. Ali hakimə 4 rayon başçısı, sonunculara isə kənd başçıları tabe idi. Ali hakimin və rayon başçılarının hakimiyyəti müəyyən ailələr daxilində irsən keçirdi. XIX əsrin ortalarında krallıq digər kiçik krallıqlarla birgə Hollandiya kaloniya imperiyasının tərkibinə qatılmışdır.1949-cu ildə İndoneziya Respublikasının tərkibinə qatılmışlar. Əsas məşğuliyyətləri əkinçilikdir (quru dərələrdə yetişdirilən çəltik, qarğıdalı, saqo, şirin kartof və kokos palması). Qıdalarında daha çox düyü üstünlük təşkil edir. Ənənəvi məskənləri pərakəndə, müasir məskənləri xətti planlıdır. Düzbucaqlı formalı, yortacəsaslı evləri ağac və bambukdandır. Kişilərin geyimi avro pasayağıdır; qadınlar saronq geyinirlər. Yeməklərin əsasını düyü təşkil edir. Ənənəvi inanclarına əcdadların kultu və ruhlara inam daxildir. Təkrar dəfn adəti (ölülər 3–5 il taxta meydançada saxlanılır, sonra bu müddət ərzində bütün ölənlərin sümükləri mağaralarda dəfn edilirdi) mövcud idi. Bunqku icması bir neçə təbəqələr bölünür: kral icması (rau), nəcib insanlar (mokole) və adi insanlar və kölələr (ata). Bunqkuların incəsənətində bəzi sahələr diqqət cəlb edir: döyüş sənəti (kuntu və manka), tatabua incəsənəti, ndengu-ndengu, ganda, rabana. Bölgənin inzibatı mərkəzi Bungku şəhəridir.
Mənbə
- Bunqukular // Azərbaycan Milli Ensiklopediyası : [25 cilddə] / baş red. M. K. Kərimov. — Bakı: “Azərbaycan Milli Ensiklopediyası” Elmi Mərkəzi, 2009. — II cild. — Səhifələrin sayı: 608. — Səh.: 76. — 10 000 nüsx. — .
İstinadlar
- Melalatoa, M. J. (1995). Ensiklopedi suku bangsa di Indonesia. 1. Indonesia: Departemen Pendidikan dan Kebudayaan RI. p. 198.
- Kadjia, Dahlan (1998). Morfologi dan sintaksis bahasa Bungku. Pusat Pembinaan dan Pengembangan Bahasa, Departemen Pendidikan dan Kebudayaan. p. 1. ISBN 9794598380, 9789794598382.
- Hasan. Sejarah Poso. Dewan Perwakilan Rakyat Daerah Kabupaten Poso dan Penerbit Tiara Wacana Yogya. 2004. səh. 76. , 9789799340504. 2018-08-21 tarixində . İstifadə tarixi: 2018-11-05.
- Poelinggomang, Edward Lamberthus. Kerajaan Mori: Sejarah dari Sulawesi Tengah. Komunitas Bambu. 2008. səh. 89. 2018-08-21 tarixində . İstifadə tarixi: 2018-11-05.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bunqkular to bunqkular lalaki Indoneziyada Sulavesi adasinnin serq yarimadasinda Bunku vilayetinin simalinda Simali ve Cenubi Bunkuda elece de Mendi bolgesinde Tolo korfezi sahilinde ve qonsu Vovoni adasinda yasayan xalq Mori ve buqis xalqlari ile cox yaxindilar Muveqqeti yasayis menteqesiUmumi melumatEsasen sahil boyunda evveller daglarda meskunlasmislar Bir zamanlar bunqkular deniz xalqi hesab olunardi Saylari 96 min neferdir 1995 Bunqkular routalar koroniler lambatular reteler landaveler vanalar moroneneler tokotualar vavoniiler kulisusular ve epe subetnik qruplarina bolunurler Bunqkularin dili Avstroneziya ailesinin Qerbi Avstroneziya qrupuna aiddir Vavoni diline daha cox yaxindir Dialektleri ehtimal ki musteqil dillerdir bunqku koroni tulambatu moronene vavonii kulisusu Bunquku dili bir nece kastaya seviyye ayrilir ince hamar orta ve qaba Indoneziya dili de yayilmisdir Dindarlari muselmandirlar sunniler moroneneler ve tokotualar arasinda xristianlar da var XX esrin evvellerinedek Bunqkularin ali hakimin basciliq etdiyi knyazligi movcud olmusdur Knyazliq Bunqku Kralligi ve ya yerli dilde Tambuku ve ya Tambuku Kralligi adlanirdi Ali hakime 4 rayon bascisi sonunculara ise kend bascilari tabe idi Ali hakimin ve rayon bascilarinin hakimiyyeti mueyyen aileler daxilinde irsen kecirdi XIX esrin ortalarinda kralliq diger kicik kralliqlarla birge Hollandiya kaloniya imperiyasinin terkibine qatilmisdir 1949 cu ilde Indoneziya Respublikasinin terkibine qatilmislar Esas mesguliyyetleri ekincilikdir quru derelerde yetisdirilen celtik qargidali saqo sirin kartof ve kokos palmasi Qidalarinda daha cox duyu ustunluk teskil edir Enenevi meskenleri perakende muasir meskenleri xetti planlidir Duzbucaqli formali yortacesasli evleri agac ve bambukdandir Kisilerin geyimi avro pasayagidir qadinlar saronq geyinirler Yemeklerin esasini duyu teskil edir Enenevi inanclarina ecdadlarin kultu ve ruhlara inam daxildir Tekrar defn adeti oluler 3 5 il taxta meydancada saxlanilir sonra bu muddet erzinde butun olenlerin sumukleri magaralarda defn edilirdi movcud idi Bunqku icmasi bir nece tebeqeler bolunur kral icmasi rau necib insanlar mokole ve adi insanlar ve koleler ata Bunqkularin incesenetinde bezi saheler diqqet celb edir doyus seneti kuntu ve manka tatabua inceseneti ndengu ndengu ganda rabana Bolgenin inzibati merkezi Bungku seheridir MenbeBunqukular Azerbaycan Milli Ensiklopediyasi 25 cildde bas red M K Kerimov Baki Azerbaycan Milli Ensiklopediyasi Elmi Merkezi 2009 II cild Sehifelerin sayi 608 Seh 76 10 000 nusx ISBN 978 9952 441 02 4 IstinadlarMelalatoa M J 1995 Ensiklopedi suku bangsa di Indonesia 1 Indonesia Departemen Pendidikan dan Kebudayaan RI p 198 Kadjia Dahlan 1998 Morfologi dan sintaksis bahasa Bungku Pusat Pembinaan dan Pengembangan Bahasa Departemen Pendidikan dan Kebudayaan p 1 ISBN 9794598380 9789794598382 Hasan Sejarah Poso Dewan Perwakilan Rakyat Daerah Kabupaten Poso dan Penerbit Tiara Wacana Yogya 2004 seh 76 ISBN 9799340500 9789799340504 2018 08 21 tarixinde Istifade tarixi 2018 11 05 Poelinggomang Edward Lamberthus Kerajaan Mori Sejarah dari Sulawesi Tengah Komunitas Bambu 2008 seh 89 2018 08 21 tarixinde Istifade tarixi 2018 11 05