Bhotiyalar,(nep.भोटिया) — bhotlar, bhutiyalar, bhotelər (hərfi mənada tibetlilər) – Cənubi Asiyada hazırda Tibetin mədəni təsir zonasında olan, yaxud olmuş, Tibet-Birma dillərində danışan müxtəlif etnik qrupların adı. Himalay dağlarının cənub yamaclarında məskunlaşmışlar.
1) Səkkəm bhotiyaları (səkkəmlilər). Hindistanda Səkkəm ştatında yaşayırlar. Cənubi Tibet dilinin Səkkəm ləhcəsində danışırlar. Tibet dilinin dialektlərində danışan tibetlilərin müxtəlif qrupları (humlalar, nubrilər, lhomilər və b.), həmçinin Tibet-Birma dillərinin yaxın Tibet (Qərbi Benqaliya və Nepalda şerplər, denconqpalar, amdolar, khampalar, yolmolar və b.) və Qərbi Himalay (Uttarançal ştatında cadlar, tolçhalar, marçhalar, coharilər, cetherolar, darmilər, çaudansilər, byansilər) qrupları dillərində danışan Şimal-Şərqi Hindistan və Şimali Nepaldakı xalqlar da bhotiyalara aid edilir. Tibet və Qərbi Himalay qruplarına (Uttarançal ştatında cadlar, tolçhalar, marçhalar, coharilər, cethoralar, darmilər, çaudansilər, byansilər) yaxın olan dillərdə danışan Şimal-Şərqi Hindistan və Şimali Nepalda yaşayan xalqlar (Qərbi Benqaliya və Nepalda şerplər, denconqpalar, amdolar, khampalar, yolmolar və b.) da bhotiyalara aid edilir. Sayları Hindistanda, müxtəlif məlumatlara görə, 80 min nəfərdən 200 min nəfərədək dir (2006), Nepalda 19,3 min nəfərdir (2001-ci il siyahıyaalması). Yazıları devanaqari və Tibet əlifbası əsasındadır. Hind, pahar, Nepal və s. dillərdə yayılmışdır. Hindistanda yaşayan bhotiyalar adivasi qrupuna daxildir.
2) Çox vaxt şarçoplar (396 min nəfər; dilləri shanqladır), bumtanqpalar (96 min nəfər; dilləri bumtanqkedir) və b. ilə birləşdirilən və dzonqke dilində danışan Butan bhotiyaları (357 min nəfər, 2005). Səkkəm bhotiyalarına yaxındırlar. Səkkəm və Butan bhotiyalarının əksəriyyəti buddist, Uttarançal bhotiyaları isə, əsasən, hinduistdirlər.
Adət ənənələri
Ənənəvi mədəniyyətləri Cənubi Asiyanın Himalayyanı vilayətlərindəki xalqlar üçün səciyyəvidir. Əsas məşğuliyyətləri terras əkinçiliyi, köçəbə maldarlığıdır (yak, keçi, qoyun, at). Səkkəmdə satış üçün ədviyyat becərilir. Muzdla iş yayılmışdır. Xalçaçılıq inkişaf etmişdir. Əvvəllər transhimalay ticarətində vasitəçilik etmişlər. Butanda kişilər uzun, enli köynəklər (qos) geyinir, qadınlar isə bədənlərini çiyinlərində gümüşsancaqlarla bərkidilən əlvan parçalarla (kira) bürüyürlər. İbadət zamanı qadınlar və kişilər sosial statuslarını əks etdirən müxtəlif rənglərdə şərflər örtürlər. Hindistan bhotiyalarının etnik qrupları, əsasən, endoqamdır. Ekzoqam nəsillər və liniclər saxlanılmışdır, levirat və sororat, gəlin üçün pul, yaxud iş ilə ödəmə, poliandriya da mövcuddur. Səkkəmdə ərdə olan qadınlar xüsusi şərf (ponqden) örtür, Uttarançalda isə burunlarına halqa (nath) taxırlar. Uttarançalda yaşayan hinduistlər yerli Nanda Devi ilahəsinə sitayiş edirlər.
bhotiya, bhotlar, bhutiyalar, bhotelər, hərfi, mənada, tibetlilər, cənubi, asiyada, hazırda, tibetin, mədəni, təsir, zonasında, olan, yaxud, olmuş, tibet, birma, dillərində, danışan, müxtəlif, etnik, qrupların, adı, himalay, dağlarının, cənub, yamaclarında, mə. Bhotiyalar nep भ ट य bhotlar bhutiyalar bhoteler herfi menada tibetliler Cenubi Asiyada hazirda Tibetin medeni tesir zonasinda olan yaxud olmus Tibet Birma dillerinde danisan muxtelif etnik qruplarin adi Himalay daglarinin cenub yamaclarinda meskunlasmislar Bhotiya DiliHind dili Tibet dili Nepal diliDiniHinduizm Buddizm1 Sekkem bhotiyalari sekkemliler Hindistanda Sekkem statinda yasayirlar Cenubi Tibet dilinin Sekkem lehcesinde danisirlar Tibet dilinin dialektlerinde danisan tibetlilerin muxtelif qruplari humlalar nubriler lhomiler ve b hemcinin Tibet Birma dillerinin yaxin Tibet Qerbi Benqaliya ve Nepalda serpler denconqpalar amdolar khampalar yolmolar ve b ve Qerbi Himalay Uttarancal statinda cadlar tolchalar marchalar cohariler cetherolar darmiler caudansiler byansiler qruplari dillerinde danisan Simal Serqi Hindistan ve Simali Nepaldaki xalqlar da bhotiyalara aid edilir Tibet ve Qerbi Himalay qruplarina Uttarancal statinda cadlar tolchalar marchalar cohariler cethoralar darmiler caudansiler byansiler yaxin olan dillerde danisan Simal Serqi Hindistan ve Simali Nepalda yasayan xalqlar Qerbi Benqaliya ve Nepalda serpler denconqpalar amdolar khampalar yolmolar ve b da bhotiyalara aid edilir Saylari Hindistanda muxtelif melumatlara gore 80 min neferden 200 min neferedek dir 2006 Nepalda 19 3 min neferdir 2001 ci il siyahiyaalmasi Yazilari devanaqari ve Tibet elifbasi esasindadir Hind pahar Nepal ve s dillerde yayilmisdir Hindistanda yasayan bhotiyalar adivasi qrupuna daxildir 2 Cox vaxt sarcoplar 396 min nefer dilleri shanqladir bumtanqpalar 96 min nefer dilleri bumtanqkedir ve b ile birlesdirilen ve dzonqke dilinde danisan Butan bhotiyalari 357 min nefer 2005 Sekkem bhotiyalarina yaxindirlar Sekkem ve Butan bhotiyalarinin ekseriyyeti buddist Uttarancal bhotiyalari ise esasen hinduistdirler Adet eneneleri RedakteEnenevi medeniyyetleri Cenubi Asiyanin Himalayyani vilayetlerindeki xalqlar ucun seciyyevidir Esas mesguliyyetleri terras ekinciliyi kocebe maldarligidir yak keci qoyun at Sekkemde satis ucun edviyyat becerilir Muzdla is yayilmisdir Xalcaciliq inkisaf etmisdir Evveller transhimalay ticaretinde vasitecilik etmisler Butanda kisiler uzun enli koynekler qos geyinir qadinlar ise bedenlerini ciyinlerinde gumussancaqlarla berkidilen elvan parcalarla kira buruyurler Ibadet zamani qadinlar ve kisiler sosial statuslarini eks etdiren muxtelif renglerde serfler orturler Hindistan bhotiyalarinin etnik qruplari esasen endoqamdir Ekzoqam nesiller ve linicler saxlanilmisdir levirat ve sororat gelin ucun pul yaxud is ile odeme poliandriya da movcuddur Sekkemde erde olan qadinlar xususi serf ponqden ortur Uttarancalda ise burunlarina halqa nath taxirlar Uttarancalda yasayan hinduistler yerli Nanda Devi ilahesine sitayis edirler 1 Istinadlar Redakte Azerbaycan Milli Ensiklopediyasi 25 cildde 4 cu cild Bezirxana Brunel 25 000 nus Baki Azerbaycan Milli Ensiklopediyasi Elmi Merkezi 2013 seh 8 ISBN 978 9952 441 03 1 script parameter Menbe https az wikipedia org w index php title Bhotiya amp oldid 5045529, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
