Bağırsaq balantidisi lat.Balantidium coli - insanın bağırsağında yaşayan parazit olub, xroniki dizenteriya əmələ gətirir. Parazitin uzunluğu 30-200 mkm, eni isə 20-70 mkm-dir. Bədənin ön hissəsində infuzorlar üçün xarakter olan sitostom yerləşir. Sitostom peristomdan və qıfabənzər udlaqdan ibarətdir. Sitostom formaca yarıq şəklində olub, perpendikulyar yerləşir. Bədənin ortasında lobya formalı iri nüvə (makronukleus) və onun əyilmiş tərəfində isə dairəvi kiçik nüvə (mikronukleus) yerləşir. İki yığılıb-açılan ifrazat vakuolu vardır. Müxtəlif qida qalıqları və eritrositlər parazitin qidasını təşkil edir.
İnkişaf dövriyyəsi
Parazit yoğun bağırsaqda, az hallarda nazik bağırsağın aşağı şöbələrində yaşayır. Bağırsaq balantidisinin inkişafı vegetativ və sista mərhələlərindən ibarətdir. İnsan ümumi gigiyenik qaydalara riayət etmədikdə parazitin sistası ilə yoluxur. Sista xaricdən qalın ikiqatlı membranla əhatə olunmuşdur. Sistada rənglənmiş preparatda makronukleus aydın görünür. Sitoplazmasında dənəvərlik və bəzən də vakuol olur. Həzm sisteminə daxil olmuş sistanın örtüyü həzm fermentlərinin təsirindən əriyir, sista vegetativ formaya çevrilir.
Vegetativ forma Bədən xaricdən pellikula ilə örtülmüşdür. Pellikula-nın üzərində 10-12 mkm uzunluqda kirpiklər yerləşir. Mərkəzində mikro və makronukleus aydın görünür. Makronukleusun uzunluğu 7-10 mkm-dir. Vegetativ forma bağırsaqda qeyri-cinsiyyətli yolla ikiyə bölünərək çoxalır. Bəzən bağırsağın selikli qişası müxtəlif amillərdən və xüsusən parazit qurdların təsirindən zədələnir, balantidi toxumaya daxil olur, orada dərin yaralar əmələ gətirir. Parazitin bağırsaq toxumasının dərin qatlarına keçməsi parazitdə metabolizmin məhsulu hialurinidaza hesabına başa gəlir. Bağırsağın zədələnmiş nahiyəsində qansızma və nəcisdə qan olur. Yoğun bağırsağın aşağı şöbələrində parazitin törətdiyi yaralara və toxuma eroziyasına daha çox təsadüf edilir. Yoğun bağırsaqda zədələnmə ilə yanaşı, həm də xəstədə C avitaminozu və qanda eozinofiliya baş verir. Kəskin balantidioz zamanı isə yüksək temperatur, baş ağrısı, ürəkbulanma, qusma və s. baş verir. Belə xəstələr gündə 10-20 dəfə defekasiya edir və hər dəfə nəcis qanla qarışıq formada xaric olunur. Xəstə şiddətli qarın ağrısından şikayətlənir və tez arıqlayır. Xəstəliyin müddəti 2 aya kimidir, müalicə olunmadıqda isə xroniki hal alır. Belə halda xəstəlik 5-10 il müddətində fasiləli olaraq özünü göstərə bilər. Xəstəliyin kritik halı ölümlə qurtarır. Bağırsaq balantidisinin vegetativ forması sahibin bədənindən xarici mühitə düşdükdə bir neçə saat həyat qabiliyyətini saxlayır. Anaerob şəraitdə, otaq temperaturunda isə 10 günə kimi yaşayır. Sista qeyri-əlverişli şəraitə dözümlü olub rütubətli otaq şəraitində 2 aya kimi, quru mühitdə (18°C-də) isə 1 - 2 həftə yaşayır. Günəş şüaları altında 3 saatdan sonra məhv olur. Parazitin sistası qələvi mühitdə 15 gün, sidikdə 10 gün, mədə şirəsində 12 saat, 10%-li formalində isə 4 saat həyat qabiliyyətini saxlaya bilir. Parazit qeyri-cinsiyyətli yolla çoxalmaqla yanaşı, vaxtaşırı konyuqasiya yolu ilə cinsiyyətli çoxalmaya da malikdir. Balantidiozun insana yoluxma mənbəyi ev və çöl donuzlarıdır. Bəzən donuzçuluq fermalarında adamların parazitlə yoluxması 100 %-ə çata bilər.
Ədəbiyyat
C. Ə. Nəcəfov, R. Ə. Əliyev, Ə. P. Əzizov. Tibbi biologiya və genetikanın əsasları. Bakı - 2008, 839 səh.
bağırsaq, balantidisi, balantidium, coli, insanın, bağırsağında, yaşayan, parazit, olub, xroniki, dizenteriya, əmələ, gətirir, parazitin, uzunluğu, isə, bədənin, hissəsində, infuzorlar, üçün, xarakter, olan, sitostom, yerləşir, sitostom, peristomdan, qıfabənzə. Bagirsaq balantidisi lat Balantidium coli insanin bagirsaginda yasayan parazit olub xroniki dizenteriya emele getirir Parazitin uzunlugu 30 200 mkm eni ise 20 70 mkm dir Bedenin on hissesinde infuzorlar ucun xarakter olan sitostom yerlesir Sitostom peristomdan ve qifabenzer udlaqdan ibaretdir Sitostom formaca yariq seklinde olub perpendikulyar yerlesir Bedenin ortasinda lobya formali iri nuve makronukleus ve onun eyilmis terefinde ise dairevi kicik nuve mikronukleus yerlesir Iki yigilib acilan ifrazat vakuolu vardir Muxtelif qida qaliqlari ve eritrositler parazitin qidasini teskil edir Inkisaf dovriyyesi RedakteParazit yogun bagirsaqda az hallarda nazik bagirsagin asagi sobelerinde yasayir Bagirsaq balantidisinin inkisafi vegetativ ve sista merhelelerinden ibaretdir Insan umumi gigiyenik qaydalara riayet etmedikde parazitin sistasi ile yoluxur Sista xaricden qalin ikiqatli membranla ehate olunmusdur Sistada renglenmis preparatda makronukleus aydin gorunur Sitoplazmasinda deneverlik ve bezen de vakuol olur Hezm sistemine daxil olmus sistanin ortuyu hezm fermentlerinin tesirinden eriyir sista vegetativ formaya cevrilir Vegetativ forma Beden xaricden pellikula ile ortulmusdur Pellikula nin uzerinde 10 12 mkm uzunluqda kirpikler yerlesir Merkezinde mikro ve makronukleus aydin gorunur Makronukleusun uzunlugu 7 10 mkm dir Vegetativ forma bagirsaqda qeyri cinsiyyetli yolla ikiye bolunerek coxalir Bezen bagirsagin selikli qisasi muxtelif amillerden ve xususen parazit qurdlarin tesirinden zedelenir balantidi toxumaya daxil olur orada derin yaralar emele getirir Parazitin bagirsaq toxumasinin derin qatlarina kecmesi parazitde metabolizmin mehsulu hialurinidaza hesabina basa gelir Bagirsagin zedelenmis nahiyesinde qansizma ve necisde qan olur Yogun bagirsagin asagi sobelerinde parazitin toretdiyi yaralara ve toxuma eroziyasina daha cox tesaduf edilir Yogun bagirsaqda zedelenme ile yanasi hem de xestede C avitaminozu ve qanda eozinofiliya bas verir Keskin balantidioz zamani ise yuksek temperatur bas agrisi urekbulanma qusma ve s bas verir Bele xesteler gunde 10 20 defe defekasiya edir ve her defe necis qanla qarisiq formada xaric olunur Xeste siddetli qarin agrisindan sikayetlenir ve tez ariqlayir Xesteliyin muddeti 2 aya kimidir mualice olunmadiqda ise xroniki hal alir Bele halda xestelik 5 10 il muddetinde fasileli olaraq ozunu gostere biler Xesteliyin kritik hali olumle qurtarir Bagirsaq balantidisinin vegetativ formasi sahibin bedeninden xarici muhite dusdukde bir nece saat heyat qabiliyyetini saxlayir Anaerob seraitde otaq temperaturunda ise 10 gune kimi yasayir Sista qeyri elverisli seraite dozumlu olub rutubetli otaq seraitinde 2 aya kimi quru muhitde 18 C de ise 1 2 hefte yasayir Gunes sualari altinda 3 saatdan sonra mehv olur Parazitin sistasi qelevi muhitde 15 gun sidikde 10 gun mede siresinde 12 saat 10 li formalinde ise 4 saat heyat qabiliyyetini saxlaya bilir Parazit qeyri cinsiyyetli yolla coxalmaqla yanasi vaxtasiri konyuqasiya yolu ile cinsiyyetli coxalmaya da malikdir Balantidiozun insana yoluxma menbeyi ev ve col donuzlaridir Bezen donuzculuq fermalarinda adamlarin parazitle yoluxmasi 100 e cata biler Edebiyyat RedakteC E Necefov R E Eliyev E P Ezizov Tibbi biologiya ve genetikanin esaslari Baki 2008 839 seh Xarici kecidler Redaktehttps www ncbi nlm nih gov Taxonomy Browser wwwtax cgi mode Info amp id 71585 Menbe https az wikipedia org w index php title Bagirsaq balantidisi amp oldid 3903975, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
