Baza yağları

Baza yağları - avtomobillərdə istifadə etdiyimiz mühərrik yağın tərkibinə daxildir.

Növləri

Adətən baza yağları üç qrupa bölünür: sintetik, yarım sintetik və mineral, amma faktiki olaraq bu qrupların sayı beşdir. Amerika neft institutun klassifikasiyasına (APİ) əsasən bu qruplar üç növ göstəricilərlə seçilir: kükürdün miqdarı, doymuş karbohidrogen miqdıarı və özüllülük indeksi.

• Kükürd metalların korroziyasını yaradır, kükürdlü birləşmələrin yandırılması zamanı kimyəvi oksidləşməyə səbəb olan turşular əmələ gəlir. Kükürdün mövcudluğu baza yağların xüsusiyyətlərinə neqativ təsir edir.
• Doymuş karbohidrogenlər, doymamış karbohidrogenlərldən fərqli olaraq, daha sabitdirlər və daha asta oksidləşirlər. Doymuş karbohidrogenlər nə qədər çox mövcüddür, o qədər da baza yağı oksidləşir, köhnəlir və deqradasiya olunur.
• Özüllülük indeksi – bu miqdar yağın özlülüyü temperatur asılılığından göstəricisidir. Yuxarı indeksli yağlar temperaturdan asıllığ dərəcəsi azdır, bununla yağın aşağı temperatur xüsusiyyətləri daha yaxşılaşır. O deməkdir ki, yağın özüllülük indeksi nə qədər yuksək olarsa, yağın xüsusiyyətləri o qədər yüksək olar.

I və II qrup baza yağları – mineral yağlardır. I qrup yağlar təmizliyin aşağı dərəcədə və yüksək kükürd və azot tərkiblərə malik yağlardır, o da tez oksidləşməyə səbəb gətirir. Yarımsintetik yağlar – daha çox II və III qrup yağların birləşməsidir, bəzi istehsalçılarda I və III qrup yağların birləşməsidir. III, IV və V qrup yağlar – sintetik yağlardır. Üçüncü və dördüncü qrup yağlar oxşar istismar xüsusiyyətlərə malikdir: I və II qrupa nisbətən daha yüksək özüllülük indeksi, təkmilləşdirilmiş aşağı temperaturlu və işə salma xüsusiyyətləri. Doymuş karbohidrogenlər tərkibi təxminən 100%, daha yaxşı termooksidli sabitlik, bu yağlar daha gec oksidləşir, daha gec köhnəlir, I və II qrup yağlardan fərqli olaraq istifadə müddəti daha çoxdur. Buxarlanma qabiliyyəti III və IV qrup yağlardan fərqli olaraq daha aşağıdır. Göstərilmiş xassələrinə görə sintetik yağların sərfiyyəti aşağıdır, həmçinin sintetik yağlarda uzun müddət istifadə zamanı daha sabit özüllülük xüsusiyyətlər var. III və IV qruplarda sürtmə dərəcəsi daha aşağıdır və yağlama xüsusiyyətləri daha yüksəkdir, bu sintez texnoogiyasının tətbiqi ilə bağlıdır, harda III və IV qruplarda molekular eyni ölçüdədir. I və II qruplarda molekulalar müxtəlif ölçüdədir, bu da təmizlənmə texnologiyasıdır. V qrup yağlar əsasən sənayedə tədbiq edilir, avtomobil sənayesində çox nadır hallarda istifadə edilir.Üçüncü və dördüncü qruplar, əksinə, avtomobil sənayesində daha geniş istifadə edilir.

Baza yağlarının dünya istehsalçıları – mineral yağlar

Group I/II, hidrokrekinq VHVI Group III, sintetika PAO Group IV və s.

Group II mineral yağların dünya istehsalşıları (şirkətləri):

• American Refining Group - Kendex 165 HTLV (istehsal yeri Bradford PA)
• Calumet - Calpar (istehsal yeri Shreveport, LA)
• Chevron - Group II Group II+ (istehsal yeri Richmond, CA)
• Philips 66 - Pure Performance (istehsal yeri Westlake. LA)
• Ergon - Hygold (istehsal yeri Newell, WV)
• Excell Paralubes (istehsal yeri Westlake, SA)
• Exxon Mobil - EHC (istehsal yeri Baton Rouge, LA; Baytown, TX; Beaumont, TX; Jurong, Singapore; Wakayama, Japan)
• Flint Hills (istehsal yeri Westlake, LA)
• Motiva - Group II Star (istehsal yeri Port Arthur, TX)
• Suncor Petro-Canada - Purity (istehsal yeri Mississauga, Ontario, Canada)
• GS Caltex - Kixx LUBO (istehsal yeri Yeosu, South Korea)
• SK Lubricants - Yubase L3; 3 (istehsal yeri Ulsan, South Korea)
• Petronas - M500 (istehsal yeri Melaka, Malaysia)
• Formosa PetroChemical Corp. (istehsal yeri Mailiao, Taiwan)
• S-Oil - Premium, Super, Ultra S2, Ultra S3 (istehsal yeri Onsan, South Korea)
• Татнефть HVI-2 (TANECO base 2), вид II Масло базовое изопарафиновое (istehsal yeri Rusiya, Nijnekamsk ş.) Татнефть HVI-
• Modrica - Trafo Baza (istehsal yeri Modrica, Bosnia and Herzegovina)
• KunLUn PetroChina (CNPC) (istehsal yeri China)
• IndianOil (istehsal yeri Haldia, India)
• H&R Chempharm GmbH - Pionier (istehsal yeri Salzbergen, Germany)
• Eni - (istehsal yeri Livorno, Italy)
• Bharat Petroleum (istehsal yeri Mumbai, India)

Hidrokrekinq VHVI Group III yağlarının dünya istehsalçıları:

• Chevron - UCBO (istehsal yeri Richmond, CA)
• Petronas - ETRO (istehsal yeri Melaka Malaysia)
• S-Oil - Ultra S (Öİ 120-dən aşağı olan baza yağları Ultra S2 и Ultra S3 istisna olmaqla)
• ExxonMobil - VISOM (istehsal yeri Fawley UK)
• Suncor Petro-Canada - Purity VHVI Öİ 120-dən aşağı olan Purity VHVI2 baza yağları istisna olmaqla
• GS Caltex - Kixx Lubo Öİ 120-dən aşağı olan Kixx Lubo2 baza yağları istisna olmaqla
• SK Energy - Yubase, Yubase Plus, Öİ 120-dən aşağı olan Yubase L3 и Yubase 3 istisna olmaqla
• LLK International - Lukoil VHVI-4 III+ (istehsal yeri Volgograd, Russia)
• Neste Oil - Nexbase, Öİ 120-dən aşağı olan Nexbase 3020 və 3030 istisna olmaqla
• Nippon Oil - (istehsal yeri Yokohama, Japan)
• Modrica - (istehsal yeri Modrica, Bosnia and Herzegovina)
• KunLun - (istehsal yeri PetroChina (CNPC), China)
• Bapco/Neste - Nexbase (istehsal yeri Sitrah, Bahrain)
• Repsol YPF - (istehsal yeri Cartagena, Spain)
• Shell - Shell XHVI и GTL (Shell - Qatar Petroleum istehsal yeri Ras Laffan, Qatar)
• Татнефть VHVI-4 (TANECO base 4) İzoparafinli baza yağı. (istehsal yeri Rusiya, Nijnekamsk ş.) Татнефть VHVI-4.

GTL Group III yağlarının dünya istehsalçıları:

• Shell - GTL Qatar GTL QHVI (Shell - Qatar Petroleum istehsal yeri Ras Laffan, Qatar)

PAO Group IV yağlarının dünya istehsalçıları:

• Idemitsu Kosan Co. - Lenealene PAO ( İstehsal yeri Tokyo Japan)
• Exxon Mobil - SpectraSyn PAO (İstehsal yeri Beaumont Texas, Gravenchon France)
• INEOS - Durasyn PAO (İstehsal yeri LaPorte Texas and Feluy Belgium)
• Chemtura - Synton PAO (İstehsal yeri Elmira, Ontario, Canada)
• ChevronPhillips - SynFluid (İstehsal yeri Cedar, Bayou, Texas)
• Татнефть - Нижнекамскнефтехим (İstehsal yeri Rusiya, Nijnekamsk ş.)

Esterlər, Alkil naftalanlar, PAG, Group V baza yağlarının dünya istehsalçıları:

• Inolex - Esters
• Exxon Mobil - Esters Esterex, Alkylated Naphthalene Synesstic
• DOW - PAG Ucon
• BASF - Esters, PAG
• Chemtura - Reolube Esters
• INEOS - Polybutene PIB
• Hatco - Esters
• Nyco America - Esters
• Afton - Alkylbenzene
• Croda - PAG, Esters
• Synester - Esters ( İstehsal yeriTehran, Iran)
• Motiva - ( İstehsal yeri Port Arthur Texas)

MDB ölkələrinin istehsal etdiyi baza yağları :

• Lukoil şirkəti (Rusiya) I və III qrup yağlarını istehsal edir. http://www.lukoil-masla.ru/ru/Products/BaseOil;
• НПЦ СпецНефтьПродукт istehsal edtdiyi V qrup yağlar http://snp-gsm.ru/contacts/;
• Роснефть и Газпромнефть получают III группу с ОАО «Славнефть-ЯНОС» https://www.rosneft.ru/press/news/item/186969/;
• Роснефть на АО «АНХК» III qrup yağlarının istehsal edir http://anhk.ru/production/department.html?p=zm;
• Роснефть на ООО «Новокуйбышевский завод масел и присадок» II и III qrup yağlarını istehsal edir https://www.rosneft.ru/business/Downstream/production_of_lubricants/Novokujbishevskij_zavod_masel_i_prisadok/
• Татнефть HVI-2 (TANECO base 2), вид II Масло базовое изопарафиновое (İstehsal yeri Rusiya, Nijnekamsk ş.))
• Татнефть VHVI-4 (TANECO base 4) Масло базовое изопарафиновое (İstehsal yeri Rusiya, Nijnekamsk ş.);
• Татнефть - Нижнекамскнефтехим (İstehsal yeri Rusiya, Nijnekamsk ş.))
• Bashneft, Novo-Ufa, Russia (Group I)
• Gazprom, Omsk, Russia (Group I)
• Rosneft, Novokuibyshev, Russia (Group I)
• Rosneft, Angarsk, Russia (Group I)
• Slavneft, Yaroslav, Russia (Group I, Group III)
• Uzbekneftegaz, Fergana, Uzbekistan (Group I)
• Sokar, Baku, Azerbaijan (Group I)
• Naftan, Novopolotsk , Belarus (Group I, Group III)
• Turkmenbashi Oil Processing, Turkmenbashi, Turkmenistan (Group I, Group III).

Mənbə

1. https://www.oil-club.ru/forum/topic/28958-mirovye-proizvoditeli-bazovyh-masel-mineralnye-group-iii-gidrokreking-vhvi-group-iii-sintetika-pao-group-iv-itd/.

Bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyaya kömək edə bilərsiniz. Əgər mümkündürsə, daha dəqiq bir şablondan istifadə edin. Bu məqalə sonuncu dəfə 6 ay əvvəl AfraimMammadov tərəfindən redaktə olunub. (Yenilə)