fbpx
Wikipedia

Baden-Vürtemberq

Baden-Vürtemberq (alm. Baden-Württemberg) – Almaniyanın parlamentar idarəolunan yarım-suveren federal əyalətdir. Əyalət Almaniyanın cənub qərbində yerləşir və Fransa ilə ölkənin cənub sərhəddini təşkil edir. Paytaxtı əyalətin ən böyük şəhəri olan Ştutqart-dır. O, 1952-də müharibədən sonrakı qısa ömürlü Vürtemberq-Baden,(Cənubi-)Baden və Vürtemberq-Hohenzolern əyalətlərinin (bu əyalətlər koalisiya ölkələri tərəfindən qədim Baden və Vürtemberq əyalətlərinin işğal bölgələrinə ayrılmasından yaranmışdı) birləşməsindən qurulmuşdur. Əyalətin Ştutqartdan sonrakı böyük şəhərləri KarlsrueManhaym-dır. Başqa şəhərlərinə Frayburq-im-Braysqau, Haydelberq, Haylbron, Pfortshaym, Roytlingen, Tübingen və Ulm şəhərləri daxildir.

Baden-Vürtemberq
alm. Baden-Württemberg
Bayraq[d] Gerb[d]

48°32′ şm. e. 9°02′ ş. u.


Ölkə
İnzibati mərkəz Ştutqart
Tarixi və coğrafiyası
Yaradılıb 25 aprel 1952
Sahəsi
  • 35.751,65 km²
Hündürlük
327 m
Saat qurşağı
Əhalisi
Əhalisi
Rəqəmsal identifikatorlar
ISO kodu DE-BW
Rəsmi sayt​ (alm.)
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Sahəsi 35 751,65 km², əhalisi 10 747 479 nəfər, əhali sıxlığı 1 km²-ə 300 nəfərdir. Almaniyanın ən böyük üçüncü əyalətidir.

Baden-Vürtemberq Almaniyanın ən çox məhsul ixrac edən (2018), ikinci ən az işsizliyə (Oktyabr, 2019), dördüncü ən yüksək adambaşına düşən ÜDM-a (2019) və eləcə də ən çox adambaşına düşən patentlər sayına (2018) malik əyalətidir. Orta ömür gözləntisi 2016/18-ci illərdə kişilər üçün 79,7 il və qadınlar üçün isə 84,1 il olmuşdur. Hər iki göstərici ölkə əyalətləri içərisində ən yüksəyidir.

Tarixi

Baden-Vürtemberq tarixi Baden, Prussiya Hohenzolern və Vürtemberq-in ərazilərindən formalaşdırılmışdır.

B.e.-nın 100-cü ilində, Roma İmperiyası Vürtemberqi işğal etmiş, və onun şimal sərhədində limes (möhkəmləndirilmiş sərhəd bölgəsi) inşa etmişlər. B.e.-nın üçüncü əsri ərzində Alemanlar Romalıları məğlub edərək, onları ReynDunay çaylarından qərb yönündə kənara çəkilməyə məcbur etmişlər. B.e.-nın 496-cı ilində, Alemanlar I Xlodviq-in rəhbərliyi ilə Franklar tərəfindən məğlub edilir.

Müqəddəs Roma İmperiyası bundan sonra qurulmuşdur. Burada yaşayan insanların əksəriyyəti Roman katolikləri olmuşdurlar və hətta bu protestant Reformasiyasının şimali Almaniyaya təsirindən sonra da davam etmişdir.

19-cu əsrin sonları və 20-ci əsrin əvvələrində, bu əyalətdən əsasəndə kəndlərdən olan bir çox insanlar ABŞ-a və digər ölkələrə köçmüşdür.

Coğrafiyası

Baden-Vürtemberq-in Almaniyanın digər əyalətləri Reynland-Pfalts, HessenBavariya və eləcə də Fransa (Qrand Est regionu) və İsveçrə (Bazel-Landşaft, Bazel-Ştadt, Arqau, Sürix, Şafhausen və Turqau kantonları) ilə sərhədləri vardır.

Əyalətin bir çox əsas şəhərləri Nekkar çayı sahilində yerləşir. Çay cənub-qərbdən əvvəl mərkəzə, sonra isə şimal-qərb yönündə axmaqla Tübingen, Ştuttqart, Haylbron, HaydelberqManhaym şəhərlərindən keçir.

Reyn çayı əyalətin ´qərb sərhəddini eləcədə cənub sərhəddinin əsas hissəsini formalaşdırır. Qara Meşə (alm. Schwarzwald [Şvartsvald]) əyalətin əsas dağ sırasıdır. Eləcə də, Dunay çayı başlanğıcını bu əyalətdən götürür.

Əhalisi

Baden-Vürtemberqin əhalisi 10,486,660 nəfər təşkil edir (2014). Bunlardan 5,354,105 nəfəri qadın və 5,132,555 nəfəri kişidir. 2006-da, doğum səviyyəsi 1000 nəfərə 8,61 nəfər olmuşdur ki, bu da ölüm səviyyəsinə - 1000 nəfərə 8,60 nəfər - çox yaxın olmuşdur. Əhalinin 14,87%-i 15 yaşın altında, 18,99%-i isə 65 və üzəri yaşda olmuşdur (2008).

Xaricilər

1 yanvar 2020-ci il tarixinə görə, əyalətin xarici sakinləri ən çox aşağıdakı ölkələrdəndirlər:

  253,995
  184,555
  156,325
  122,835
  85,620
  82,135
  81,260
  62,615
  52,450
  44,770

İqlimi

1881-2019 zaman aralığında orta qiymətlərlə ən isti ay, il və fəsillər.

1881-2019 illəri ərzində 10 ən isti illər
Sıralama İl Temperatur °C
1 2018 10,38
2 2014 10,14
3 2015 9,89
4 1994 9,88
5 2019 9,87
6 2000 9,71
7 2011 9,64
8 2002 9,55
9 2007 9,47
10 2003 9,45

1881-2019 zaman aralığında orta qiymətlərlə ən soyuq ay, il və fəsillər.

1881-2019 illəri ərzində 10 ən soyuq illər
Sıralama İl Temperatur °C
1 1956 6,66
2 1887 6,74
3 1940 6,82
4 1888 6,96
5 1963 6,99
6 1890 7,03
7 1962 7,09
8 1941 7,10
9 1889 7,11
10 1931 7,18


1881-2019 illəri ərzində uyğun olaraq ən isti aylar

İl Ay İl Fəsil
Yan. Fev. Mart Aprel May İyun İyul Avq. Sen. Okt. Noy. Dek. Qış Yaz Yay Payız
İl 2018 1966 1994 2018 1917 2003 2006 2003 1961 2001 1994 2015 2018 2006/

2007

2007 2003 2006
Maksimum 4,33 5,63 7,66 12,50 15,55 20,86 21,78 21,73 16,62 12,31 7,59 5,14 10,38 3,78 10,51 20,56 11,55

1881-2019 illəri ərzində uyğun olaraq ən soyuq aylar

İl Ay İl Fəsil
Yan. Fev. Mart Aprel May İyun İyul Avq. Sen. Okt. Noy. Dek. Qış Yaz Yay Payız
İl 1940 1956 1883 1903 1902 1923 1919 1912 1912 1905 1921 1890 1956 1962/

1963

1970 1913 1912
Minimum -7,79 -10,19 -0,81 4,22 8,28 11,27 13,81 13,37 8,25 3,65 -0,44 -5,51 6,66 -5,43 5,82 14,38 5,46

Əsas şəhərlər

Bayraq

Xarici keçidlər

  • Baden-Vürtemberqin rəsmi saytı (almanca)
  • Baden-Vürtemberqin xəritəsi


  1. archINFORM — 1994.
    <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:P5383"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:P5604"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q265049"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:P5573"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:P5508"></a>
  2. GeoNames — 2005.
    <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q830106"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:P1566"></a>
  3. https://www.statistik-bw.de/BevoelkGebiet/Bevoelk_I_D_A_vj.csv
  4. "Almaniya əyalətlərinin ixrac kvotası" (German).
  5. "Almaniya əyalətlərinin işsizlik kvotası (Status: Oktyabr 2019)". statista (German). Statista Research Department. 2020-09-01.
  6. "Almaniya əyalətləridə adambaşına düşən ÜDM, 2018" (German).
  7. "Almaniya əyalətlərində 2018-də hər 100.000 nəfərə düşən patent qeydalmaları" (German).
  8. "Almaniya əyalətlərində cinsə görə orta ömtür gözləntisi 2015/2017" (German).

baden, vürtemberq, məqalənin, bəzi, məlumatlarının, mənbəsi, göstərilməmişdir, daha, ətraflı, məlumat, üçün, məqalənin, müzakirə, səhifəsinə, baxa, məqaləyə, uyğun, formada, mənbələr, əlavə, edib, vikipediyanı, zənginləşdirə, bilərsiniz, avqust, 2021, baden, w. Bu meqalenin bezi melumatlarinin menbesi gosterilmemisdir Daha etrafli melumat ucun meqalenin muzakire sehifesine baxa ve meqaleye uygun formada menbeler elave edib Vikipediyani zenginlesdire bilersiniz avqust 2021 Baden Vurtemberq alm Baden Wurttemberg Almaniyanin parlamentar idareolunan yarim suveren federal eyaletdir Eyalet Almaniyanin cenub qerbinde yerlesir ve Fransa ile olkenin cenub serheddini teskil edir Paytaxti eyaletin en boyuk seheri olan Stutqart dir O 1952 de muharibeden sonraki qisa omurlu Vurtemberq Baden Cenubi Baden ve Vurtemberq Hohenzolern eyaletlerinin bu eyaletler koalisiya olkeleri terefinden qedim Baden ve Vurtemberq eyaletlerinin isgal bolgelerine ayrilmasindan yaranmisdi birlesmesinden qurulmusdur Eyaletin Stutqartdan sonraki boyuk seherleri Karlsrue ve Manhaym dir Basqa seherlerine Frayburq im Braysqau Haydelberq Haylbron Pfortshaym Roytlingen Tubingen ve Ulm seherleri daxildir Baden Vurtemberqalm Baden Wurttemberg Bayraq d Gerb d 48 32 sm e 9 02 s u Olke Almaniya 1 Inzibati merkez StutqartTarixi ve cografiyasiYaradilib 25 aprel 1952Sahesi 35 751 65 km Hundurluk 327 m 2 Saat qursagi UTC 01 00 2 UTC 02 00EhalisiEhalisi 11 069 533 nef 31 dekabr 2018 3 Reqemsal identifikatorlarISO kodu DE BWResmi sayt alm Vikianbarda elaqeli mediafayllarSahesi 35 751 65 km ehalisi 10 747 479 nefer ehali sixligi 1 km e 300 neferdir Almaniyanin en boyuk ucuncu eyaletidir Baden Vurtemberq Almaniyanin en cox mehsul ixrac eden 2018 4 ikinci en az issizliye Oktyabr 2019 5 dorduncu en yuksek adambasina dusen UDM a 2019 6 ve elece de en cox adambasina dusen patentler sayina 2018 7 malik eyaletidir Orta omur gozlentisi 2016 18 ci illerde kisiler ucun 79 7 il ve qadinlar ucun ise 84 1 il olmusdur Her iki gosterici olke eyaletleri icerisinde en yukseyidir 8 Mundericat 1 Tarixi 2 Cografiyasi 3 Ehalisi 3 1 Xariciler 4 Iqlimi 5 Esas seherler 6 Bayraq 7 Xarici kecidlerTarixi RedakteBaden Vurtemberq tarixi Baden Prussiya Hohenzolern ve Vurtemberq in erazilerinden formalasdirilmisdir B e nin 100 cu ilinde Roma Imperiyasi Vurtemberqi isgal etmis ve onun simal serhedinde limes mohkemlendirilmis serhed bolgesi insa etmisler B e nin ucuncu esri erzinde Alemanlar Romalilari meglub ederek onlari Reyn ve Dunay caylarindan qerb yonunde kenara cekilmeye mecbur etmisler B e nin 496 ci ilinde Alemanlar I Xlodviq in rehberliyi ile Franklar terefinden meglub edilir Muqeddes Roma Imperiyasi bundan sonra qurulmusdur Burada yasayan insanlarin ekseriyyeti Roman katolikleri olmusdurlar ve hetta bu protestant Reformasiyasinin simali Almaniyaya tesirinden sonra da davam etmisdir 19 cu esrin sonlari ve 20 ci esrin evvelerinde bu eyaletden esasende kendlerden olan bir cox insanlar ABS a ve diger olkelere kocmusdur Cografiyasi RedakteBaden Vurtemberq in Almaniyanin diger eyaletleri Reynland Pfalts Hessen ve Bavariya ve elece de Fransa Qrand Est regionu ve Isvecre Bazel Landsaft Bazel Stadt Arqau Surix Safhausen ve Turqau kantonlari ile serhedleri vardir Eyaletin bir cox esas seherleri Nekkar cayi sahilinde yerlesir Cay cenub qerbden evvel merkeze sonra ise simal qerb yonunde axmaqla Tubingen Stuttqart Haylbron Haydelberq ve Manhaym seherlerinden kecir Reyn cayi eyaletin qerb serheddini elecede cenub serheddinin esas hissesini formalasdirir Qara Mese alm Schwarzwald Svartsvald eyaletin esas dag sirasidir Elece de Dunay cayi baslangicini bu eyaletden goturur Yuxari Reyn Duzenliyi boyunca Simali Qara Mese nin gorunusu Qara Mese nin Kicik Visental belediyyesinin gorunusu Hohenstaufen de ehengdasi qayalari Boden golu nun landsaftiEhalisi RedakteBaden Vurtemberqin ehalisi 10 486 660 nefer teskil edir 2014 Bunlardan 5 354 105 neferi qadin ve 5 132 555 neferi kisidir 2006 da dogum seviyyesi 1000 nefere 8 61 nefer olmusdur ki bu da olum seviyyesine 1000 nefere 8 60 nefer cox yaxin olmusdur Ehalinin 14 87 i 15 yasin altinda 18 99 i ise 65 ve uzeri yasda olmusdur 2008 Xariciler Redakte 1 yanvar 2020 ci il tarixine gore eyaletin xarici sakinleri en cox asagidaki olkelerdendirler 253 995 184 555 156 325 122 835 85 620 82 135 81 260 62 615 52 450 44 770Iqlimi Redakte1881 2019 zaman araliginda orta qiymetlerle en isti ay il ve fesiller 1881 2019 illeri erzinde 10 en isti iller Siralama Il Temperatur C1 2018 10 382 2014 10 143 2015 9 894 1994 9 885 2019 9 876 2000 9 717 2011 9 648 2002 9 559 2007 9 4710 2003 9 451881 2019 zaman araliginda orta qiymetlerle en soyuq ay il ve fesiller 1881 2019 illeri erzinde 10 en soyuq iller Siralama Il Temperatur C1 1956 6 662 1887 6 743 1940 6 824 1888 6 965 1963 6 996 1890 7 037 1962 7 098 1941 7 109 1889 7 1110 1931 7 181881 2019 illeri erzinde uygun olaraq en isti aylar Il Ay Il FesilYan Fev Mart Aprel May Iyun Iyul Avq Sen Okt Noy Dek Qis Yaz Yay PayizIl 2018 1966 1994 2018 1917 2003 2006 2003 1961 2001 1994 2015 2018 2006 2007 2007 2003 2006Maksimum 4 33 5 63 7 66 12 50 15 55 20 86 21 78 21 73 16 62 12 31 7 59 5 14 10 38 3 78 10 51 20 56 11 551881 2019 illeri erzinde uygun olaraq en soyuq aylar Il Ay Il FesilYan Fev Mart Aprel May Iyun Iyul Avq Sen Okt Noy Dek Qis Yaz Yay PayizIl 1940 1956 1883 1903 1902 1923 1919 1912 1912 1905 1921 1890 1956 1962 1963 1970 1913 1912Minimum 7 79 10 19 0 81 4 22 8 28 11 27 13 81 13 37 8 25 3 65 0 44 5 51 6 66 5 43 5 82 14 38 5 46Esas seherler RedakteStutqart Manhaym Haydelberq Karlsrue Konstanz Kalv Ludviqsburq Esslingen a N Baden Baden Frayburq im Braysqau Tubingen Haylbronn UlmBayraq Redakte Xarici kecidler RedakteBaden Vurtemberqin resmi sayti almanca Baden Vurtemberqin xeritesi Almaniya ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin Vikianbarda Baden Vurtemberq ile elaqeli mediafayllar var archINFORM 1994 lt a href https wikidata org wiki Track P5383 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track P5604 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q265049 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track P5573 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track P5508 gt lt a gt 1 2 GeoNames 2005 lt a href https wikidata org wiki Track Q830106 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track P1566 gt lt a gt https www statistik bw de BevoelkGebiet Bevoelk I D A vj csv Almaniya eyaletlerinin ixrac kvotasi German Almaniya eyaletlerinin issizlik kvotasi Status Oktyabr 2019 statista German Statista Research Department 2020 09 01 Almaniya eyaletleride adambasina dusen UDM 2018 German Almaniya eyaletlerinde 2018 de her 100 000 nefere dusen patent qeydalmalari German Almaniya eyaletlerinde cinse gore orta omtur gozlentisi 2015 2017 German Menbe https az wikipedia org w index php title Baden Vurtemberq amp oldid 6043867, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.