fbpx
Wikipedia

Aşıq Zərnişan

Avqust 09, 2021

Aşıq Zərnişan- Aşıq Zərnişan Cabbarqızı (1852-1906) – Xızıda doğulmuş və gənc yaşlarından Bakıda – İçərişəhərdə yaşamış aşıq-şairədir. Cəfər Cabbarlı, Aşıq Zərnişan, Xızı aşıqları, aşıq sənəti, şahmat. Dahi dramaturq Cəfər Cabbarlı bir sıra yaddaqalan musiqilər bəstələyib: Azad bir quşdum, Gərək günəş dağları aşıb sönməyəydi..., Mən bir solmaz yarpağam ki, Hicrindən oldu, ey gözəl, Sənə nə olub, zalım yar, Sənin dərdindən, Saranın mahnısı, Marş irəli, əsgərim!, Yaşasın Azərbaycan, On dördü (yaxud Nuru Paşa) rəqsi və s.

Həyatı

Aşıq Zərnişan Cabbarqızı (1852-1906) – Xızıda doğulmuş və gənc yaşlarından Bakıda – İçərişəhərdə yaşamış aşıq-şairədir. Aşıq Zərnişan Xızıda tanınmış Cəlilli nəslinin bir nümayəndəsi olub. Bu nəslin nümayəndələrinin demək olar ki, hər birinin bədahətən şeir demək, söz qoşmaq, yaxud gözəl rəqs etmək bacarığı var. Uşaq yaşlarında Zərnişan Xızı mədrəsəsində təhsil alıb, şeirə, musiqiyə böyük həvəs göstərib, bədahətən şeirlər söyləməklə ətrafdakıları heyrətləndirərdi. Zərnişan 16 yaşında ikən öz doğmaca əmisi oğlu Hacı Əliəkbərlə ailə həyatı qurmuşdur. Gənc ailə Bakıda, İçərişəhərdə yaşayıb. Hacı Əliəkbər şəhərin çox zəngin, varlı tacirlərindən biri idi. Onun təkcə İcərişəhərdə 9 dükanı vardı. Hacı Əliəkbər çox əliaçıq, çörəkverən bir insan olub. Hacı Əliəkbərlə Zərnişan xanım dünyaya Rəhim və Səlah adlı iki oğul gətiriblər. Bu ailədə boy atan iki qardaş xoşbəxt böyüsələr də, sonrakı taleləri faciə ilə nəticələnib...

Övladları

Valideynlər 1890-cı ildə Rəhimi, 1893-cü ildə isə Səlahı evləndirirlər. Rəhimin Sara adlı qızı, Səlahın isə Mahmud adlı oğlu dünyaya gəlir. Tacir övladı olduqlarından qardaşların zadəgan ailəsinə məxsus qiyafələri vardı. Onlar səliqəli geyinir, qurşaqlarına həmişə xəncər taxırdılar. 1896-cı ildə, Saranın ad günü ərəfəsində qardaşlar şadyanalıq etmiş, sonra qurşaq tutub, güləşmişlər. Bu zaman Rəhimin xəncəri Səlahın ayağına batır, onun diz qapağını zədələyir. Güclü müalicəyə baxmayaraq, bir neçə aydan sonra Səlahın vəziyyəti ağırlaşır və o, dünyasını dəyişir. Həmin hadisədən çox sarsılan böyük qardaş Rəhim yemir, içmir, gündən-günə zəifləyir, o zaman üçün sağalmaz olan vərəm xəstəliyinə tutulur, qardaşının ili tamam olmamış rəhmətə gedir... C.Cabbarlının həyat yoldaşı Sonaxanım bibisi Zərnişanın yaddaşlarda qalan bir neçə şeirini təqdim edir:

  • Tutuquşu havalarda dövr edər,
  • Həkim yoxdur, yaralarım qövr edər.
  • Bir yanımı sən əymisən, zalım yar ,
  • Bir yandan da qohum-qardaş cövr edə”

Zərnişanın nəticəsi, tanınmış tədqiqatçı və dəfçalan Mahmud Səlah həmin qoşmanın tarixçəsini belə söyləyir: “Bu qoşma oğlanlarının faciəsi ilə bağlı ağı kimi deyilib. Tutuquşu sözü ilə Zərnişan burada oğlunun ara verməyən zarıltısını, iniltisini vermək istəyir. Ona baxan həkimlərin heç biri xəstənin dərdinə əlac edə bil¬mir. Zalım yar dedikdə isə, Zərnişan faciənin səbəbkarı Rəhimi nəzərdə tutur... Beləliklə, iki oğlunu itirmiş Zərnişan ana övladlarından miras qalan nəvələrinin tərbiyəsi ilə məşğul olub, onlara analıq etmişdir. Bir neçə ildən sonra, 1899-cu ildə Zərnişanın Xızıda yaşayan qardaşı Qafarın sonbeşik övladı Cəfər dünyaya gəlir. Az sonra isə Qafar kişinin gözləri tutulur, ailəsinin vəziyyəti ağırlaşır. A.Rüstəmli yazır: Kor olmuş gözün ağırlığına dözmək olurdu, ehtiyacın kor qoyduğu taleyin acılarına yox! Qafar kişi maarif işığına, əqli ziyaya doğru can atdığı halda özü həyat işığına möhtac qaldı. Ağrıların yastığına baş qoyduğu günlərdə ətraflı fikirləşdi, yüz ölçüb, bir biçdi. Qəti qərara gəldikdən sonra Şahbikə xanımla məsləhətləşdi. – Biz heç, – dedi, uşaqların gələcəyi var. Onların təhsil alması, bir işlə məşğul olması üçün şəhərə köçməliyik. Onsuz da meşənin qapıları üzümüzə bağlandı, – deyə, Qafar kişi dərindən köks ötürdü (7, s. 11). Deməli, Qafar kişinin hətta gözü şikəst olmasaydı belə, uşaqlarının təhsil alması üçün Bakıya köçmək fikri vardı. Xızılı olduğumdan bu hisslər mənə çox doğmadır. Rəhmətlik atam İsmayıl Cəfərquluoğlu (1926-1999) söyləyərdi ki, həmin dövrdə kimin maddi cəhətdən bir balaca imkanı vardısa, Bakıya köçürdü. Çünki yalnız burada yüksək təhsil almaq mümkün idi. Təhsil üçün isə sovet hökuməti qurulmazdan əvvəlki illərdə mütləq böyük xərclər tələb olunurdu. Qafar kişi də pulsuz-parasız Bakıya gəlməmişdi. Ondan xeyli əvvəl isə böyük qardaşı Məşədi İbrahim Dağlı məhəlləsində ev, həyətyanı sahə almışdı. İndikindən fərqli olaraq həmin illərdə kasıb adam Məşhəd, Kərbala və ya Həcc ziyarətinə gedə bilməzdi. Bir neçə ildən sonra isə Cəfərin anası Şahbikə xanım da müqəddəs Məkkə ziyarətində olacaq, hər kəs onu Hacıxanım adlandıracaqdı. Bunları xatılatmaqda məqsədimiz var. Yəni sovet dövründə mətbuatda ideologiyaya uyğunlaşdırmaq üçün Cəfər Cabbarlını yanlış olaraq kasıb təbəqənin nümayəndəsi olan proletar yazıçısı kimi təqdim ediblər. Əslində bu heç də belə olmayıb... Qafar kişinin bacısı Zərnişan isə qeyd edildiyi kimi, 1868-ci ildə Xızıdan Bakıya zəngin bir ailəyə gəlin köçmüşdü. 1903-cü ildə Qafar ürək xəstəliyindən dünyasını dəyişir. Bu səbəbdən Zərnişanın həyat yoldaşı Hacı Əliəkbər Cəfəri öz nəvələri ilə birlikdə böyütməyə qərar verir. Cəfərin anası Şahbikə xanım da Zərnişangildə yaşamalı olur. Zərnişan nəvələrinə – Sara və Mahmuda yazı-pozu öyrədərkən Cəfər dörd yaşında idi. Onun həvəs göstərdiyini gördükdə Zərnişan Cəfərə də yazı yazmağı, şeir söyləməyi, bayatı qoşmağı öyrədir.

Yaradıcılığı

Zərnişan xanım Xızının tanınmış aşıqları – Aşıq Əliqulunu (1762-1826), Aşıq Dumanı (1809-1851) şəxsən görməsə də, onların yaradıcılığı haqqında yaşlı nəslin nümayəndələrindən xeyli məlumat toplamış, şeirlərindən faydalanmış, aşıq sənətinə dərindən yiyələnmişdi. Sonralar Zərnişan xızılı aşıqlar – Aşıq Cəlil Muradoğlu, Aşıq Bibiqulu, Aşıq Şıxmirhüseyn Əliseyranoğlu (1876-1918), Aşıq Qurban Abduloğlu Ağdərəli (1886-1944), Aşıq Nisə Ağdərəli (Aşıq Qurbanın həyat yoldaşı), Aşıq Əşrəf (Aşıq Məhəmmədin əmisi), Aşıq Zohulla (Aşıq Məhəmmədin anasının əmisi oğlu) və baş¬qa sənətkarların məclislərində iştirak etmiş, onlarla deyişmişdir. Belə məclislərdə istər yerli, istərsə də gəlmə aşıqlar Zərnişan xanımı gördükdə özlərini “yığışdırır”, söyədikləri hər sözə məsuliyyətlə yanaşırdılar. Qeydlərdən bəlli olur ki, Zərnişan həm də əsl meloman olmuş, bir sıra mərsiyələr, mahnılar da qoşurmuş. Əfsus ki, bu mahnıların müəllifinin adı unudularaq yaddaşlardan silinib. Ola bilər ki, sonrakı mərhələlərdə həmin musiqilərin bir çoxu xalq mahnısı kimi ağızdan-ağıza keçərək yaşamışdır. Bu gün isə biz o musiqiləri anonim şəkildə dinləyirik. Zərnişan xanımın adı tanınmış qadın şairələri və aşıqlarının adı ilə bir sırada çəkilir. Görkəmli folklorşünas, filologiya elmləri doktoru, professor Məmməd-hüseyn Təhmasibin (1907-1982) “Azərbaycan xalq dastanları (Orta əsrlər)” kitabında Aşıq Zərnişanın adına rast gəlirik: “... bizdə müxtəlif əsrlərdə çox görkəmli şairələr, qadın aşıqlar da yetişmişdir. Belə şairələrin kişilərlə deyişmələri haqqında müxtəlif rəvayətlər olduğu da məlumdur. Uzaq keçmişin Məhsətisi, XIX əsrin Na¬təvanı, Aşıq Pərisi, Fatma xanım Kəminəsi, XX əsrin Zərnişanı (Xızılı), nəhayət, müasir Azərbaycanın Aftab, Mehri, Əsli, Nabat kimi qadın aşıqlarını xüsusilə qeyd et¬mək olar” (8, s. 50).

Xatirələr

Akademik Məmməd Arifin (1904-1975) də Zərnişan xanımla bağlı fikirləri maraqlıdır: “Cabbarlının hələ kiçik yaşlarından ədəbiyyata, xüsusən şeirə böyük həvəsi vardı. Onun bibisi Zərnişan şairə idi. Kənddə yaşayan bu savadsız qadın aşıqvarı mahnılar qoşardı. Zərnişanın müxtəlif hadisələr münasibətilə qoşduğu lirik şeirlərdən bəziləri indi də qoca kəndlilərin yadında qalmışdır. Onun sadə və səmimi mahnıları əsasən, qadın talesizliyinə həsr edilmişdir” (2, s. 12). Məmməd Arif daha sonra Zərnişan xanımın Cəfərə şeirlər söyləməsindən və qardaşı Heydərin isə ona rəsm çəkməyi öyrətməsindən söz açır. Cəfər Cabbarlı rəs¬samlıqla məşğul olmasa da onun bu sahədə də yüksək qabiliyyəti, istedadı olduğunu yaxınları söyləmişlər. Zərnişanın şeirlərinin hər bir misrası adı kimi zərli, bəzəkli, “qızıl suyuna vurulmuş nişanı, naxışı” xatırladır. Təəssüflər olsun ki, sinədəftər Zərnişan xanımın şeirləri vaxtında yazıya alınmamış, yalnız hafizələrdə qalan bir neçə şeiri sonradan bəzi xatirələrdən kitablara salınmışdır. Zərnişan xanım heç zaman toylarda aşıqlıq etməmiş, bu sənətlə pul qazanmamışdır. Lakin Xızıda elə bir toy olmazdı ki, o, dəvət olunmuş aşıqları sınağa çəkməsin, necə deyərlər, onlara “toy tutmasın”. Bu xüsusiyyətlərinə görə, toy çadırına daxil olanda ona “Aşıq Zərnişan gəldi” – demişlər. Zərnişan 16 yaşında Bakıya gəlin köçsə də, Xızıda bütün qohum-əqrəbanın toy-düyününə həyat yoldaşı Hacı Əliəkbərlə tez-tez fəxri qonaq kimi dəvət edilərdi. Onun iştirak etdiyi və xüsusi növraq verdiyi bu məclislər daha yaddaqalan olurdu. Filologiya elmləri doktoru, əməkdar incəsənət xadimi, professor Ağalar Mirzə (1955-2008) müəllifi olduğu “Karvan” televiziya verilişində (Az. TV, 2007) Zərnişan Xızılı ilə bağlı süjet hazırlamışdı. Verilişdə onun bir neçə aşıqsayağı mahnının müəllifi olduğu bildirilir. Zərnişan 1906-cı ilin sonlarında vəfat edib. Ölümündən 2 il sonra əri Hacı Əliəkbər həm Zərnişanın, həm də iki övladının nəşini çıxarıb Məkkəyə aparmış, orada dəfn etmişdir. Bu, Hacı Əliəkbərin 7-ci həcc ziyarəti idi. Maraqlıdır ki, Hacı Əliəkbər hərəmdə bütün vacib əməlləri yerinə yetirdikdən sonra sonuncu namazını qılmış, elə namazı bitirdikddən sonra dünyasını dəyişmişdir. Hacı Əliəkbər də həyat yoldaşının və övladlarının yanında dəfn olunub. Beləliklə, dahi dramaturq Cəfər Cabbarlının bibisi Aşıq Zərnişanın keçdiyi acılı, şirinli həyat yoluna bu məqalədə ilk dəfə ayrıca olaraq diqqət yetirdik.

Ədəbiyyat

  • 1.Ağayev T.M. Azərbaycanın Xızı-Bərmək mahalının tarixi. I hissə. B.: Mütərcim, 1999, 216 s.
  • 2.Arif M. (Dadaşzadə A.M.) Seçilmiş əsərləri (Cəfər Cabbarlının yaradıcılıq yolu). Üç cilddə, II c. B.: Azər¬bay¬can EA nəşriyyatı, 1968, 516 s.
  • 3.Cabbarlı C.Q. Əsərləri. Dörd cilddə, I cild. B.: Şərq-Qərb, 2005, 328 s.
  • 4.Cabbarlı S.B. Onu kim unudar. B.: Gənclik, 1979, 112 s.
  • 5.Gəncəvi M. Rübailər (tərcüməçilər: N.Rəfibəyli, X.Yusifli). B.: Lider, 2004, 144 s.
  • 6.Müşfiq M. (İsmayılzadə M.Ə.). Sındırılan saz. // Əsərləri, II cild (1936-cı il¬də yazılıb). B.: Səda, 2004, s. 298-340.
  • 7.Rüstəmli A.H. Cəfər Cabbarlı: Həyatı və mühiti. B.: Elm, 2009, 416 s.
  • 8.Təhmasib M.

A. Azərbaycan xalq dastanları (Orta əsrlər). B.: Elm, 1972, 400 s.

İstinadlar

  1. A.Rüstəmli bu sözü “ay fələk” yazmışdır (7, s. 13).
  2. Abbasqulu Nəcəfzadə Cəfər Cabbarlının ilk müəllimi – Aşıq Zərnişan
  3. Aşıq Əliqulu – Sayadlar kəndindəndir, görkəmli şair Mikayıl Müşqin (1908-1938) atası Mirzə Əbdülqədir Visaqinin (1865-1914) böyük babasıdır.
  4. Aşıq Duman – Dağquşçu kəndindəndir, Aşıq Əliqulunun şəyirdi olub. M.Müşfiq “Sındırılan saz” tarixi poemasında onun acı taleyini nəzmə çəkmişdir (6, s. 298-340).

Avqust 09, 2021
aşıq, zərnişan, cabbarqızı, 1852, 1906, xızıda, doğulmuş, gənc, yaşlarından, bakıda, içərişəhərdə, yaşamış, aşıq, şairədir, cəfər, cabbarlı, xızı, aşıqları, aşıq, sənəti, şahmat, dahi, dramaturq, cəfər, cabbarlı, sıra, yaddaqalan, musiqilər, bəstələyib, azad, . Asiq Zernisan Asiq Zernisan Cabbarqizi 1852 1906 Xizida dogulmus ve genc yaslarindan Bakida Iceriseherde yasamis asiq sairedir Cefer Cabbarli Asiq Zernisan Xizi asiqlari asiq seneti sahmat Dahi dramaturq Cefer Cabbarli bir sira yaddaqalan musiqiler besteleyib Azad bir qusdum Gerek gunes daglari asib sonmeyeydi Men bir solmaz yarpagamki Hicrinden oldu ey gozel Sene ne olub zalim yar Senin derdinden Saranin mahnisi Mars ireli esgerim Yasasin Azerbaycan On dordu yaxudNuru Pasa reqsi ve s Mundericat 1 Heyati 2 Ovladlari 3 Yaradiciligi 4 Xatireler 5 Edebiyyat 6 IstinadlarHeyati RedakteAsiq Zernisan Cabbarqizi 1852 1906 Xizida dogulmus ve genc yaslarindan Bakida Iceriseherde yasamis asiq sairedir Asiq Zernisan Xizida taninmis Celilli neslinin bir numayendesi olub Bu neslin numayendelerinin demek olar ki her birinin bedaheten seir demek soz qosmaq yaxud gozel reqs etmek bacarigi var Usaq yaslarinda Zernisan Xizi medresesinde tehsil alib seire musiqiye boyuk heves gosterib bedaheten seirler soylemekle etrafdakilari heyretlendirerdi Zernisan 16 yasinda iken oz dogmaca emisi oglu Haci Eliekberle aile heyati qurmusdur Genc aile Bakida Iceriseherde yasayib Haci Eliekber seherin cox zengin varli tacirlerinden biri idi Onun tekce Iceriseherde 9 dukani vardi Haci Eliekber cox eliaciq corekveren bir insan olub Haci Eliekberle Zernisan xanim dunyaya Rehim ve Selah adli iki ogul getiribler Bu ailede boy atan iki qardas xosbext boyuseler de sonraki taleleri facie ile neticelenib Ovladlari RedakteValideynler 1890 ci ilde Rehimi 1893 cu ilde ise Selahi evlendirirler Rehimin Sara adli qizi Selahin ise Mahmud adli oglu dunyaya gelir Tacir ovladi olduqlarindan qardaslarin zadegan ailesine mexsus qiyafeleri vardi Onlar seliqeli geyinir qursaqlarina hemise xencer taxirdilar 1896 ci ilde Saranin ad gunu erefesinde qardaslar sadyanaliq etmis sonra qursaq tutub gulesmisler Bu zaman Rehimin xenceri Selahin ayagina batir onun diz qapagini zedeleyir Guclu mualiceye baxmayaraq bir nece aydan sonra Selahin veziyyeti agirlasir ve o dunyasini deyisir Hemin hadiseden cox sarsilan boyuk qardas Rehim yemir icmir gunden gune zeifleyir o zaman ucun sagalmaz olan verem xesteliyine tutulur qardasinin ili tamam olmamis rehmete gedir C Cabbarlinin heyat yoldasi Sonaxanim bibisi Zernisanin yaddaslarda qalan bir nece seirini teqdim edir Tutuqusu havalarda dovr eder Hekim yoxdur yaralarim qovr eder Bir yanimi sen eymisen zalim yar 1 Bir yandan da qohum qardas covr ede Zernisanin neticesi taninmis tedqiqatci ve defcalan Mahmud Selah hemin qosmanin tarixcesini bele soyleyir Bu qosma oglanlarinin faciesi ile bagli agi kimi deyilib Tutuqusu sozu ile Zernisan burada oglunun ara vermeyen zariltisini iniltisini vermek isteyir Ona baxan hekimlerin hec biri xestenin derdine elac ede bil mir Zalim yar dedikde ise Zernisan facienin sebebkari Rehimi nezerde tutur Belelikle iki oglunu itirmis Zernisan ana ovladlarindan miras qalan nevelerinin terbiyesi ile mesgul olub onlara analiq etmisdir Bir nece ilden sonra 1899 cu ilde Zernisanin Xizida yasayan qardasi Qafarin sonbesik ovladi Cefer dunyaya gelir Az sonra ise Qafar kisinin gozleri tutulur ailesinin veziyyeti agirlasir A Rustemli yazir Kor olmus gozun agirligina dozmek olurdu ehtiyacin kor qoydugu taleyin acilarina yox Qafar kisi maarif isigina eqli ziyaya dogru can atdigi halda ozu heyat isigina mohtac qaldi Agrilarin yastigina bas qoydugu gunlerde etrafli fikirlesdi yuz olcub bir bicdi Qeti qerara geldikden sonra Sahbike xanimla meslehetlesdi Biz hec dedi usaqlarin geleceyi var Onlarin tehsil almasi bir isle mesgul olmasi ucun sehere kocmeliyik Onsuz da mesenin qapilari uzumuze baglandi deye Qafar kisi derinden koks oturdu 7 s 11 Demeli Qafar kisinin hetta gozu sikest olmasaydi bele usaqlarinin tehsil almasi ucun Bakiya kocmek fikri vardi Xizili oldugumdan bu hissler mene cox dogmadir Rehmetlik atam Ismayil Ceferquluoglu 1926 1999 soyleyerdi ki hemin dovrde kimin maddi cehetden bir balaca imkani vardisa Bakiya kocurdu Cunki yalniz burada yuksek tehsil almaq mumkun idi Tehsil ucun ise sovet hokumeti qurulmazdan evvelki illerde mutleq boyuk xercler teleb olunurdu Qafar kisi de pulsuz parasiz Bakiya gelmemisdi Ondan xeyli evvel ise boyuk qardasi Mesedi Ibrahim Dagli mehellesinde ev heyetyani sahe almisdi Indikinden ferqli olaraq hemin illerde kasib adam Meshed Kerbala ve ya Hecc ziyaretine gede bilmezdi Bir nece ilden sonra ise Ceferin anasi Sahbike xanim da muqeddes Mekke ziyaretinde olacaq her kes onu Hacixanim adlandiracaqdi Bunlari xatilatmaqda meqsedimiz var Yeni sovet dovrunde metbuatda ideologiyaya uygunlasdirmaq ucun Cefer Cabbarlini yanlis olaraq kasib tebeqenin numayendesi olan proletar yazicisi kimi teqdim edibler Eslinde bu hec de bele olmayib Qafar kisinin bacisi Zernisan ise qeyd edildiyi kimi 1868 ci ilde Xizidan Bakiya zengin bir aileye gelin kocmusdu 1903 cu ilde Qafar urek xesteliyinden dunyasini deyisir Bu sebebden Zernisanin heyat yoldasi Haci Eliekber Ceferi oz neveleri ile birlikde boyutmeye qerar verir Ceferin anasi Sahbike xanim da Zernisangilde yasamali olur 2 Zernisan nevelerine Sara ve Mahmuda yazi pozu oyrederken Cefer dord yasinda idi Onun heves gosterdiyini gordukde Zernisan Cefere de yazi yazmagi seir soylemeyi bayati qosmagi oyredir Yaradiciligi RedakteZernisan xanim Xizinin taninmis asiqlari Asiq Eliqulunu 3 1762 1826 Asiq Dumani 4 1809 1851 sexsen gormese de onlarin yaradiciligi haqqinda yasli neslin numayendelerinden xeyli melumat toplamis seirlerinden faydalanmis asiq senetine derinden yiyelenmisdi Sonralar Zernisan xizili asiqlar Asiq Celil Muradoglu Asiq Bibiqulu Asiq Sixmirhuseyn Eliseyranoglu 1876 1918 Asiq Qurban Abduloglu Agdereli 1886 1944 Asiq Nise Agdereli Asiq Qurbanin heyat yoldasi Asiq Esref Asiq Mehemmedin emisi Asiq Zohulla Asiq Mehemmedin anasinin emisi oglu ve bas qa senetkarlarin meclislerinde istirak etmis onlarla deyismisdir Bele meclislerde ister yerli isterse de gelme asiqlar Zernisan xanimi gordukde ozlerini yigisdirir soyedikleri her soze mesuliyyetle yanasirdilar Qeydlerden belli olur ki Zernisan hem de esl meloman olmus bir sira mersiyeler mahnilar da qosurmus Efsus ki bu mahnilarin muellifinin adi unudularaq yaddaslardan silinib Ola biler ki sonraki merhelelerde hemin musiqilerin bir coxu xalq mahnisi kimi agizdan agiza kecerek yasamisdir Bu gun ise biz o musiqileri anonim sekilde dinleyirik Zernisan xanimin adi taninmis qadin saireleri ve asiqlarinin adi ile bir sirada cekilir Gorkemli folklorsunas filologiya elmleri doktoru professor Memmed huseyn Tehmasibin 1907 1982 Azerbaycan xalq dastanlari Orta esrler kitabinda Asiq Zernisanin adina rast gelirik bizde muxtelif esrlerde cox gorkemli saireler qadin asiqlar da yetismisdir Bele sairelerin kisilerle deyismeleri haqqinda muxtelif revayetler oldugu da melumdur Uzaq kecmisin Mehsetisi XIX esrin Na tevani Asiq Perisi Fatma xanim Keminesi XX esrin Zernisani Xizili nehayet muasir Azerbaycanin Aftab Mehri Esli Nabat kimi qadin asiqlarini xususile qeyd et mek olar 8 s 50 Xatireler RedakteAkademik Memmed Arifin 1904 1975 de Zernisan xanimla bagli fikirleri maraqlidir Cabbarlinin hele kicik yaslarindan edebiyyata xususen seire boyuk hevesi vardi Onun bibisi Zernisan saire idi Kendde yasayan bu savadsiz qadin asiqvari mahnilar qosardi Zernisanin muxtelif hadiseler munasibetile qosdugu lirik seirlerden bezileri indi de qoca kendlilerin yadinda qalmisdir Onun sade ve semimi mahnilari esasen qadin talesizliyine hesr edilmisdir 2 s 12 Memmed Arif daha sonra Zernisan xanimin Cefere seirler soylemesinden ve qardasi Heyderin ise ona resm cekmeyi oyretmesinden soz acir Cefer Cabbarli res samliqla mesgul olmasa da onun bu sahede de yuksek qabiliyyeti istedadi oldugunu yaxinlari soylemisler Zernisanin seirlerinin her bir misrasi adi kimi zerli bezekli qizil suyuna vurulmus nisani naxisi xatirladir Teessufler olsun ki sinedefter Zernisan xanimin seirleri vaxtinda yaziya alinmamis yalniz hafizelerde qalan bir nece seiri sonradan bezi xatirelerden kitablara salinmisdir Zernisan xanim hec zaman toylarda asiqliq etmemis bu senetle pul qazanmamisdir Lakin Xizida ele bir toy olmazdi ki o devet olunmus asiqlari sinaga cekmesin nece deyerler onlara toy tutmasin Bu xususiyyetlerine gore toy cadirina daxil olanda ona Asiq Zernisan geldi demisler Zernisan 16 yasinda Bakiya gelin kocse de Xizida butun qohum eqrebanin toy duyunune heyat yoldasi Haci Eliekberle tez tez fexri qonaq kimi devet edilerdi Onun istirak etdiyi ve xususi novraq verdiyi bu meclisler daha yaddaqalan olurdu Filologiya elmleri doktoru emekdar incesenet xadimi professor Agalar Mirze 1955 2008 muellifi oldugu Karvan televiziya verilisinde Az TV 2007 Zernisan Xizili ile bagli sujet hazirlamisdi Verilisde onun bir nece asiqsayagi mahninin muellifi oldugu bildirilir Zernisan 1906 ci ilin sonlarinda vefat edib Olumunden 2 il sonra eri Haci Eliekber hem Zernisanin hem de iki ovladinin nesini cixarib Mekkeye aparmis orada defn etmisdir Bu Haci Eliekberin 7 ci hecc ziyareti idi Maraqlidir ki Haci Eliekber heremde butun vacib emelleri yerine yetirdikden sonra sonuncu namazini qilmis ele namazi bitirdikdden sonra dunyasini deyismisdir Haci Eliekber de heyat yoldasinin ve ovladlarinin yaninda defn olunub Belelikle dahi dramaturq Cefer Cabbarlinin bibisi Asiq Zernisanin kecdiyi acili sirinli heyat yoluna bu meqalede ilk defe ayrica olaraq diqqet yetirdik Edebiyyat Redakte1 Agayev T M Azerbaycanin Xizi Bermek mahalinin tarixi I hisse B Mutercim 1999 216 s 2 Arif M Dadaszade A M Secilmis eserleri Cefer Cabbarlinin yaradiciliq yolu Uc cildde II c B Azer bay can EA nesriyyati 1968 516 s 3 Cabbarli C Q Eserleri Dord cildde I cild B Serq Qerb 2005 328 s 4 Cabbarli S B Onu kim unudar B Genclik 1979 112 s 5 Gencevi M Rubailer tercumeciler N Refibeyli X Yusifli B Lider 2004 144 s 6 Musfiq M Ismayilzade M E Sindirilan saz Eserleri II cild 1936 ci il de yazilib B Seda 2004 s 298 340 7 Rustemli A H Cefer Cabbarli Heyati ve muhiti B Elm 2009 416 s 8 Tehmasib M A Azerbaycan xalq dastanlari Orta esrler B Elm 1972 400 s Istinadlar Redakte A Rustemli bu sozu ay felek yazmisdir 7 s 13 Abbasqulu Necefzade Cefer Cabbarlinin ilk muellimi Asiq Zernisan Asiq Eliqulu Sayadlar kendindendir gorkemli sair Mikayil Musqin 1908 1938 atasi Mirze Ebdulqedir Visaqinin 1865 1914 boyuk babasidir Asiq Duman Dagquscu kendindendir Asiq Eliqulunun seyirdi olub M Musfiq Sindirilan saz tarixi poemasinda onun aci taleyini nezme cekmisdir 6 s 298 340 Menbe https az wikipedia org w index php title Asiq Zernisan amp oldid 4346861, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.