Azərbaycanca
Deutsch
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
Ağ saray (Özb. Oq -Saroy – "Ağ saray") — Əmir Teymurun doğma şəhəri Şəhrisəbzdəki möhtəşəm xarabalı iqamətgah.
 | |
| Ölkə |  Özbəkistan |
| Şəhər | Şəhrisəbz |
| Arxitektura stili | Teymurilər |
| İnşaatçı | Xarəzm, Təbriz ustaları |
| Banisi | Əmir Teymur |
| İnşası | 1380—1404 illər |
Tarixi
Məlumdur ki, Teymurun ilk sarayları Küksaray və Bustan-saray İmperiyanın paytaxtı Səmərqənddə tikilmişdir. Teymur nadir hallarda onlarda qalır, şəhərin ətrafında tikilmiş kənd saraylarına üstünlük verirdi. Teymur vətəni Keşdə (Şəhrisəbz) daha böyük saray tikmək arzusunda idi. Onun tikintisinə 1830-cu ildə, yəni Mavəraünnəhrdə avtokratın hakimiyyəti gücləndikdən dərhal sonra başlandı. Tikinti işləri demək olar ki, fəthin ölümünə qədər davam etdi. Sarayın bir neçə həyəti var idi, onların ətrafında yaşayış yerləri və ictimai otağlar yerləşirdi. Binalar qızılı göy rənglə bəzədilib, binaların fasadları rəngli keramidlə örtülmüş, həyətlər ağ pilətələrnən döşənmişdir.
Sarayın möcüzələrindən biri damdakı hovuz idi, ondan mənzərəli reaktiv şəlaləsi axır. Hovuza su Taxtakaraça dağ aşırımından qurğuşun növ vasitəsilə verilirdi. Təxminən 300 il əvvəl dağılmış Aksarayın giriş portalının tağı Orta Asiyada ən böyüyü idi. Bu əzəmətli tikilidən bu günə qədər yalnız iki ayri-ayri dirək salamat qalmışdır. Saray böyük bir ərazini tuturdu:yalnız bir əsas həyətin eni 120–125 m, uzunluğu isə 240–250 m idi. Binanın salamat qalmış elementlərinin nisbətlərinin hesablanması əsas portalın 70 — m çatdığını göstərir. 1404-cü ilin avqustunda Kastiliya kralının səfiri Ruy Qonzales de Klavixo Ak-saray sarayını ziyarət etdi. O, bunu bela təsvir edib:
Sarayın çox uzun girişi və çox hündür darvazaları var və burada, girişdə sağ və sol tərəfdə müxtəlif naxışlarla düzülmüş kaşılarla bəzədilmiş kərpic tağlar var idi. Bu tağların altında sanki qapısı olmayan kiçik otağlar yəni döşəməsi kirəmitlə döşənmiş (girintilər) var idi və bu, hökmdar sarayda olanda insanların orada otura bilməsi üçün edilirdi. Bu darvazaların dərhal arxasında başqaları, onların arxasında isə ag bayraq daşları ilə döşənmiş və zəngin şəkildə bəzədilmiş qalereyalarla əhatə olunmuş geniş həyət var idi və həyətin ortasında böyük bir gölməçə var və bu həyətin eni üç yüz addımdır və onun vasitəsilə onlar sarayın ən böyük otağına daxil oldular, orada qızıl, göy rəngli kirəmitlərlə bəzədilmiş çox böyük və hündür bir qapı açılırdı. Qapının üstündə isə ortada günəşə qarşı bir şir var idi və kənarlarında da eyni təsvirlər var idi. Səmərqənd ağasının gerbi idi.
Özbəkistanın müstəqillik illərində sarayın qalan hissələrində bərpa işləri aparılmışdır. Teymurilər dövrünə aid Keşin digər abidələri ilə birlikdə saray YUNESKO-nun Ümümdünya İRS Siyahısına daxil olmuşdur.
İstinadlar
- "San'at :: Архитектурные шедевры изумрудного города". 2011-03-14 tarixində . İstifadə tarixi: 2022-03-29.
- Руи Гонсалес де Клавихо. Дневник путешествия в Самарканд ко двору Тимура (1403–1406). М., Наука. 1990, c.102
- Gilmanova N. V. The Ak-Saray palace (PDF). . Vol. 5, (статья) (English). — June 2018. — Issue 6 June 2018. — 6080–6087.
Ədəbiyyat
- Алимов Б., Бабаджанов Т., Рахимов О., Азимов Ж., Ахмедов А., Шаймарданов И., Гулямов О., и др. Амир Темур в мировой истории. Ташкент, 2001.
- Кабанов С. Н. Руины дворца Ак-Сарай в Шахрисабзе. ТИИА АН УзССР, т. I. Ташкент, 1948.
- Пугаченкова Г. А. Термез, Шахрисябз, Хива. Москва, 1976.
- Пугаченкова Г. А., Ремпель Л. И. История искусства Узбекистана с древнейших времен до средины девятнадцатого века. Москва, 1965
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Ag saray Ozb Oq Saroy Ag saray Emir Teymurun dogma seheri Sehrisebzdeki mohtesem xarabali iqametgah Ag saray ozb Oq Saroy saroyiOlke OzbekistanSeher SehrisebzArxitektura stili TeymurilerInsaatci Xarezm Tebriz ustalariBanisi Emir TeymurInsasi 1380 1404 illerTarixiMelumdur ki Teymurun ilk saraylari Kuksaray ve Bustan saray Imperiyanin paytaxti Semerqendde tikilmisdir Teymur nadir hallarda onlarda qalir seherin etrafinda tikilmis kend saraylarina ustunluk verirdi Teymur veteni Kesde Sehrisebz daha boyuk saray tikmek arzusunda idi Onun tikintisine 1830 cu ilde yeni Maveraunnehrde avtokratin hakimiyyeti guclendikden derhal sonra baslandi Tikinti isleri demek olar ki fethin olumune qeder davam etdi Sarayin bir nece heyeti var idi onlarin etrafinda yasayis yerleri ve ictimai otaglar yerlesirdi Binalar qizili goy rengle bezedilib binalarin fasadlari rengli keramidle ortulmus heyetler ag piletelernen dosenmisdir Sarayin mocuzelerinden biri damdaki hovuz idi ondan menzereli reaktiv selalesi axir Hovuza su Taxtakaraca dag asirimindan qurgusun nov vasitesile verilirdi Texminen 300 il evvel dagilmis Aksarayin giris portalinin tagi Orta Asiyada en boyuyu idi Bu ezemetli tikiliden bu gune qeder yalniz iki ayri ayri direk salamat qalmisdir Saray boyuk bir erazini tuturdu yalniz bir esas heyetin eni 120 125 m uzunlugu ise 240 250 m idi Binanin salamat qalmis elementlerinin nisbetlerinin hesablanmasi esas portalin 70 m catdigini gosterir 1404 cu ilin avqustunda Kastiliya kralinin sefiri Ruy Qonzales de Klavixo Ak saray sarayini ziyaret etdi O bunu bela tesvir edib Sarayin cox uzun girisi ve cox hundur darvazalari var ve burada girisde sag ve sol terefde muxtelif naxislarla duzulmus kasilarla bezedilmis kerpic taglar var idi Bu taglarin altinda sanki qapisi olmayan kicik otaglar yeni dosemesi kiremitle dosenmis girintiler var idi ve bu hokmdar sarayda olanda insanlarin orada otura bilmesi ucun edilirdi Bu darvazalarin derhal arxasinda basqalari onlarin arxasinda ise ag bayraq daslari ile dosenmis ve zengin sekilde bezedilmis qalereyalarla ehate olunmus genis heyet var idi ve heyetin ortasinda boyuk bir golmece var ve bu heyetin eni uc yuz addimdir ve onun vasitesile onlar sarayin en boyuk otagina daxil oldular orada qizil goy rengli kiremitlerle bezedilmis cox boyuk ve hundur bir qapi acilirdi Qapinin ustunde ise ortada gunese qarsi bir sir var idi ve kenarlarinda da eyni tesvirler var idi Semerqend agasinin gerbi idi Ozbekistanin musteqillik illerinde sarayin qalan hisselerinde berpa isleri aparilmisdir Teymuriler dovrune aid Kesin diger abideleri ile birlikde saray YUNESKO nun Umumdunya IRS Siyahisina daxil olmusdur Istinadlar San at Arhitekturnye shedevry izumrudnogo goroda 2011 03 14 tarixinde Istifade tarixi 2022 03 29 Rui Gonsales de Klaviho Dnevnik puteshestviya v Samarkand ko dvoru Timura 1403 1406 M Nauka 1990 c 102 Gilmanova N V The Ak Saray palace PDF Vol 5 statya English June 2018 Issue 6 June 2018 6080 6087 EdebiyyatAlimov B Babadzhanov T Rahimov O Azimov Zh Ahmedov A Shajmardanov I Gulyamov O i dr Amir Temur v mirovoj istorii Tashkent 2001 Kabanov S N Ruiny dvorca Ak Saraj v Shahrisabze TIIA AN UzSSR t I Tashkent 1948 Pugachenkova G A Termez Shahrisyabz Hiva Moskva 1976 Pugachenkova G A Rempel L I Istoriya iskusstva Uzbekistana s drevnejshih vremen do srediny devyatnadcatogo veka Moskva 1965