Azərbaycanda meteoroloji şərait−Azərbaycanda ilk meteoroloji müşahidələr 1843-cü ildə Naxçıvanda başlanılmış, 1847-ci ildə Lənkəranda, 1848-ci ildə Şuşa və Bakı şəhərlərində, 1872-ci ilə indiki Gəncə şəhərində, 1872-ci ildə Zaqatala və Şəkidə, 1879-cu ildə Göytəpədə aparılmışdır.
Tufandağ. Dəniz səviyyəsindən 4172 m yüksəklikdə avtomat meteoroloji stansiya
Respublika üzrə orta çoxillik temperatur norması
Respublika üzrə orta çoxillik temperatur norması (1961 -1990) 12.3 0C təşkil edir. Son illərdə çoxillik norma ilə müqayisədə istər ayrı-ayrı yüksəklik intervalları, istərsə də ölkə üzrə temperatur göstəricilərində artım müşahidə edilməkdədir. Çoxillik dövr ərzində orta çoxillik temperatur artımı Abşeron - Qobustan, Lənkəran -Astara, Böyük Qafqaz ərazilərində +0.70C, Kiçik Qafqaz, Kür –Araz, Naxçıvan MR-da isə +1.0, +1.10C müşahidə edilmişdir. Çoxillik norma ilə müqayisədə yağıntıların azalması 200-500 m yüksəklik intervalına, yağıntının ən çox artımı isə, 500-1000 yüksəklik intervalına düşür.
Dolu hadisələri
Azərbaycanda dolu əsasən Böyük Qafqazın cənub yamacında, Kiçik Qafqazın şimal yamacında, Naxçıvan MR-də daha çox müşahidə edilir. Böyük Qafqazın yüksək dağlıq ərazilərində (2300-2800 m) il ərzində dolu düşən günlərin sayı 8 -10 günə, Kiçik Qafqazda dolunun təkrarlanması 10-12 günə (2300-2700 m yüksəkliklərdə), Naxçıvan MR-də (2800-3200 m yüksəkliklərdə) 5 -7 günə bərabər olur. Dağlıq Qarabağ ərazisində il ərzində dolu düşən günlərin sayı 3-4 gün, ölkənin digər ərazilərində isə (Kür-Araz, Şəki-Zaqatala, Lənkəran-Astara) 0.5-1 gün müşahidə edilir. Aylar üzrə respublika ərazisində dolunun ən çox təkrarlanması oroqrafik şəraitlə bağlı temperatur və rütubətin, konvektiv proseslərin dinamikasının artması hesabına əsasən aprel və may aylarında baş verir. Son illərdə qlobal iqlim dəyişmələrinin regional təsirlərindən ölkə ərazisində dolu hadisələri baş verən günlərin təkrarlanmasında azalma müşahidə olunsa da ayrı-ayrı illərdə lokal xarakterli nisbətən çox təsir gücünə malik, iri diametrli dolu, buz parçalarının düşməsi halına daha çox rast gəlinir. Don hadisələri respublikanın yüksək dağlıq ərazilərində və ilin soyuq vaxtlarında dağətəyi və hətta düzən ərazilərdə qalır. Daimi donuşluq ərazi Böyük Qafqazın yüksək və suayırıcı zirvələrində o cümlədən Babadağ, Şahdağ, Tufandağ massivlərindədir. Ölkəmizdə də temperatur sıfır dərəcədən aşağı müşahidə olunan günlərin və şaxtalı dövrlərin davamiyyətində azalma müşahidə olunur.
Şimşək hadisələri
Azərbaycanda şimşək hadisələri onun fiziki-coğrafi şəraitindən asılı olaraq regionlar üzrə müxtəlif xarakter daşıyır. Belə ki, il ərzində ən az şimşək hadisələri Xəzər dənizində və sahil zonasında 5-6 gün müşahidə olunmaqla, Lənkəran Təbii Vilayətində 15-20 gün, Naxçıvan MR-də 30-40 gün, (ayrı-ayrı illərdə Naxçıvanda 62, Ordubadda 61, Şahbuzda 53 gün şimşək hadisəsi müşahidə olunmuşdur), Kür-Araz ovalığında 10-15 gün, (ayrı-ayrı günlərdə Yevlaxda 45, Kürdəmirdə 26, Sabirabadda 22, Salyanda 16 gün şimşək olmuşdur), Böyük Qafqazın cənub yamacında 25-40 gün, (bəzi illərdə Əlibəydə 67, Zaqatalada 56, Şəkidə 51 gün şimşək müşahidə edilmişdir), şimal-şərq yamacında 25 -45 gün müşahidə edilir. Ölkə ərazisində şimşək hadisəsinin il ərzində ən çox təkrarlandığı aylar may-iyun aylarıdır.
Dumanlar
Azərbaycanda dumanların ən çox müşahidə olunduğu ərazilər Böyük Qafqazın cənub yamacı, Dağlıq Qarabağ ərazisi, Lənkəran-Astara bölgələri hesab olunur.
Azərbaycan Respublikası və Ümumdünya Meteorologiya Təşkilatı 2019-07-05 at the Wayback Machine
SİNOPTİK METEOROLOGİYA[ölü keçid]
Meteorologiya haqqında məlumat
İstinadlar
↑ Meteoroloji vəziyyət
Avqust 04, 2021
azərbaycanda, meteoroloji, şərait, azərbaycanda, meteoroloji, müşahidələr, 1843, ildə, naxçıvanda, başlanılmış, 1847, ildə, lənkəranda, 1848, ildə, şuşa, bakı, şəhərlərində, 1872, ilə, indiki, gəncə, şəhərində, 1872, ildə, zaqatala, şəkidə, 1879, ildə, göytəpə. Azerbaycanda meteoroloji serait Azerbaycanda ilk meteoroloji musahideler 1843 cu ilde Naxcivanda baslanilmis 1847 ci ilde Lenkeranda 1848 ci ilde Susa ve Baki seherlerinde 1872 ci ile indiki Gence seherinde 1872 ci ilde Zaqatala ve Sekide 1879 cu ilde Goytepede aparilmisdir 1 Tufandag Deniz seviyyesinden 4172 m yukseklikde avtomat meteoroloji stansiya Mundericat 1 Respublika uzre orta coxillik temperatur normasi 2 Dolu hadiseleri 3 Simsek hadiseleri 4 Dumanlar 5 Hemcinin bax 6 Xarici kecidler 7 IstinadlarRespublika uzre orta coxillik temperatur normasi RedakteRespublika uzre orta coxillik temperatur normasi 1961 1990 12 3 0C teskil edir Son illerde coxillik norma ile muqayisede ister ayri ayri yukseklik intervallari isterse de olke uzre temperatur gostericilerinde artim musahide edilmekdedir Coxillik dovr erzinde orta coxillik temperatur artimi Abseron Qobustan Lenkeran Astara Boyuk Qafqaz erazilerinde 0 70C Kicik Qafqaz Kur Araz Naxcivan MR da ise 1 0 1 10C musahide edilmisdir Coxillik norma ile muqayisede yagintilarin azalmasi 200 500 m yukseklik intervalina yagintinin en cox artimi ise 500 1000 yukseklik intervalina dusur 1 Dolu hadiseleri RedakteAzerbaycanda dolu esasen Boyuk Qafqazin cenub yamacinda Kicik Qafqazin simal yamacinda Naxcivan MR de daha cox musahide edilir Boyuk Qafqazin yuksek dagliq erazilerinde 2300 2800 m il erzinde dolu dusen gunlerin sayi 8 10 gune Kicik Qafqazda dolunun tekrarlanmasi 10 12 gune 2300 2700 m yuksekliklerde Naxcivan MR de 2800 3200 m yuksekliklerde 5 7 gune beraber olur Dagliq Qarabag erazisinde il erzinde dolu dusen gunlerin sayi 3 4 gun olkenin diger erazilerinde ise Kur Araz Seki Zaqatala Lenkeran Astara 0 5 1 gun musahide edilir Aylar uzre respublika erazisinde dolunun en cox tekrarlanmasi oroqrafik seraitle bagli temperatur ve rutubetin konvektiv proseslerin dinamikasinin artmasi hesabina esasen aprel ve may aylarinda bas verir Son illerde qlobal iqlim deyismelerinin regional tesirlerinden olke erazisinde dolu hadiseleri bas veren gunlerin tekrarlanmasinda azalma musahide olunsa da ayri ayri illerde lokal xarakterli nisbeten cox tesir gucune malik iri diametrli dolu buz parcalarinin dusmesi halina daha cox rast gelinir Don hadiseleri respublikanin yuksek dagliq erazilerinde ve ilin soyuq vaxtlarinda dageteyi ve hetta duzen erazilerde qalir Daimi donusluq erazi Boyuk Qafqazin yuksek ve suayirici zirvelerinde o cumleden Babadag Sahdag Tufandag massivlerindedir Olkemizde de temperatur sifir dereceden asagi musahide olunan gunlerin ve saxtali dovrlerin davamiyyetinde azalma musahide olunur 1 Simsek hadiseleri RedakteAzerbaycanda simsek hadiseleri onun fiziki cografi seraitinden asili olaraq regionlar uzre muxtelif xarakter dasiyir Bele ki il erzinde en az simsek hadiseleri Xezer denizinde ve sahil zonasinda 5 6 gun musahide olunmaqla Lenkeran Tebii Vilayetinde 15 20 gun Naxcivan MR de 30 40 gun ayri ayri illerde Naxcivanda 62 Ordubadda 61 Sahbuzda 53 gun simsek hadisesi musahide olunmusdur Kur Araz ovaliginda 10 15 gun ayri ayri gunlerde Yevlaxda 45 Kurdemirde 26 Sabirabadda 22 Salyanda 16 gun simsek olmusdur Boyuk Qafqazin cenub yamacinda 25 40 gun bezi illerde Elibeyde 67 Zaqatalada 56 Sekide 51 gun simsek musahide edilmisdir simal serq yamacinda 25 45 gun musahide edilir Olke erazisinde simsek hadisesinin il erzinde en cox tekrarlandigi aylar may iyun aylaridir 1 Dumanlar RedakteAzerbaycanda dumanlarin en cox musahide olundugu eraziler Boyuk Qafqazin cenub yamaci Dagliq Qarabag erazisi Lenkeran Astara bolgeleri hesab olunur 1 Hemcinin bax RedakteMeteorologiya Sinoptik meteorologiya Aqrometeorologiya Atmosfer sirkulyasiyasi Orta illik temperatur Azerbaycanin iqlimiXarici kecidler RedakteAzerbaycan Respublikasi ve Umumdunya Meteorologiya Teskilati Arxivlesdirilib 2019 07 05 at the Wayback Machine SINOPTIK METEOROLOGIYA olu kecid Meteorologiya haqqinda melumatIstinadlar Redakte 1 2 3 4 5 Meteoroloji veziyyetMenbe https az wikipedia org w index php title Azerbaycanda meteoroloji serait amp oldid 5881030, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
