fbpx
Wikipedia

Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Nazirlər Şurası

Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Nazirlər Şurası — Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin fəaliyyət göstərdiyi illərdə ölkədə ali icraedici hakimiyyət orqanı.

Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Nazirlər Şurası
Ümumi məlumatlar
Ölkə Azərbaycan
Yaradılma tarixi 28 may 1918
Ləğv edilib 27 aprel 1920
Sonrakı Azərbaycan SSR Xalq Komissarları Soveti
Tabelik Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamenti
Baş qərargah Bakı, Azərbaycan
Rəhbərlik
Baş nazir Fətəli xan Xoyski (1918-1919)
Nəsib bəy Yusifbəyli (1919-1920)

Haqqında

Böyük Nazirlər Şurası

1918 il mayın 28-də Tiflisdə Azərbaycan Milli Şurası tərəfindən Azərbaycanın İstiqlal Bəyannaməsi qəbul edildikdən sonra bəyannamənin 6-cı bəndinə uyğun olaraq, elə həmin gün Müəssislər Məclisi çağırılana qədər Milli Şura qarşısında məsul olan Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin müvəqqəti hökuməti kimi yaradılmışdı. Böyük Nazirlər Şurasına hökumət başçısı sədrlik edirdi. Fətəli xan Xoyski 11 nazirlikdən ibarət olan ilk müvəqqəti Nazirlər Şurasının sədri təsdiq olunmuşdu. Azərbaycan Milli Şurası və hökuməti Tiflisdən Gəncəyə köçdükdən sonra burada Fətəli xan Xoyskinin təşkil etdiyi ikinci müvəqqəti Hökumətin tərkibinə yenə də 11 nazirlik daxil idi. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamentinin 1918 il dekabrın 7-də açılan 1-ci iclasında Fətəli xan Xoyski öz hökumətinin fəaliyyəti barədə hesabat verərək, hökumətin istefasını qəbul etməyi xahiş etmişdi. Parlament müvəqqəti hökumətin istefasını qəbul edərək, 3-cü hökumətin də təşkilini F.Xoyskiyə tapşırmışdı. Həmin il dekabrın 26-da F.Xoyski 14 nazirlikdən ibarət yeni hökumət kabinəsi təşkil etmişdi. 1919 ilin fevralında Fətəli xan Xoyskinin 3-cü hökumət kabinəsi istefa verdi. Həmin il aprelin 14-də Nəsib bəy Yusifbəylinin sədrliyi ilə 14 nazirlikdən ibarət yeni, 4-cü hökumət kabinəsi yaradılmışdı. 1919 il dekabrın 22-də N.Yusifbəyli Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin sonuncu — Beşinci hökumət kabinəsini formalaşdırmışdı. Azərbaycan Cümhuriyyətinin fəaliyyəti dövründə ölkənin idarəçiliyi ilə bağlı bütün məsələlər Böyük Nazirlər Şurasının iclaslarında kollegial şəkildə müzakirə və həll olunur, müvafiq qərarlar qəbul edilirdi. Böyük Nazirlər Şurasında ölkənin idarə olunması ilə bağlı bütün məsələlərə — dövlət quruculuğu, iqtisadiyyat, sənaye, kənd təsərrüfatı, maliyyə, ümumiyyətlə, bütün təsərrüfat sahələri üzrə işlərin təşkilinə, elmin, təhsilin, mədəniyyətin və s. yenidən qurulmasına baxılırdı. Ölkənin xarici siyasəti, onun müdafiəsi və s. məsələlər məhz Böyük Nazirlər Şurasının iclaslarında geniş mü zakirə edilir və müvafiq qərarlar qəbul olunurdu.

Kiçik Nazirlər Şurası

Hökumətin 1918-ci il 12 noyabr tarixli qərarı ilə yaradılmışdı. Kiçik Nazirlər Şurasına məruzələr Nazirlər Şurasının sədri vasitəsilə göndərilirdi. Nazirlər Şurasına məruzə təqdim edən hər bir nazirə məruzənin böyük, yaxud kiçik şuraya göndərilməsinə dair rəyini yazılı şəkildə bildirmək hüququ verilirdi. Nazirlər Şurasının sədrinə, onun vasitəsilə ayrı-ayrı nazirliklərə kiçik şuraya protest göndərmək hüququ verilirdi. Kiçik şuranın protest verilmiş qərarları Böyük Şuranın müzakirəsinə təqdim olunurdu. Kiçik Nazirlər Şurası haqqında Əsasnamə 1919-ci il martın 3-də təsdiq edilmişdi.

Təşkilat

İşlər İdarəsi

Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin İşlər idarəsi Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Hökumətinin ümumi fəaliyyətini tənzimləyən və həyata keçirən qurum olmuşdur. 1918 il mayın 28-də Azərbaycan Hökuməti fəaliyyətə başlayarkən yaradılmışdır.

Azərbaycan Hökumətinin 1918-ci il 24 iyun tarixli qərarı ilə Hökumət dəftərxanasının ştat vahidlərinin və əmək haqlarının təyin edilməsi Nazirlər Şurasının sədrinə həvalə olunmuşdu.

Nazirlər Şurasının bütün kargüzarlıq sənədləri, nazirliklərdən və Cümhuriyyətin digər idarələrindən Nazirlər Şurası sədrinin adına göndərilən məktublar işlər idarəsinə daxil olurdu. Hökumətin 1919 il yanvarın 18-də təsdiq etdiyi qaydalara əsasən Parlament müzakirəsinə çıxarılan qanun layihələri müvafiq izahlı məktubla bərabər Nazirlər Şurasına təqdim edilirdi. Qanun layihəsi Hökumət tərəfindən baxılaraq Parlamentin müzakirəsi üçün hazır hesab edildikdə Nazirlər Şurasının iclas jurnalından çıxarışla bərabər, iradlar olduqda isə yenidən işlənilmək üçün Nazirlər Şurası sədrinin imzası ilə müvafiq nazirliklərə qaytarılırdı. Bundan əlavə, Hökumətin 1919 il 3 mart tarixli qərarı ilə təsdiq olunmuş Əsasnaməyə görə işlər idarəsi 1918 il noyabrın 22-dən yaradılmış nazir müavinlərindən ibarət Kiçik Nazirlər Şurasının da kargüzarlıq işlərini aparırdı.

İşlər idarəsi Hökumətin qərar və sərəncamlarını "Azərbaycan Cümhuriyyəti Hökumətinin xəbərləri" qəzetində"Azərbaycan Cümhuriyyəti Hökumətinin qanun və binagüzarlıqları" məcmuəsində dərc etdirirdi.

Əvvəlcə işlər idarəsinin ştatında idarənin müdiri, dəftərxananın direktoru və başqa işçiləri, Nazirlər Şurasının katibi, onun müavini, həmçinin Nazirlər Şurası sədrinin xüsusi tapşırıqlar üzrə məmuru nəzərdə tutulmuşdu. İdarə qulluqçularının ştat cədvəli və xərclər smetası Nazirlər Şurası sədrinin xüsusi tapşırıqlar üzrə böyük məmuru, xarici dillər üzrə tərcüməçisi, hüquq məsləhətçisi, məlumat bürosunun müdiri və binaya nəzarətçi hesabına genişləndirilmişdi.

Hökumətin 1919 il 7 may tarixli qərarı ilə işlər idarəsində direktor, redaktor, kargüzar, tərcüməçi, korrektor və dəftərxana xidmətçilərindən ibarət xüsusi şöbə də yaradılmışdı. 1918 il mayın 28-dən 1919 il yanvarın 1-nə qədər işlər idarəsinin müdiri Rüstəm xan Xoyski (Fətəli xan Xoyskinin kiçik qardaşı), daha sonra fevralın 5-dək Rəşid bəy Axundzadə, 1919 il fevralın 11-dən isə mühəndis Pərviz Mirzə olmuşdur

Sədr

1918-ci il mayın 28-də Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Milli Şurası tərəfindən Azərbaycanın müstəqilliyi barədə İstiqlal bəyannaməsi elan edildikdən sonra, həmin bəyannamənin 6-cı maddəsinə əsasən, ölkədə Müəssislər Məclisi çağırılana qədər Milli Şura qarşısında məsul olan Müvəqqəti Hökumət təşkil edildi. Hökumətin təşkili Milli Şuranın üzvü Fətəli xan Xoyskiyə tapşırıldı. Bir saatlıq tənəffüsdən sonra öz işinə başlayan Milli Şura Fətəlixan Xoyski başda olmaqla Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin birinci Müvəqqəti Hökumətini yaratdı. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin fəaliyyət göstərdiyi 23 ay ərzində 5 Hökumət kabinəsi dəyişmişdir. Birinci 3 kabinəyə Fətəli xan Xoyski, sonrakı 2 kabinəyə isə Nəsib bəy Yusifbəyli başçılıq etmişdir. Hökumət başçısı, eyni zamanda, Nazirlər Şurasının sədri funksiyasını da yerinə yetirirdi.

Səlahiyyətləri

Ölkənin daxili və xarici siyasət məsələləri Nazirlər Şurası sədrinin rəhbərliyi ilə onun iclaslarında kollegial şəkildə müzakirə olunur və müvafiq qərarlar qəbul edilirdi. 1918 il iyunun 17-də Milli Şura Gəncədə öz fəaliyyətini dayandırarkən ölkə üçün bir sıra həyati əhəmiyyət kəsb edən məsələlər istisna olmaqla, bütün hakimiyyət funksiyalarını Müvəqqəti Hökumətə həvalə etmiş və Nazirlər Şurasının hüquq və vəzifələrini müəyyənləşdirmişdi. 1918-ci ilin dekabr ayının 7-də Azərbaycan Parlamenti Bakıda fəaliyyətə başladıqdan sonra ölkənin qanunvericilik hakimiyyəti Parlamentə, icra hakimiyyəti isə Nazirlər Şurasının səlahiyyətinə keçmişdir. Nazirlər Şurasının iclaslarında ayrı-ayrı nazirliklər tərəfindən hazırlanmış qanun layihələrinə baxılır və bəyənildikdən sonra qəbul olunaraq Parlamentin müzakirəsinə çıxarılırdı. Bütün bu işlərin icrasına isə bilavasitə Nazirlər Şurasının sədri rəhbərlik edirdi.

Mənbə

Ədəbiyyat

  • Aзepбaйджанская Демократиская Pecnублика (1918–1920), Законодательные акты (сборник документов), Б., 1998;
  • Aдpec-календары Aзepбaйджанской Pecnублики нa 1920 r., B., 1920.

İstinadlar

  1. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Nazirlər Şurası // Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Ensiklopediyası. I. Bakı: "Lider". 2004. səh. 288. ISBN 9952-417-14-2.
  2. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Nazirlər Şurası // Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Ensiklopediyası. II. Bakı: "Lider". 2005. səh. 83. ISBN 9952-417-44-4.
  3. Aдpec-календары Aзepбaйджанской Pecnублики нa 1920 год, Б., 1920
  4. Azərbaycan Demokratik Respublikası (1918–1920), Bakı, 1998.

Həmçinin bax

azərbaycan, xalq, cümhuriyyətinin, nazirlər, şurası, azərbaycan, xalq, cümhuriyyətinin, fəaliyyət, göstərdiyi, illərdə, ölkədə, icraedici, hakimiyyət, orqanı, ümumi, məlumatlarölkə, azərbaycanyaradılma, tarixi, 1918ləğv, edilib, aprel, 1920sonrakı, azərbaycan,. Azerbaycan Xalq Cumhuriyyetinin Nazirler Surasi Azerbaycan Xalq Cumhuriyyetinin fealiyyet gosterdiyi illerde olkede ali icraedici hakimiyyet orqani Azerbaycan Xalq Cumhuriyyetinin Nazirler SurasiUmumi melumatlarOlke AzerbaycanYaradilma tarixi 28 may 1918Legv edilib 27 aprel 1920Sonraki Azerbaycan SSR Xalq Komissarlari SovetiTabelik Azerbaycan Xalq Cumhuriyyeti ParlamentiBas qerargah Baki AzerbaycanRehberlikBas nazir Feteli xan Xoyski 1918 1919 Nesib bey Yusifbeyli 1919 1920 Mundericat 1 Haqqinda 1 1 Boyuk Nazirler Surasi 1 2 Kicik Nazirler Surasi 2 Teskilat 2 1 Isler Idaresi 3 Sedr 3 1 Selahiyyetleri 4 Menbe 4 1 Edebiyyat 4 2 Istinadlar 5 Hemcinin baxHaqqinda RedakteBoyuk Nazirler Surasi Redakte 1918 il mayin 28 de Tiflisde Azerbaycan Milli Surasi terefinden Azerbaycanin Istiqlal Beyannamesi qebul edildikden sonra beyannamenin 6 ci bendine uygun olaraq ele hemin gun Muessisler Meclisi cagirilana qeder Milli Sura qarsisinda mesul olan Azerbaycan Xalq Cumhuriyyetinin muveqqeti hokumeti kimi yaradilmisdi Boyuk Nazirler Surasina hokumet bascisi sedrlik edirdi Feteli xan Xoyski 11 nazirlikden ibaret olan ilk muveqqeti Nazirler Surasinin sedri tesdiq olunmusdu Azerbaycan Milli Surasi ve hokumeti Tiflisden Genceye kocdukden sonra burada Feteli xan Xoyskinin teskil etdiyi ikinci muveqqeti Hokumetin terkibine yene de 11 nazirlik daxil idi Azerbaycan Xalq Cumhuriyyeti Parlamentinin 1918 il dekabrin 7 de acilan 1 ci iclasinda Feteli xan Xoyski oz hokumetinin fealiyyeti barede hesabat vererek hokumetin istefasini qebul etmeyi xahis etmisdi Parlament muveqqeti hokumetin istefasini qebul ederek 3 cu hokumetin de teskilini F Xoyskiye tapsirmisdi Hemin il dekabrin 26 da F Xoyski 14 nazirlikden ibaret yeni hokumet kabinesi teskil etmisdi 1919 ilin fevralinda Feteli xan Xoyskinin 3 cu hokumet kabinesi istefa verdi Hemin il aprelin 14 de Nesib bey Yusifbeylinin sedrliyi ile 14 nazirlikden ibaret yeni 4 cu hokumet kabinesi yaradilmisdi 1919 il dekabrin 22 de N Yusifbeyli Azerbaycan Xalq Cumhuriyyetinin sonuncu Besinci hokumet kabinesini formalasdirmisdi Azerbaycan Cumhuriyyetinin fealiyyeti dovrunde olkenin idareciliyi ile bagli butun meseleler Boyuk Nazirler Surasinin iclaslarinda kollegial sekilde muzakire ve hell olunur muvafiq qerarlar qebul edilirdi Boyuk Nazirler Surasinda olkenin idare olunmasi ile bagli butun meselelere dovlet quruculugu iqtisadiyyat senaye kend teserrufati maliyye umumiyyetle butun teserrufat saheleri uzre islerin teskiline elmin tehsilin medeniyyetin ve s yeniden qurulmasina baxilirdi Olkenin xarici siyaseti onun mudafiesi ve s meseleler mehz Boyuk Nazirler Surasinin iclaslarinda genis mu zakire edilir ve muvafiq qerarlar qebul olunurdu 1 Kicik Nazirler Surasi Redakte Hokumetin 1918 ci il 12 noyabr tarixli qerari ile yaradilmisdi Kicik Nazirler Surasina meruzeler Nazirler Surasinin sedri vasitesile gonderilirdi Nazirler Surasina meruze teqdim eden her bir nazire meruzenin boyuk yaxud kicik suraya gonderilmesine dair reyini yazili sekilde bildirmek huququ verilirdi Nazirler Surasinin sedrine onun vasitesile ayri ayri nazirliklere kicik suraya protest gondermek huququ verilirdi Kicik suranin protest verilmis qerarlari Boyuk Suranin muzakiresine teqdim olunurdu Kicik Nazirler Surasi haqqinda Esasname 1919 ci il martin 3 de tesdiq edilmisdi 2 Teskilat RedakteIsler Idaresi Redakte Azerbaycan Xalq Cumhuriyyetinin Isler idaresi Azerbaycan Xalq Cumhuriyyeti Hokumetinin umumi fealiyyetini tenzimleyen ve heyata keciren qurum olmusdur 1918 il mayin 28 de Azerbaycan Hokumeti fealiyyete baslayarken yaradilmisdir 3 Azerbaycan Hokumetinin 1918 ci il 24 iyun tarixli qerari ile Hokumet defterxanasinin stat vahidlerinin ve emek haqlarinin teyin edilmesi Nazirler Surasinin sedrine hevale olunmusdu Nazirler Surasinin butun karguzarliq senedleri nazirliklerden ve Cumhuriyyetin diger idarelerinden Nazirler Surasi sedrinin adina gonderilen mektublar isler idaresine daxil olurdu Hokumetin 1919 il yanvarin 18 de tesdiq etdiyi qaydalara esasen Parlament muzakiresine cixarilan qanun layiheleri muvafiq izahli mektubla beraber Nazirler Surasina teqdim edilirdi Qanun layihesi Hokumet terefinden baxilaraq Parlamentin muzakiresi ucun hazir hesab edildikde Nazirler Surasinin iclas jurnalindan cixarisla beraber iradlar olduqda ise yeniden islenilmek ucun Nazirler Surasi sedrinin imzasi ile muvafiq nazirliklere qaytarilirdi Bundan elave Hokumetin 1919 il 3 mart tarixli qerari ile tesdiq olunmus Esasnameye gore isler idaresi 1918 il noyabrin 22 den yaradilmis nazir muavinlerinden ibaret Kicik Nazirler Surasinin da karguzarliq islerini aparirdi 3 Isler idaresi Hokumetin qerar ve serencamlarini Azerbaycan Cumhuriyyeti Hokumetinin xeberleri qezetinde ve Azerbaycan Cumhuriyyeti Hokumetinin qanun ve binaguzarliqlari mecmuesinde derc etdirirdi Evvelce isler idaresinin statinda idarenin mudiri defterxananin direktoru ve basqa iscileri Nazirler Surasinin katibi onun muavini hemcinin Nazirler Surasi sedrinin xususi tapsiriqlar uzre memuru nezerde tutulmusdu Idare qulluqcularinin stat cedveli ve xercler smetasi Nazirler Surasi sedrinin xususi tapsiriqlar uzre boyuk memuru xarici diller uzre tercumecisi huquq meslehetcisi melumat burosunun mudiri ve binaya nezaretci hesabina genislendirilmisdi Hokumetin 1919 il 7 may tarixli qerari ile isler idaresinde direktor redaktor karguzar tercumeci korrektor ve defterxana xidmetcilerinden ibaret xususi sobe de yaradilmisdi 1918 il mayin 28 den 1919 il yanvarin 1 ne qeder isler idaresinin mudiri Rustem xan Xoyski Feteli xan Xoyskinin kicik qardasi daha sonra fevralin 5 dek Resid bey Axundzade 1919 il fevralin 11 den ise muhendis Perviz Mirze olmusdurSedr Redakte1918 ci il mayin 28 de Azerbaycan Xalq Cumhuriyyeti Milli Surasi terefinden Azerbaycanin musteqilliyi barede Istiqlal beyannamesi elan edildikden sonra hemin beyannamenin 6 ci maddesine esasen olkede Muessisler Meclisi cagirilana qeder Milli Sura qarsisinda mesul olan Muveqqeti Hokumet teskil edildi Hokumetin teskili Milli Suranin uzvu Feteli xan Xoyskiye tapsirildi Bir saatliq teneffusden sonra oz isine baslayan Milli Sura Fetelixan Xoyski basda olmaqla Azerbaycan Xalq Cumhuriyyetinin birinci Muveqqeti Hokumetini yaratdi Azerbaycan Xalq Cumhuriyyetinin fealiyyet gosterdiyi 23 ay erzinde 5 Hokumet kabinesi deyismisdir Birinci 3 kabineye Feteli xan Xoyski sonraki 2 kabineye ise Nesib bey Yusifbeyli basciliq etmisdir Hokumet bascisi eyni zamanda Nazirler Surasinin sedri funksiyasini da yerine yetirirdi 4 Selahiyyetleri Redakte Olkenin daxili ve xarici siyaset meseleleri Nazirler Surasi sedrinin rehberliyi ile onun iclaslarinda kollegial sekilde muzakire olunur ve muvafiq qerarlar qebul edilirdi 1918 il iyunun 17 de Milli Sura Gencede oz fealiyyetini dayandirarken olke ucun bir sira heyati ehemiyyet kesb eden meseleler istisna olmaqla butun hakimiyyet funksiyalarini Muveqqeti Hokumete hevale etmis ve Nazirler Surasinin huquq ve vezifelerini mueyyenlesdirmisdi 1918 ci ilin dekabr ayinin 7 de Azerbaycan Parlamenti Bakida fealiyyete basladiqdan sonra olkenin qanunvericilik hakimiyyeti Parlamente icra hakimiyyeti ise Nazirler Surasinin selahiyyetine kecmisdir Nazirler Surasinin iclaslarinda ayri ayri nazirlikler terefinden hazirlanmis qanun layihelerine baxilir ve beyenildikden sonra qebul olunaraq Parlamentin muzakiresine cixarilirdi Butun bu islerin icrasina ise bilavasite Nazirler Surasinin sedri rehberlik edirdi Menbe RedakteEdebiyyat Redakte Azepbajdzhanskaya Demokratiskaya Pecnublika 1918 1920 Zakonodatelnye akty sbornik dokumentov B 1998 Adpec kalendary Azepbajdzhanskoj Pecnubliki na 1920 r B 1920 Istinadlar Redakte Azerbaycan Xalq Cumhuriyyetinin Nazirler Surasi Azerbaycan Xalq Cumhuriyyeti Ensiklopediyasi I Baki Lider 2004 seh 288 ISBN 9952 417 14 2 Azerbaycan Xalq Cumhuriyyetinin Nazirler Surasi Azerbaycan Xalq Cumhuriyyeti Ensiklopediyasi II Baki Lider 2005 seh 83 ISBN 9952 417 44 4 1 2 Adpec kalendary Azepbajdzhanskoj Pecnubliki na 1920 god B 1920 Azerbaycan Demokratik Respublikasi 1918 1920 Baki 1998 Hemcinin bax RedakteI Xoyski hokumeti II Xoyski hokumeti III Xoyski hokumeti I Yusifbeyli hokumeti II Yusifbeyli hokumetiMenbe https az wikipedia org w index php title Azerbaycan Xalq Cumhuriyyetinin Nazirler Surasi amp oldid 6104824 Isler Idaresi, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.