fbpx
Wikipedia

Qiymətli Kağızlar üzrə Dövlət Komitəsi (Azərbaycan)

September 09, 2021

Azərbaycan Respublikası Qiymətli Kağızlar üzrə Dövlət Komitəsi — Azərbaycan Respublikasının qiymətli kağızlar bazarında vahid dövlət siyasətinin formalaşmasında iştirak və bu siyasətin həyata keçirilməsini, habelə qiymətli kağızlar bazarının və onun infrastrukturunun inkişafını təmin edib. Qiymətli kağızların dövriyyədən çıxarılması və ləğv edilməsi qaydaları bu komitə tərəfindən müəyyən edilib.

Qiymətli Kağızlar üzrə Dövlət Komitəsi
Azərbaycan Respublikası
Qiymətli Kağızlar üzrə Dövlət Komitəsi
Ölkə: Azərbaycan
Yaradılıb: 30 dekabr 1998
Ləğv edilib: 3 fevral 2016
Tabeçilik: Azərbaycan Respublikası Prezidenti
Ünvan: Bülbül prospekti 27, AZ1000 Bakı / Azərbaycan
Rəhbərlik
Rəhbər: Rüfət Aslanlı
Müavin: Comərd Əliyev
İlqar Muradov
Sayt
scs.gov.az

1998-cu il 30 dekabr tarixində "Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Qiymətli Kağızlar üzrə Dövlət Komitəsinin yaradılması haqqında" fərmanın imzalanması ilə Azərbaycan qiymətli kağızlar bazarının növbəti mərhələsi başlandı. İlk növbədə, Fərmana müvafiq olaraq Azərbaycan Respublikası Prezidenti yanında Qiymətli Kağızlar üzrə Dövlət Komitəsi yaradıldı.

QKDK öz fəaliyyət istiqamətlərinə uyğun olaraq qiymətli kağızlar bazarının tənzimlənməsi ilə bağlı normativ aktların qəbul edilməsi, qiymətli kağızların emissiyası və tədavülü, qiymətli kağızlar bazarı iştirakçılarının və investisiya fondlarının fəaliyyətləri, qiymətli kağızlarla rəsmiləşdirilmiş borc öhdəlikləri bazarı, müvafiq fəaliyyət növlərinin lisenziyalaşdırılmasının həyata keçirilməsi, lotereyaların təşkili və keçirilməsi, qiymətli kağızlar bazarında investorların və qiymətli kağızlar bazarının iştirakçılarının hüquqlarının müdafiəsi, sağlam rəqabət mühitinin yaradılması üzrə dövlət tənzimlənməsini və nəzarətini həyata keçirən mərkəzi icra hakimiyyəti orqanı idi.

Qiymətli kağızlar bazarının fəaliyyəti və tənzimlənməsinə dair hüquqi normativ baza təkmilləşdirildi. Mülki Məcəlləyə müvafiq əlavə və dəyişiklər edilməklə yeni nəsil baza qanunvericiliyi qəbul edildi. Mülki Məcəllə ilə müəyyən edilmiş hüquqi çərçivənin tətbiqi məqsədilə bir sıra qanunaltı normativ sənədlər qəbul edilib.

3 fevral 2016-cı ildə ləğv edilib.

Tarixi

 
15 illiyi münasibətilə buraxılmış Azərbaycan poçt markası (2013).

Azərbaycanda qiymətli kağızlar bazarının yaranması XX əsrin əvvəllərinə təsadüf edir və ilk səhmlər 1913-cü ildə Bakı Tacir Bankının nizamnaməsi təsdiq edildikdən sonra buraxılmışdır. Bakı Tacir Bankının əsas səhmdarları Azərbaycanın tanınmış sahibkarları -H.Z.Tağıyev (şuranın sədri), üzvləri M.Ş.Əsədullayev, M.Nağıyev, M.Muxtarov və başqaları (şuranın üzvləri) olmuşdur. XX əsrin ilk iki onilliyində Bakıda bir sıra səhmdar cəmiyyətləri fəaliyyət göstərmişdir. Bu cəmiyyətlərin əksəriyyəti neft istehsalı, emalı və ticarəti ilə məşğul olurdu. Onlardan "Neft məhsulları səhmdar cəmiyyəti", "Bülbülə neft və ticarət səhmdar cəmiyyəti", "Balaxanı-Zabrat neft istehsalı səhmdar cəmiyyəti" və digərlərini qeyd etmək olar. Yeni Bakı neft emalı zavodunun, Bakı Tacir Bankının və başqa iri şirkətlərin səhmləri Moskvanın, Sankt-Peterburqun və Rusiyanın digər iri şəhərlərinin fond birjalarında satışa çıxarılırdı.

ХIX-XX əsrlərdə Azərbaycanda Rusiyanın iri banklarının Bakı filialları fəaliyyət göstərirdi. Bunlardan Sankt-Peterburq Dövlət Bankını (1874-1920), Sankt-Peterburq Beynəlxalq Kommersiya Bankını (KB) (1868-1920), Voljsk-Kams KB-ni (1870-1920), Rusiya Xarici Ticarət KB-ni (1871-1919), Rusiya Sənaye Ticarət KB-ni (1890-1920), Şimal KB-ni (1901-1910), Rusiya Asiya KB-ni (1910-1920), Azov-Don KB-ni (1877-1920) və s. göstərmək olar.

Hələ 1900-cu ildə "Kaspi" qəzetində veksel islahatı ilə bağlı dərc edilmiş məqalələrdə hələ o zaman bu qiymətli kağızdan geniş istifadə olunduğunu təsdiq edən maraqlı faktlar öz əksini tapmışdır. Həmin dövrdə Bakı Tacir Bankı ilə yanaşı, Bakıda fəaliyyət göstərən digər banklar tərəfindən də veksellər və faiz kağızları buraxılmışdır. Veksellərdən ödəniş prosesində və borc münasibətlərinin formalaşdırılmasında geniş istifadə olunmuşdur. Veksel bazarı Azərbaycan Demokratik Respublikası dövründə də inkişaf etdirilmiş, lakin Sovet hakimiyyəti dövründə məhdudlaşdırılmışdır.

Sovet Mərkəzi İcra Komitəsinin 1917-ci il 23 dekabr tarixli sərəncamı ilə qiymətli kağızlarla əməliyyatlar qadağan edilmiş, 1918-ci ilin yanvar ayında isə Çar hökumətinin və Müvəqqəti hökumətin bütün daxili və xarici borcları, eləcə də, öhdəlikləri ləğv olunmuşdur. Bununla da, faktiki olaraq, qiymətli kağızlar bazarı öz fəaliyyətini dayandırmışdır.

SSRİ-də qiymətli kağızlar bazarı 1922-ci ildə Yeni İqtisadi Siyasətə keçidlə əlaqədar yenidən dirçəldi - səhmdar cəmiyyətlərinin meydana çıxması ilə korporativ qiymətli kağızlar bazarının inkişafına təkan verildi. Elə həmin il SSRİ-də birinci uzunmüddətli istiqrazın buraxıldı. Bu qiymətli kağızın dövriyyə müddəti 11 il oldu. Ümümiyyətlə, SSRİ dövrünün qiymətli kağızlar bazarı prinsip etibarı ilə inkişaf etmiş ölkələrin analoji bazarlarından fərqli və zəif idi.

Azərbaycan Respublikası müstəqillik əldə etdikdən (1991-ci il) sonra, daha doğrusu, 1993-cü ildən etibarən Azərbaycanda qısa vaxt ərzində iqtisadi inkişaf prioriteti olaraq bazar iqtisadiyyatı prinsiplərinə əsaslanan, sahibkarlığın və sağlam rəqabət əsasında fəaliyyət göstərən özəl təşəbbüslərin əsas rol oynadığı, eyni zamanda dövlətin tənzimləyici və strateji inkişaf funksiyaları ilə məhdudlaşdırıldığı iqtisadi münasibətlərin və iqtisadi mühitin formalaşdırılması istiqamətində bütün sahələr üzrə zəruri tədbirlərin həyata keçirilməsinə başlanılmışdır. Belə ki, ölkənin qiymətli kağızlar bazarının yaradılması və inkişaf etdirilməsi məqsədilə, Azərbaycan Respublikası Prezidentinin müvafiq Fərmanları ilə 1998-ci il 9 sentyabr tarixində Qiymətli Kağızlar haqqında Azərbaycan Respublikasının Qanunu təsdiq edilmiş, 1998-ci il 30 dekabr tarixində isə Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Qiymətli Kağızlar üzrə Dövlət Komitəsi yaradılmışdır.

Fəaliyyət göstərdiyi dövr ərzində Azərbaycan Respublikasının Qiymətli Kağızlar üzrə Dövlət Komitəsi tərəfindən qiymətli kağızlar bazarının dövlət tənzimlənməsi sistemi yaradılmış, həmçinin müasir tələblərə cavab verən, bazar münasibətləri prinsiplərinə əsaslanan, eləcə də, geniş əhatəli infrastrukturu olan fond bazarının formalaşdırılması istiqamətində zəruri tədbirlər görülmüşdür. Belə ki, 2001-ci il 15 fevral tarixində bir neçə iri bank və maliyyə strukturlarının təsisçiliyi ilə qiymətli kağızlar bazarının əsas ticarət infrastrukturu sayılan Bakı Fond Birjası yaradılmışdır. Bakı Fond Birjasının əsas funksiyası Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyində nəzərdə tutulmuş bütün növ qiymətli kağızlar üzrə alqı-satqını (ticarəti) təşkil etməkdən ibarətdir.

Qiymətli kağızlar bazarının digər mühüm infrastrukturu - qiymətli kağızlar bazarı depozitar xidmətinin yaradılması və fəaliyyət göstərməsi məqsədi ilə Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 1997-ci il 14 may tarixli Fərmanı ilə "Milli Depozit Sistemi haqqında" və "Dövlət müəssisələrinin özəlləşdirilməsi zamanı yaradılmış səhmdar cəmiyyətlərinin və ixtisaslaşdırılmış çek investisiya fondlarının səhmdarlarının reyestrinin aparılması qaydaları haqqında" Əsasnamələr təsdiq edilmiş və 1997-ci il 18 sentyabr tarixindən etibarən Milli Depozit Mərkəzi fəaliyyətə başlamışdır. Azərbaycan Respublikası Prezidentinin "Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Qiymətli Kağızlar üzrə Dövlət Komitəsinin fəaliyyətinin təmin edilməsi haqqında" 1999-cu il 26 iyul tarixli Fərmanının icrası ilə bağlı 1999-cu il 08 sentyabr tarixində Milli Depozit Mərkəzi yenidən təsis edilmiş və səhmlərin tam həcmi Qiymətli Kağızlar üzrə Dövlət Komitəsinə keçmişdir.

Azərbaycan Respublikası Prezidentinin "Azərbaycan Respublikasının Qiymətli Kağızlar üzrə Dövlət Komitəsinin yaradılması haqqında" 2008-ci il 19 noyabr tarixli 52 nömrəli Sərəncamının və "Azərbaycan Respublikasının Qiymətli Kağızlar üzrə Dövlət Komitəsi haqqında Əsasnamənin və Komitənin Strukturunun təsdiq edilməsi barədə" 2009-cu il 5 mart tarixli 70 nömrəli Fərmanının qüvvəyə minməsi ilə ölkənin qiymətli kağızlar bazarının yeni inkişaf mərhələsi başlamışdır.

3 fevral 2016-cı ildə ləğv edilib.

Strukturu

Rəhbərlik

  • Sədr
  • Sədr Müavinləri
  • Aparat rəhbəri

Aparatı

  • Tədqiqatlar və bazarın inkişafı şöbəsi:     
  • Qiymətli kağızların buraxılışı və qeydiyyatı şöbəsi
  • Tədavülün tənzimlənməsi şöbəsi
  • Lisenziyalaşdırma və nəzarət şöbəsi  
  • Hüquq şöbəsi
  • İnsan resurslarının idarə edilməsi şöbəsi
  • Ümumi şöbə
  • İnformasiya texnoloqiyaları və təminat şöbəsi 
  • Maliyyə sektoru
  • İctimaiyyətlə əlaqələr sektoru
  • Daxili nəzarət sektoru

Strukturuna daxil olan qurumlar

  • Qiymətli Kağızlar üzrə Dövlət Komitəsinin Naxçıvan Muxtar Respublikası üzrə İdarəsi

Xarici keçidlər

  • Azərbaycan Respublikası Qiymətli Kağizlar üzrə Dövlət Komitəsinin rəsmi saytı 2015-06-16 at the Wayback Machine
  1. ↑ Azərbaycanda 3 dövlət qurumu ləğv edildi

September 09, 2021
qiymətli, kağızlar, üzrə, dövlət, komitəsi, azərbaycan, azərbaycan, respublikası, qiymətli, kağızlar, üzrə, dövlət, komitəsi, azərbaycan, respublikasının, qiymətli, kağızlar, bazarında, vahid, dövlət, siyasətinin, formalaşmasında, iştirak, siyasətin, həyata, k. Azerbaycan Respublikasi Qiymetli Kagizlar uzre Dovlet Komitesi Azerbaycan Respublikasinin qiymetli kagizlar bazarinda vahid dovlet siyasetinin formalasmasinda istirak ve bu siyasetin heyata kecirilmesini habele qiymetli kagizlar bazarinin ve onun infrastrukturunun inkisafini temin edib Qiymetli kagizlarin dovriyyeden cixarilmasi ve legv edilmesi qaydalari bu komite terefinden mueyyen edilib Qiymetli Kagizlar uzre Dovlet KomitesiAzerbaycan Respublikasi Qiymetli Kagizlar uzre Dovlet KomitesiOlke AzerbaycanYaradilib 30 dekabr 1998Legv edilib 3 fevral 2016Tabecilik Azerbaycan Respublikasi PrezidentiUnvan Bulbul prospekti 27 AZ1000 Baki AzerbaycanRehberlikRehber Rufet AslanliMuavin Comerd EliyevIlqar MuradovSaytscs gov az1998 cu il 30 dekabr tarixinde Azerbaycan Respublikasinin Prezidenti yaninda Qiymetli Kagizlar uzre Dovlet Komitesinin yaradilmasi haqqinda fermanin imzalanmasi ile Azerbaycan qiymetli kagizlar bazarinin novbeti merhelesi baslandi Ilk novbede Fermana muvafiq olaraq Azerbaycan Respublikasi Prezidenti yaninda Qiymetli Kagizlar uzre Dovlet Komitesi yaradildi QKDK oz fealiyyet istiqametlerine uygun olaraq qiymetli kagizlar bazarinin tenzimlenmesi ile bagli normativ aktlarin qebul edilmesi qiymetli kagizlarin emissiyasi ve tedavulu qiymetli kagizlar bazari istirakcilarinin ve investisiya fondlarinin fealiyyetleri qiymetli kagizlarla resmilesdirilmis borc ohdelikleri bazari muvafiq fealiyyet novlerinin lisenziyalasdirilmasinin heyata kecirilmesi lotereyalarin teskili ve kecirilmesi qiymetli kagizlar bazarinda investorlarin ve qiymetli kagizlar bazarinin istirakcilarinin huquqlarinin mudafiesi saglam reqabet muhitinin yaradilmasi uzre dovlet tenzimlenmesini ve nezaretini heyata keciren merkezi icra hakimiyyeti orqani idi Qiymetli kagizlar bazarinin fealiyyeti ve tenzimlenmesine dair huquqi normativ baza tekmillesdirildi Mulki Mecelleye muvafiq elave ve deyisikler edilmekle yeni nesil baza qanunvericiliyi qebul edildi Mulki Mecelle ile mueyyen edilmis huquqi cercivenin tetbiqi meqsedile bir sira qanunalti normativ senedler qebul edilib 3 fevral 2016 ci ilde legv edilib 1 Mundericat 1 Tarixi 2 Strukturu 2 1 Rehberlik 2 2 Aparati 2 3 Strukturuna daxil olan qurumlar 3 Xarici kecidlerTarixi Redakte 15 illiyi munasibetile buraxilmis Azerbaycan poct markasi 2013 Azerbaycanda qiymetli kagizlar bazarinin yaranmasi XX esrin evvellerine tesaduf edir ve ilk sehmler 1913 cu ilde Baki Tacir Bankinin nizamnamesi tesdiq edildikden sonra buraxilmisdir Baki Tacir Bankinin esas sehmdarlari Azerbaycanin taninmis sahibkarlari H Z Tagiyev suranin sedri uzvleri M S Esedullayev M Nagiyev M Muxtarov ve basqalari suranin uzvleri olmusdur XX esrin ilk iki onilliyinde Bakida bir sira sehmdar cemiyyetleri fealiyyet gostermisdir Bu cemiyyetlerin ekseriyyeti neft istehsali emali ve ticareti ile mesgul olurdu Onlardan Neft mehsullari sehmdar cemiyyeti Bulbule neft ve ticaret sehmdar cemiyyeti Balaxani Zabrat neft istehsali sehmdar cemiyyeti ve digerlerini qeyd etmek olar Yeni Baki neft emali zavodunun Baki Tacir Bankinin ve basqa iri sirketlerin sehmleri Moskvanin Sankt Peterburqun ve Rusiyanin diger iri seherlerinin fond birjalarinda satisa cixarilirdi HIX XX esrlerde Azerbaycanda Rusiyanin iri banklarinin Baki filiallari fealiyyet gosterirdi Bunlardan Sankt Peterburq Dovlet Bankini 1874 1920 Sankt Peterburq Beynelxalq Kommersiya Bankini KB 1868 1920 Voljsk Kams KB ni 1870 1920 Rusiya Xarici Ticaret KB ni 1871 1919 Rusiya Senaye Ticaret KB ni 1890 1920 Simal KB ni 1901 1910 Rusiya Asiya KB ni 1910 1920 Azov Don KB ni 1877 1920 ve s gostermek olar Hele 1900 cu ilde Kaspi qezetinde veksel islahati ile bagli derc edilmis meqalelerde hele o zaman bu qiymetli kagizdan genis istifade olundugunu tesdiq eden maraqli faktlar oz eksini tapmisdir Hemin dovrde Baki Tacir Banki ile yanasi Bakida fealiyyet gosteren diger banklar terefinden de vekseller ve faiz kagizlari buraxilmisdir Veksellerden odenis prosesinde ve borc munasibetlerinin formalasdirilmasinda genis istifade olunmusdur Veksel bazari Azerbaycan Demokratik Respublikasi dovrunde de inkisaf etdirilmis lakin Sovet hakimiyyeti dovrunde mehdudlasdirilmisdir Sovet Merkezi Icra Komitesinin 1917 ci il 23 dekabr tarixli serencami ile qiymetli kagizlarla emeliyyatlar qadagan edilmis 1918 ci ilin yanvar ayinda ise Car hokumetinin ve Muveqqeti hokumetin butun daxili ve xarici borclari elece de ohdelikleri legv olunmusdur Bununla da faktiki olaraq qiymetli kagizlar bazari oz fealiyyetini dayandirmisdir SSRI de qiymetli kagizlar bazari 1922 ci ilde Yeni Iqtisadi Siyasete kecidle elaqedar yeniden dirceldi sehmdar cemiyyetlerinin meydana cixmasi ile korporativ qiymetli kagizlar bazarinin inkisafina tekan verildi Ele hemin il SSRI de birinci uzunmuddetli istiqrazin buraxildi Bu qiymetli kagizin dovriyye muddeti 11 il oldu Umumiyyetle SSRI dovrunun qiymetli kagizlar bazari prinsip etibari ile inkisaf etmis olkelerin analoji bazarlarindan ferqli ve zeif idi Azerbaycan Respublikasi musteqillik elde etdikden 1991 ci il sonra daha dogrusu 1993 cu ilden etibaren Azerbaycanda qisa vaxt erzinde iqtisadi inkisaf prioriteti olaraq bazar iqtisadiyyati prinsiplerine esaslanan sahibkarligin ve saglam reqabet esasinda fealiyyet gosteren ozel tesebbuslerin esas rol oynadigi eyni zamanda dovletin tenzimleyici ve strateji inkisaf funksiyalari ile mehdudlasdirildigi iqtisadi munasibetlerin ve iqtisadi muhitin formalasdirilmasi istiqametinde butun saheler uzre zeruri tedbirlerin heyata kecirilmesine baslanilmisdir Bele ki olkenin qiymetli kagizlar bazarinin yaradilmasi ve inkisaf etdirilmesi meqsedile Azerbaycan Respublikasi Prezidentinin muvafiq Fermanlari ile 1998 ci il 9 sentyabr tarixinde Qiymetli Kagizlar haqqinda Azerbaycan Respublikasinin Qanunu tesdiq edilmis 1998 ci il 30 dekabr tarixinde ise Azerbaycan Respublikasinin Prezidenti yaninda Qiymetli Kagizlar uzre Dovlet Komitesi yaradilmisdir Fealiyyet gosterdiyi dovr erzinde Azerbaycan Respublikasinin Qiymetli Kagizlar uzre Dovlet Komitesi terefinden qiymetli kagizlar bazarinin dovlet tenzimlenmesi sistemi yaradilmis hemcinin muasir teleblere cavab veren bazar munasibetleri prinsiplerine esaslanan elece de genis ehateli infrastrukturu olan fond bazarinin formalasdirilmasi istiqametinde zeruri tedbirler gorulmusdur Bele ki 2001 ci il 15 fevral tarixinde bir nece iri bank ve maliyye strukturlarinin tesisciliyi ile qiymetli kagizlar bazarinin esas ticaret infrastrukturu sayilan Baki Fond Birjasi yaradilmisdir Baki Fond Birjasinin esas funksiyasi Azerbaycan Respublikasinin qanunvericiliyinde nezerde tutulmus butun nov qiymetli kagizlar uzre alqi satqini ticareti teskil etmekden ibaretdir Qiymetli kagizlar bazarinin diger muhum infrastrukturu qiymetli kagizlar bazari depozitar xidmetinin yaradilmasi ve fealiyyet gostermesi meqsedi ile Azerbaycan Respublikasi Prezidentinin 1997 ci il 14 may tarixli Fermani ile Milli Depozit Sistemi haqqinda ve Dovlet muessiselerinin ozellesdirilmesi zamani yaradilmis sehmdar cemiyyetlerinin ve ixtisaslasdirilmis cek investisiya fondlarinin sehmdarlarinin reyestrinin aparilmasi qaydalari haqqinda Esasnameler tesdiq edilmis ve 1997 ci il 18 sentyabr tarixinden etibaren Milli Depozit Merkezi fealiyyete baslamisdir Azerbaycan Respublikasi Prezidentinin Azerbaycan Respublikasinin Prezidenti yaninda Qiymetli Kagizlar uzre Dovlet Komitesinin fealiyyetinin temin edilmesi haqqinda 1999 cu il 26 iyul tarixli Fermaninin icrasi ile bagli 1999 cu il 08 sentyabr tarixinde Milli Depozit Merkezi yeniden tesis edilmis ve sehmlerin tam hecmi Qiymetli Kagizlar uzre Dovlet Komitesine kecmisdir Azerbaycan Respublikasi Prezidentinin Azerbaycan Respublikasinin Qiymetli Kagizlar uzre Dovlet Komitesinin yaradilmasi haqqinda 2008 ci il 19 noyabr tarixli 52 nomreli Serencaminin ve Azerbaycan Respublikasinin Qiymetli Kagizlar uzre Dovlet Komitesi haqqinda Esasnamenin ve Komitenin Strukturunun tesdiq edilmesi barede 2009 cu il 5 mart tarixli 70 nomreli Fermaninin quvveye minmesi ile olkenin qiymetli kagizlar bazarinin yeni inkisaf merhelesi baslamisdir 3 fevral 2016 ci ilde legv edilib 1 Strukturu RedakteRehberlik Redakte Sedr Sedr Muavinleri Aparat rehberiAparati Redakte Tedqiqatlar ve bazarin inkisafi sobesi Qiymetli kagizlarin buraxilisi ve qeydiyyati sobesi Tedavulun tenzimlenmesi sobesi Lisenziyalasdirma ve nezaret sobesi Huquq sobesi Insan resurslarinin idare edilmesi sobesi Umumi sobe Informasiya texnoloqiyalari ve teminat sobesi Maliyye sektoru Ictimaiyyetle elaqeler sektoru Daxili nezaret sektoruStrukturuna daxil olan qurumlar Redakte Qiymetli Kagizlar uzre Dovlet Komitesinin Naxcivan Muxtar Respublikasi uzre IdaresiXarici kecidler RedakteAzerbaycan Respublikasi Qiymetli Kagizlar uzre Dovlet Komitesinin resmi sayti Arxivlesdirilib 2015 06 16 at the Wayback Machine 1 2 Azerbaycanda 3 dovlet qurumu legv edildiMenbe https az wikipedia org w index php title Qiymetli Kagizlar uzre Dovlet Komitesi Azerbaycan amp oldid 5944012, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.