fbpx
Wikipedia

Azərbaycan Dəmir Yolları

Avqust 05, 2021

"Azərbaycan Dəmir Yolları" Qapalı Səhmdar Cəmiyyəti — 1878-ci ildə Dövlət fərmanına əsasən Azərbaycanda ilk dəmir yolunun çəkilişinə başlanıldı və 1880-ci ilin 20 yanvar tarixində Azərbaycan Dövlət Dəmir Yolu yaradıldı.

“Azərbaycan Dəmir Yolları” Qapalı Səhmdar Cəmiyyəti
ADY logo.png
Azerbaijan railway map.png
Azərbaycan dəmir yolu xəritəsi (cari)
Ölkə: Azərbaycan
Tipi: Qapalı Səhmdar Cəmiyyəti
Qərargahı: Bakı
Təsis etmə tarixi: 1878
Uzunluq: 2 962 km (2021)
Genişliyi: 1 520 mm
Voltaj: 3 kV (3 000 V) DC
Əməliyyatçı: Azərbaycan Respublikası Nəqliyyat Nazirliyi
Veb-saytı: Azərbaycan Dəmir Yolunun Rəsmi Saytı
Azərbaycan Dövlət Dəmir Yolu baş qərargahı, Bakı

Tarixi

Neftin daşınması uzun illər primitiv karvan üsulları ilə arabalarda yerləşdirilmiş taxta çəlləklərlə və tuluqlarla yerinə yetirilirdi. Belə üsul baha başa gəlməsi ilə yanaşı neft işinin inkişaf etdirilməsinə də maneə yaradırdı. Bunun üçün də neft istehsalçıları böyük gəlirlər əldə edilməsi üçün dəmir yol xəttlərinin çəkilişinə yüksək maraq göstərməyə başladılar. Beləliklə, demək olar ki, Bakı nefti və onun sənaye istehsalı əvvəl Bakıda sonra isə bütün Azərbaycanda rels yolunun yaranmasına səbəb oldu. 1878-ci ildə Dövlət fərmanına əsasən Azərbaycanda ilk dəmir yolunun, uzunluğu 20 km olan Bakı – Suraxanı – Sabunçu xəttinin çəkilişinə başlanıldı. Tikinti 20 yanvar 1880-ci ildə başa çatdırıldı. Dünyada ilk dəfə olaraq nefti sisternlərdə daşımağa başladılar. Bu gün, tarixə Azərbaycanda dəmir yolunun əsasının qoyulması kimi düşdü. Sonrakı 20 il dəmir yol tikinitisinin yüksək inkişafı ilə qeyd olunmuşdur. 1883-cü ildə neftin Qara dəniz limanlarına çatdırılması üçün Bakı – Tiflis – Batumi, 1890-cı ildə isə Biləcəri – Dərbənd magistral xətləri çəkildi. 1900-cu ildə Dərbənd – Tixoretskaya xəttinin tikintisinin başa çatdırılmasından sonra Bakı şimal istiqamətində ümumrusiya dəmir yolları şəbəkəsi ilə birləşdirildi, bu da Bakı neftinin dəmir yolu ilə Rusiyanın mərkəzi və qərb rayonlarına çatdırılmasına imkan yaratdı.

Azərbaycanda ilk dəmir yolarının çəkilişinə XIX əsrin 70-ci illərindən başlanmışdır. 1878-ci ildə Bakı şəhərini neft mədənləri və neft korpusu iə birləşdirən 25,2 verst uzunluğundakı dəmir yolu xəttinin inşasına icazə verilıirdi. "Neft sahəsi" adını alan bu xətlərin tikinitisi 1879-cu ilin sonunda başa çatıdrıldı. Və rəsmən 1880-ci ilin 20 yanvarında istismara verildi. 1879-cu idə "Simens qardaşları" tərəfindən Gədəbəy mis filiz mədəni və Qalakənd misəritmə zavodu arasında darxətli dəmir yonunun inşasına başlandı və 29 verst uzunluğunda olan bu xəttin cəkimıəsi 1884-cu ilin yanvar ayında başa çatdırıldı.

Cənubi Qafqaz dəmir yolnun "Neft sahəsi" adı ilə məlum olan Azərbaycanın ilk dəmir you Bakını Balaxanı, Sabunçu və Suraxanı mədənləri ilə birləşdirirdi. Əvvəllər bu yol ilə yalnız neft məhsularını daşınması nəzərdə tutulmuşdur. Lakin neft mədənləri ilə Qara şəhərdəki neftayırma zavodları arasında neft kəmərlərinin geniş şəbəkəsi yaradıldıqdan sonra "Neft sahəsi" dəmir yolu xətləri ilə sərnişin daşınmasına da başlandı.

 
Bakı Dəmiryol Stansiyası

1879-cu ilin 22 dekabrında Cənubi Qafqaz dəmir yolu hissəsinin Bakı-Tiflis dəmir yol magistralının çəkilişinə icazə verildi. 515 verst uzunluğundakı bu yolun 1883-cü il 8 mayda rəsmi açılışı oldu və həmin gün Tiflisdən cıxan ilk sərnişin qatarı 9 mayda Bakıya çatdı. Həsən bəy Zərdabi Cənubi Qafqaz dəmir yolnunu Bakı-Tiflis dəmir yolunun çəkilməsinə boyük qiymət verərək yazırdı ki, Azərbaycanın iqtisadi həyatınnı yüksəlməsində bu yol Bakı neftindən sonra ikinci boyük amildir.

XIX əsrin sonu XX əsrin başlanğıcında Azərbaycan ərazisində daha bir necə dəmir yolu xətti çəkilib istifadəyə verildi. 1900-cü ildə Bakı-Dərbənd dəmir yolu işə salındı (uzunuluğu 217 verst). Bununla Cənubi Qafqaz dəmir yolu Vladiqafqaz dəmir yolu ilə birləşdi və onun vasitəsi ilə Ümumrusiya dəmir yolu şəbəkəsinə qoşuldu, Azərbaycan və bütövlükdə Cənubi Qafqazla Mərkəzi Rusiya arasında müntəzəm nəqliyyat vasitəsi yaradıldı. 1899-cu ildə Tiflis-Qars dəmir yolu (uzunluğu 282 verst) istismara verildi və elə həmin il bu yolun üzərindəki Aleksandropol (Gümrü) stansiyasından İrəvana (uzunuluğu 147 verst), oradan da Culfaya (uzunluğu 177 verst) doğru dəmir yolu xətlərinin tikintisnə başlandı. 1908-ci il 20 yanvar tarixində Tiflislə Culfa arasında dəmir yol magistralı rəsmən istifadəyə verildi.

Beləliklə, Azərbaycanın cənub-qərb bolgələrinin ölkənin əsas hissəsi ilə sabit və davamlı nəqliyyat əlaqəsi saxlamaları təmin edildi.

20 iyul 2009-cu il tarixdə Azərbaycan Prezidentinin sərəncamı ilə Azərbaycan Dövlət Dəmir Yolunun yenidən təşkili yolu ilə Nəqliyyat Nazirliyinin tabeliyində səhmləri dövlətə məxsus "Azərbaycan Dəmir Yolları" Qapalı Səhmdar Cəmiyyəti yaradıldı.

Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev 6 iyul 2010-cu ildə "Azərbaycan Respublikasında dəmir yolu nəqliyyat sisteminin 2010–2014-cü illərdə inkişafına dair Dövlət Proqramı"nın təsdiq edilməsi haqqında sərəncam imzalanmışdır. Vaqon və lokomotv parkının yeniləşdirilməsi, yol, elektrik təchizatı, işarəvermə və rabitə və s. təsərrüfatların əsaslı təmiri, sabit cərəyandan dəyişən cərəyana keçid, texniki vasitələrin modernləşdirilməsi və digər mühüm vəzifələr Dövlət Proqramının icrası üçün Tədbirlər Planında öz əksini tapmışdır. Dövlət Proqramının əsas məqsədi əhalinin və iqtisadiyyatın dəmir yolu nəqliyyatı xidmətlərinə artan tələbatının və dövlətin müdafiə ehtiyaclarının təmin olunması, Azərbaycanın tranzit potensialının artırılması, dəmir yolu nəqliyyatında xidmətlərin səviyyəsinin yüksəldilməsi, sərnişin və yük daşımalarında nəqliyyat xərclərinin azaldılması yolu ilə nəqliyyat kompleksinin səmərəli fəaliyyətini və onun ölkənin sosial-iqtisadi tərəqqisində daha fəal iştirakını təmin etməkdir.

İqtisadiyyata təsiri

Dəmir yolu Azərbaycan qəzalarında əmtəə istehsalının artmasına, kəndli təsərrüfatının əmtəə-pul münasibətlərinə cəlb olunmasına daha əlverişli şərait yaratdı və beləliklə, daxili bazarın genişlənməsinə imkan verdi. Dəmir yolu kənd təsərrüfatında kapitlist münasibətlərinin inkişafını, kənddə sinfi təbəqəni surətləndirirdi.

Bakı neftini dünya bazarına çıxarılmasında onun dəmir yolu vasitəsilə daşınmasının böyük əhəmiyyəti oldu. Neft məhsullarını dəmir yol vasitəsilə daşınmasında ilk dəfə 1879-cu ildə Bakı Balaxanı dəmir yolu xəttində tətbiq olunan vaqon-çənlərindən istifadə edilmişdir.

Qeyd etmək lazımdır ki, XIX əsrin soununda dəmir yol neft məhusllarının daşınmasının ancaq 65–70%-ni yerinə yetirirdi. Həmin illərdə neft sənayesini sürətli inkişafı istehsal olunan bütün neft və neft məhsularının dəmir yolu nəqliyyatı vasitəsilə daşınamsını çətinləşdirmişdi. Bu da öz növbəsində Xəzər dənizində neft gəmilərindən ibarət boyuk donanmanın yaranmasına və Bakı-Batumi neft kəmərini inşasına gətirib çıxardı.

Çar hökumətinin Bakıdan xairicə neft məhsularını ixracını əsaslı sürətdə artırmaq üçün gördüyü ən mühüm tədbir 1896–1906-cı illərdə Bakı-Batumi ağ neft kəmrini inşa etdirməsi oldu. Ümumi uzunluğu 839 verst olan bu boru kəməri il ərzidə 60 milyon pud ağ neft nəql etməyə imkan verirdi.

Dəmir yolu işə düşməsi ilə Azərbaycanın iqitsadiyyatında sosial mədəni həyatında xeyli nəzərə çarpacaq yeniliklər baş verdi. Bu vaxta qədər daxili peşə sahələrindən bir hesab olunan araba, at, uzunqulaq, dəvə və qatırla yükdaşıma daha sərfəli idisə, dəmir yolnunun çəkilişindən sonra bolgələrdə fəaliyyət gostərən yükdaşıyaların (çarvadarların) daşıma istiqamətləri dəyişikliyə məruz qaldı. Azərbaycanda əsas yükdaşıma əməliyyatları dəmir yolu vasitəsilə həyata keçirilməyə başlandı. Ona gorə də, əvvəllər yükdaşıma qəzalardan Bakı, Tiflis, Gəncə şəhərlərinə doğru olduğu halda, dəmir yolları çəkildikdən sonra qəzalardan yaxınlıqdakı dəmir yol stansiyalarına yönəldi, həm də daxili yükdaşımaların həcmi və çeşidi artdığı üçün çarvadarların sayı da çoxaldı. Artıq XIX əsrin 80-ci illərində Şuşa qəzası ilə Cəbrayıl qəzasının bir necə kəndinin əhalisi kütləvi surətdə çarvadarlıqla məşğul olmağa-Yevlax stansiyasına araba və və furqonlarla yuk daşımağa başlamışdılar. Dəmiryolunun işə duşməsi ilə Azərbaycan daxilindəki poçt stansiyaları və poct yolları sıradan çıxdı və poct rabitəsi qəza mərkəzlərini dəmir yolu stansiyası ilə birləşdirən və tədricən şoseləşdirən yollarla həyata kecirilməyə başlandı.

XIX əsrin sonu XX əsrin əvəllərində Gəncə, Şuşa, Nuxa, Quba, Lənkəran, Şamaxı və s. şəhərlərlə yanaşı Ağstafa, Şəmkir, Yevlax, Ləki, Ucar, Kürdəmir, Hacıqabul, Naxçıvan, Culfa və s. dəmir yolu stansiyaları daxili ticarətin mühüm mərkəzlərinə cevrilmişdi.

Bakı-Tiflis dəmir yolu və XIX əsrin sonu XX əsrin əvvəllərinə doğru çəkilən digər dəmir yolu xətləri Azərbaycan kəndlilərinin təsərrüfat həyatı üçün böyük əhəmiyyətə malik idi. Dəmir yoluna yaxın kəndlərin təsərrüfatı getdikcə daha çox əmtəə xarakteri kəsb etməyə başladı. Təsərrüfat sahəsində yaranan bu dəyişiklik öz növbəsində ictimai münasibətlərə də dərin təsir gostərdi.

Qatarların hərəkət cədvəli

Qatar Marşrut Qatarın tipi Təyinat Yola düşmə Dövr
38/37 Bakı-Tiflis sürət qatarı Dövlətlər arası 20:40 Hər gün
55/56 Bakı-Moskva sürət qatarı Dövlətlər arası 01:35 Cümə axşamı
391/392 Bakı-Rostov sərnişin Dövlətlər arası 03:25 Günaşırı ayın tək tarixləri
369/370 Bakı-Kiyev sürət qatarı Dövlətlər arası 01:35 Şənbə
656–664/655–663 Bakı-Köçərli-Balakən sərnişin Ölkə daxili 23:20 Hər gün
660–672/659–671 Bakı-Astara-Horadiz sərnişin Ölkə daxili 23:50 Hər gün
666/665 Bakı-Böyük Kəsik sərnişin Ölkə daxili 23:00 Hər gün
702/701 Bakı-Gəncə sürət qatarı Ölkə daxili 08:00 Hər gün
611/612 Bakı-Yalama elektrik qatarı Ölkə daxili 20:00 Hər gün
6704/6703 Bakı-Şirvan-Hacıqabul elektrik qatarı Ölkə daxili 16:20 Şənbə günündən başqa hər gün
6001–6026 Bakı-Sumqayıt sürət qatarı Ölkə daxili 07:50 Gündə 15 dəfə
6031–6050 Bakı-Sabunçu elektrik qatarı Ölkə daxili 06:55 Gündə 9 dəfə

Qonşu ölkələrlə beynəlxalq dəmiryolu əlaqələri

  •   İran – 1 435 mm genişliyi – keçid yalnız Naxçıvan Muxtar Respublikasından çünki Naxçıvana və İrana keçid yalnız Ermənistan ərazisindən və Ermənistan tərəfindən Azərbaycan torpaqlarının işğal nəticəsində Ermənistan ilə müharibə vəziyyəti səbəbindən Azərbaycanın qalanına qatar xidməti yoxdur.
  •   Ermənistan – 1 520 mm genişliyi – Ermənistana və Ermənistan üzərindən Naxçıvana keçid yoxdur çünki Ermənistan tərəfindən Azərbaycan torpaqlarının işğal nəticəsində Ermənistan ilə müharibə vəziyyəti səbəbindən qapalıdır.

Həmçinin bax

İstinadlar

  1. "Azərbaycan Respublikası Prezidentinin sərəncamı" (azərb.). mincom.gov.az. İstifadə tarixi: 3 iyun 2021.
  2. . 2011-02-05 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-02-12.
  3. "Azərbaycan Dəmir Yolları" Qapalı Səhmdar Cəmiyyəti yaradılıb[ölü keçid]

Xarici keçidlər

  • Azərbaycan Dəmir Yolunun rəsmi saytı

Avqust 05, 2021
azərbaycan, dəmir, yolları, məqalənin, bəzi, məlumatlarının, mənbəsi, göstərilməmişdir, daha, ətraflı, məlumat, üçün, məqalənin, müzakirə, səhifəsinə, baxa, məqaləyə, uyğun, formada, mənbələr, əlavə, edib, vikipediyanı, zənginləşdirə, bilərsiniz, avqust, 2021,. Bu meqalenin bezi melumatlarinin menbesi gosterilmemisdir Daha etrafli melumat ucun meqalenin muzakire sehifesine baxa ve meqaleye uygun formada menbeler elave edib Vikipediyani zenginlesdire bilersiniz avqust 2021 Azerbaycan Demir Yollari Qapali Sehmdar Cemiyyeti 1 1878 ci ilde Dovlet fermanina esasen Azerbaycanda ilk demir yolunun cekilisine baslanildi ve 1880 ci ilin 20 yanvar tarixinde Azerbaycan Dovlet Demir Yolu yaradildi Azerbaycan Demir Yollari Qapali Sehmdar CemiyyetiADY logo pngAzerbaijan railway map pngAzerbaycan demir yolu xeritesi cari Olke AzerbaycanTipi Qapali Sehmdar CemiyyetiQerargahi BakiTesis etme tarixi 1878Uzunluq 2 962 km 2021 Genisliyi 1 520 mmVoltaj 3 kV 3 000 V DCEmeliyyatci Azerbaycan Respublikasi Neqliyyat NazirliyiVeb sayti Azerbaycan Demir Yolunun Resmi Sayti Azerbaycan Dovlet Demir Yolu bas qerargahi Baki Mundericat 1 Tarixi 2 Iqtisadiyyata tesiri 3 Qatarlarin hereket cedveli 4 Qonsu olkelerle beynelxalq demiryolu elaqeleri 5 Hemcinin bax 6 Istinadlar 7 Xarici kecidlerTarixi RedakteNeftin dasinmasi uzun iller primitiv karvan usullari ile arabalarda yerlesdirilmis taxta celleklerle ve tuluqlarla yerine yetirilirdi Bele usul baha basa gelmesi ile yanasi neft isinin inkisaf etdirilmesine de manee yaradirdi Bunun ucun de neft istehsalcilari boyuk gelirler elde edilmesi ucun demir yol xettlerinin cekilisine yuksek maraq gostermeye basladilar Belelikle demek olar ki Baki nefti ve onun senaye istehsali evvel Bakida sonra ise butun Azerbaycanda rels yolunun yaranmasina sebeb oldu 1878 ci ilde Dovlet fermanina esasen Azerbaycanda ilk demir yolunun uzunlugu 20 km olan Baki Suraxani Sabuncu xettinin cekilisine baslanildi Tikinti 20 yanvar 1880 ci ilde basa catdirildi Dunyada ilk defe olaraq nefti sisternlerde dasimaga basladilar Bu gun tarixe Azerbaycanda demir yolunun esasinin qoyulmasi kimi dusdu Sonraki 20 il demir yol tikinitisinin yuksek inkisafi ile qeyd olunmusdur 1883 cu ilde neftin Qara deniz limanlarina catdirilmasi ucun Baki Tiflis Batumi 1890 ci ilde ise Bileceri Derbend magistral xetleri cekildi 1900 cu ilde Derbend Tixoretskaya xettinin tikintisinin basa catdirilmasindan sonra Baki simal istiqametinde umumrusiya demir yollari sebekesi ile birlesdirildi bu da Baki neftinin demir yolu ile Rusiyanin merkezi ve qerb rayonlarina catdirilmasina imkan yaratdi 2 Azerbaycanda ilk demir yolarinin cekilisine XIX esrin 70 ci illerinden baslanmisdir 1878 ci ilde Baki seherini neft medenleri ve neft korpusu ie birlesdiren 25 2 verst uzunlugundaki demir yolu xettinin insasina icaze veriliirdi Neft sahesi adini alan bu xetlerin tikinitisi 1879 cu ilin sonunda basa catidrildi Ve resmen 1880 ci ilin 20 yanvarinda istismara verildi 1879 cu ide Simens qardaslari terefinden Gedebey mis filiz medeni ve Qalakend miseritme zavodu arasinda darxetli demir yonunun insasina baslandi ve 29 verst uzunlugunda olan bu xettin cekimiesi 1884 cu ilin yanvar ayinda basa catdirildi Cenubi Qafqaz demir yolnun Neft sahesi adi ile melum olan Azerbaycanin ilk demir you Bakini Balaxani Sabuncu ve Suraxani medenleri ile birlesdirirdi Evveller bu yol ile yalniz neft mehsularini dasinmasi nezerde tutulmusdur Lakin neft medenleri ile Qara seherdeki neftayirma zavodlari arasinda neft kemerlerinin genis sebekesi yaradildiqdan sonra Neft sahesi demir yolu xetleri ile sernisin dasinmasina da baslandi Baki Demiryol Stansiyasi 1879 cu ilin 22 dekabrinda Cenubi Qafqaz demir yolu hissesinin Baki Tiflis demir yol magistralinin cekilisine icaze verildi 515 verst uzunlugundaki bu yolun 1883 cu il 8 mayda resmi acilisi oldu ve hemin gun Tiflisden cixan ilk sernisin qatari 9 mayda Bakiya catdi Hesen bey Zerdabi Cenubi Qafqaz demir yolnunu Baki Tiflis demir yolunun cekilmesine boyuk qiymet vererek yazirdi ki Azerbaycanin iqtisadi heyatinni yukselmesinde bu yol Baki neftinden sonra ikinci boyuk amildir XIX esrin sonu XX esrin baslangicinda Azerbaycan erazisinde daha bir nece demir yolu xetti cekilib istifadeye verildi 1900 cu ilde Baki Derbend demir yolu ise salindi uzunulugu 217 verst Bununla Cenubi Qafqaz demir yolu Vladiqafqaz demir yolu ile birlesdi ve onun vasitesi ile Umumrusiya demir yolu sebekesine qosuldu Azerbaycan ve butovlukde Cenubi Qafqazla Merkezi Rusiya arasinda muntezem neqliyyat vasitesi yaradildi 1899 cu ilde Tiflis Qars demir yolu uzunlugu 282 verst istismara verildi ve ele hemin il bu yolun uzerindeki Aleksandropol Gumru stansiyasindan Irevana uzunulugu 147 verst oradan da Culfaya uzunlugu 177 verst dogru demir yolu xetlerinin tikintisne baslandi 1908 ci il 20 yanvar tarixinde Tiflisle Culfa arasinda demir yol magistrali resmen istifadeye verildi Belelikle Azerbaycanin cenub qerb bolgelerinin olkenin esas hissesi ile sabit ve davamli neqliyyat elaqesi saxlamalari temin edildi 20 iyul 2009 cu il tarixde Azerbaycan Prezidentinin serencami ile Azerbaycan Dovlet Demir Yolunun yeniden teskili yolu ile Neqliyyat Nazirliyinin tabeliyinde sehmleri dovlete mexsus Azerbaycan Demir Yollari Qapali Sehmdar Cemiyyeti yaradildi 3 Azerbaycan Prezidenti Ilham Eliyev 6 iyul 2010 cu ilde Azerbaycan Respublikasinda demir yolu neqliyyat sisteminin 2010 2014 cu illerde inkisafina dair Dovlet Proqrami nin tesdiq edilmesi haqqinda serencam imzalanmisdir Vaqon ve lokomotv parkinin yenilesdirilmesi yol elektrik techizati isareverme ve rabite ve s teserrufatlarin esasli temiri sabit cereyandan deyisen cereyana kecid texniki vasitelerin modernlesdirilmesi ve diger muhum vezifeler Dovlet Proqraminin icrasi ucun Tedbirler Planinda oz eksini tapmisdir Dovlet Proqraminin esas meqsedi ehalinin ve iqtisadiyyatin demir yolu neqliyyati xidmetlerine artan telebatinin ve dovletin mudafie ehtiyaclarinin temin olunmasi Azerbaycanin tranzit potensialinin artirilmasi demir yolu neqliyyatinda xidmetlerin seviyyesinin yukseldilmesi sernisin ve yuk dasimalarinda neqliyyat xerclerinin azaldilmasi yolu ile neqliyyat kompleksinin semereli fealiyyetini ve onun olkenin sosial iqtisadi tereqqisinde daha feal istirakini temin etmekdir Iqtisadiyyata tesiri RedakteDemir yolu Azerbaycan qezalarinda emtee istehsalinin artmasina kendli teserrufatinin emtee pul munasibetlerine celb olunmasina daha elverisli serait yaratdi ve belelikle daxili bazarin genislenmesine imkan verdi Demir yolu kend teserrufatinda kapitlist munasibetlerinin inkisafini kendde sinfi tebeqeni suretlendirirdi Baki neftini dunya bazarina cixarilmasinda onun demir yolu vasitesile dasinmasinin boyuk ehemiyyeti oldu Neft mehsullarini demir yol vasitesile dasinmasinda ilk defe 1879 cu ilde Baki Balaxani demir yolu xettinde tetbiq olunan vaqon cenlerinden istifade edilmisdir Qeyd etmek lazimdir ki XIX esrin soununda demir yol neft mehusllarinin dasinmasinin ancaq 65 70 ni yerine yetirirdi Hemin illerde neft senayesini suretli inkisafi istehsal olunan butun neft ve neft mehsularinin demir yolu neqliyyati vasitesile dasinamsini cetinlesdirmisdi Bu da oz novbesinde Xezer denizinde neft gemilerinden ibaret boyuk donanmanin yaranmasina ve Baki Batumi neft kemerini insasina getirib cixardi Car hokumetinin Bakidan xairice neft mehsularini ixracini esasli suretde artirmaq ucun gorduyu en muhum tedbir 1896 1906 ci illerde Baki Batumi ag neft kemrini insa etdirmesi oldu Umumi uzunlugu 839 verst olan bu boru kemeri il erzide 60 milyon pud ag neft neql etmeye imkan verirdi Demir yolu ise dusmesi ile Azerbaycanin iqitsadiyyatinda sosial medeni heyatinda xeyli nezere carpacaq yenilikler bas verdi Bu vaxta qeder daxili pese sahelerinden bir hesab olunan araba at uzunqulaq deve ve qatirla yukdasima daha serfeli idise demir yolnunun cekilisinden sonra bolgelerde fealiyyet gosteren yukdasiyalarin carvadarlarin dasima istiqametleri deyisikliye meruz qaldi Azerbaycanda esas yukdasima emeliyyatlari demir yolu vasitesile heyata kecirilmeye baslandi Ona gore de evveller yukdasima qezalardan Baki Tiflis Gence seherlerine dogru oldugu halda demir yollari cekildikden sonra qezalardan yaxinliqdaki demir yol stansiyalarina yoneldi hem de daxili yukdasimalarin hecmi ve cesidi artdigi ucun carvadarlarin sayi da coxaldi Artiq XIX esrin 80 ci illerinde Susa qezasi ile Cebrayil qezasinin bir nece kendinin ehalisi kutlevi suretde carvadarliqla mesgul olmaga Yevlax stansiyasina araba ve ve furqonlarla yuk dasimaga baslamisdilar Demiryolunun ise dusmesi ile Azerbaycan daxilindeki poct stansiyalari ve poct yollari siradan cixdi ve poct rabitesi qeza merkezlerini demir yolu stansiyasi ile birlesdiren ve tedricen soselesdiren yollarla heyata kecirilmeye baslandi XIX esrin sonu XX esrin evellerinde Gence Susa Nuxa Quba Lenkeran Samaxi ve s seherlerle yanasi Agstafa Semkir Yevlax Leki Ucar Kurdemir Haciqabul Naxcivan Culfa ve s demir yolu stansiyalari daxili ticaretin muhum merkezlerine cevrilmisdi Baki Tiflis demir yolu ve XIX esrin sonu XX esrin evvellerine dogru cekilen diger demir yolu xetleri Azerbaycan kendlilerinin teserrufat heyati ucun boyuk ehemiyyete malik idi Demir yoluna yaxin kendlerin teserrufati getdikce daha cox emtee xarakteri kesb etmeye basladi Teserrufat sahesinde yaranan bu deyisiklik oz novbesinde ictimai munasibetlere de derin tesir gosterdi Qatarlarin hereket cedveli RedakteQatar Marsrut Qatarin tipi Teyinat Yola dusme Dovr38 37 Baki Tiflis suret qatari Dovletler arasi 20 40 Her gun55 56 Baki Moskva suret qatari Dovletler arasi 01 35 Cume axsami391 392 Baki Rostov sernisin Dovletler arasi 03 25 Gunasiri ayin tek tarixleri369 370 Baki Kiyev suret qatari Dovletler arasi 01 35 Senbe656 664 655 663 Baki Kocerli Balaken sernisin Olke daxili 23 20 Her gun660 672 659 671 Baki Astara Horadiz sernisin Olke daxili 23 50 Her gun666 665 Baki Boyuk Kesik sernisin Olke daxili 23 00 Her gun702 701 Baki Gence suret qatari Olke daxili 08 00 Her gun611 612 Baki Yalama elektrik qatari Olke daxili 20 00 Her gun6704 6703 Baki Sirvan Haciqabul elektrik qatari Olke daxili 16 20 Senbe gununden basqa her gun6001 6026 Baki Sumqayit suret qatari Olke daxili 07 50 Gunde 15 defe6031 6050 Baki Sabuncu elektrik qatari Olke daxili 06 55 Gunde 9 defeQonsu olkelerle beynelxalq demiryolu elaqeleri Redakte Rusiya 1 520 mm genisliyi Gurcustan 1 520 mm genisliyi Iran 1 435 mm genisliyi kecid yalniz Naxcivan Muxtar Respublikasindan cunki Naxcivana ve Irana kecid yalniz Ermenistan erazisinden ve Ermenistan terefinden Azerbaycan torpaqlarinin isgal neticesinde Ermenistan ile muharibe veziyyeti sebebinden Azerbaycanin qalanina qatar xidmeti yoxdur Turkiye birbasa kecid yoxdur 1 435 mm genisliyi Gurcustan erazisinden kecid Baki Tbilisi Qars demiryolu xetti ile 2017 ci ilden istifadeye verilmisdir Ermenistan 1 520 mm genisliyi Ermenistana ve Ermenistan uzerinden Naxcivana kecid yoxdur cunki Ermenistan terefinden Azerbaycan torpaqlarinin isgal neticesinde Ermenistan ile muharibe veziyyeti sebebinden qapalidir Hemcinin bax RedakteAzerbaycanda demiryolu Baki Tbilisi demiryolu Baki Tbilisi Qars demiryolu xetti Azerbaycanda neqliyyat Elet Culfa demiryolu Baki demiryol vagzalinda terror akti 1994 Istinadlar RedakteBu meqaledeki istinadlar muvafiq istinad sablonlari ile gosterilmelidir Azerbaycan Respublikasi Prezidentinin serencami azerb mincom gov az Istifade tarixi 3 iyun 2021 Azerbaycan Demir Yollari Tariximiz 2011 02 05 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2011 02 12 Azerbaycan Demir Yollari Qapali Sehmdar Cemiyyeti yaradilib olu kecid Xarici kecidler RedakteAzerbaycan Demir Yolunun resmi saytiMenbe https az wikipedia org w index php title Azerbaycan Demir Yollari amp oldid 5982298, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.