Aziridin azasiklopropan etilenimin azot ehtiva edən heterosiklik qarışıqdır Siklik aminlərə aiddir Aziridin etileniminüm

Aziridin (azasiklopropan, etilenimin) — azot ehtiva edən heterosiklik qarışıqdır. Siklik aminlərə aiddir.

Aziridin,etilenimin


Ümumi
Kimyəvi formulu	C₂H₅N
Molyar kütlə	43 q/mol
Fiziki xassələri
Aqreqat halı ()	Rəngsiz yağlı maye
Sıxlıq	0.832 q/sm³
Termik xüsusiyyətlər
Ərimə nöqtəsi	-74 °S
Qaynama nöqtəsi	57 °S
	-11 °S
()	16.74 kC/mol
Buxarın təzyiqi	160 ± 1 mm Hg
Kimyəvi xassələri
$pK_{a}$	8,01
Quruluşu
	1.73 D (benzində)
Təsnifatı
CAS-da qeyd. nöm.	151-56-4
PubChem	9033
	205-793-9
SMILES	N1CC1
RTECS	KX5075000
ChEBI	30969
ChemSpider	8682
Toksikologiya
	14 mq / kq (siçovullar), 13 mq / kq (dovşanlar, əzələdaxili) mq/kq
	(

Xüsusiyyətləri

Aziridin, xarakterik amin qoxusu olan rəngsiz, zəhərli, uçucu bir mayedir. Suda və əksər üzvi həlledicilərdə asanlıqla həll olunur.

Aziridin olduqca reaktiv bir qarışıqdır. Dövrü həm açmaqla,həm də qorumaqla reaksiyalara girir.

Dövrün qorunması reaksiyaları

Bu reaksiyalar əsasən metal ionları ilə koordinasiya birləşmələrinin meydana gəlməsini və N-H əlaqəli hidrogen əvəzetmə reaksiyalarını əhatə edir:

Dövrün açılması reaksiyaları

Aziridinin aktiv hidrogen atomuna sahib bir sıra maddələrlə reaksiyaları, aziridin molekulunun azot atomunun protonlaşması və sonrakı karbon atomlarına nükleofilik hücum mexanizmi ilə davam edir. Bu, dövr açılması ilə əlavə bir reaksiya ilə müşayiət olunur. Aziridinin polietileniminə polimerləşmə reaksiyası oxşar sxemə əsasən davam edir:

Alınması

Sənayedə aziridin, etanolaminin) siklizasiya reaksiyası ilə əldə edilir. Aralıq məhsul 2-aminoetil sulfatdır:

380 °C-də niobium katalizatorların iştirakı ilə etanolamin birbaşa konversiyası aziridin verir:

Bundan əlavə, aziridin əldə etmək üçün 1,2-dixloretan xammal kimi istifadə olunur:

Tətbiqi

Aziridin polietileniminin hazırlanmasında, polimerlərin aminoetilasiyasında istifadə olunur. Aziridin törəmələri polimerlərin istehsalında çapraz bağlayıcı maddələr kimi istifadə olunur.

Trietilen melamin, etilen fosforamidlər və bəzi digər etilenamin törəmələri bitki və heyvan hüceyrələrinin mitozunu dayandırma qabiliyyətinə malikdirlər.

Aziridin ilə işləyərkən təhlükəsizlik tədbirləri

Aziridin toksikdir, dəriyə asanlıqla nüfuz edir, ağır zəhərlənməyə səbəb olur və teratogen və mutagen aktivliyi nümayiş etdirir.

Aziridinin toksikliyi, dəyişkənliyi və aşındırıcılığı səbəbindən dayandırılması üçün tədbirlər görülməlidir (sənayedə bunlar sulu ammonium tiosulfat məhlulu ilə suvarılan skrubberdir.)

İstinadlar

Aziridine (PDF) // Re-evaluation of Some Organic Chemicals, Hydrazine and Hydrogen Peroxide. IARC Monographs on the Evaluation of Carcinogenic Risks to Humans. 71. 1999. 2018-06-22 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-06-30.
Weast, Robert C. CRC Handbook of Chemistry and Physics (59th). West Palm Beach, FL: CRC Press. 1978.
http://www.cdc.gov/niosh/npg/npgd0274.html.
Weast R. C. CRC Handbook of Chemistry and Physics (1st student edition) (ing.). / R. C. Weast 1 CRC Press, 1988.
Gilchrist, T.L. Heterocyclic chemistry. 1987. ISBN .
Epoxides and aziridines – A mini review Albert Padwa, S. Shaun Murphree (JC-1522R) pp. 6–33 Online article 2006-04-15 at the Wayback Machine
Steuerle, Ulrich; Feuerhake, Robert. Азиридины. Энциклопедия промышленной химии Ульмана. Weinheim: Wiley-VCH. 2006.
П.А.Гембицкий, Н.М.Лойм, Д.С.Жук. Этиленамин: синтез, строение, свойства.

Ədəbiyyat

Триптофан-Ятрохимия // Химическая энциклопедия в 5 томах. — М.: Большая Российская Энциклопедия, 1998. — Т. 5. — 784 с.

Həmçinin bax

Heterotsiklik birləşmələr

[1] Aziridine (PDF) // Re-evaluation of Some Organic Chemicals, Hydrazine and Hydrogen Peroxide. IARC Monographs on the Evaluation of Carcinogenic Risks to Humans. 71. 1999. 2018-06-22 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-06-30.

[2] Weast, Robert C. CRC Handbook of Chemistry and Physics (59th). West Palm Beach, FL: CRC Press. 1978.

[_e10a0b08aaa58531-3] ttp://www.cdc.gov/niosh/npg/npgd0274.html.

[_2f8e7fc6cb48bd4c-4] Weast R. C. CRC Handbook of Chemistry and Physics (1st student edition) (ing.). / R. C. Weast 1 CRC Press, 1988.

[5] Gilchrist, T.L. Heterocyclic chemistry. 1987. ISBN .

[6] Epoxides and aziridines – A mini review Albert Padwa, S. Shaun Murphree (JC-1522R) pp. 6–33 Online article 2006-04-15 at the Wayback Machine

[7] Steuerle, Ulrich; Feuerhake, Robert. Азиридины. Энциклопедия промышленной химии Ульмана. Weinheim: Wiley-VCH. 2006.

[8] П.А.Гембицкий, Н.М.Лойм, Д.С.Жук. Этиленамин: синтез, строение, свойства.