Azərbaycanca
සිංහල
Türkçe
Axtıçay (Kyabyakçayın yuxarı axınında, ləzgi. Ахцегьвацl) – Rusiyada çay (Dağıstan), Samurçayın sağ qoludur. Rutul və Axtı rayonlarının ərazisindən axır. Uzunluğu - 63 km, hövzə sahəsi 963 km²-dir.
| Axtıçay | |
|---|---|
| Ахцегьвацl | |
 | |
| Ölkə | |
| Mənsəbi | Samurçay |
| Uzunluğu |
|
| Su sərfi | 15,8 m³/s |
| Hövzəsinin sahəsi | 963 km² |
| [ru] | 07030000412109300002385 |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Coğrafiya
Axtıçay çayı Baş Qafqaz silsiləsinin şimal-şərq yamacındakı bulaqdan başlayır və Samurçayın sağ sahilindən axır. Axtıçay çayı Samurçayın ən bol sulu hövzəsidir. Çayın uzunluğu 63 km, ümumi düşmə 2300 m, su hövzəsi sahəsi 963 km², orta hündürlüyü 2590 m təşkil edir. Çayın çox hissəsi (84%) 2000 m-dən yuxarıdır.
Çay yatağı mürəkkəbliyi ilə seçilir. Astanalar hündür deyil, əsasən 0,5-1 m təşkil edir. Üst və orta nöqtələrdə sahillərin aşağı, hündürlüyü bir metrə qədərdir, qum-gil və daşlardan ibarətdir. Çayın aşağı axınında, son 26 kilometr sahillər yüksəkdir. Daha sonra Qdımçay çayına axır, burada Axtıçay dərin dərədə axır. Suyun müxtəlif hissələrdə eni 2 ilə 15 metr arasında, dərinliyi 10 sm-dən 1,2 m-dək dəyişir.Çayın orta sürəti 1-2 m / s, yerlərdə 4-5 m / s-dir.
Hidrologiya
Çay qidalanmasında ərimə suları, yağış və yeraltı sular demək olar ki, eyni əhəmiyyətə malikdir. İllik axınların paylanması bərabər deyil. Ən çox sulu çay may ayından avqusta qədərdir, illik axın həcmi 60% -i keçir. Təhlükəli hidroloji hadisələr çox vaxt fəlakətli daşqınları və sel suları şəklində müşahidə olunur (1988 və 1997).
Orta illik su axını - çayın ağzında 15,8 m³ / s, maksimum 550, minimum 1.75 m³ / s. Daşqınlar zamanı çayın suları çox palçıqlı olur. Suyun bulanıqlığı bəzi hallarda təqribən 120.000 q / m³-ə çatır.
Çay kəşfiyyatı və suyun idarə edilməsi
Çayın rejimi 3 sahədə öyrənildi: Xnov, Smuqul, Axtı.
Çayın əhəmiyyətli su idarəetmə dəyəri var. Qonşu kəndlərin və tarlaların su təchizatı və suvarma üçün istifadə olunur. Axtı Su Elektrik Stansiyası (1957-ci ildə tikilmişdir) çay üzərində işləyir.
İstinadlar
- "Ахтычай (Кябякчай)". 2016-03-05 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-10-02.
- "Река Ахтычай » Родники святые минеральные источники". 2011-10-20 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-10-02.
- "Уровень воды в реке Ахтычай по гидропосту в с. Ахты". 2021-10-22 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-10-02.
- "Изучение реки и водохозяйственное значение". 2022-03-15 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-10-02.
Xarici keçidlər
- Река Ахтычай в селе Ахты, сентябрь 2018
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Axticay Kyabyakcayin yuxari axininda lezgi Ahcegvacl Rusiyada cay Dagistan Samurcayin sag qoludur Rutul ve Axti rayonlarinin erazisinden axir Uzunlugu 63 km hovze sahesi 963 km dir AxticayAhcegvaclOlke RusiyaMensebi SamurcayUzunlugu 63 kmSu serfi 15 8 m sHovzesinin sahesi 963 km ru 07030000412109300002385 Vikianbarda elaqeli mediafayllarCografiyaAxticay cayi Bas Qafqaz silsilesinin simal serq yamacindaki bulaqdan baslayir ve Samurcayin sag sahilinden axir Axticay cayi Samurcayin en bol sulu hovzesidir Cayin uzunlugu 63 km umumi dusme 2300 m su hovzesi sahesi 963 km orta hundurluyu 2590 m teskil edir Cayin cox hissesi 84 2000 m den yuxaridir Cay yatagi murekkebliyi ile secilir Astanalar hundur deyil esasen 0 5 1 m teskil edir Ust ve orta noqtelerde sahillerin asagi hundurluyu bir metre qederdir qum gil ve daslardan ibaretdir Cayin asagi axininda son 26 kilometr sahiller yuksekdir Daha sonra Qdimcay cayina axir burada Axticay derin derede axir Suyun muxtelif hisselerde eni 2 ile 15 metr arasinda derinliyi 10 sm den 1 2 m dek deyisir Cayin orta sureti 1 2 m s yerlerde 4 5 m s dir HidrologiyaCay qidalanmasinda erime sulari yagis ve yeralti sular demek olar ki eyni ehemiyyete malikdir Illik axinlarin paylanmasi beraber deyil En cox sulu cay may ayindan avqusta qederdir illik axin hecmi 60 i kecir Tehlukeli hidroloji hadiseler cox vaxt felaketli dasqinlari ve sel sulari seklinde musahide olunur 1988 ve 1997 Orta illik su axini cayin agzinda 15 8 m s maksimum 550 minimum 1 75 m s Dasqinlar zamani cayin sulari cox palciqli olur Suyun bulaniqligi bezi hallarda teqriben 120 000 q m e catir Cay kesfiyyati ve suyun idare edilmesiCayin rejimi 3 sahede oyrenildi Xnov Smuqul Axti Cayin ehemiyyetli su idareetme deyeri var Qonsu kendlerin ve tarlalarin su techizati ve suvarma ucun istifade olunur Axti Su Elektrik Stansiyasi 1957 ci ilde tikilmisdir cay uzerinde isleyir Istinadlar Ahtychaj Kyabyakchaj 2016 03 05 tarixinde Istifade tarixi 2019 10 02 Reka Ahtychaj Rodniki svyatye mineralnye istochniki 2011 10 20 tarixinde Istifade tarixi 2019 10 02 Uroven vody v reke Ahtychaj po gidropostu v s Ahty 2021 10 22 tarixinde Istifade tarixi 2019 10 02 Izuchenie reki i vodohozyajstvennoe znachenie 2022 03 15 tarixinde Istifade tarixi 2019 10 02 Xarici kecidlerReka Ahtychaj v sele Ahty sentyabr 2018