Bəzi ekspertlərin rəyinə görə Axaltəkə atı dünyada ən qədim at növlərindən biridir. Qamətli və uca boylu Axaltəkə atları deyilənə görə səhra şəraitində azca su ilə uzaq yürüşlərə davamlığına görə Marko Polo və Makedoniyalı İsgəndər kimi qədim dövrün məşhur səyahətçilərinin diqqətini özünə cəlb etmişdi.
Axaltəkə cinsinin əmələ gəlməsində Türkmənistanın təbii şəraiti və xalqın yaşayışı böyük rol oynamışdır. Türkmənistanın isti və quru iqlimi, susuz və xarakter bitki örtüyü, səhra şəraiti və eləcə də xalqın keçmişdə köçəri heyvandarlıq həyatı, bu şəraitə uyğun və davamlı, quru bədən quruluşu və iti yerişli Təkə cinsinin yaranmasına səbəb olmuşdur.
Axaltəkə atı
Köçəri Təkə türkmən tayfası əsrlərlə yetişdirdiyi təmiz cinsli Axaltəkənin başqa at cinsləri ilə qarışmasına yol vermirdi. XIX əsrdə isə Təkələr Rusiya imperiyasının ordusuna məhz həmin atların köməyi ilə uzun müddət müqavimət göstərməyə qadir olduğundan, 1870-ci illərdə Rusiya hərbçiləri Axaltəkənin kökünü kəsməyi qərara alaraq, atların böyük əksəriyyətini məhv etdilər. 20 ildən sonra isə Rusiya alimləri yenidən Axaltəkə at növünü bərpa etməyə başladılar və bu gün dünyada olan həmin atlarının hamısı məhz onların o zaman bərpa etdikləri cins nəsildəndir.
ABŞ-n Florida ştatında təmiz cinsli Axaltəkə atları yetişdirən Cessika Eyli Keytin dediyinə görə, Sovet dövründə Axaltəkənin taleyi eniş-yoxuşlu olub, lakin dövlət başçısı Nikita Xruşşovun 5 illik iqtisadi planlaşdırma proqramı bir daha bu at növünün yer üzündən silinmə təhlükəsini gerçəkləşdirdi: "Axaltəkə atları başqa gözəl atlarla yanaşı ət üzrə planı doldurmaqdan ötrü sallaqxanalara göndərilirdi".
Axal-təkə atlardan kütləvi surətdə ingilislər Hindistana daşımışlar və Hindistanın at cinslərin yaxşılaşdırılmasında bilavasitə böyük rolu vardır. Bu cins ən çox Hindistan, Əfqənistan və Almaniyaya daınmıdır.
Xüsuaiyyəti
Axal-təkə atı xarakter xüsusiyyətə malikdir:
başı uzun, yüngül və quru;
boynu uzun, nazik, hündür duruşlu, çox zaman maralboyun formada, cidovu hündür və uzun;
beli düz;
sarğısı düz, bəzən bir qədər sallaq;
döşü dərininə az inkişaf etmiş, kürəyi maili;
ətrafları uzun və quru;
buxovluğu uzun və düz;
dırnağı bir qədər enlidir.
Axal-təkə cinsinin rəngi qızılı-kürən, kəhər və quladır. Örtük tükləri gödək və nazik, müdafiə tükləri zəif inkişaf etmişdir. Axal-təkə orta hesabla madyanlarda cidov hündürlüyü 152,3 sm, bədəni çəp uzunu 154,4 sm, döş quruluşu 165,6 sm, incik sümüyü isə 18,1 sm-dir.
Axal-təkə atı yaxşı yeriş keyfiyyətli, sürətli və uzaq məsafələrdə yürüşlərə davamlıdır. Sürət etibarı ilə təmizqanlı minik atından sonra ikinci yeri tutur. Rekor sürəti (üç yaşar atlarda) 1600 metr məsafəyə 1 dəq. 49 san. (Ulduz), yuxarı yaşlarında 2400 metr məsafəyə 2 dəq. 49 san-dir (Marı). 1935-ci ildə Aşqabaddan Moskvaya keçirilmiş yürüşdə Axal-təkə Ġomud atları 4300 km. məsafəni 84 günə gedə bilmişdir.
Bu gün Axaltəkə atlarına, deyilənə görə, əslən Təkə tayfasından olan Türkmənistan prezidenti Saparmurad Niyazov himayədarlıq edir. O, Axaltəkələri dünya liderlərinə hədiyyə verir və məlumatlara görə, ölkəsində atçılıq mərkəzinin yaradılmasına 25 milyon dollara yaxın vəsait sərf edib.
Кузнецова Ю. Подарки для царей. Ход конём 2012-03-24 at the Wayback Machine // Золотой Мустанг. - 2001. - № 3. (Yoxlanılıb 31 dekabr 2010) (rusca)
Xarici keçidlər
"Türkmən dəstərxanı"[ölü keçid]
Atçılıqla bağlı bəzi normativ hüquqi aktların təsdiq edilməsi barədə[ölü keçid]
Avqust 08, 2021
ahaltəkə, atı, köçəri, təkə, türkmən, tayfası, tərəfindən, yaradılmış, cinsi, ahal, təkə, orta, hündür, boylu, ensiz, bədənli, incə, sümüklü, atdır, cinsin, istiqaməti, çöl, minik, yarışrəngi, əsasən, kürənölçüləri, hündürlüyü, smyetişdirildiyi, türkmənistan, . Ahalteke ati koceri Teke turkmen tayfasi terefinden yaradilmis at cinsi Ahal teke orta hundur boylu ensiz bedenli ince sumuklu atdir Ahalteke atiCinsin istiqameti Col minik yarisRengi Esasen kurenOlculeri Hundurluyu 160 smYetisdirildiyi yer Turkmenistan Teke turkmen tayfasiAreali Orta AsiyaXalq seleksiyasi Ahalteke ati Bezi ekspertlerin reyine gore Axalteke ati dunyada en qedim at novlerinden biridir Qametli ve uca boylu Axalteke atlari deyilene gore sehra seraitinde azca su ile uzaq yuruslere davamligina gore Marko Polo ve Makedoniyali Isgender kimi qedim dovrun meshur seyahetcilerinin diqqetini ozune celb etmisdi Mundericat 1 Tarixi 2 Xusuaiyyeti 3 Axalteke atlari bu gun 4 Meshur Axalteke atlari 5 Axalteke ati poct markalari uzerinde 6 Istinadlar 7 Xarici kecidlerTarixi Redakte Qedim Axalteke ati burunc e e 4 1 esr 1 2 Axalteke cinsinin emele gelmesinde Turkmenistanin tebii seraiti ve xalqin yasayisi boyuk rol oynamisdir Turkmenistanin isti ve quru iqlimi susuz ve xarakter bitki ortuyu sehra seraiti ve elece de xalqin kecmisde koceri heyvandarliq heyati bu seraite uygun ve davamli quru beden qurulusu ve iti yerisli Teke cinsinin yaranmasina sebeb olmusdur Axalteke atiKoceri Teke turkmen tayfasi esrlerle yetisdirdiyi temiz cinsli Axaltekenin basqa at cinsleri ile qarismasina yol vermirdi XIX esrde ise Tekeler Rusiya imperiyasinin ordusuna mehz hemin atlarin komeyi ile uzun muddet muqavimet gostermeye qadir oldugundan 1870 ci illerde Rusiya herbcileri Axaltekenin kokunu kesmeyi qerara alaraq atlarin boyuk ekseriyyetini mehv etdiler 20 ilden sonra ise Rusiya alimleri yeniden Axalteke at novunu berpa etmeye basladilar ve bu gun dunyada olan hemin atlarinin hamisi mehz onlarin o zaman berpa etdikleri cins nesildendir ABS n Florida statinda temiz cinsli Axalteke atlari yetisdiren Cessika Eyli Keytin dediyine gore Sovet dovrunde Axaltekenin taleyi enis yoxuslu olub lakin dovlet bascisi Nikita Xrussovun 5 illik iqtisadi planlasdirma proqrami bir daha bu at novunun yer uzunden silinme tehlukesini gerceklesdirdi Axalteke atlari basqa gozel atlarla yanasi et uzre plani doldurmaqdan otru sallaqxanalara gonderilirdi Axal teke atlardan kutlevi suretde ingilisler Hindistana dasimislar ve Hindistanin at cinslerin yaxsilasdirilmasinda bilavasite boyuk rolu vardir Bu cins en cox Hindistan Efqenistan ve Almaniyaya dainmidir Xusuaiyyeti RedakteAxal teke ati xarakter xususiyyete malikdir basi uzun yungul ve quru boynu uzun nazik hundur duruslu cox zaman maralboyun formada cidovu hundur ve uzun beli duz sargisi duz bezen bir qeder sallaq dosu derinine az inkisaf etmis kureyi maili etraflari uzun ve quru buxovlugu uzun ve duz dirnagi bir qeder enlidir Axal teke cinsinin rengi qizili kuren keher ve quladir Ortuk tukleri godek ve nazik mudafie tukleri zeif inkisaf etmisdir Axal teke orta hesabla madyanlarda cidov hundurluyu 152 3 sm bedeni cep uzunu 154 4 sm dos qurulusu 165 6 sm incik sumuyu ise 18 1 sm dir Axal teke ati yaxsi yeris keyfiyyetli suretli ve uzaq mesafelerde yuruslere davamlidir Suret etibari ile temizqanli minik atindan sonra ikinci yeri tutur Rekor sureti uc yasar atlarda 1600 metr mesafeye 1 deq 49 san Ulduz yuxari yaslarinda 2400 metr mesafeye 2 deq 49 san dir Mari 1935 ci ilde Asqabaddan Moskvaya kecirilmis yurusde Axal teke Ġomud atlari 4300 km mesafeni 84 gune gede bilmisdir Axalteke atlari bu gun Redakte Axalteke ati Turkmenistanin dovlet gerbinde Bu gun Axalteke atlarina deyilene gore eslen Teke tayfasindan olan Turkmenistan prezidenti Saparmurad Niyazov himayedarliq edir O Axaltekeleri dunya liderlerine hediyye verir ve melumatlara gore olkesinde atciliq merkezinin yaradilmasina 25 milyon dollara yaxin vesait serf edib 1 Meshur Axalteke atlari Redakte Boynou meshur axalteke ati 1885 Melekus Boynounun oglu 1909 1956 ci ilde N Xrusovun II Yelizavetaya bagisladigi at 2 Axalteke ati poct markalari uzerinde Redakte SSRI 1968 Azerbaycan 1993 Azerbaycan 1997 Qazaxistan 2002 Istinadlar Redakte Turkmenbasinin dunya liderlerine hediyyesi Kuznecova Yu Podarki dlya carej Hod konyom Arxivlesdirilib 2012 03 24 at the Wayback Machine Zolotoj Mustang 2001 3 Yoxlanilib 31 dekabr 2010 rusca Xarici kecidler Redakte Turkmen desterxani olu kecid Atciliqla bagli bezi normativ huquqi aktlarin tesdiq edilmesi barede olu kecid Menbe https az wikipedia org w index php title Ahalteke ati amp oldid 5944727, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
.jpg.html){kind=link}
