Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Vyetnamda 1945-ci il Avqust inqilabı (vyet. Cách mạng Tháng Tám) — İkinci Dünya müharibəsinin sonunda Vyetnamda qısa müddət ərzində mövcud olmuş, yaponpərəst kukla rejimi olan devirən milli azadlıq inqilabı. Avqust inqilabı Vyetnam xalqının XIX əsrin ikinci yarısında ölkəni zəbt etmiş Fransa müstəmləkəçilərinə və 1940-cı ildə Vyetnamı özünə tabe etmiş yapon işğalçılarına qarşı apardığı mübarizənin nəticəsi idi.
| Avqust inqilabı | |
|---|---|
| Yer | |
Zəmin
XIX əsrin ikinci yarısında Vyetnam Fransanın müstəmləkəsi olmuş, 1887-ci ildə yaradılmış Fransa Hind-Çin İttifaqının bir hissəsinə çevrilmişdir. Fransanın süqutundan qısa müddət sonra Hind-Çin müstəmləkə administrasiyası Yaponiyaya güzəştə getməyə məcbur olmuşdur. Fransa Hind-Çini Yaponiyanın iqtisadi və hərbi nəzarəti altına alınmışdı. Vyetnam ərazisinə imperiyanın hərbi birləşmələri daxil edilmiş və ölkədə faktiki olaraq Yaponiya ilə Vişi rejiminin birgə protektoratı qurulmuşdur. Buna baxmayaraq, rəsmi olaraq ölkədəki bütün hakimiyyət general-qubernator Dekunun başçılıq etdiyi Vişi administrasiyasının əlində qalmışdır.
1941-ci ilin mayında Ho Şi Minin başçılıq etdiyi Hind-Çin Kommunist Partiyasının VIII Plenumu keçirilmişdir. Burada "Vyetnam Müstəqillik Liqası" olan Vyetminin yaradılması haqqında rəsmi qərar qəbul edilmişdir. Onlar 1941–1944 -cü illərdə Yaponiya və Fransa əleyhinə təbliğat aparaq döyüş dəstələri və dəstək bazaları şəbəkəsi yaratmışdılar.
22 dekabr 1944-cü ildə Vo Nquyen Zyapın rəhbərliyi altında Kaobanq vilayətində Vyetnam Azadlıq Ordusunun (bundan sonra Vyetnam Xalq Ordusu) ilk silahlı təbliğat bölməsi yaradılmışdır. İki gün sonra – 24–25 dekabr 1944-cü il tarixlərində bu birləşmə ilk döyüşlərə girmişdir.
Yaponiya İmperator ordusunun qələbə dalğasından sonra Sakit okean əməliyyat teatrında müharibədə dönüş yaranmışdı. 1943 -cü ilin fevralından 1944-cü ilin oktyabrına qədər Sakit okeandakı adaların itirilməsi və 1944-cü ilin sonundan 1945-ci ilin əvvəllərinə qədər Ryukyu adaları və Filippin uğrunda gedən döyüşlərdə məğlubiyyət Yaponiya imperiyasının vəziyyətini daha da çətinləşdirmişdi. Bu vəziyyətdə Yaponiya işğalçı hakimiyyətləri milli azadlıq hərəkatı nümayəndələrinin dəstəyini almağa çalışırdı.
9 mart 1945-ci ildə Yaponiya qoşunları Hind-Çində dövlət çevrilişi həyata keçirərək Fransa rejimini ləğv etmişdir. İmperator Bao Day yaponların əlindən "müstəqilliyi" qəbul etməyə razılaşmış və Vyetnamı Fransa müstəmləkəsinə çevirən 1884-cü il müqaviləsini etibarsız elan etmişdir. Çevrilişdən dərhal sonra Vyetnam milliyətçi qüvvələri öz fəaliyyətlərini gücləndirmişdir.
İstinadlar
- Translations on North Vietnam, Volume 1, (1971), p. 39.
- Geoffrey C. Gunn. "Political Struggles in Laos, 1930-1954: Vietnamese Communist Power and the Lao Struggle for National Independence", Editions Duang Kamol, (1988), p. 108.
Əlavə ədəbiyyat
- William, J.Duiker. Vietnam： Nation in Revolution. Westview Press: Frederick A.Praeger. 1983. ISBN .
- K., W.Taylor. A History of the Vietnamese. The Edinburgh Building, Cambridge CB2 8RU, UK: Cambridge university press. 2013. ISBN .
- Peter, Worthing. Occupation and Revolution; China and the Vietnamese August Revolution of 1945. Institution of East Asian Studies University of California Berkeley, California 94720-2318: Institution of East Asian Studies University of California Berkeley. 2001. ISBN .
- Stein, Tonnesson. Vietnam 1946：How the War Began. University of California Press, Berkeley and Los Angeles, California: . 2010. ISBN .
- Jessica, M.Chapman. Cauldron of Resistance: Ngo Dinh Diem, the United States, and 1950s Southern Vietnam. Cornell University Press, Sage House, 512 East State Street, Ithaca, New York 14850: Cornell University Press. 2013. ISBN .
- Craig, A.Lockard. Southeast Asia World History. 198 Madison Avenue, New York, New York 10016: . 2009. ISBN .
- Robert, Shaplen. The Lost Revolution:Vietnam 1945-1965. The Trinity Press, Worcester, and London: The Trinity Press. 1966.
- William, J.Duiker. The Communist road to power in Vietnam. 2465 Central Avenue, Suite 200 Boulder, CO 80301: . 1981. ISBN .
- David, G.Marr. Vietnam 1945: The quest for power. Berkeley & Los Angeles, California: . 1995. ISBN .
- Huynh, Kim Khanh. Vietnamese August Revolution Reinterpreted. Journal of Asian Studies 30,4. August 1971.
- Peter, Zinoman. Colonial Prisons and Anti-Colonial Resistance in French Indochina: The Thai Nguyen Rebellion, 1917. (ingilis). Modern Asian Studies, Vol. 34, No. 1. Feb 2000.
Xarici keçidlər
- Большая советская энциклопедия: Августовская революция 1945 во Вьетнаме.
- Труонг Шин. Августовская революция во Вьетнаме. М.: Издательство иностранной литературы, 1954
- Truong, Chinh. The AugustRevolution (PDF). (naməlum dil).
- Mark, Bradley. Making Revolutionary Nationalism: Vietnam, America and the August Revolution of 1945. (journal) (ingilis).
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Vyetnamda 1945 ci il Avqust inqilabi vyet Cach mạng Thang Tam Ikinci Dunya muharibesinin sonunda Vyetnamda qisa muddet erzinde movcud olmus yaponperest kukla rejimi olan deviren milli azadliq inqilabi Avqust inqilabi Vyetnam xalqinin XIX esrin ikinci yarisinda olkeni zebt etmis Fransa mustemlekecilerine ve 1940 ci ilde Vyetnami ozune tabe etmis yapon isgalcilarina qarsi apardigi mubarizenin neticesi idi Avqust inqilabiYer VyetnamZeminXIX esrin ikinci yarisinda Vyetnam Fransanin mustemlekesi olmus 1887 ci ilde yaradilmis Fransa Hind Cin Ittifaqinin bir hissesine cevrilmisdir Fransanin suqutundan qisa muddet sonra Hind Cin mustemleke administrasiyasi Yaponiyaya guzeste getmeye mecbur olmusdur Fransa Hind Cini Yaponiyanin iqtisadi ve herbi nezareti altina alinmisdi Vyetnam erazisine imperiyanin herbi birlesmeleri daxil edilmis ve olkede faktiki olaraq Yaponiya ile Visi rejiminin birge protektorati qurulmusdur Buna baxmayaraq resmi olaraq olkedeki butun hakimiyyet general qubernator Dekunun basciliq etdiyi Visi administrasiyasinin elinde qalmisdir 1941 ci ilin mayinda Ho Si Minin basciliq etdiyi Hind Cin Kommunist Partiyasinin VIII Plenumu kecirilmisdir Burada Vyetnam Musteqillik Liqasi olan Vyetminin yaradilmasi haqqinda resmi qerar qebul edilmisdir Onlar 1941 1944 cu illerde Yaponiya ve Fransa eleyhine tebligat aparaq doyus desteleri ve destek bazalari sebekesi yaratmisdilar 22 dekabr 1944 cu ilde Vo Nquyen Zyapin rehberliyi altinda Kaobanq vilayetinde Vyetnam Azadliq Ordusunun bundan sonra Vyetnam Xalq Ordusu ilk silahli tebligat bolmesi yaradilmisdir Iki gun sonra 24 25 dekabr 1944 cu il tarixlerinde bu birlesme ilk doyuslere girmisdir Yaponiya Imperator ordusunun qelebe dalgasindan sonra Sakit okean emeliyyat teatrinda muharibede donus yaranmisdi 1943 cu ilin fevralindan 1944 cu ilin oktyabrina qeder Sakit okeandaki adalarin itirilmesi ve 1944 cu ilin sonundan 1945 ci ilin evvellerine qeder Ryukyu adalari ve Filippin ugrunda geden doyuslerde meglubiyyet Yaponiya imperiyasinin veziyyetini daha da cetinlesdirmisdi Bu veziyyetde Yaponiya isgalci hakimiyyetleri milli azadliq herekati numayendelerinin desteyini almaga calisirdi 9 mart 1945 ci ilde Yaponiya qosunlari Hind Cinde dovlet cevrilisi heyata kecirerek Fransa rejimini legv etmisdir Imperator Bao Day yaponlarin elinden musteqilliyi qebul etmeye razilasmis ve Vyetnami Fransa mustemlekesine ceviren 1884 cu il muqavilesini etibarsiz elan etmisdir Cevrilisden derhal sonra Vyetnam milliyetci quvveleri oz fealiyyetlerini guclendirmisdir IstinadlarTranslations on North Vietnam Volume 1 1971 p 39 Geoffrey C Gunn Political Struggles in Laos 1930 1954 Vietnamese Communist Power and the Lao Struggle for National Independence Editions Duang Kamol 1988 p 108 Elave edebiyyatWilliam J Duiker Vietnam Nation in Revolution Westview Press Frederick A Praeger 1983 ISBN 978 0 86531 336 1 K W Taylor A History of the Vietnamese The Edinburgh Building Cambridge CB2 8RU UK Cambridge university press 2013 ISBN 978 0 521 87586 8 Peter Worthing Occupation and Revolution China and the Vietnamese August Revolution of 1945 Institution of East Asian Studies University of California Berkeley California 94720 2318 Institution of East Asian Studies University of California Berkeley 2001 ISBN 978 1 55729 072 4 Stein Tonnesson Vietnam 1946 How the War Began University of California Press Berkeley and Los Angeles California 2010 ISBN 9780520944602 Jessica M Chapman Cauldron of Resistance Ngo Dinh Diem the United States and 1950s Southern Vietnam Cornell University Press Sage House 512 East State Street Ithaca New York 14850 Cornell University Press 2013 ISBN 978 0 8014 5061 7 Craig A Lockard Southeast Asia World History 198 Madison Avenue New York New York 10016 2009 ISBN 978 0 19 516075 8 Robert Shaplen The Lost Revolution Vietnam 1945 1965 The Trinity Press Worcester and London The Trinity Press 1966 William J Duiker The Communist road to power in Vietnam 2465 Central Avenue Suite 200 Boulder CO 80301 1981 ISBN 978 0 89158 794 1 David G Marr Vietnam 1945 The quest for power Berkeley amp Los Angeles California 1995 ISBN 978 0 520 07833 8 Huynh Kim Khanh Vietnamese August Revolution Reinterpreted Journal of Asian Studies 30 4 August 1971 Peter Zinoman Colonial Prisons and Anti Colonial Resistance in French Indochina The Thai Nguyen Rebellion 1917 ingilis Modern Asian Studies Vol 34 No 1 Feb 2000 Xarici kecidlerBolshaya sovetskaya enciklopediya Avgustovskaya revolyuciya 1945 vo Vetname Truong Shin Avgustovskaya revolyuciya vo Vetname M Izdatelstvo inostrannoj literatury 1954 Truong Chinh The AugustRevolution PDF namelum dil Mark Bradley Making Revolutionary Nationalism Vietnam America and the August Revolution of 1945 journal ingilis