fbpx
Wikipedia

Antuan Loran Lavuazye

Avqust 01, 2021

Antuan Loran Lavuazye (26 avqust 1743(1743-08-26)[…], Paris – 8 may 1794(1794-05-08)[…], Konkord meydanı) — müasir kimyanın banisi.

ANTUAN LAVUAZYE
fr. Antoine Laurent Lavoisier
Doğum tarixi
Doğum yeri Paris, Fransa
Vəfat tarixi (50 yaşında)
Vəfat yeri
Vəfat səbəbi baş kəsmə[d]
Dəfn yeri
  • Errancis Cemetery[d]
Vətəndaşlığı
Təhsili
  • Paris Universitetinin Hüquq fakültəsi[d] (1764)
Fəaliyyəti kimyaçı
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar
Antoine-Laurent Lavoisier by Jules Dalou 1866

Antuan Lavuazye' (fr. Antoine Laurent de Lavoisier) – fransız kimyaçısı. 1743-cü ildə anadan olmuşdur.1774-cü ildə havanın tərkibini eksperimental yolla sübut etmiş və flogiston nəzəriyyəsinin yalan olduğunu əsaslandırmışdır.

Həyatı

Lavuazye zəngin bir burjua ailəsində doğulmuşdu. Atası Paris Parlamentinin nəzdində olan 400 vəkildən biri idi və oğlunun da vəkili olmasını istəyirdi. Lakin Lavuazye üçün təbii elmlər daha maraqlı idi, belə ki, o eyni zamanda hüquq, riyaziyyat, astronomiya, botanika, mineralogiya, geologiya və kimya üzrə təhsil almışdı.

Təhsili

Lavuazye ilk təhsilini Mazarini Kollecində almış, sonra hüquq məktəbinə getmiş və 1764-cü ildə hüquq üzrə lisenziya almışdı.

Lavuazye hüquq kursunda təhsil alaraq eyni zamanda o dövrdə Parisin ən yaxşı professorlarının rəhbərliyi altında təbii və dəqiq elmləri öyrənmişdir; riyaziyyat və astronomiyanı o , La Kailya adlı məşhur rahibin yanında, botanikanı Bernar de Jüssienin rəhbərliyi altında öyrənmiş, mineralogiya və geologiya kursunu Hettar, kimya kursunu isə Ruelin yanında keçmişdi.

1765-ci ildə Lavuazye Paris Elmlər Akademiyasının tapşırığı ilə yazdığı "Böyük şəhərin küçələrinin ən yaxşı şəkildə işıqlandırılması üsulu haqqında" adlı işini təqdim etmiş və 1766-cı ildə bu iş Akademiyanın qızıl medalına layiq görülmüşdü. 1763–1767-ci illərdə Lavuazye Fransanın mineraloji xəritəsinin tərtib edilməsində Hettara kömək etmək üçün onunla birlikdə bir neçə dəfə səyahətə çıxmışdı.

18 may 1768-ci il tarixində, 25 yaşında Lavuazye kimya üzrə Akademiyaya adyunkt (lat.. adjunctus köməkçi, müavin"присоединённый") seçilmişdi. O, 1778-ci ildə Akademiyanın həqiqi üzvü seçilmiş, 1785-dən isə onun direktoru olmuşdur. Milli Konventin hakimiyyəti dövründə Lavuazye Akademiyanın ən aktiv müdafiəçisi olmuş və onu xilas etmək üçün əlindən gələni etmişdi. Lakin bu məsələdə o, uğursuz olmuşdu. Belə ki, 1793-cü ildə Akademiya ləğv edilmişdi.

1768-ci ildə, Lavuazye Akademiyaya seçildikdə, Baş ödəmə sisteminə (fr. fermier général titulaire) vergi ödəyicisi Bodonun səhmdarı oldu. 1779-cu ildə sonuncunun ölümü ilə, Lavuazye müstəqil üzv oldu (fermer général titulaire). Xalq Ödəmə sisteminə nifrət edirdi, lakin Lavuazyenin bunula bağlı fərdi fəaliyyəti, orijinal sənədlərə əsasən onun bioqrafı Qrimonun dediyi kimi, olduqca qüsursuz idi.

Elmi fəaliyyəti

Lavuazye ödəmədən əldə etdiyi böyük gəlirlərin çox hissəsini elmi təcrübələrə sərf edirdi. Məsələn, suyun tərkibinə dair təcrübələr ona 50 min livrə başa gəlmişdi. O, eksperimentləri üçün ən dəqiq və mükəmməl qurğular tərtib etməyə çalışırdı: bu baxımdan Fransa elmi texnologiyası ona çox borcludur. 1775-ci ildə nazir Türqo Lavuazyeni barıtla bağlı məsələlərinin həlli üzrə dörd idarəçidən biri təyin etdi. Lavuazyenin səyləri nəticəsində 1788-ci ildə Fransada barıt istehsalı iki dəfədən çox artaraq ildə 1600 min funtdan3,700 min funta çatmışdı. Lavuazye selitra yataqlarını tapmaq üçün ekspedisiyalar təşkil etmiş, onun təmizlənməsi və analizi ilə əlaqədar araşdırmalar aparmışdı; Lavuazye və Boma tərəfindən hazırlanan sintetik təmizləmə üsulları zamanımıza qədər gəlib çatmışdır. 1773-cü ildə Elmlər Akademiyası Lavuazyenin təşəbbüsü ilə selitranın ən sərfəli istehsal üsulu ilə əlaqədar ən yaxşı iş üçün mükafat təyin etmişdi.

1791-ci ilə qədər Lavuazye barıtla məşğul olmuşdu. O, barıt arsenalında yaşayırdı; onun laboratoriyası da burada yerləşirdi, bütün kimyəvi tədqiqatlarını o burada aparırdı. Laboratoriya o vaxt Parisin əsas elmi mərkəzlərindən biri idi. Elmin müxtəlif sahələrində təmsil olunan nümayəndələr elmi məsələləri müzakirə etmək üçün, həmçinin gənc alimlər Lavuazyedən təhsil almaq üçün bura gəlirdilər.

Elmi işlərdən və vergi sahəsində fəaliyyətindən başqa Lavuazye Akademiya və ya hökumətin tapşırığı ilə müxtəlif komissiyalarda iştirak edirdi. Beləliklə, məsələn, 1783-cü ildə Lavuazye Akademiyanın adından "mesmerizm", 1784-cü ildə "aerostat" haqqında hesabat hazırlamışdı. 1783–1788-ci illərdə Lavuazye Parisdəki cəmiyyətin və kənd təsərrüfatı komitəsinin üzvü idi. Bir sıra hesabatlarda o, vergi islahatı və kənd təsərrüfatı mədəniyyətinin ən yaxşı üsullarının yayılması ilə kəndli sinfinin vəziyyətini dəyişdirməyin zəruriliyini göstərir.

1778-ci ildən etibarən əmlak sahibinə çevrilən Lavuazye, əsasən qonşu torpaq sahiblərinə kömək məqsədilə aqronomik təcrübələrlə məşğul olurdu. 1788-ci ildə Lavuazye kənd təsərrüfatı komitəsinə əkinçilik təcrübələrinin məhsuldar nəticələrinə dair hesabatlarını təqdim edə bilmişdi.

Onun təşəbbüsü ilə iplik və toxuculuq məktəbləri təşkil olunmuşdu; bu müddətə qədər kətan və çətənə xam şəkildə xaricə göndərilir, oradan isə Fransaya hazır kətan parça gəlirdi; Lavuazye Bertolle tərəfindən kəşf edilmiş xlorla parçaların ağardılması üsulunu geniş şəkildə təbliğ edirdi; O, Paris yaxınlığında əkinlə bağlı təcrübələr üçün eksperimental sahələr yaratmaq zərurətini vurğulamış; müxtəlif kənd təsərrüfatı məsələləri üzrə əyalət iclasları üçün təlimatar hazırlamışdı. Lavuazyenin vətəninin iqtisadi vəziyyəti ilə yaxından tanış olmasının nəticəsi kimi Fransanın ərazi sərvətlərinin hesablanması ilə bağlı əsər ortaya çıxmışdı. 1791-ci ildə əsər Milli Assambleyaya təqdim edilmişdi. Bunda məqsəd ölkənin çətinlik çəkmədən ödəyə biləcəyi vergilərin ən səmərəli hesablanmasını əsaslandırmaq idi.

İnqilab dövründə Lavuazye Milli Xəzinədarlığın üzvü idi və orada ciddi və nümunəvi qayda-qanun yaratmışdı. Bu vəzifələri o təmənnasız həyata keçirirdi. 1790-cı ildə Milli Assambleya Elmlər Akademiyasına rasional ölçü və çəki sistemini hazırlamağı tapşırdı. Bu məqsədlə, Lavuazyenin daimi katibi və xəzinədarı kimi iştirak etdiyi bir komissiya təşkil edilmişdi; Bundan əlavə, ona və Güyoya disitllə edilmiş suyun 0 °C temperaturda həcm vahidinin vakuumda çəkisini müəyyən etmək tapşırılmışdı; və daha sonra Lavuazye Jan-Şarl Bordla birlikdə mis və platinin genişlənməsini təyin etmişdi.

Elmi işləri

Lavuazyenin ən mühüm əsərləri suyun torpağa çevrilməsi mümkünlüyü məsələsinə aid idi. O zaman bu sual bir çox tədqiqatçıları maraqlandırırdı və həll edilməmiş olaraq qalırdı. Lavuazye bu işə iki əsər həsr etmişdi: "Sur la təbiəti de l'eau et sur les expériences par les quelles de prétendu de prétendu de possibilité de son changement en terre" (1770). Bu əsərdə Lavuazye ilk dəfə kimyəvi problemləri təyin etməkdə əhəmiyyətli olan çəki anlayışlarını göstərmişdi.

Lavuazye elmin müxtəlif sahələrində bir sıra tədqiqatlar aparmışdı.

Kimya

Almazın kimyəvi təbiəti 1772-ci ildə ilk dəfə olaraq Lavuazye və onun əməkdaşları tərəfindən təyin edilmişdi. Lavuazye öz hesabına aldığı bir neçə almazı yanma temperaturuna qədər közərdərək sonra alınmış qazın tərkibini müəyyənləşdirmişdi.

Bu təcrübədən sonra Lavuazye qazların tədqiqinə müraciət edir. Fiziki cəhətdən qazlar artıq Boyl və Marriott tərəfindən araşdırılmışdı, lakin kimyəvi cəhətdən onlar hələ öyrənilməmiş sahə olaraq qalırdı. Qazların tədqiqinə başlayan Lavuazye bu sahənin öyrənilməsinin fizika və kimya sahəsində bir inqilab yaradacağını hiss edirdi. O bu fikri 1773-cü ildə laboratoriya jurnalında qeyd etmişdi.Hər şeydən əvvəl o metalların "əhəng"ə (o dövrdə bütün metal oksidlərini, məsələn, qırmızı civə oksidi və s. belə adlandırırdılar) çevrilməsi zamanı onun çəkisinin artması faktını yoxlamışdı. Hələ 1630-cu ildə Rey və 1669-cu idə Mayov tərəfindən müəyyən edilmiş fakt sübut edir ki, çəkinin artması Boylun düşündüyü kimi alovun deyil, havanın bir hissəsinin əlavə olunması hesabına baş verir.

Lavuazye hermetik bağlı qabda qalayı "əhəngə" çevirmişdi, içində qalay olan qabın ümumi çəkisi qalayın "əhəng"ə çevrilməsindən sonra dəyişməz qalmışdı; əgər kənardan qalaya nə isə birləşməsəydi bu mümkün ola bilməzdi. Lavuazye həm də müəyyən etmişdi ki, götürülmüş havanın miqdarı təcrübədən sonra 1/5 qədər azalır və qalan hava yanmaya kömək etmir. O, həmçinin kükürd və fosforun yanması zamanı çəkinin artdığını göstərmişdi. Onun müəyyən etdityi faktlar "Opuscules physiques et chimiques" (1773) və "Mémoire sur la calcination"(1774 ) adlı əsərlərdə təsvir olunmuşdur.

1774-cü ildə Pristli və Şeele tərəfindən oksigenin kəşf edilməsi Lavuazyeyə məsələni tam aydınlaşdırmağa imkan verdi. 1775-ci ildə Lavuazye Akademiyaya təqdim etdiyi "Sur la nature du principe qui se combine avec les métaux pendant leur calcination et qui en augmente le poids" əsərində metal "əhəng"inin yaranmasında oksigenin rolunu müəyyənləşdirir və oksigeni havanın tərkib hissələrindən biri olduğunu etiraf edir. Bunun ardınca Lavuazye bir sıra yazılarında o zaman ümumi qəbul olunmuş "flogiston" nəzəriyyəsinə əsaslarına görə tam zidd olan özünün yeni oksidləşmə və yanma nəzəriyyəsini inkişaf etdirmişdi.

Bexer (XVII əsrin sonu) tərəfindən elmə daxil edilmiş və Stale tərəfindən hazırlanmış (XVIII əsrin əvvəlləri) flogiston nəzəriyyəsinə görə, yanma və oksidləşmə qabiliyyəti olan bütün cisimlərdə xüsusi yanan başlanğıc maddə — "flogiston" var. Yanma prosesi zamanı flogiston cisimdən ayrılır və yerdə kül, "əhəng" qalır. Lavuazye göstərmişdi ki, yanma prosesində yanan cisimdən maddə ayrılmır, əksinə ona birləşir. Yanma və oksidləşmə proseslərinə yeni baxış müəyyən edərək, Lavuazye eyni zamanda havanın tərkibini düzgün başa düşmüşdü.

Analiz və sintez vasitəsilə o, havanın iki qazın qarışığı olduğunu göstərmişdi: bunlardan biri Lavuazyenin özünün ardıcıl olaraq adlandırdığı əsasən yanmaya kömək edən, "sağlam (salubre) hava, təmiz hava, həyat havası, oksigen", digər qaz — sağlam olmayan hava (moffette) və ya azot idi.

1774-cü ildən etibarən Lavuazye hidrogenin və ya sonra 1767-ci ildə Kavendiş tərəfindən kəşf edilmiş "yanacaqlı hava"nın yanmasının tədqiqi ilə məşğul olurdu. Lavuazye uzun müddət müəyyən bir nəticəyə gələ bilməmişdi. Yalnız 1783-cü ildə Lavuazye və Laplas aradıqlarını tapdılar: hidrogenin yanma məhsulu təmiz su oldu. O zaman yalnız Lavuazye yanma prosesini düzgün başa düşdüyündən suyun tərkibini də düzgün izah etmişdi.

1785-ci ildə, Lavuazye Menye ilə birlikgə hidrogen və oksigendən sintez vasitəsilə 45 q su ala bilmişdilər.O, 1783–84-cü illərdə Menye ilə birlikdə suyun dəmirlə parçalanmasını aparır. Suyun tərkibini düzgün müəyyən etmiş Lavuazyenin əsas yanma agenti kimi oksigen haqqında nəzəriyyəsi nifrətlə qarşılanmışdı.

Lavuazye flogiston nəzəriyyəsini açıq şəkildə tənqid edir və onun təhlükəli olduğunu göstərirdi (Réflexions sur le phlogistique, 1783). Suyun tərkibinin izahı flogiston nəzəriyyəsinə həlledici bir zərbə idi; onun tərəfdarları Lavuazyenin tərəfinə keçməyə başladılar.

1789-cu ildə Lavuazye bir çox xarici dillərə tərcümə edilən "İlk Kimya Dərsliyi" ni (Traité élémentaire de chimie) nəşr etdirdikdən sonra onun bir çox köhnə rəqibləri onun fikirlərini qəbul etdilər. Hava və suyun tərkibini izah edən Lavuazye bir çox digər sualları da açıqladı.

Üzvi maddələrin yanması nəticəsində su və karbon 2-oksidinin əmələ gəldiyini tapmaqla Lavuazye üzvi maddələrin tərkibinin karbon, hidrogen və oksigendən ibarət olduğunu təsdiqlədi. Eyni zamanda müəyyən miqdarda spirt, yağ və mumu yandıraraq və civə üzərində alınmış karbon 2-oksidin miqdarını müəyyən etməklə o, üzvi analizə ilk nümunələr verdi ("Sur la comina de principe oxygine avec l'esprit de vin, l'huile et différents corps combustibles, 1784)

Daha sonra o, şəkəri qırmızı civə oksidi ilə qızdıraraq yandırır, alınmış karbon turşusunu kalium hidroksidlə uddurur və çəkirdi. Lavuazye. həmçinin fermentləşmə prosesləri ilə məşğul olmuş və üzüm şəkərinin spirt və karbon 2-oksidinə bölünməsi faktını müəyyən etmişdi

Lavuazye kimya təcrübəsində tanınan cisimləri təsvir edən ilk şəxs olmuşdu. Onun təsnifatının əsasını oksid, turşu və duz anlayışları təşkil edirdi.

Oksid metalın oksigenlə birləşməsidir, məsələn, dəmir oksidi, civə, mis və s.; turşu kömür, kükürd, fosfor kimi qeyri-metal cismin oksigenlə birləşməsidir; üzvi turşuları sirkə, oksalat turşusu və s. Duz turşunun əsasla birləşməsindən formalaşır. Daha sonra tədqiqatların göstərildiyi kimi, bu təsnifat dar idi və buna görə də yanlış idi: bəzi turşular (hidrogen sulfid, sian turşusu) bu təsvirlərə uyğun gəlmirdi.

Fizika

Yanma prosesi ilə sıx bağlı olan istilik hadisələri də Lavuazye tərəfindən öyrənilmişdi. Laplasla birlikdə Lavuazye kalorimetriyanın əsasını qoymuşdu. Buz kalorimetr vasitəsilə onlar müxtəlif kimyəvi çevrilmələr zamanı, məsələn kömür, fosfor və hidrogenin yanması və nitrat, kükürd və kömür qarışığının partlayışı zamanı cisimlərdən ayrılan istilik tutumunu ölçə bilmişdilər.

Bu işlərlə onlar yeni bir tədqiqat sahəsi — termokimyanın təməlini qoymuş və onun əsas prinsipini aşağıdakı formada tərtib etmişdirlər: "Maddi sistemin halını dəyişdiyi zaman keçirdiyi hər hansı bir istilik dəyişikliyi sistemin ilkin hala yenidən qayıtdığı zaman əks istiqamətdə baş verir . Məsələn, karbon turşusunu kömür və oksigenə ayırmaq üçün kömürün oksigendə yanması zamanı ayrılan qədər istilik sərf etmək lazımdır. Lavuazye və Laplasın kalorimetrik və termokimyəvi tədqiqatları "Sur la chaleur" (1780) əsərində təsvir edilmişdi. 1781–82-ci illərdə onlar bərk cisimlərin genişlənməsini müəyyənləşdirmək üçün məlum üsul təklif etmişdilər. Havanın tərkibinə dair işlər aparan Lavuazye heyvanların nəfəs alması prosesində havanın məruz qaldığı dəyişiklikləri müəyyən etmişdi. Laboratoriya tədqiqatlatı apararkən Lavuazye aşkar etmişdi ki spirtin alovlanması üçün su məhlulunda onun ən azı 40% qatılığında olması lazımdır.

Fiziologiya

Lavuazye həyati proseslərin eksperimental tədqiqində — fiziologiyada da yeni bir dövr açmışdı. Lavuazyenin Laplasla birlikdə hazırladığı "Sur la chaleur" tədqiqat işi və 1789–90-cı illərdə Seqenlə birlikdə heyvanların tənəffüsü ilə bağlı apardığı tədqiqatlar fiziologiyada böyük əhəmiyyət kəsb edirdi. Bu tədqiqatlar göstərir ki, heyvanın tənəffüsü yavaş yanma prosesidir, bunun hesabına da orqanizmdə daimi istilik ehtiyatı təmin olunur. Yanma prosesində bədəndə sərf olunan enerji qidalanma vasitəsilə bərpa olunur. Lavuazye heyvan orqanizminin üç əhəmiyyətli funksiyasının: tənəffüs, həzm və transpirasiyanın əhəmiyyətini və əlaqəsini düzgün şəkildə başa düşmüşdü. Belə bölünmə həm ümumi baxışlara, həm də kimyəvi dəyişikliklərin hesablamalarına daha çox aydınlıq gətirdi. Hava və suyun tərkibi Lavuazye tərəfindən açıqlanmışdı; və yerin bir element hesab oluna bilinməməsi ilə bağlı bir çox sübut toplanmışdı. Lakin, Boyl (1661) tərəfindən təyin olunmuş elementar cisimlər haqqında yeni anlayış Lavuazye tərəfindən dəstəklənmiş və nəhayət, elmə daxil edilmişdi. Lavuazye hələ parçalanmamış cismi elementar cisim hesab edirdi. Sadə cisimlərin metal və metaloid kimi iki sadə cisim sinfi arasındakı fərqin aşkar edilməsi Lavuazyeyə aiddir.

Cisimlərin üç halı haqqında fikir dəLavuazye tərəfindən irəli sürülmüşdü. O, nəzəri olaraq bütün qaz cisimlərin temperaturun aşağı salınması vasitəsilə maye və bərk hala çevrilməsinin mümkünlüyünü ("Traité", I, 2-ci fəsil) qəbul edirdi. Lavuazyenin ideyası praktik olaraq yalnız 19-cu əsrin ortalarında həllini tapdı. Lavuazyenin fikrincə, qazlar çəkisi olan "əsas" və çəkisi olmayan materiyadan — istilikdən ibarətdir ki, bunun da hesabına onlar qaz halını saxlayır. Lavuazye ilk dəfə olaraq maddələrin kimyəvi dəyişmələrinin kəmiyyət baxımına əhəmiyyət vermiş və tərəzini kimyəvi laboratoriyada zəruri bir əşya hesab etmişdi. Öz tədqiqatlarında o, müxtəlif kimyəvi dəyişikliklər zamanı maddənin yox olmaması, təkrar yaranması və bu səbəbdən kimyəvi çevrilmədə iştirak edən cisimlərin çəkisinin çevrilmədən əvvəl və sonra dəyişməyəcəyi prinsipini əsas tuturdu. Bu fikir Lavuazye tərəfindən dəfələrlə ifadə edilmişdi ("Traité" -də (I, 13-cü bənd). Elmi kimyəvi sistemin əsasını təşkil edən bu həqiqət bizim əsrdə fizika tərəfindən əldə edilmiş enerjinin saxlanması qanunu kimi digər həqiqətlə birlikdə təbiətin müasir fəlsəfəsinin təməlini təşkil edir . .

Tribunal və edam

 
A.L.Lavuazye в 1794-cü il

1791-ci ildən başlayaraq Lavuazye "incəsənət və peşələr üzrə məşvərət bürosu" nda iştirak edirdi. Büronun vəzifəsi hökumətin diqqətini ölkə üçün faydalı olan texniki ixtiralara və onlardan ən yaxşısının mükafatlandırılmasına cəlb etmək idi. Lavuazyenin məşvərət bürosunda iştirakının nəticəsi xalqın maarifləndirilməsinin təşkilinə dair qeydlər oldu. 1791-ci ildə Baş vergi yığımı qurumunun (Fr. Ferme générale) ləğv edilməsinə baxmayaraq vergi yığanlara edilən hücumlar davam edirdi. 1793-cü ildə deputat Burdon Konventdən keçmiş vergi yığanların həbsi və mühakiməsini tələb etdi. Vergiyığma halları ilə məşğul olmaq üçün yeni bir komissiya təyin edildi və o, son üç müqavilə dövründə bütün vergi yığanların həbs edilməsinin zəruri hesab etdi. Lavuazye digər vergi yığanlarla birlikdə 1793-ci il noyabrın sonlarında həbs edildi və Konvent onu inqilab tirbunalının məhkəməsinə vermək qərarına gəldi. Məhkum edilmişlər fransız xalqına qarşı cinayətdə, millətin düşmənlərinə yardım etməkdə və dövlətin müdafiəsi üçün lazım olan vəsaiti əllərlində saxlamalarında ittiham olunurdular. İnqilab tribunalı Robespyer tərəfindən siyahıdan adı silinmiş bir nəfərdən başqa bütün vergi yığanları (31 nəfər) ölümə məhkum etdi. Nə Məşvərət bürosundan göndərilən petisiya, nə vətəni qarşısında məlum xidmətləri və nə də elmi şöhrəti Lavuazyeni ölümdən qurtarmadı. 8 may 1794-cü il tarixində inqilab məhkəməsinin qərarı ilə Antuan Loran Lavuazyenin boynu vuruldu. Elm tarixçisi V. Ştrube, alimə edilən ittihamda sünilik və demaqogiyanın hiss olunduğunu qeyd etmişdi. Lavuazyenin həyat yoldaşının ifadəsinə görə onun müdafiəsində iştirak etməli olacaq alimlər onu xilas etmək üçün heç bir şey etməmişdilər.

Ailə

 
Lavuazye və həyat yoldaşı

1771-ci ildə 28 yaşlı Lavuazye vergi yığma üzrə yoldaşının 13 yaşlı qızı Mariya Anna Pyeretta Polz ilə evlənir. Həyat yoldaşı elmi işində ona çox kömək edirdi. O, Lavuazyenin laboratoriya jurnallarına lazımi məlumatları daxil edir, ingilis dilində olan elmi məqalələri tərcümə edirdi, O, Kirvanın "Flogiston haqqında təcrübə" kitabını ingilis dilindən tərcümə etmişdi.

Xatirə

Lavuazyenin adı Eyfel qülləsinin birinci mərtəbəsində yerləşdirilmiş Fransanın ən məşhur alimlərinin adları olan siyahıya daxil edilmişdir. Lavuazye kimyaya ona qədər hələ mexanika, fizika, astronomiya kimi sahələrdə məhsuldar olduğunu artıq sübut etmiş hadisələrin dəqiq tənqidi və aydın təhlili üsulunu gətirmişdi. Bu baxımdan Lavuazye məqsədi təbiət hadisələrini tənzimləyən qanunları tapılması olan əsərlər zəncirində bir halqadır və onun adı Qaliley, Nyuton, Kepler və s. kimi adlarla bir sıradadır. 1935-ci ildə Beynəlxalq Astronomiya Birliyi Lavuazyenin adını Ayın görünən tərəfində olan kraterə vermişdi.

Mənbə

  • https://ru.wikipedia.org/wiki/Лавуазье_Антуан_Лоран
  • "Биография Лавуазье" (недоступная ссылка — история).
  • Delambre, Jean-Baptiste (1867). Serret, J. A., ed. "Œuvres de Lagrande". 1: xl. Параметр |contribution= пропущен (справка на английском)
  • Guerlac, Henry. Antoine-Laurent Lavoisier — Chemist and Revolutionary. — New York : Charles Scribner's Sons, 1973. — P. 130.
  • Volhad J. Die Begründung der Chemie durch Lavoisier. — Leipzig: Johann Ambrosius Barth, 1870.
  • Севергин В.М.. Пробирное искусство, или Руководство к химическому испытанию металлических руд и других ископаемых тел. Санкт-Петербург: ИАН, 1801. C. VII–VIII.
  • Погодин С. А. Лавуазье Антуан Лоран // Большая советская энциклопедия.— М.: Советская энциклопедия. 1969–1978.
  1. https://www.britannica.com/biography/Antoine-Lavoisier
  2. ↑ С. Созонов Лавуазье, Антуан-Лоран // Энциклопедический словарь — СПб.: Брокгауз — Ефрон, 1896. — Т. XVII. — С. 218–223.
    <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q21685186"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q23892928"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q602358"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q19908137"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q107248787"></a>
  3. ↑ Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru: açıq məlumat platforması — 2011.
    <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q193563"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q19938912"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:P268"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q54837"></a>
  4. ↑ Brockhaus Enzyklopädie
    <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q237227"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:P5019"></a>
  5. Лавуазье Антуан Лоран // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
    <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q17378135"></a>
  6. Brock W. H. The fontana history of chemistry — 1992. — ISBN 0-00-686173-3
    <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q62172156"></a>

Avqust 01, 2021
antuan, loran, lavuazye, avqust, 1743, 1743, paris, 1794, 1794, konkord, meydanı, müasir, kimyanın, banisi, antuan, lavuazyefr, antoine, laurent, lavoisierdoğum, tarixi, avqust, 1743doğum, yeri, paris, fransavəfat, tarixi, 1794, yaşında, vəfat, yeri, konkord, . Antuan Loran Lavuazye 26 avqust 1743 1743 08 26 2 3 4 Paris 2 5 6 8 may 1794 1794 05 08 2 3 4 Konkord meydani muasir kimyanin banisi ANTUAN LAVUAZYEfr Antoine Laurent LavoisierDogum tarixi 26 avqust 1743Dogum yeri Paris FransaVefat tarixi 8 may 1794 50 yasinda Vefat yeri Konkord meydani Champs Elysees d Parisin 8 ci rayonu d Paris Sena d FransaVefat sebebi bas kesme d 1 Defn yeri Errancis Cemetery d Vetendasligi Fransa kralligi Birinci Fransa RespublikasiTehsili Paris Universitetinin Huquq fakultesi d 1764 Fealiyyeti kimyaci Vikianbarda elaqeli mediafayllarAntoine Laurent Lavoisier by Jules Dalou 1866 Antuan Lavuazye fr Antoine Laurent de Lavoisier fransiz kimyacisi 1743 cu ilde anadan olmusdur 1774 cu ilde havanin terkibini eksperimental yolla subut etmis ve flogiston nezeriyyesinin yalan oldugunu esaslandirmisdir Mundericat 1 Heyati 2 Tehsili 3 Elmi fealiyyeti 4 Elmi isleri 4 1 Kimya 4 2 Fizika 4 3 Fiziologiya 5 Tribunal ve edam 6 Aile 7 Xatire 8 MenbeHeyati RedakteLavuazye zengin bir burjua ailesinde dogulmusdu Atasi Paris Parlamentinin nezdinde olan 400 vekilden biri idi ve oglunun da vekili olmasini isteyirdi Lakin Lavuazye ucun tebii elmler daha maraqli idi bele ki o eyni zamanda huquq riyaziyyat astronomiya botanika mineralogiya geologiya ve kimya uzre tehsil almisdi Tehsili RedakteLavuazye ilk tehsilini Mazarini Kollecinde almis sonra huquq mektebine getmis ve 1764 cu ilde huquq uzre lisenziya almisdi Lavuazye huquq kursunda tehsil alaraq eyni zamanda o dovrde Parisin en yaxsi professorlarinin rehberliyi altinda tebii ve deqiq elmleri oyrenmisdir riyaziyyat ve astronomiyani o La Kailya adli meshur rahibin yaninda botanikani Bernar de Jussienin rehberliyi altinda oyrenmis mineralogiya ve geologiya kursunu Hettar kimya kursunu ise Ruelin yaninda kecmisdi 1765 ci ilde Lavuazye Paris Elmler Akademiyasinin tapsirigi ile yazdigi Boyuk seherin kucelerinin en yaxsi sekilde isiqlandirilmasi usulu haqqinda adli isini teqdim etmis ve 1766 ci ilde bu is Akademiyanin qizil medalina layiq gorulmusdu 1763 1767 ci illerde Lavuazye Fransanin mineraloji xeritesinin tertib edilmesinde Hettara komek etmek ucun onunla birlikde bir nece defe seyahete cixmisdi 18 may 1768 ci il tarixinde 25 yasinda Lavuazye kimya uzre Akademiyaya adyunkt lat adjunctus komekci muavin prisoedinyonnyj secilmisdi O 1778 ci ilde Akademiyanin heqiqi uzvu secilmis 1785 den ise onun direktoru olmusdur Milli Konventin hakimiyyeti dovrunde Lavuazye Akademiyanin en aktiv mudafiecisi olmus ve onu xilas etmek ucun elinden geleni etmisdi Lakin bu meselede o ugursuz olmusdu Bele ki 1793 cu ilde Akademiya legv edilmisdi 1768 ci ilde Lavuazye Akademiyaya secildikde Bas odeme sistemine fr fermier general titulaire vergi odeyicisi Bodonun sehmdari oldu 1779 cu ilde sonuncunun olumu ile Lavuazye musteqil uzv oldu fermer general titulaire Xalq Odeme sistemine nifret edirdi lakin Lavuazyenin bunula bagli ferdi fealiyyeti orijinal senedlere esasen onun bioqrafi Qrimonun dediyi kimi olduqca qusursuz idi Elmi fealiyyeti Redakte Lavuazye odemeden elde etdiyi boyuk gelirlerin cox hissesini elmi tecrubelere serf edirdi Meselen suyun terkibine dair tecrubeler ona 50 min livre basa gelmisdi O eksperimentleri ucun en deqiq ve mukemmel qurgular tertib etmeye calisirdi bu baximdan Fransa elmi texnologiyasi ona cox borcludur 1775 ci ilde nazir Turqo Lavuazyeni baritla bagli meselelerinin helli uzre dord idareciden biri teyin etdi Lavuazyenin seyleri neticesinde 1788 ci ilde Fransada barit istehsali iki defeden cox artaraq ilde 1600 min funtdan3 700 min funta catmisdi Lavuazye selitra yataqlarini tapmaq ucun ekspedisiyalar teskil etmis onun temizlenmesi ve analizi ile elaqedar arasdirmalar aparmisdi Lavuazye ve Boma terefinden hazirlanan sintetik temizleme usullari zamanimiza qeder gelib catmisdir 1773 cu ilde Elmler Akademiyasi Lavuazyenin tesebbusu ile selitranin en serfeli istehsal usulu ile elaqedar en yaxsi is ucun mukafat teyin etmisdi 1791 ci ile qeder Lavuazye baritla mesgul olmusdu O barit arsenalinda yasayirdi onun laboratoriyasi da burada yerlesirdi butun kimyevi tedqiqatlarini o burada aparirdi Laboratoriya o vaxt Parisin esas elmi merkezlerinden biri idi Elmin muxtelif sahelerinde temsil olunan numayendeler elmi meseleleri muzakire etmek ucun hemcinin genc alimler Lavuazyeden tehsil almaq ucun bura gelirdiler Elmi islerden ve vergi sahesinde fealiyyetinden basqa Lavuazye Akademiya ve ya hokumetin tapsirigi ile muxtelif komissiyalarda istirak edirdi Belelikle meselen 1783 cu ilde Lavuazye Akademiyanin adindan mesmerizm 1784 cu ilde aerostat haqqinda hesabat hazirlamisdi 1783 1788 ci illerde Lavuazye Parisdeki cemiyyetin ve kend teserrufati komitesinin uzvu idi Bir sira hesabatlarda o vergi islahati ve kend teserrufati medeniyyetinin en yaxsi usullarinin yayilmasi ile kendli sinfinin veziyyetini deyisdirmeyin zeruriliyini gosterir 1778 ci ilden etibaren emlak sahibine cevrilen Lavuazye esasen qonsu torpaq sahiblerine komek meqsedile aqronomik tecrubelerle mesgul olurdu 1788 ci ilde Lavuazye kend teserrufati komitesine ekincilik tecrubelerinin mehsuldar neticelerine dair hesabatlarini teqdim ede bilmisdi Onun tesebbusu ile iplik ve toxuculuq mektebleri teskil olunmusdu bu muddete qeder ketan ve cetene xam sekilde xarice gonderilir oradan ise Fransaya hazir ketan parca gelirdi Lavuazye Bertolle terefinden kesf edilmis xlorla parcalarin agardilmasi usulunu genis sekilde teblig edirdi O Paris yaxinliginda ekinle bagli tecrubeler ucun eksperimental saheler yaratmaq zeruretini vurgulamis muxtelif kend teserrufati meseleleri uzre eyalet iclaslari ucun telimatar hazirlamisdi Lavuazyenin veteninin iqtisadi veziyyeti ile yaxindan tanis olmasinin neticesi kimi Fransanin erazi servetlerinin hesablanmasi ile bagli eser ortaya cixmisdi 1791 ci ilde eser Milli Assambleyaya teqdim edilmisdi Bunda meqsed olkenin cetinlik cekmeden odeye bileceyi vergilerin en semereli hesablanmasini esaslandirmaq idi Inqilab dovrunde Lavuazye Milli Xezinedarligin uzvu idi ve orada ciddi ve numunevi qayda qanun yaratmisdi Bu vezifeleri o temennasiz heyata kecirirdi 1790 ci ilde Milli Assambleya Elmler Akademiyasina rasional olcu ve ceki sistemini hazirlamagi tapsirdi Bu meqsedle Lavuazyenin daimi katibi ve xezinedari kimi istirak etdiyi bir komissiya teskil edilmisdi Bundan elave ona ve Guyoya disitlle edilmis suyun 0 C temperaturda hecm vahidinin vakuumda cekisini mueyyen etmek tapsirilmisdi ve daha sonra Lavuazye Jan Sarl Bordla birlikde mis ve platinin genislenmesini teyin etmisdi Elmi isleri RedakteLavuazyenin en muhum eserleri suyun torpaga cevrilmesi mumkunluyu meselesine aid idi O zaman bu sual bir cox tedqiqatcilari maraqlandirirdi ve hell edilmemis olaraq qalirdi Lavuazye bu ise iki eser hesr etmisdi Sur la tebieti de l eau et sur les experiences par les quelles de pretendu de pretendu de possibilite de son changement en terre 1770 Bu eserde Lavuazye ilk defe kimyevi problemleri teyin etmekde ehemiyyetli olan ceki anlayislarini gostermisdi Lavuazye elmin muxtelif sahelerinde bir sira tedqiqatlar aparmisdi Kimya Redakte Almazin kimyevi tebieti 1772 ci ilde ilk defe olaraq Lavuazye ve onun emekdaslari terefinden teyin edilmisdi Lavuazye oz hesabina aldigi bir nece almazi yanma temperaturuna qeder kozerderek sonra alinmis qazin terkibini mueyyenlesdirmisdi Bu tecrubeden sonra Lavuazye qazlarin tedqiqine muraciet edir Fiziki cehetden qazlar artiq Boyl ve Marriott terefinden arasdirilmisdi lakin kimyevi cehetden onlar hele oyrenilmemis sahe olaraq qalirdi Qazlarin tedqiqine baslayan Lavuazye bu sahenin oyrenilmesinin fizika ve kimya sahesinde bir inqilab yaradacagini hiss edirdi O bu fikri 1773 cu ilde laboratoriya jurnalinda qeyd etmisdi Her seyden evvel o metallarin eheng e o dovrde butun metal oksidlerini meselen qirmizi cive oksidi ve s bele adlandirirdilar cevrilmesi zamani onun cekisinin artmasi faktini yoxlamisdi Hele 1630 cu ilde Rey ve 1669 cu ide Mayov terefinden mueyyen edilmis fakt subut edir ki cekinin artmasi Boylun dusunduyu kimi alovun deyil havanin bir hissesinin elave olunmasi hesabina bas verir Lavuazye hermetik bagli qabda qalayi ehenge cevirmisdi icinde qalay olan qabin umumi cekisi qalayin eheng e cevrilmesinden sonra deyismez qalmisdi eger kenardan qalaya ne ise birlesmeseydi bu mumkun ola bilmezdi Lavuazye hem de mueyyen etmisdi ki goturulmus havanin miqdari tecrubeden sonra 1 5 qeder azalir ve qalan hava yanmaya komek etmir O hemcinin kukurd ve fosforun yanmasi zamani cekinin artdigini gostermisdi Onun mueyyen etdityi faktlar Opuscules physiques et chimiques 1773 ve Memoire sur la calcination 1774 adli eserlerde tesvir olunmusdur 1774 cu ilde Pristli ve Seele terefinden oksigenin kesf edilmesi Lavuazyeye meseleni tam aydinlasdirmaga imkan verdi 1775 ci ilde Lavuazye Akademiyaya teqdim etdiyi Sur la nature du principe qui se combine avec les metaux pendant leur calcination et qui en augmente le poids eserinde metal eheng inin yaranmasinda oksigenin rolunu mueyyenlesdirir ve oksigeni havanin terkib hisselerinden biri oldugunu etiraf edir Bunun ardinca Lavuazye bir sira yazilarinda o zaman umumi qebul olunmus flogiston nezeriyyesine esaslarina gore tam zidd olan ozunun yeni oksidlesme ve yanma nezeriyyesini inkisaf etdirmisdi Bexer XVII esrin sonu terefinden elme daxil edilmis ve Stale terefinden hazirlanmis XVIII esrin evvelleri flogiston nezeriyyesine gore yanma ve oksidlesme qabiliyyeti olan butun cisimlerde xususi yanan baslangic madde flogiston var Yanma prosesi zamani flogiston cisimden ayrilir ve yerde kul eheng qalir Lavuazye gostermisdi ki yanma prosesinde yanan cisimden madde ayrilmir eksine ona birlesir Yanma ve oksidlesme proseslerine yeni baxis mueyyen ederek Lavuazye eyni zamanda havanin terkibini duzgun basa dusmusdu Analiz ve sintez vasitesile o havanin iki qazin qarisigi oldugunu gostermisdi bunlardan biri Lavuazyenin ozunun ardicil olaraq adlandirdigi esasen yanmaya komek eden saglam salubre hava temiz hava heyat havasi oksigen diger qaz saglam olmayan hava moffette ve ya azot idi 1774 cu ilden etibaren Lavuazye hidrogenin ve ya sonra 1767 ci ilde Kavendis terefinden kesf edilmis yanacaqli hava nin yanmasinin tedqiqi ile mesgul olurdu Lavuazye uzun muddet mueyyen bir neticeye gele bilmemisdi Yalniz 1783 cu ilde Lavuazye ve Laplas aradiqlarini tapdilar hidrogenin yanma mehsulu temiz su oldu O zaman yalniz Lavuazye yanma prosesini duzgun basa dusduyunden suyun terkibini de duzgun izah etmisdi 1785 ci ilde Lavuazye Menye ile birlikge hidrogen ve oksigenden sintez vasitesile 45 q su ala bilmisdiler O 1783 84 cu illerde Menye ile birlikde suyun demirle parcalanmasini aparir Suyun terkibini duzgun mueyyen etmis Lavuazyenin esas yanma agenti kimi oksigen haqqinda nezeriyyesi nifretle qarsilanmisdi Lavuazye flogiston nezeriyyesini aciq sekilde tenqid edir ve onun tehlukeli oldugunu gosterirdi Reflexions sur le phlogistique 1783 Suyun terkibinin izahi flogiston nezeriyyesine helledici bir zerbe idi onun terefdarlari Lavuazyenin terefine kecmeye basladilar 1789 cu ilde Lavuazye bir cox xarici dillere tercume edilen Ilk Kimya Dersliyi ni Traite elementaire de chimie nesr etdirdikden sonra onun bir cox kohne reqibleri onun fikirlerini qebul etdiler Hava ve suyun terkibini izah eden Lavuazye bir cox diger suallari da aciqladi Uzvi maddelerin yanmasi neticesinde su ve karbon 2 oksidinin emele geldiyini tapmaqla Lavuazye uzvi maddelerin terkibinin karbon hidrogen ve oksigenden ibaret oldugunu tesdiqledi Eyni zamanda mueyyen miqdarda spirt yag ve mumu yandiraraq ve cive uzerinde alinmis karbon 2 oksidin miqdarini mueyyen etmekle o uzvi analize ilk numuneler verdi Sur la comina de principe oxygine avec l esprit de vin l huile et differents corps combustibles 1784 Daha sonra o sekeri qirmizi cive oksidi ile qizdiraraq yandirir alinmis karbon tursusunu kalium hidroksidle uddurur ve cekirdi Lavuazye hemcinin fermentlesme prosesleri ile mesgul olmus ve uzum sekerinin spirt ve karbon 2 oksidine bolunmesi faktini mueyyen etmisdiLavuazye kimya tecrubesinde taninan cisimleri tesvir eden ilk sexs olmusdu Onun tesnifatinin esasini oksid tursu ve duz anlayislari teskil edirdi Oksid metalin oksigenle birlesmesidir meselen demir oksidi cive mis ve s tursu komur kukurd fosfor kimi qeyri metal cismin oksigenle birlesmesidir uzvi tursulari sirke oksalat tursusu ve s Duz tursunun esasla birlesmesinden formalasir Daha sonra tedqiqatlarin gosterildiyi kimi bu tesnifat dar idi ve buna gore de yanlis idi bezi tursular hidrogen sulfid sian tursusu bu tesvirlere uygun gelmirdi Fizika Redakte Yanma prosesi ile six bagli olan istilik hadiseleri de Lavuazye terefinden oyrenilmisdi Laplasla birlikde Lavuazye kalorimetriyanin esasini qoymusdu Buz kalorimetr vasitesile onlar muxtelif kimyevi cevrilmeler zamani meselen komur fosfor ve hidrogenin yanmasi ve nitrat kukurd ve komur qarisiginin partlayisi zamani cisimlerden ayrilan istilik tutumunu olce bilmisdiler Bu islerle onlar yeni bir tedqiqat sahesi termokimyanin temelini qoymus ve onun esas prinsipini asagidaki formada tertib etmisdirler Maddi sistemin halini deyisdiyi zaman kecirdiyi her hansi bir istilik deyisikliyi sistemin ilkin hala yeniden qayitdigi zaman eks istiqametde bas verir Meselen karbon tursusunu komur ve oksigene ayirmaq ucun komurun oksigende yanmasi zamani ayrilan qeder istilik serf etmek lazimdir Lavuazye ve Laplasin kalorimetrik ve termokimyevi tedqiqatlari Sur la chaleur 1780 eserinde tesvir edilmisdi 1781 82 ci illerde onlar berk cisimlerin genislenmesini mueyyenlesdirmek ucun melum usul teklif etmisdiler Havanin terkibine dair isler aparan Lavuazye heyvanlarin nefes almasi prosesinde havanin meruz qaldigi deyisiklikleri mueyyen etmisdi Laboratoriya tedqiqatlati apararken Lavuazye askar etmisdi ki spirtin alovlanmasi ucun su mehlulunda onun en azi 40 qatiliginda olmasi lazimdir Fiziologiya Redakte Lavuazye heyati proseslerin eksperimental tedqiqinde fiziologiyada da yeni bir dovr acmisdi Lavuazyenin Laplasla birlikde hazirladigi Sur la chaleur tedqiqat isi ve 1789 90 ci illerde Seqenle birlikde heyvanlarin teneffusu ile bagli apardigi tedqiqatlar fiziologiyada boyuk ehemiyyet kesb edirdi Bu tedqiqatlar gosterir ki heyvanin teneffusu yavas yanma prosesidir bunun hesabina da orqanizmde daimi istilik ehtiyati temin olunur Yanma prosesinde bedende serf olunan enerji qidalanma vasitesile berpa olunur Lavuazye heyvan orqanizminin uc ehemiyyetli funksiyasinin teneffus hezm ve transpirasiyanin ehemiyyetini ve elaqesini duzgun sekilde basa dusmusdu Bele bolunme hem umumi baxislara hem de kimyevi deyisikliklerin hesablamalarina daha cox aydinliq getirdi Hava ve suyun terkibi Lavuazye terefinden aciqlanmisdi ve yerin bir element hesab oluna bilinmemesi ile bagli bir cox subut toplanmisdi Lakin Boyl 1661 terefinden teyin olunmus elementar cisimler haqqinda yeni anlayis Lavuazye terefinden desteklenmis ve nehayet elme daxil edilmisdi Lavuazye hele parcalanmamis cismi elementar cisim hesab edirdi Sade cisimlerin metal ve metaloid kimi iki sade cisim sinfi arasindaki ferqin askar edilmesi Lavuazyeye aiddir Cisimlerin uc hali haqqinda fikir deLavuazye terefinden ireli surulmusdu O nezeri olaraq butun qaz cisimlerin temperaturun asagi salinmasi vasitesile maye ve berk hala cevrilmesinin mumkunluyunu Traite I 2 ci fesil qebul edirdi Lavuazyenin ideyasi praktik olaraq yalniz 19 cu esrin ortalarinda hellini tapdi Lavuazyenin fikrince qazlar cekisi olan esas ve cekisi olmayan materiyadan istilikden ibaretdir ki bunun da hesabina onlar qaz halini saxlayir Lavuazye ilk defe olaraq maddelerin kimyevi deyismelerinin kemiyyet baximina ehemiyyet vermis ve terezini kimyevi laboratoriyada zeruri bir esya hesab etmisdi Oz tedqiqatlarinda o muxtelif kimyevi deyisiklikler zamani maddenin yox olmamasi tekrar yaranmasi ve bu sebebden kimyevi cevrilmede istirak eden cisimlerin cekisinin cevrilmeden evvel ve sonra deyismeyeceyi prinsipini esas tuturdu Bu fikir Lavuazye terefinden defelerle ifade edilmisdi Traite de I 13 cu bend Elmi kimyevi sistemin esasini teskil eden bu heqiqet bizim esrde fizika terefinden elde edilmis enerjinin saxlanmasi qanunu kimi diger heqiqetle birlikde tebietin muasir felsefesinin temelini teskil edir Tribunal ve edam Redakte A L Lavuazye v 1794 cu il 1791 ci ilden baslayaraq Lavuazye incesenet ve peseler uzre mesveret burosu nda istirak edirdi Buronun vezifesi hokumetin diqqetini olke ucun faydali olan texniki ixtiralara ve onlardan en yaxsisinin mukafatlandirilmasina celb etmek idi Lavuazyenin mesveret burosunda istirakinin neticesi xalqin maariflendirilmesinin teskiline dair qeydler oldu 1791 ci ilde Bas vergi yigimi qurumunun Fr Ferme generale legv edilmesine baxmayaraq vergi yiganlara edilen hucumlar davam edirdi 1793 cu ilde deputat Burdon Konventden kecmis vergi yiganlarin hebsi ve muhakimesini teleb etdi Vergiyigma hallari ile mesgul olmaq ucun yeni bir komissiya teyin edildi ve o son uc muqavile dovrunde butun vergi yiganlarin hebs edilmesinin zeruri hesab etdi Lavuazye diger vergi yiganlarla birlikde 1793 ci il noyabrin sonlarinda hebs edildi ve Konvent onu inqilab tirbunalinin mehkemesine vermek qerarina geldi Mehkum edilmisler fransiz xalqina qarsi cinayetde milletin dusmenlerine yardim etmekde ve dovletin mudafiesi ucun lazim olan vesaiti ellerlinde saxlamalarinda ittiham olunurdular Inqilab tribunali Robespyer terefinden siyahidan adi silinmis bir neferden basqa butun vergi yiganlari 31 nefer olume mehkum etdi Ne Mesveret burosundan gonderilen petisiya ne veteni qarsisinda melum xidmetleri ve ne de elmi sohreti Lavuazyeni olumden qurtarmadi 8 may 1794 cu il tarixinde inqilab mehkemesinin qerari ile Antuan Loran Lavuazyenin boynu vuruldu Elm tarixcisi V Strube alime edilen ittihamda sunilik ve demaqogiyanin hiss olundugunu qeyd etmisdi Lavuazyenin heyat yoldasinin ifadesine gore onun mudafiesinde istirak etmeli olacaq alimler onu xilas etmek ucun hec bir sey etmemisdiler Aile Redakte Lavuazye ve heyat yoldasi 1771 ci ilde 28 yasli Lavuazye vergi yigma uzre yoldasinin 13 yasli qizi Mariya Anna Pyeretta Polz ile evlenir Heyat yoldasi elmi isinde ona cox komek edirdi O Lavuazyenin laboratoriya jurnallarina lazimi melumatlari daxil edir ingilis dilinde olan elmi meqaleleri tercume edirdi O Kirvanin Flogiston haqqinda tecrube kitabini ingilis dilinden tercume etmisdi Xatire RedakteLavuazyenin adi Eyfel qullesinin birinci mertebesinde yerlesdirilmis Fransanin en meshur alimlerinin adlari olan siyahiya daxil edilmisdir Lavuazye kimyaya ona qeder hele mexanika fizika astronomiya kimi sahelerde mehsuldar oldugunu artiq subut etmis hadiselerin deqiq tenqidi ve aydin tehlili usulunu getirmisdi Bu baximdan Lavuazye meqsedi tebiet hadiselerini tenzimleyen qanunlari tapilmasi olan eserler zencirinde bir halqadir ve onun adi Qaliley Nyuton Kepler ve s kimi adlarla bir siradadir 1935 ci ilde Beynelxalq Astronomiya Birliyi Lavuazyenin adini Ayin gorunen terefinde olan kratere vermisdi Menbe Redaktehttps ru wikipedia org wiki Lavuaze Antuan Loran Biografiya Lavuaze nedostupnaya ssylka istoriya Delambre Jean Baptiste 1867 Serret J A ed Œuvres de Lagrande 1 xl Parametr contribution propushen spravka na anglijskom Guerlac Henry Antoine Laurent Lavoisier Chemist and Revolutionary New York Charles Scribner s Sons 1973 P 130 Volhad J Die Begrundung der Chemie durch Lavoisier Leipzig Johann Ambrosius Barth 1870 Severgin V M Probirnoe iskusstvo ili Rukovodstvo k himicheskomu ispytaniyu metallicheskih rud i drugih iskopaemyh tel Sankt Peterburg IAN 1801 C VII VIII Pogodin S A Lavuaze Antuan Loran Bolshaya sovetskaya enciklopediya M Sovetskaya enciklopediya 1969 1978 https www britannica com biography Antoine Lavoisier 1 2 3 4 5 S Sozonov Lavuaze Antuan Loran Enciklopedicheskij slovar SPb Brokgauz Efron 1896 T XVII S 218 223 lt a href https wikidata org wiki Track Q21685186 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q23892928 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q602358 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q19908137 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q107248787 gt lt a gt 1 2 3 4 Bibliotheque nationale de France BnF identifikatoru aciq melumat platformasi 2011 lt a href https wikidata org wiki Track Q193563 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q19938912 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track P268 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q54837 gt lt a gt 1 2 3 4 Brockhaus Enzyklopadie lt a href https wikidata org wiki Track Q237227 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track P5019 gt lt a gt Lavuaze Antuan Loran Bolshaya sovetskaya enciklopediya v 30 t pod red A M Prohorova 3 e izd M Sovetskaya enciklopediya 1969 lt a href https wikidata org wiki Track Q17378135 gt lt a gt Brock W H The fontana history of chemistry 1992 ISBN 0 00 686173 3 lt a href https wikidata org wiki Track Q62172156 gt lt a gt Menbe https az wikipedia org w index php title Antuan Loran Lavuazye amp oldid 6028280, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.