Azərbaycanca
Deutsch
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
Kanada irqası (lat. Amelanchier canadensis) — bitkilər aləminin gülçiçəklilər dəstəsinin gülçiçəyikimilər fəsiləsinin i̇rqa cinsinə aid bitki növü.
| Kanada irqası | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||||
| Domen: Klad: Ranqsız: Aləm: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Dəstə: Fəsilə: Yarımfəsilə: Triba: Yarımtriba: Cins: Növ: Kanada irqası | ||||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||||
| ||||||||||
Təbii yayılması
Şimali Amerikada, Avropada, Asiyada təbii halda bitir.
Botaniki təsviri
Hündürlüyü təxminən 6 m, dərin olmayan, ancaq enli kökümsovlu ağac və ya iri, çoxgövdəli koldur. Enli, oval, seyrək çətiri nazik, sallaq budaqlarla formalaşmışdır. Gözəl zoğalarına görə bu kolun qışda çılpaq budaqları göyün fonunda zərif şəkil əmələ gətirir. Kolun cavan budaqları qırmızımtıl rənglidir. Yarpaqları sadə yumurtavari, enli 1–5,5 sm uzunluğunda, 1,8–2,8 sm enində, dairəvi gövdədədn çıxan dişli meyvəsi 8–15 mm uzunluğundadır. Erkən yazda bir az qırmızımtıl, yayda göyümtül, payızda tünd qırmızı, qızılı xallıdır. Çiçəkləri süpürgəçiçəkli olub, 4–10 çiçək bir yerdə toplaşır. Çiçəkləməsi bir həftədən çox olmur. Çiçəkləmə vaxtı — yazın axırları və ya yayın əvəlində bütün kolu bürüyən ağ çiçəkləri salxım çiçək quruplarına yığılmışdır (bir çiçək qurupdanda 12-dək çiçək olur). Bu kol çiçəklədikdən sonrada dekorativliyini itirmir. Onda şirin, dadlı, tünd al qırmızı rəngli, göyümtül çaları, parlaq salxımları gözəl yarpaqların fonunda bilinən meyvələr əmələ gəlir. Toxumları 7–10 mm diametrində tünd bənövşəyi rəngdə olur.
Ekologiyası
İstisevən, rütubətə və torpağa tələbkar, şaxtaya davamlı bitkidir. Yazda azot, payızda kalium-fosfat verilməlidir.
Azərbaycanda yayılması
Böyük Qafqazda təbii halda rast gəlinir. Azərbaycanda yeni salınan park və bağlarda mədəni şəraitdə becərilir.
İstifadəsi
Ətraf mühitin çirklənməsinin qarşısını alır. Tək və qrup əkinlərində arxa planda canlı çəpərlərin salınmasında gözəl görünür. Sıx əkinlərdə yerləşdirilməklə bitkinin dekarativliyi itir. Yarpağı tökülən bitkilərlə birgə əkildikdə qışda bağa xüsusi gözəllik verir.
İstinadlar
- The Plant List (ing.). 2010.
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Kanada irqasi lat Amelanchier canadensis bitkiler aleminin gulcicekliler destesinin gulciceyikimiler fesilesinin i rqa cinsine aid bitki novu Kanada irqasiElmi tesnifatDomen EukariotlarKlad DiaphoretickesRanqsiz ArxeplastidlerAlem BitkilerKlad StreptofitlerKlad EmbryophytesKlad Klad Klad Toxumlu bitkilerKlad Cicekli bitkilerKlad Klad Klad Klad RosidsKlad Deste GulciceklilerFesile GulciceyikimilerYarimfesile GavalikimilerTriba Yarimtriba Cins IrqaNov Kanada irqasiBeynelxalq elmi adiAmelanchier canadensis Medik 1793Sekil axtarisiITIS 25112NCBI 52523EOL 416296Tebii yayilmasiSimali Amerikada Avropada Asiyada tebii halda bitir Botaniki tesviriHundurluyu texminen 6 m derin olmayan ancaq enli kokumsovlu agac ve ya iri coxgovdeli koldur Enli oval seyrek cetiri nazik sallaq budaqlarla formalasmisdir Gozel zogalarina gore bu kolun qisda cilpaq budaqlari goyun fonunda zerif sekil emele getirir Kolun cavan budaqlari qirmizimtil renglidir Yarpaqlari sade yumurtavari enli 1 5 5 sm uzunlugunda 1 8 2 8 sm eninde dairevi govdededn cixan disli meyvesi 8 15 mm uzunlugundadir Erken yazda bir az qirmizimtil yayda goyumtul payizda tund qirmizi qizili xallidir Cicekleri supurgecicekli olub 4 10 cicek bir yerde toplasir Ciceklemesi bir hefteden cox olmur Cicekleme vaxti yazin axirlari ve ya yayin evelinde butun kolu buruyen ag cicekleri salxim cicek quruplarina yigilmisdir bir cicek qurupdanda 12 dek cicek olur Bu kol cicekledikden sonrada dekorativliyini itirmir Onda sirin dadli tund al qirmizi rengli goyumtul calari parlaq salximlari gozel yarpaqlarin fonunda bilinen meyveler emele gelir Toxumlari 7 10 mm diametrinde tund benovseyi rengde olur EkologiyasiIstiseven rutubete ve torpaga telebkar saxtaya davamli bitkidir Yazda azot payizda kalium fosfat verilmelidir Azerbaycanda yayilmasiBoyuk Qafqazda tebii halda rast gelinir Azerbaycanda yeni salinan park ve baglarda medeni seraitde becerilir IstifadesiEtraf muhitin cirklenmesinin qarsisini alir Tek ve qrup ekinlerinde arxa planda canli ceperlerin salinmasinda gozel gorunur Six ekinlerde yerlesdirilmekle bitkinin dekarativliyi itir Yarpagi tokulen bitkilerle birge ekildikde qisda baga xususi gozellik verir IstinadlarThe Plant List ing 2010 Hemcinin bax