Amber şahmat turniri
Amber şahmat turniri (rəsmi adı ilə ing. Amber Rapid and Blindfold Chess Tournament) — 1992-2011-ci illərdə keçirilmiş illik şahmat turniri. Turnirə ancaq dəvət yolu ilə dünyanın ən yaxşı şahmatçıları iştirak edirdilər. 1993-cü ildə keçirilən ikinci turnirdən etibarən gözübağlı şahmat və sürətli şahmat da turnirin proqramına salınmış və turnirin özü Monakonun paytaxtı Monte Karlo şəhərində keçirilməyə başlanmışdır. Turnirin sponsoru qiyabi şahmat üzrə dünya çempionu olmuş holland biznesmen Yup Van Osterom olmuşdur. Onun qızının şərəfinə adlandırılmış bu turnirin ilin mart ayında təşkil olunurdu. Van Osteromun bacısı da öz adını Kristal Kelli şahmat turnirinə vermişdir.
Turniri ən çox Vladimir Kramnik qazanmışdır. (6 dəfə) Vişvanatan Anand yeganə şahmatçıdır ki, eyni turnirdə həm sürətli şahmat, həm də gözübağlı şahmat turnirlərinin qalibi olub. (Bunu iki dəfə etmişdir: 1997 və 2005-ci ildə) Sürətli şahmatda ən çox qalib gələn Anand (9 dəfə), gözübağlı şahmatda isə ən çox qalib gələn Kramnikdir. (9 dəfə)
Harri Kasparovdan başqa turnirdə bir çox məşhur sima iştirak etmişdir. Vasili İvançuk bütün mövsümlərdə iştirak etmiş yeganə şahmatçıdır.
Turnirin sonuncu — 20-ci mövsümü 2011-ci ildə baş tutmuşdur.
Qaliblər
| # | İl | Qlibi | Sürətli şahmat qalibi | Gözübağlı şahmat qalibi |
|---|---|---|---|---|
| 1 | 1992 | Vasili İvançuk | keçirilmədi | |
| 2 | 1993 | Lyubomir Lyuboyeviç | Lyubomir Lyuboyeviç | Vişvanatan Anand Anatoli Karpov |
| 3 | 1994 | Vişvanatan Anand | Vişvanatan Anand Vladimir Kramnik | Vişvanatan Anand |
| 4 | 1995 | Anatoli Karpov | Anatoli Karpov | Vladimir Kramnik |
| 5 | 1996 | Vladimir Kramnik | Vişvanatan Anand Vasili İvançuk | Vladimir Kramnik |
| 6 | 1997 | Vişvanatan Anand | Vişvanatan Anand | Vişvanatan Anand |
| 7 | 1998 | Aleksey Şirov Vladimir Kramnik | Vasili İvançuk Aleksey Şirov | Vladimir Kramnik |
| 8 | 1999 | Vladimir Kramnik | Vişvanatan Anand | Vladimir Kramnik Aleksey Şirov Veselin Topalov |
| 9 | 2000 | Alexey Şirov | Aleksey Şirov | Vladimir Kramnik |
| 10 | 2001 | Vladimir Kramnik Veselin Topalov | Boris Qelfand Vladimir Kramnik | Veselin Topalov |
| 11 | 2002 | Aleksandr Morozeviç | Boris Gelfand | Aleksandr Morozeviç |
| 12 | 2003 | Vişvanatan Anand | Yevgeni Bareyev | Vladimir Kramnik |
| 13 | 2004 | Aleksandr Morozeviç Vladimir Kramnik | Vişvanatan Anand | Aleksander Morozeviç |
| 14 | 2005 | Vişvanatan Anand | Vişvanatan Anand | Vişvanatan Anand |
| 15 | 2006 | Vişvanatan Anand Aleksander Morozeviç | Vişvanatan Anand | Aleksander Morozeviç |
| 16 | 2007 | Vladimir Kramnik | Vişvanatan Anand | Vladimir Kramnik |
| 17 | 2008 | Levon Aronyan | Levon Aronyan | Levon Aronyan Vladimir Kramnik Aleksander Morozeviç Veselin Topalov |
| 18 | 2009 | Levon Aronyan | Vişvanatan Anand Levon Aronyan Qata Kamski | Levon Aronyan Maqnus Karlsen Vladimir Kramnik |
| 19 | 2010 | Maqnus Karlsen Vasili İvançuk | Maqnus Karlsen Vasili İvançuk | Aleksandr Qrisçuk |
| 20 | 2011 | Levon Aronyan | Maqnus Karlsen | Levon Aronyan |
1992
İlk dəfə turnir 1992-ci ilin 3-13 fevral tarixləri arasında Monakoda, Rokeprun-Kap-Martində dairəvi sistem üzrə keçirilmişdir. Bu zamana gözübağlı şahmat turniri keçirilməmişdir. İlk dövrəni məğlubiyyətsiz Vişvanatan Anand 8/11 xalla udmuşdur. Vasili İvançuk isə 7.5 xalla ikinci olmuşdur. Viktor Karçnoy 7 xal toplamışdır. Anand daha sonra 3 oyun uduzmuş və İvançuk qalib gəlmişdir. İvançuk 14 xalla birinci, Anand 13 xalla ikinci, Anatoli Karpov, Viktor Karçnoy və Lyubomeir Lyuboyeviç isə 12.5 xalla 3-cü olmuşdurlar. 15 yaşında turnirə qatılan Yudit Polqar 10-cu yeri tutmuşdur.
Turnir kitabları
Turnirlə əlaqədar ilk kitab 1992-ci ildə çap olunmuşdur.
- Erik Bouwmans; et al.,Melody Amber Rapid Chess Tournament, Schaaknieuws, 1992, ISBN 90-73216-08-7
1993-1998-ci illərdə hər il turnir kitabçaları çap olunmuşdur.
İstinadlar
- http://www.theweekinchess.com/malcolmpein/looking-forward-to-the-20th-amber-tournament
- http://karook.wordpress.com/sports/viswanathan-anand/
- http://www.chesscenter.com/twic/even2000.html
- http://www.chesscenter.com/twic/even2001.html
- http://www.chesscenter.com/twic/even2002.html
- http://in.rediff.com/sports/2004/apr/02chess.htm?zcc=ar
- http://www.chessvibes.com/tournaments/lang_nlr11-vier-delen-1e-prijs-blindtoernooilang_nllang_enr11-four-share-1st-prize-blindfold-tournamentlang_en/[ölü keçid]
- . 2011-03-27 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-07-10.
Xarici keçidlər
- 2010-cu ildəki turnirin rəsmi saytı
- 2011-ci ildəki turnirin rəsmi saytı 2012-04-20 at the Wayback Machine