Azərbaycanca
සිංහල
Türkçe
Subalp və alp çəmənlikləri yay otlağı və biçənək kimi istifadə edildiyindən qeyri-müntəzəm təsərrüfat təsirlərinə məruz qalır. Bu landşaft vahidləri yay aylarında maksimum antropogen yükləməyə məruz qaldığı halda, qış aylarında ekstremal iqlim şəraiti ilə əlaqədar olaraq antropogen təsirlərdən tam azad olur sanki, təbii landşaftlar “istirahət” edir. Subalp çəmənliklərinin əksəriyyəti həm biçənək, həm də otlaq kimi, alp çəmənləri isə yalnız otlaq kimi istifadə edilir.
Kiçik Qafqazın hamar yüksək dağlıq ərazilərinin subalp və alp çəmənləri daha yüksək otlaq-biçənək funksiyasına malikdir. Böyük Qafqazın və Naxçıvanın yüksək dağlıq əraziləri daha dik və sıldırımlı olduğu üçün bu ərazilərdə otlaq və biçənəklər eroziyaya çox məruz qalır, torpaqlar yuyulur, səthi kəskin parçalanır.
Antropogen təsirlərlə dəyişilmə dərəcəsinə görə 3 qrupa ayrılır
Subalp və alp çəmən landşaftları antropogen təsirlərlə dəyişilmə dərəcəsinə görə 3 qrupa ayrılır (Y.Ə.Qəribov , 1999): zəif pozulmuş, orta dərəcədə pozulmuş, kəskin pozulmuş landşaftlar. Kəskin pozulmuş otlaqların əksəriyyəri nisbətən dik yamaclı dağ massivlərində yayılır. Məsələn, Gədəbəy rayonunda (70 min ha –dan çox), Göygöl rayonunda (70 min ha-a qədər), Goranboy rayonunda (55 min ha ), Şəmkir rayonunda (60 min ha ) və s. rayonlarda yay otlaqlarının əksəriyyəti yüksək dağlıq qurşaqda cəmləşmişdir (M.Ə.Süleymanov, 2005).
Azərbaycanın əsas yay otlaqlarından biri olan Qarabağ vulkanık yaylasının subalp və alp çəmənlikləri işğal altındadır. Çox güman ki, bu ərazilərdə otlaqlara anrtopogen yüklər nisbətən azalmış və landşaftlarda təbii tarazlığın bərpa prosesi sürətlənmişdir. Bu cığırların bitki örtüyünün bərpa olmasına, kiçik yarğanlarda eroziya prosesinin zəifləməsinə, bioloji məhsuldarlığın artmasına səbəb olur.
Xarici keçid
- Yay otlaqları
Həmçinin bax
İstinadlar
- 1.Azərbaycan Respublikasının fiziki coğrafiyası, I cild, Bakı 2016, 529 s.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Subalp ve alp cemenlikleri yay otlagi ve bicenek kimi istifade edildiyinden qeyri muntezem teserrufat tesirlerine meruz qalir Bu landsaft vahidleri yay aylarinda maksimum antropogen yuklemeye meruz qaldigi halda qis aylarinda ekstremal iqlim seraiti ile elaqedar olaraq antropogen tesirlerden tam azad olur sanki tebii landsaftlar istirahet edir Subalp cemenliklerinin ekseriyyeti hem bicenek hem de otlaq kimi alp cemenleri ise yalniz otlaq kimi istifade edilir Kicik Qafqazin hamar yuksek dagliq erazilerinin subalp ve alp cemenleri daha yuksek otlaq bicenek funksiyasina malikdir Boyuk Qafqazin ve Naxcivanin yuksek dagliq erazileri daha dik ve sildirimli oldugu ucun bu erazilerde otlaq ve bicenekler eroziyaya cox meruz qalir torpaqlar yuyulur sethi keskin parcalanir Antropogen tesirlerle deyisilme derecesine gore 3 qrupa ayrilirSubalp ve alp cemen landsaftlari antropogen tesirlerle deyisilme derecesine gore 3 qrupa ayrilir Y E Qeribov 1999 zeif pozulmus orta derecede pozulmus keskin pozulmus landsaftlar Keskin pozulmus otlaqlarin ekseriyyeri nisbeten dik yamacli dag massivlerinde yayilir Meselen Gedebey rayonunda 70 min ha dan cox Goygol rayonunda 70 min ha a qeder Goranboy rayonunda 55 min ha Semkir rayonunda 60 min ha ve s rayonlarda yay otlaqlarinin ekseriyyeti yuksek dagliq qursaqda cemlesmisdir M E Suleymanov 2005 Azerbaycanin esas yay otlaqlarindan biri olan Qarabag vulkanik yaylasinin subalp ve alp cemenlikleri isgal altindadir Cox guman ki bu erazilerde otlaqlara anrtopogen yukler nisbeten azalmis ve landsaftlarda tebii tarazligin berpa prosesi suretlenmisdir Bu cigirlarin bitki ortuyunun berpa olmasina kicik yarganlarda eroziya prosesinin zeiflemesine bioloji mehsuldarligin artmasina sebeb olur Xarici kecidYay otlaqlariHemcinin baxCemenlik Otlaq Dag cemen torpaqlariIstinadlar1 Azerbaycan Respublikasinin fiziki cografiyasi I cild Baki 2016 529 s