| Aleksandra Mixaylovna Levşina | |
|---|---|
| Aleksandra Mixaylovna Levşina | |
| Doğum tarixi | 21.04. 1920 |
| Doğum yeri | Həştərxan şəhəri |
| Vətəndaşlığı | |
| Elm sahəsi | neft kimyası |
| Elmi dərəcəsi | kimya elmləri namizədi |
| Elmi adı | baş elmi işçi |
| İş yerləri | akademik Ə.Quliyev adına Aşqarlar Kimyası İnstitutu, böyük elmi işçi |
| Mükafatları | Əməkdə fərqlənməyə görə medalı (1970); |
Aleksandra Mixaylovna Levşina(21 aprel 1920-ci il) - kimyaçı alim, AMEA Aşqarlar Kimyası İnstitutunda baş elmi işçi.
Həyatı
| ]Aleksandra Mixaylovna Levşina 21 aprel 1920-ci ildə Həştərxan şəhərində anadan olmuşdur. Atası Levşin Mixail Fyodroviç əvvəlcə Baltik və Xəzər dənizi hərbi - dəniz flotlarında, daha sonra Xəzər dənizi gəmiqayırma və Xəzərtankerdə radist kimi xidmət eləmişdir. 1969-cu ildə vəfat etmişdir. Anası Levşina Elena Vasilyevna evdar qadın olmuşdur. A.M.Levşina1931-ci ildən 1935-ci ilədək atasının Kasparın dəniz agentliyinə (Pəhləvi ş.) və SSRİ səfirliyinə (Tehran ş.) xidməti ezamiyyətə göndərildiyi üçün İranda yaşamış, ezamiyyət bitdikdən sonra Bakı şəhərinə qayıtmışdır. 1939-cu ildə Bakıdakı 132 sayli məktəbi bitirərək, M.V.Lomonosov ad. Moskva Zərif Kimyəvi Texnologiya Institutuna (MZKTİ) daxil olmuş, orada iki il oxuduqdan sonra, 1941-ci ildə M.Əzizbəyov ad. Azərbaycan Sənaye İnstitutunun (ASİ) kimya-texnologiya fakültəsinə qəbul olunmuşdur. Institutu bitirdikdən sonra 1944-cü ildə V.V.Kuybışev ad. Azərbaycan Neft Emalı Sənayesi Elmi-tədqiqat İnstitutuna (ANESETİ) işə daxil olmuşdur. Burada benzin sektorunda mühəndis-kimyaçı vəzifəsində çalışaraq, katalitik krekinq üsulu ilə yüksəkkeyfiyyətli yanacaqların yaradılmasında iştirak etmişdir. 1946-cı ildə işlədiyi institutun “Donma temperaturunu aşağı salan və yaxşılaşdırılmış yağlayıcılıq xassələrinə malik aşqarların sintezi” laboratoriyasına keçirilmişdir. 1948-1951-ci illərdə ANESETİ-nin aspiranturasında təhsil almışdır. Aspirant kimi bəzi Bakı neftlərinin yağ fraksiyalarının və yağlarının tədqiqi və onların məqbulluğunun öyrənməsi, eləcə də sürtkü yağlarına aşqarlar sintezinin üsullarının işlənib hazırlanmasında iştirak etmışdir.
Fəaliyyəti
| ]1953-cü ildə dissertasiya müdafiə edərək “kimya elmləri namizədi” elmi dərəcəsini, 1955-ci ildə isə “baş elmi işçi” elmi rütbəsini almışdır. Aspiranturanı qurtardıqdan sonra Kuybışev ad. ANESETİ-də mühəndis, böyük mühəndis, kiçik elmi işçi, 1955-ci ildən 1959-cu ilədək böyük elmi işçi vəzifələrində çalışmışdır. 1959-cu ildən 1965-ci ilədək Azərb.SSR-in EA-nın Neft Kimyası Prosesləri İnstitutunda (NKPİ) böyük elmi işçi kimi işləmişdir. Bu müddət ərzində A.M.Levşina dizel və avtotraktor yağlarına alkilfenol tipli çoxfunksiyalı aşqarların sintezi və texnologiyasının işlənib haırlanmasında bilavasitə iştirak etmişdir. Bu tədqiqatların nəticəsidə 1960-cı ildə çoxfunksiyalı AзНИИ-7 və АзНИИ-8 aşqarlarının sənaye istehsalı həyata keçirilmişdir. O eyni zamanda müxtəlif funksional qruplar saxlayan aşqarların Bakı neftlərindən alınan yağlara və yağ fraksiyalarına təsir mexanizminin öyrənilməsi, yağların karbohidrogen tərkibinin və onların aşqarlara məqbulluğunun tədqiqi ilə məşğul olmuşdur. Bu tədqiqatların nəticələri yağların aşqarlara məqbulluğunun onların karbohidrogen tərkibindən asılılığını xarakterizə edən qanunauyğunluqları müəyyən etməyə imkan vermişdir. Daha sonra A.M.Levşina polimer birləşmələrin sintezi, bu burləşməərin özlülük aşqarları və çoxfunksiyalı polimer aşqarlar almaq üçün ilkin xammal kimi istifadəsi sahəsində çalışmağa başlamışdır. Yağların özlülük-temperatur xassələrini effektiv surətdə yaxşılaşdıran və depolimerləşməyə qarşı davamlılığınagörə məlum özlülük aşqarlarından üstün olan ИНХП-20 və ИНХП-22 sintez edilmişdir. 1965-ci ildə “Aşqarlar bölməsi” NKPİ-nun tərkibindən ayrılıb müstəqil Azərb.SSR EA-nın Aşqarlar Kimyası İnstitutuna çevrildikdən sonra, 1965-cı ilədək bu institutda baş elmi işçi, 1965-cı ildən 1987-ci ilədək “Polimer aşqarlar” laboratoriyasının rəhbəri kimi calışmışdır. Bu illər ərzində laboratoriyada sürtkü yağlarının istismar xassələrini yaxşılaşdıran bir sıra çoxfunksiyalı polimer aşqarların sintezi və alınma texnologiyasının işlənib hazırlanması sahəsində çoxlu sayda tədqiqat işləri aparılmışdır. Aparılmış tədqiqatların müsbət nəticələri əsasında yüksək effektivliyə malik çoxfunksiyalı polimer aşqarı ИХП-388 sənayedə tətbiq edilməkdə idi, yuyucu-dispersləşdirici suksinimid polimer aşqarı olan ИХП-476 isə tətbiq üçün təqdim edilmişdi. Bu aşqarları almaq üçün olan məhsul – izobutilenin stirolla birgə polimerinin alınması prosesi də sənayedə tətbiq edilirdi, lakin SSRİ-nin dağılması səbəbindən bütün bunlar yarımçıq qaldı.
Elmi istiqaməti
| ]A.M.Levşina polimer aşqarların sintezi sahəsindəki işləri ilə yanaşı, maraq kəsb edən tədqiqatları müalicəvi naftalan neftinin tərkibinin öyrənilməsi sahəsindədir. Bu tədqiqatların nəticəsində naftalan neftinin tərkibindəki naften karbohidrogenlərinin yüksək fizioloji effektliliyi və onları ayırmağın üsulları göstərilmişdir. Bunlar, həm nəzəri, həm də vacib praktiki əhəmiyyət kəsb edən tədqiqatlar idi.
Elmi rəhbərliyi
| ]Onun rəhbərliyi altında 2 aspirant və 1 dissertant müvəffəqiyyətlə dissertasiya müdafiə etmişlər.
Mükafatları
| ]A.M.Levşina 1970-ci ildə “Əməkdə fərqlənməyə görə” medalı ilə təltif olunmuşdur.
İctimai fəaliyyəti
| ]A.M.Levşina İnstitutun ictimai həyatında fəal iştirak etmişdir, uzun illər ərzində İnstitutun elmi əsərlərinin nəşri ilə məşğul olan redaksiya heyətinin üzvü olmuşdur. 1967-ci ildən çalışdığı son günədək İnstitutda namizədlik dissertasiyası müdafiəsi üzrə şuranın Elmi katibi olmuşdur.
Elmi əsərləri
| ]A.M.Levşina 122 elmi əsərin və 9 müəlliflik şəhadətnaməsinin müəllifi olmuşdur.
A.M.Levşinanın bəzi elmi əsərləri
| ]- А.И.Ахмедов, А.М.Левшина. Синтез вязкостных присадок сополимеризацией децилметакрилата с малеиновым ангидридом. // Нефтехимия, 1983, т. 23, № 5, с. 696-699.
- А.И.Ахмедов, А.М.Левшина. Синтез вязкостных присадок сополимеризацией децилметакрилата с тетрадеценом // Нефтехимия, 1983, т. 26, № 1, с. 124-127.
- А.И.Ахмедов, А.М.Левшина, E.У.Исаков, Т.Х. Акчурина, С.М.Гусейн-заде. Термостабильность сополимеров децилметакрилата со стиролом // Журнал «Химия и технология топлив и масел», № 4, 1984, с. 33-34.
- А.с. 117444 (СССР). Сополимер децилметакрилата с дициклопентпдиеном в качестве вязкостной и антикоррозионной присадки к смазочным маслам / А.И.Ахмедов, А.М.Левшина, E.У.Исаков – 1985.
- А.И.Ахмедов, А.М.Левшина, E.У.Исаков. Синтез вязкостных присадок сополимеризацией винилбутилового эфира со стиролом // Журнал «Химия и технология топлив и масел», № 5, 1986, с.
- А.И.Ахмедов, , С.М.Гусейн-заде, А.М.Левшина, E.У.Исаков, Т.Х. Акчурина. Термическая стабильность сополимеров децилметакрилата с дициклопентадиеном // Нефтехимия, 1987, № 4, с.
- А.И.Ахмедов, А.М.Левшина, E.У.Исаков. Влияние сополимеров децилмета-крилата с дициклопентадиеном на эксплуатационные характеристики маловязких масел // Журнал «Химия и технология топлив и масел», № 8, 1987, с. 22-23.
- А.И.Ахмедов, А.М.Левшина, E.У.Исаков. Получение синтетического углеводородного масла на установке периодического действия // Журнал «Химия и технология топлив и масел», № 10, 1987, с. 26-28.
- А.М. Левшина, Д.Ш.Гамидова, М.А. Агаева, М.Я. Агакишиева. Полифункциональные присадки фосфинатного типа на основе олигомеров пропилена // Журнал «Химия и технология топлив и масел», № 3, 1989, с. 6-8.
- М.А. Агаева, А.М. Левшина, Д.Ш.Гамидова. Исследование кальций и барийсодержащих фосфинатных присадок // Журнал прикладной химии, №4, 1989, с.931-933.
Mənbə
| ]- Академия Наук Азербайджанской ССР Институт Химии Присадок, Издательство "Элм", Баку-1977.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Vikipediya azad ensiklopediya Aleksandra Mixaylovna LevsinaAleksandra Mixaylovna LevsinaDogum tarixi 21 04 1920Dogum yeri Hesterxan seheriVetendasligi SSRI AzerbaycanElm sahesi neft kimyasiElmi derecesi kimya elmleri namizediElmi adi bas elmi isciIs yerleri akademik E Quliyev adina Asqarlar Kimyasi Institutu boyuk elmi isciMukafatlari Emekde ferqlenmeye gore medali 1970 Aleksandra Mixaylovna Levsina 21 aprel 1920 ci il kimyaci alim AMEA Asqarlar Kimyasi Institutunda bas elmi isci Heyati span Aleksandra Mixaylovna Levsina 21 aprel 1920 ci ilde Hesterxan seherinde anadan olmusdur Atasi Levsin Mixail Fyodrovic evvelce Baltik ve Xezer denizi herbi deniz flotlarinda daha sonra Xezer denizi gemiqayirma ve Xezertankerde radist kimi xidmet elemisdir 1969 cu ilde vefat etmisdir Anasi Levsina Elena Vasilyevna evdar qadin olmusdur A M Levsina1931 ci ilden 1935 ci iledek atasinin Kasparin deniz agentliyine Pehlevi s ve SSRI sefirliyine Tehran s xidmeti ezamiyyete gonderildiyi ucun Iranda yasamis ezamiyyet bitdikden sonra Baki seherine qayitmisdir 1939 cu ilde Bakidaki 132 sayli mektebi bitirerek M V Lomonosov ad Moskva Zerif Kimyevi Texnologiya Institutuna MZKTI daxil olmus orada iki il oxuduqdan sonra 1941 ci ilde M Ezizbeyov ad Azerbaycan Senaye Institutunun ASI kimya texnologiya fakultesine qebul olunmusdur Institutu bitirdikden sonra 1944 cu ilde V V Kuybisev ad Azerbaycan Neft Emali Senayesi Elmi tedqiqat Institutuna ANESETI ise daxil olmusdur Burada benzin sektorunda muhendis kimyaci vezifesinde calisaraq katalitik krekinq usulu ile yuksekkeyfiyyetli yanacaqlarin yaradilmasinda istirak etmisdir 1946 ci ilde islediyi institutun Donma temperaturunu asagi salan ve yaxsilasdirilmis yaglayiciliq xasselerine malik asqarlarin sintezi laboratoriyasina kecirilmisdir 1948 1951 ci illerde ANESETI nin aspiranturasinda tehsil almisdir Aspirant kimi bezi Baki neftlerinin yag fraksiyalarinin ve yaglarinin tedqiqi ve onlarin meqbullugunun oyrenmesi elece de surtku yaglarina asqarlar sintezinin usullarinin islenib hazirlanmasinda istirak etmisdir Fealiyyeti span 1953 cu ilde dissertasiya mudafie ederek kimya elmleri namizedi elmi derecesini 1955 ci ilde ise bas elmi isci elmi rutbesini almisdir Aspiranturani qurtardiqdan sonra Kuybisev ad ANESETI de muhendis boyuk muhendis kicik elmi isci 1955 ci ilden 1959 cu iledek boyuk elmi isci vezifelerinde calismisdir 1959 cu ilden 1965 ci iledek Azerb SSR in EA nin Neft Kimyasi Prosesleri Institutunda NKPI boyuk elmi isci kimi islemisdir Bu muddet erzinde A M Levsina dizel ve avtotraktor yaglarina alkilfenol tipli coxfunksiyali asqarlarin sintezi ve texnologiyasinin islenib hairlanmasinda bilavasite istirak etmisdir Bu tedqiqatlarin neticeside 1960 ci ilde coxfunksiyali AzNII 7 ve AzNII 8 asqarlarinin senaye istehsali heyata kecirilmisdir O eyni zamanda muxtelif funksional qruplar saxlayan asqarlarin Baki neftlerinden alinan yaglara ve yag fraksiyalarina tesir mexanizminin oyrenilmesi yaglarin karbohidrogen terkibinin ve onlarin asqarlara meqbullugunun tedqiqi ile mesgul olmusdur Bu tedqiqatlarin neticeleri yaglarin asqarlara meqbullugunun onlarin karbohidrogen terkibinden asililigini xarakterize eden qanunauygunluqlari mueyyen etmeye imkan vermisdir Daha sonra A M Levsina polimer birlesmelerin sintezi bu burlesmeerin ozluluk asqarlari ve coxfunksiyali polimer asqarlar almaq ucun ilkin xammal kimi istifadesi sahesinde calismaga baslamisdir Yaglarin ozluluk temperatur xasselerini effektiv suretde yaxsilasdiran ve depolimerlesmeye qarsi davamliliginagore melum ozluluk asqarlarindan ustun olan INHP 20 ve INHP 22 sintez edilmisdir 1965 ci ilde Asqarlar bolmesi NKPI nun terkibinden ayrilib musteqil Azerb SSR EA nin Asqarlar Kimyasi Institutuna cevrildikden sonra 1965 ci iledek bu institutda bas elmi isci 1965 ci ilden 1987 ci iledek Polimer asqarlar laboratoriyasinin rehberi kimi calismisdir Bu iller erzinde laboratoriyada surtku yaglarinin istismar xasselerini yaxsilasdiran bir sira coxfunksiyali polimer asqarlarin sintezi ve alinma texnologiyasinin islenib hazirlanmasi sahesinde coxlu sayda tedqiqat isleri aparilmisdir Aparilmis tedqiqatlarin musbet neticeleri esasinda yuksek effektivliye malik coxfunksiyali polimer asqari IHP 388 senayede tetbiq edilmekde idi yuyucu disperslesdirici suksinimid polimer asqari olan IHP 476 ise tetbiq ucun teqdim edilmisdi Bu asqarlari almaq ucun olan mehsul izobutilenin stirolla birge polimerinin alinmasi prosesi de senayede tetbiq edilirdi lakin SSRI nin dagilmasi sebebinden butun bunlar yarimciq qaldi Elmi istiqameti span A M Levsina polimer asqarlarin sintezi sahesindeki isleri ile yanasi maraq kesb eden tedqiqatlari mualicevi naftalan neftinin terkibinin oyrenilmesi sahesindedir Bu tedqiqatlarin neticesinde naftalan neftinin terkibindeki naften karbohidrogenlerinin yuksek fizioloji effektliliyi ve onlari ayirmagin usullari gosterilmisdir Bunlar hem nezeri hem de vacib praktiki ehemiyyet kesb eden tedqiqatlar idi Elmi rehberliyi span Onun rehberliyi altinda 2 aspirant ve 1 dissertant muveffeqiyyetle dissertasiya mudafie etmisler Mukafatlari span A M Levsina 1970 ci ilde Emekde ferqlenmeye gore medali ile teltif olunmusdur Ictimai fealiyyeti span A M Levsina Institutun ictimai heyatinda feal istirak etmisdir uzun iller erzinde Institutun elmi eserlerinin nesri ile mesgul olan redaksiya heyetinin uzvu olmusdur 1967 ci ilden calisdigi son gunedek Institutda namizedlik dissertasiyasi mudafiesi uzre suranin Elmi katibi olmusdur Elmi eserleri span A M Levsina 122 elmi eserin ve 9 muelliflik sehadetnamesinin muellifi olmusdur A M Levsinanin bezi elmi eserleri span A I Ahmedov A M Levshina Sintez vyazkostnyh prisadok sopolimerizaciej decilmetakrilata s maleinovym angidridom Neftehimiya 1983 t 23 5 s 696 699 A I Ahmedov A M Levshina Sintez vyazkostnyh prisadok sopolimerizaciej decilmetakrilata s tetradecenom Neftehimiya 1983 t 26 1 s 124 127 A I Ahmedov A M Levshina E U Isakov T H Akchurina S M Gusejn zade Termostabilnost sopolimerov decilmetakrilata so stirolom Zhurnal Himiya i tehnologiya topliv i masel 4 1984 s 33 34 A s 117444 SSSR Sopolimer decilmetakrilata s diciklopentpdienom v kachestve vyazkostnoj i antikorrozionnoj prisadki k smazochnym maslam A I Ahmedov A M Levshina E U Isakov 1985 A I Ahmedov A M Levshina E U Isakov Sintez vyazkostnyh prisadok sopolimerizaciej vinilbutilovogo efira so stirolom Zhurnal Himiya i tehnologiya topliv i masel 5 1986 s A I Ahmedov S M Gusejn zade A M Levshina E U Isakov T H Akchurina Termicheskaya stabilnost sopolimerov decilmetakrilata s diciklopentadienom Neftehimiya 1987 4 s A I Ahmedov A M Levshina E U Isakov Vliyanie sopolimerov decilmeta krilata s diciklopentadienom na ekspluatacionnye harakteristiki malovyazkih masel Zhurnal Himiya i tehnologiya topliv i masel 8 1987 s 22 23 A I Ahmedov A M Levshina E U Isakov Poluchenie sinteticheskogo uglevodorodnogo masla na ustanovke periodicheskogo dejstviya Zhurnal Himiya i tehnologiya topliv i masel 10 1987 s 26 28 A M Levshina D Sh Gamidova M A Agaeva M Ya Agakishieva Polifunkcionalnye prisadki fosfinatnogo tipa na osnove oligomerov propilena Zhurnal Himiya i tehnologiya topliv i masel 3 1989 s 6 8 M A Agaeva A M Levshina D Sh Gamidova Issledovanie kalcij i barijsoderzhashih fosfinatnyh prisadok Zhurnal prikladnoj himii 4 1989 s 931 933 Menbe span Akademiya Nauk Azerbajdzhanskoj SSR Institut Himii Prisadok Izdatelstvo Elm Baku 1977 Kateqoriyalar Elifba sirasina gore alimlerAMEA Asqarlar Kimyasi Institutunun alimleri
