Alban-udi xristian dini icmasının qeydə alınması formal olaraq digər icmaların qeydiyyatından fərqlənməsə də, xarakter, məzmun, dini və siyasi baxımdan çox əhəmiyyətli bir hadisədir. Bu gün Udi etnosuna mənsub olan insanların sayı dünyada 10.000-ə qədərdir ki, onların 6000-i Azərbaycan ərazisində, o cümlədən 4.400-ü kompakt şəkildə Qəbələ rayonunun Nic kəndində yaşayır.
Tarixən udilər bizim eradan əvvəl IV əsrdə türk qəbilələri ilə qohumluq əlaqəsində olaraq Qarabağda, Xəzərsahili torpaqlarda yaşamış və xristianlığa - xristian-yəhudi - Musa peyğəmbərin dininə ibadət etmiş və bu dini Qafqaz Albaniyasında yaymışlar. Bu gün tarixçilərin və dinşünasların dediklərinə əsasən, təmiretmə işləri tamamlanmış Kiş kilsəsi (Şəki rayonu, Kiş kəndi) ilk xristian kilsəsi, "xristian kilsələrinin anası" hesab olunur.
Lakin Udi etnosu XIX əsrin birinci yarısında öz tarixinin ən dəhşətli anlarını, illərini yaşamalı olur. Çar Rusiyası tərəfindən Qarabağa köçürülən ermənilərin hiyləsinə düşən Rusiya çarı 1836-cı ildə fərman imzalayaraq Alban kilsələrini ləğv edib, Alban məbədlərini, kilsəyə aid olan bütün avadanlığı və sənədləri erməni apostol kilsəsinə verir. Beləliklə, bu etnos demək olar ki, məhvə məhkum olunur. Onlar ya qriqoryanlığı qəbul edib erməni olmalı, yaxud dinsiz, kimsəsiz "dərvişlərə" çevrilməli idilər. Lakin Udi etnosu misilsiz qəhrəmanlıq göstərib 160 ildən çox bir dövrdə öz dininə, adət-ənənələrinə, dilinə, tarixi vətəninə sadiq qalmış, erməniləşməmiş, əksinə 1836-cı ildə həyata keçirilən tarixi ədalətsizliyi həmişə aradan götürməyə çalışmışlar. Bu işdə onlara tarixən bir kökdən olan azəri bacı-qardaşları kömək etmiş, alimlər, arxeoloqlar nəhayət ki, udilərin haqlarını qoruyan cildlərlə kitablar yazmış, "yersiz gəldi, yerli qaç" prinsipinə öyrənmiş erməni alimlərinə sübut etmişlər ki, Azərbaycanın tarixi torpaqlarında yaşayan yəhudi, türk, udi qəbilələri kökcə çox yaxın olmuş, bir torpağın çörəyini yemişlər.
Nəzəri cəhətdən çoxdan sübuta yetirilmiş tarixi faktlar Alban-udi xristian icmasının bərpası ilə artıq maddiləşmiş və ədalət, udilərin haqqı cüzi də olsa, qaytarılmışdır.
Tədbir bir daha əyani şəkildə kimin gəlmə, kimin yerli olduğunu sübut etdi. Qeyd edilməlidir ki, işlərin ancaq bir hissəsi, amma əsas hissəsi görülmüşdür. Norveçli məşhur Tur Heyerdalın dedikləri həqiqətə çevrilməkdədir. Norveç Humanitar Təşkilatı Azərbaycan Memarlıq Universiteti ilə birlikdə Kiş kilsəsini təmir etmiş və onun muzeyləşmə işini başa çatdırmaqdadır. Bu yaxınlarda Niç kilsəsinin də bərpasına başlanacaqdır.
Odur ki, Alban-udi xristian icmasının qeydə alınması, çıxış edənlərin qeyd etdikləri kimi, qeyri-adi xarakter daşıyır. Bu təkcə dini müstəvidə deyil, Azərbaycan dövlətinin son illərdə apardığı dinlərarası dözümlülük siyasətinin və ümumiyyətlə, ölkəmizin liderinin dini siyasət sahəsində müəyyən etdiyi prioritet istiqamətlər müstəvisində qiymətləndirilməlidir. "Bütün dini əqidələr qanun qarşısında bərabərdir" - Azərbaycan Konstitusiyanın maddəsi bütövlükdə həyata keçirilir. Möhtərəm Prezidentimiz Heydər Əliyevin "dinimiz milli-mənəvi sərvətimizdir" tezisi daha ciddi, daha məsuliyyətli səslənir.
Azərbaycan vətəndaşları olan udilərin dinləri də bu milli sərvətin ayrılmaz bir hissəsi olduğu üçün də biz hamılıqla onu qorumalıyıq.
Bütün bu hadisələr bir daha göstərir ki, din incə materiya olduğu kimi, həm də çox möhkəm tellərlə mənəviyyatla bağlıdır.
Çarın fərmanı kilsələrin sahiblərini müvəqqəti də olsa dəyişdirdi. Lakin imana, mənəviyyata, ruhaniyyətə fərmanın gücü çatmadı.
Etnos ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin.
Din ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin.
Avqust 03, 2021
alban, xristian, icması, məqaləni, vikiləşdirmək, lazımdır, lütfən, məqaləni, ümumvikipediya, redaktə, qaydalarına, uyğun, şəkildə, tərtib, edin, səhifənin, neytrallığı, şübhə, doğurur, məqalədə, tərəf, tutma, pisləmək, məqsədi, daşıyan, doğruluğu, sübut, edil. Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Bu sehifenin neytralligi subhe dogurur Meqalede teref tutma ve ya pislemek meqsedi dasiyan ve dogrulugu subut edilmeyen fikirler oldugu iddia edilir Xahis olunur bu mesele ile elaqedar muzakirelerde istirak edesiniz Bu meqalenin bezi melumatlarinin menbesi gosterilmemisdir Daha etrafli melumat ucun meqalenin muzakire sehifesine baxa ve meqaleye uygun formada menbeler elave edib Vikipediyani zenginlesdire bilersiniz avqust 2021 Alban udi xristian dini icmasinin qeyde alinmasi formal olaraq diger icmalarin qeydiyyatindan ferqlenmese de xarakter mezmun dini ve siyasi baximdan cox ehemiyyetli bir hadisedir Bu gun Udi etnosuna mensub olan insanlarin sayi dunyada 10 000 e qederdir ki onlarin 6000 i Azerbaycan erazisinde o cumleden 4 400 u kompakt sekilde Qebele rayonunun Nic kendinde yasayir Tarixen udiler bizim eradan evvel IV esrde turk qebileleri ile qohumluq elaqesinde olaraq Qarabagda Xezersahili torpaqlarda yasamis ve xristianliga xristian yehudi Musa peygemberin dinine ibadet etmis ve bu dini Qafqaz Albaniyasinda yaymislar Bu gun tarixcilerin ve dinsunaslarin dediklerine esasen temiretme isleri tamamlanmis Kis kilsesi Seki rayonu Kis kendi ilk xristian kilsesi xristian kilselerinin anasi hesab olunur Lakin Udi etnosu XIX esrin birinci yarisinda oz tarixinin en dehsetli anlarini illerini yasamali olur Car Rusiyasi terefinden Qarabaga kocurulen ermenilerin hiylesine dusen Rusiya cari 1836 ci ilde ferman imzalayaraq Alban kilselerini legv edib Alban mebedlerini kilseye aid olan butun avadanligi ve senedleri ermeni apostol kilsesine verir Belelikle bu etnos demek olar ki mehve mehkum olunur Onlar ya qriqoryanligi qebul edib ermeni olmali yaxud dinsiz kimsesiz dervislere cevrilmeli idiler Lakin Udi etnosu misilsiz qehremanliq gosterib 160 ilden cox bir dovrde oz dinine adet enenelerine diline tarixi vetenine sadiq qalmis ermenilesmemis eksine 1836 ci ilde heyata kecirilen tarixi edaletsizliyi hemise aradan goturmeye calismislar Bu isde onlara tarixen bir kokden olan azeri baci qardaslari komek etmis alimler arxeoloqlar nehayet ki udilerin haqlarini qoruyan cildlerle kitablar yazmis yersiz geldi yerli qac prinsipine oyrenmis ermeni alimlerine subut etmisler ki Azerbaycanin tarixi torpaqlarinda yasayan yehudi turk udi qebileleri kokce cox yaxin olmus bir torpagin coreyini yemisler Nezeri cehetden coxdan subuta yetirilmis tarixi faktlar Alban udi xristian icmasinin berpasi ile artiq maddilesmis ve edalet udilerin haqqi cuzi de olsa qaytarilmisdir Tedbir bir daha eyani sekilde kimin gelme kimin yerli oldugunu subut etdi Qeyd edilmelidir ki islerin ancaq bir hissesi amma esas hissesi gorulmusdur Norvecli meshur Tur Heyerdalin dedikleri heqiqete cevrilmekdedir Norvec Humanitar Teskilati Azerbaycan Memarliq Universiteti ile birlikde Kis kilsesini temir etmis ve onun muzeylesme isini basa catdirmaqdadir Bu yaxinlarda Nic kilsesinin de berpasina baslanacaqdir Odur ki Alban udi xristian icmasinin qeyde alinmasi cixis edenlerin qeyd etdikleri kimi qeyri adi xarakter dasiyir Bu tekce dini mustevide deyil Azerbaycan dovletinin son illerde apardigi dinlerarasi dozumluluk siyasetinin ve umumiyyetle olkemizin liderinin dini siyaset sahesinde mueyyen etdiyi prioritet istiqametler mustevisinde qiymetlendirilmelidir Butun dini eqideler qanun qarsisinda beraberdir Azerbaycan Konstitusiyanin maddesi butovlukde heyata kecirilir Mohterem Prezidentimiz Heyder Eliyevin dinimiz milli menevi servetimizdir tezisi daha ciddi daha mesuliyyetli seslenir Azerbaycan vetendaslari olan udilerin dinleri de bu milli servetin ayrilmaz bir hissesi oldugu ucun de biz hamiliqla onu qorumaliyiq Butun bu hadiseler bir daha gosterir ki din ince materiya oldugu kimi hem de cox mohkem tellerle meneviyyatla baglidir Carin fermani kilselerin sahiblerini muveqqeti de olsa deyisdirdi Lakin imana meneviyyata ruhaniyyete fermanin gucu catmadi Etnos ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin Din ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin Menbe https az wikipedia org w index php title Alban udi xristian icmasi amp oldid 5621902, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
