Alaliya bütün nitq komponentlərinin, yəni fonetik –fonematik, leksik, qrammatik quruluşu pozulan nitqin sistemli geriliyidir.
Alaliya nədir
Alaliya erkən uşaqlıq çağlarında nitqin inkişafdan geri qalmasıdır. Alaliya (a- latınca inkar deməkdir və lalio –nitq, danışmaq, nitqin olmaması kimi tərcümə olunur). Alaliyalı uşaqlarda nitq tamamilə inkişaf etmir, yaxud kobud pozuntularla inkişaf edir.
Alaliyanın səbəbi
Mərkəzi sinir sisteminin zədələnməsi nəticəsində yaranır. Bir çox hallarda alaliyanın yaranma səbəbi doğuş zədələri, həmçinin 1,5 yaşına qədər uşaqlarda baş beyin qabığının nitq sahələrinin zədələnməsinə gətirib çıxaran baş beynin zədələnməsi xəstəliyi ola bilər.
Alaliyanın növləri
Nitq mərkəzlərinin zədələnməsindən asılı olaraq nitqin inkişaf etməməsi başqasının nitqinin başa düşülməsi ilə xarakterizə olunan motor alaliya və nitqin qavranılmasının pozulması ilə səciyyələnən sensor alaliyaya ayrılır.
Motor alaliya
Motor alaliya-dil əməliyyatlarının formalaşmaması ilə səciyyələnən ekspressiv nitqin inkişaf etməməsidir. Nitq-hərəkəti analizatorlarının və onun ötürücü yollarının sonunun zədələnməsi səbəb olan nitq hərəkəti analizatorunun fəaliyətinin inkişafdan geri qalması, yaxud pozulması motor alaliyanın yaranmasının əsas səbəbidir. Motor alaliya afferent və efferent olur. Afferent alaliyada nitqin pozulması mexanizmi kinestik apraksiya, efferent alaliya isə genetik apraksiyaya gətirib çıxarır. Motor alaliyada nitqin fonetik-fonematik, leksik-qrammatik quruluşu pozulur. Nitq aparatının hərəkəti koordinasiyası formalaşmır. Artikulyasiya hərəkəti və əməliyyatlarının icra edilməsi mümkünsüzlüyü müşahidə olunur. Sözlərin, ifadələrin tələffüzü pozulur. Nitqin tempi, ritmi, formalaşmaması ilə səciyyələnir. Lüğət ehtiyatı uşaqlarda zəif inkişaf edir, nitqdə düzgün istifadə olunmur. Qrammatik quruluş ləng mənimsənilir, sintaktik konstruksiyalar primitivliyi ilə fərqlənir. Ünsiyyətdə nitq anlaşılmaması olur, ümumi nitq fəallığının pozulması ilə şərtlənir. Motor alaliyada nitqin tam pozulması da müşahidə olunur. Bu xəstəlikdə ümumi hərəkət kobudluğu, lənglik, uyğunsuzluq, hərəkətlərin tormozlanması müşahidə olunur. Bir çox hallarda əqli inkişafda gerilik özünü göstərir. Onlar psixo-fiziki tormozlanma, diqqətsizlik, emosional-iradi zəifliyi xarakterizə edilir. Nitq passivliyi ümumş anlayışların qavranılmasını çətinləşdirir. Alaliya-tibbi-psixoloji-pedaqoji problemdir.
Sensor alaliya
Sensor alaliyada eşitmənin yaxşı olmasına baxmayaraq uşaqlarda ətrafdakıların nitqinin dərk edilməsi pozulur, sözlərin mənası və səslənməsində uyğunsuzluq müşahidə olunur, impressiv nitq inkişaf etmir. Eşitmə nitq analizatorlarının qabığının (vernike mərkəzi) və onun ötürücü yollarının zədələnməsi bu xəstəliyin yaranma səbəbi ola bilər. Əsas nitq simptomları: nitqin qavranılmasının pozulması, sözlə onu bildirən əşya, hərəkətlər arasında uyğunsuzluq (qapalı akupatiya adlanır), səslərə qarşı həssaslıq, yəni hiperakuziya, başqalarının diqqətini cəlb etməyən səslər onların diqqətini cəlb edir (su damcılarının səsləri, kağız xışıltısı). Bu sensor alaliyalı uşaqları zəif eşidənlərdən fərqləndirir. Exolaliya müşahidə oluna bilər. Sensor alaliyalı uşaqların səsləri normaldır, sözlər və səslər normal modulyasiya olunur və intonasiyalıdır, zəif eşidən uaqların səsi zəif olur.
Mənbə
«Loqopediyanın nəzəri əsasları haqqında ümumi məlumat» DƏRS VƏSAİTİ Z.M. Əzizova, R.Q. Cəfərova, Ş.N. İsmayılov
Avqust 24, 2021
alaliya, məqaləni, vikiləşdirmək, lazımdır, lütfən, məqaləni, ümumvikipediya, redaktə, qaydalarına, uyğun, şəkildə, tərtib, edin, bütün, nitq, komponentlərinin, yəni, fonetik, fonematik, leksik, qrammatik, quruluşu, pozulan, nitqin, sistemli, geriliyidir, münd. Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Alaliya butun nitq komponentlerinin yeni fonetik fonematik leksik qrammatik qurulusu pozulan nitqin sistemli geriliyidir Mundericat 1 Alaliya nedir 2 Alaliyanin sebebi 3 Alaliyanin novleri 3 1 Motor alaliya 3 2 Sensor alaliya 4 MenbeAlaliya nedir RedakteAlaliya erken usaqliq caglarinda nitqin inkisafdan geri qalmasidir Alaliya a latinca inkar demekdir ve lalio nitq danismaq nitqin olmamasi kimi tercume olunur Alaliyali usaqlarda nitq tamamile inkisaf etmir yaxud kobud pozuntularla inkisaf edir Alaliyanin sebebi RedakteMerkezi sinir sisteminin zedelenmesi neticesinde yaranir Bir cox hallarda alaliyanin yaranma sebebi dogus zedeleri hemcinin 1 5 yasina qeder usaqlarda bas beyin qabiginin nitq sahelerinin zedelenmesine getirib cixaran bas beynin zedelenmesi xesteliyi ola biler Alaliyanin novleri RedakteNitq merkezlerinin zedelenmesinden asili olaraq nitqin inkisaf etmemesi basqasinin nitqinin basa dusulmesi ile xarakterize olunan motor alaliya ve nitqin qavranilmasinin pozulmasi ile seciyyelenen sensor alaliyaya ayrilir Motor alaliya Redakte Motor alaliya dil emeliyyatlarinin formalasmamasi ile seciyyelenen ekspressiv nitqin inkisaf etmemesidir Nitq hereketi analizatorlarinin ve onun oturucu yollarinin sonunun zedelenmesi sebeb olan nitq hereketi analizatorunun fealiyetinin inkisafdan geri qalmasi yaxud pozulmasi motor alaliyanin yaranmasinin esas sebebidir Motor alaliya afferent ve efferent olur Afferent alaliyada nitqin pozulmasi mexanizmi kinestik apraksiya efferent alaliya ise genetik apraksiyaya getirib cixarir Motor alaliyada nitqin fonetik fonematik leksik qrammatik qurulusu pozulur Nitq aparatinin hereketi koordinasiyasi formalasmir Artikulyasiya hereketi ve emeliyyatlarinin icra edilmesi mumkunsuzluyu musahide olunur Sozlerin ifadelerin teleffuzu pozulur Nitqin tempi ritmi formalasmamasi ile seciyyelenir Luget ehtiyati usaqlarda zeif inkisaf edir nitqde duzgun istifade olunmur Qrammatik qurulus leng menimsenilir sintaktik konstruksiyalar primitivliyi ile ferqlenir Unsiyyetde nitq anlasilmamasi olur umumi nitq fealliginin pozulmasi ile sertlenir Motor alaliyada nitqin tam pozulmasi da musahide olunur Bu xestelikde umumi hereket kobudlugu lenglik uygunsuzluq hereketlerin tormozlanmasi musahide olunur Bir cox hallarda eqli inkisafda gerilik ozunu gosterir Onlar psixo fiziki tormozlanma diqqetsizlik emosional iradi zeifliyi xarakterize edilir Nitq passivliyi umums anlayislarin qavranilmasini cetinlesdirir Alaliya tibbi psixoloji pedaqoji problemdir Sensor alaliya Redakte Sensor alaliyada esitmenin yaxsi olmasina baxmayaraq usaqlarda etrafdakilarin nitqinin derk edilmesi pozulur sozlerin menasi ve seslenmesinde uygunsuzluq musahide olunur impressiv nitq inkisaf etmir Esitme nitq analizatorlarinin qabiginin vernike merkezi ve onun oturucu yollarinin zedelenmesi bu xesteliyin yaranma sebebi ola biler Esas nitq simptomlari nitqin qavranilmasinin pozulmasi sozle onu bildiren esya hereketler arasinda uygunsuzluq qapali akupatiya adlanir seslere qarsi hessasliq yeni hiperakuziya basqalarinin diqqetini celb etmeyen sesler onlarin diqqetini celb edir su damcilarinin sesleri kagiz xisiltisi Bu sensor alaliyali usaqlari zeif esidenlerden ferqlendirir Exolaliya musahide oluna biler Sensor alaliyali usaqlarin sesleri normaldir sozler ve sesler normal modulyasiya olunur ve intonasiyalidir zeif esiden uaqlarin sesi zeif olur Menbe Redakte Loqopediyanin nezeri esaslari haqqinda umumi melumat DERS VESAITI Z M Ezizova R Q Ceferova S N IsmayilovMenbe https az wikipedia org w index php title Alaliya amp oldid 3750339, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
