Azərbaycanca
Deutsch
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
Alakat faciəsi və ya Alakat üsyanı — 1929-1930-cu illərdə məcburi kollektivləşdirməyə qarşı çıxmaq istəyən kəndlilərin aldadılması nəticəsində baş vermiş faciə. Nəticədə 800 nəfər həbs olunmuş 42 nəfəri isə güllələnmişdir.
| Alakat faciəsi | |||
|---|---|---|---|
| Məcburi kollektivləşdirmə | |||
 | |||
| Tarix | oktyabr 1929 - noyabr 1930 | ||
| Yeri | Üsküt, Krım | ||
| Səbəbi | Məcburi kollektivləşdirmə | ||
| Nəticəsi | Üsyan bolşeviklər tərəfindən yatırılıb | ||
| Münaqişə tərəfləri | |||
| | |||
Tarixi arayış
1929-cu ilin sonu 1930-cu ilin əvvəllərində Krımda gedən məcburi kollektivləşdirmə həm də krım tatar ənənələrini də məhv ediridi. "Qolçomaq" elan olunan Krım tatarları ölkənin şimal bölgələrinə sürgün edilirdilər. İnsanların sürgün edilməsi və məcburi kollektivləşdirmə insanların narazılığını artırırdı və bu yeni kəndli üsyanlarına səbəb olurdu. Bu üsyanlar öz adını Krımın cənub sahillərində yerləşən Alakat dərəsindən alıb. Üsyan qəddarlıqla yatırıldı və öz ardınca yeni repressiya dalğası da gətirdi.
Hadisələrin gedişatı
1929-cu ilin ikinci yarısında XDİK Krımda Sovet İttifaqının düşmənlərini və etibarsız elementləri müəyyən etmək üçün əməliyyat keçirirdi. Onları müəyyən etmək üçün həm də provakasiya metodundan da istifadə olunurdu. Üsküt kəndində əslən Karasubazardan olan P.Popov adında biri yerli sakinləri məcburi kollektivləşdirməyə qarşı qalxmağa təhrik edir və kolxoza getmək istəməyən sakinlərin adlarını siyahıda qeyd edərək XDİK-a təqdim edir.
Nəticəsi
Üsyana qalxmış Üsküt sakinləri və ətraf kəndlərdən olanlar həbs olundular. Provakatorun verdiyi siyahılara əsasən 800 nəfər həbs olundu onlardan 250 nəfəri Sevastopola daha sonra isə Simferopol həbsxanasına aparıldılar. Həbs olunanlardan 42 nəfər güllələndi digərləri isə il müddətinə həbs olundular. Adı siyahıda olan və təqib olunan sakinlərdən yalnız 3 nəfər cəzadan yayına bilirlər. Onlar əvvəlcə qonşu kəndlərə qaçmış daha sonra isə dəniz yolu ilə Suxumiyə keçmiş ordan isə Türkiyəyə gəlib çatmışlar. Onların arasında gələcəkdə məşhur olacaq tanınmış "Ülkər" şirniyyat şirkətinin qurucusu Sabri Ülkərin də ailəsi var idi.
Xatirəsi
19 dekabr 2009-cu ildə Aluşta bölgəsinin Üsküt qəsəbəsində Alakat faciəsinin qurbanlarının xatirəsinə Aydar Aliyev tərəfindən yaradılmış abidə qoyulmuşdur.
Həmçinin bax
İstinadlar
- Alifer Maydan. "Алакатская трагедия — трагедия народа" (rus. ). milli-firka.org. 25 dekabr 2009. 15 fevral 2018 tarixində . İstifadə tarixi: 24 fevral 2020.
- Arzı Abdulla. "Почти столетие назад в Ускуте было подавлено Алакатское восстание" (rus. ). crimeantatars.club. 2 oktyabr 2018. 24 fevral 2020 tarixində . İstifadə tarixi: 24 fevral 2020.
- "В Симферополе вышла в свет книга Ризы Фазыла «Алакатская трагедия – трагедия народа»" (rus. ). tatar-inform.ru. 25 yanvar 2008. 24 fevral 2020 tarixində . İstifadə tarixi: 24 fevral 2020.
Xarici keçidlər
- Почти столетие назад в Ускуте было подавлено Алакатское восстание / Crimean Tatars
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Alakat faciesi ve ya Alakat usyani 1929 1930 cu illerde mecburi kollektivlesdirmeye qarsi cixmaq isteyen kendlilerin aldadilmasi neticesinde bas vermis facie Neticede 800 nefer hebs olunmus 42 neferi ise gullelenmisdir Alakat faciesiMecburi kollektivlesdirmeTarix oktyabr 1929 noyabr 1930Yeri Uskut KrimSebebi Mecburi kollektivlesdirmeNeticesi Usyan bolsevikler terefinden yatirilibMunaqise terefleriSSRI Krim tatarlariTarixi arayis1929 cu ilin sonu 1930 cu ilin evvellerinde Krimda geden mecburi kollektivlesdirme hem de krim tatar enenelerini de mehv ediridi Qolcomaq elan olunan Krim tatarlari olkenin simal bolgelerine surgun edilirdiler Insanlarin surgun edilmesi ve mecburi kollektivlesdirme insanlarin naraziligini artirirdi ve bu yeni kendli usyanlarina sebeb olurdu Bu usyanlar oz adini Krimin cenub sahillerinde yerlesen Alakat deresinden alib Usyan qeddarliqla yatirildi ve oz ardinca yeni repressiya dalgasi da getirdi Hadiselerin gedisati1929 cu ilin ikinci yarisinda XDIK Krimda Sovet Ittifaqinin dusmenlerini ve etibarsiz elementleri mueyyen etmek ucun emeliyyat kecirirdi Onlari mueyyen etmek ucun hem de provakasiya metodundan da istifade olunurdu Uskut kendinde eslen Karasubazardan olan P Popov adinda biri yerli sakinleri mecburi kollektivlesdirmeye qarsi qalxmaga tehrik edir ve kolxoza getmek istemeyen sakinlerin adlarini siyahida qeyd ederek XDIK a teqdim edir NeticesiUsyana qalxmis Uskut sakinleri ve etraf kendlerden olanlar hebs olundular Provakatorun verdiyi siyahilara esasen 800 nefer hebs olundu onlardan 250 neferi Sevastopola daha sonra ise Simferopol hebsxanasina aparildilar Hebs olunanlardan 42 nefer gullelendi digerleri ise il muddetine hebs olundular Adi siyahida olan ve teqib olunan sakinlerden yalniz 3 nefer cezadan yayina bilirler Onlar evvelce qonsu kendlere qacmis daha sonra ise deniz yolu ile Suxumiye kecmis ordan ise Turkiyeye gelib catmislar Onlarin arasinda gelecekde meshur olacaq taninmis Ulker sirniyyat sirketinin qurucusu Sabri Ulkerin de ailesi var idi Xatiresi19 dekabr 2009 cu ilde Alusta bolgesinin Uskut qesebesinde Alakat faciesinin qurbanlarinin xatiresine Aydar Aliyev terefinden yaradilmis abide qoyulmusdur Hemcinin baxAsan usyani Aday usyani Abirali usyaniIstinadlarAlifer Maydan Alakatskaya tragediya tragediya naroda rus milli firka org 25 dekabr 2009 15 fevral 2018 tarixinde Istifade tarixi 24 fevral 2020 Arzi Abdulla Pochti stoletie nazad v Uskute bylo podavleno Alakatskoe vosstanie rus crimeantatars club 2 oktyabr 2018 24 fevral 2020 tarixinde Istifade tarixi 24 fevral 2020 V Simferopole vyshla v svet kniga Rizy Fazyla Alakatskaya tragediya tragediya naroda rus tatar inform ru 25 yanvar 2008 24 fevral 2020 tarixinde Istifade tarixi 24 fevral 2020 Xarici kecidlerPochti stoletie nazad v Uskute bylo podavleno Alakatskoe vosstanie Crimean Tatars