Aktivasiyalı analiz (radioaktivasiyalı analiz) — maddənin element və izotop tərkibinin nüvə-fiziki təyini üsülu; analiz edilən nümunədə təyin edilən elementin izotoplarının nüvə hissəcikləri və ya yüksək enerjili γ-şüalanma ilə nüvə reaksiyası (aktivasiya) nəticəsində əmələ gələn radionuklidlərin aktivliyinin ölçülməsinə əsaslanır. Aktivasiyalı analizi 1936-cı ildə G.Xeveşi və X.Levi təklif etmişlər. Alınan radionuklidlərin təsnifatlaşdırılması şüalanmanın tipinə, onun enerjisinə, intensivliyinə, radionuklidlərin yarımparçalanma dövrünə görə aparılır. Bunun üçün adətən qamma-spektro metrlər və yüksək ötürücülü yarımkeçirici detektorlar, nadir hallarda ssintilyasiyalı detektorlar istifadə edilir. Miqdari analiz alınan radionuklidin aktivliyinin qatılığın geniş diapazonunda təyin olunan elementin miqdarına nisbətinə əsaslanır. Qatılığın müqayisəli (nümunələr istifadə edilməklə) və etalonsuz nisbi hesablanma üsulu tətbiq edilir. Radioaktiv şüalanmanın yüksək nüfuzetmə qabiliyyəti nümunənin dağılmadan analiz edilməsinə imkan verir. Aktivasiyalı Analizin ən geniş yayılmış variantı neytron-aktivasiyalı analizdir (NAA). Aktivasiya üçün nüvə reaktorunun istilik və epiistilik neytronları və ya neytronların (məsələn, Cf252) radio izotoplu mənbəyi, həmçinin neytron generatorlarının sürətli neytronları istifadə edilir. Reaktorlu neytron-aktivasiyalı analiz analitik kimyanın inkişafında böyük rol oynamışdır; ondan istifadə etməklə elektronika üçün yüksək təmiz materialların, atom energetikası uçün isə xüsusi konstruksiyalı materialların alınmasının texnologiyası işlənib hazırlanmışdır. Bir sıra maddələrin (Ay qruntları, meteoritlər və s.) element tərkibi tədqiq edilmişdir. Neytron-aktivasiyalı analiz sürətli neytronlarla oksigeni (tapılma həddi – 10–5%-ə qədər) və digər elementləri (10–3–10–5%) effektiv təyin edir. Zəhərləyici və partlayıcı maddələri aşkar etmək üçün neytron-aktivasiyalı analizin məsafəli variantı işlənib hazırlanmışdır. Yüklənmiş hissəciklərin aktivasiyalı analizində yüksək enerjili protonlar, deytronlar, α -hissəciklər və s. tətbiq edilir. Qamma-aktivasiyalı analizdə nümunə elektron sürətləndiricisinin ləngidilmiş γ- şüalanması ilə aktivləşdirilir. Bir neçə qrama qədər nümunə kütləsində mikroqarışıqların ümumi tərkibi təyin edilir. Üsul yüngül elementlərin (10–8 q/q), orta və ağır elementlərin (10–7 q/q-a qədər) yüksək həssaslı təyini üçün effektivdir. Sənayedə analitik avtomatlaşdırılmış γ- aktivasiyalı komplekslər (qızılçıxarma sahələri üçün) işlənib hazırlanmışdır. Aktivasiyalı analiz çox təmiz və xüsusi materiallarda, geoloji nümunələrdə, ətraf mühit obyektlərində, həmçinin tibdə, kriminalistikada, arxeologiyada, biologiyada və s. mikroqarışıq tərkiblərə nəzarət üçün tətbiq edilir.
aktivasiyalı, analiz, radioaktivasiyalı, analiz, maddənin, element, izotop, tərkibinin, nüvə, fiziki, təyini, üsülu, analiz, edilən, nümunədə, təyin, edilən, elementin, izotoplarının, nüvə, hissəcikləri, yüksək, enerjili, şüalanma, ilə, nüvə, reaksiyası, aktiv. Aktivasiyali analiz radioaktivasiyali analiz maddenin element ve izotop terkibinin nuve fiziki teyini usulu analiz edilen numunede teyin edilen elementin izotoplarinin nuve hissecikleri ve ya yuksek enerjili g sualanma ile nuve reaksiyasi aktivasiya neticesinde emele gelen radionuklidlerin aktivliyinin olculmesine esaslanir Aktivasiyali analizi 1936 ci ilde G Xevesi ve X Levi teklif etmisler Alinan radionuklidlerin tesnifatlasdirilmasi sualanmanin tipine onun enerjisine intensivliyine radionuklidlerin yarimparcalanma dovrune gore aparilir Bunun ucun adeten qamma spektro metrler ve yuksek oturuculu yarimkecirici detektorlar nadir hallarda ssintilyasiyali detektorlar istifade edilir Miqdari analiz alinan radionuklidin aktivliyinin qatiligin genis diapazonunda teyin olunan elementin miqdarina nisbetine esaslanir Qatiligin muqayiseli numuneler istifade edilmekle ve etalonsuz nisbi hesablanma usulu tetbiq edilir Radioaktiv sualanmanin yuksek nufuzetme qabiliyyeti numunenin dagilmadan analiz edilmesine imkan verir Aktivasiyali Analizin en genis yayilmis varianti neytron aktivasiyali analizdir NAA Aktivasiya ucun nuve reaktorunun istilik ve epiistilik neytronlari ve ya neytronlarin meselen Cf252 radio izotoplu menbeyi hemcinin neytron generatorlarinin suretli neytronlari istifade edilir Reaktorlu neytron aktivasiyali analiz analitik kimyanin inkisafinda boyuk rol oynamisdir ondan istifade etmekle elektronika ucun yuksek temiz materiallarin atom energetikasi ucun ise xususi konstruksiyali materiallarin alinmasinin texnologiyasi islenib hazirlanmisdir Bir sira maddelerin Ay qruntlari meteoritler ve s element terkibi tedqiq edilmisdir Neytron aktivasiyali analiz suretli neytronlarla oksigeni tapilma heddi 10 5 e qeder ve diger elementleri 10 3 10 5 effektiv teyin edir Zeherleyici ve partlayici maddeleri askar etmek ucun neytron aktivasiyali analizin mesafeli varianti islenib hazirlanmisdir Yuklenmis hisseciklerin aktivasiyali analizinde yuksek enerjili protonlar deytronlar a hissecikler ve s tetbiq edilir Qamma aktivasiyali analizde numune elektron suretlendiricisinin lengidilmis g sualanmasi ile aktivlesdirilir Bir nece qrama qeder numune kutlesinde mikroqarisiqlarin umumi terkibi teyin edilir Usul yungul elementlerin 10 8 q q orta ve agir elementlerin 10 7 q q a qeder yuksek hessasli teyini ucun effektivdir Senayede analitik avtomatlasdirilmis g aktivasiyali kompleksler qizilcixarma saheleri ucun islenib hazirlanmisdir Aktivasiyali analiz cox temiz ve xususi materiallarda geoloji numunelerde etraf muhit obyektlerinde hemcinin tibde kriminalistikada arxeologiyada biologiyada ve s mikroqarisiq terkiblere nezaret ucun tetbiq edilir Menbe RedakteAzerbaycan Milli Ensiklopediyasi 25 cildde 1 ci cild A Argelander 25 000 nus Baki Azerbaycan Milli Ensiklopediyasi Elmi Merkezi 2009 seh 252 ISBN 978 9952 441 02 4 script parameter Menbe https az wikipedia org w index php title Aktivasiyali analiz amp oldid 4523166, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
