Türk ənənəsində uşaq böyüyüb də bir qəhrəmanlıq və ya əhəmiyyətli bir iş edənə qədər ona ad verilmir, ya da o zamana qədər keçici bir ad verilir. Diqqətəlayiq bir hadisə reallaşdırdığını isə o bölgənin ulu şəxsi (ozan, şaman, müəllim və s.) gəlir, bu etdiyi qəhrəmanlığı xatırladan bir ad qoyar. Ümumiyyətlə kiçik bir mərasim edilər və ya yemək verilir. Məsələn, Dədə Qorqud əhvalatlarında izah edilən və öküzü boynuzlarından tutub yerə vuraraq yeyilən uşağa Qorqud Atanın gələrək Buğac adını verməsi kimi. Adsız olmaq bir əskiklik sayılır və bu səbəblə mənfi mənalar ehtiva edər. Məsələn Sibirdə Adsız xanım adlı pis bir ruh vardır. Ad obyektin bir mənada ruhudur, onun bir hissəsidir və aralarında bir bağ vardır. Şumer inancına görə su tanrısı Enki, hər şeyə bir ad vermiş və beləcə yaradılış başlamışdır.
Adsız xanım
Əfsanələrdəki Adsız (Atsız) Xanım pislik ilahəsidirdır. Pisliklər edər, adı olmadığı üçün bu pislikləri kimin etdiyi naməlum qalır. Adı olmayan pislik, bu aləmə deyil, fərqli bir kainata, başqa bir ölçüyə aiddir. Adsız Xatunun, hələ qəhrəmanlıq göstərə üçün ad ala bilməyən uşaqlara ilicəyindən qorxular. Adsız, Adı olmayan deməkdir. Eyni zamanda at sözü ilə də əlaqəlidir və bu məzmunda atsız olmaq adsız olmaqla bərabər tutulur ola bilər.
Türk mədəniyyətində
Ad anlayışı türk mədəniyyətində əhəmiyyətli bir yerə malikdir. Adı olmayan varlıqlar, ancaq kənar aləmə aid görülürlər. İslam ilə birlikdə Bismillah "Adlama" anlayışı çox məşhur bir hala gəlmişdir. Buna görə hər işə Allahın adıyla başlamaq lazımdır. Üzərinə Allahın adının xatırlanmadan kəsildiyi və ya özbaşına ölən heyvanların yeyilməsi qadağandır. Bismillah sözünün məzmunu türkcəyə məna olaraq "Allahın adıyla..." şəklində çevrilər. Bismillah, təbii proseslərə yaradıcını daxil etməyi nəzərdə tutur. Yəni əvvəl maddənin deyil fikrin olduğu mənimsənmişdir. Ad insanoğlunun var olduğu hər yerdə obyektləri və faktları xarakterizə üçün istifadə edilən mücərrəd bir vasitədir. Türklərdə "Yayguçı çağ" (Yaradılış vaxtı) inancı aktivin bir-birindən ayrışmadığı bir dövrü ifadə edər. Başqa hiçbirşeyin olmadığı hər şeyin sonsuz bir su olduğu bu çağda, göy deyə bir şey yox ikən hər şey kar və dilsizdir. Yəni mənası və adı yoxdur heç bir şeyin. Sayan əfsanələrinə görə bu sonsuzluqda əvvəl ad verilərək yaradılış başlamışdır. Ad isə məna deməkdir.
Etimologiya
(Ad / At) kökündən törəmişdir. Adı olmayan deməkdir. Ad, bir kimsənin, obyekti, varlığı ya da faktı izah etməyə, ağla gətirməyə yarayan sözdür. Ün, şöhrət.
Mənbə
Türk Əfsanə Sözlüyü, Dəniz Qaraqurd, Türkiyə, 2011, (OTRS: CC BY-SA 3.0) (türk.)
Xarici keçidlər
Kazak Türkçesinde Adlar, Rıza Gül - Mehmet Hazar (türk.)
Dede Korkut Hikayelerinde Oğul Kavramı, Kürşad Koca - Serdar Uğurlu 2011-06-27 at the Wayback Machine(türk.)
Dede Korku Destanlarında Türk Gelenekleri 2012-02-28 at the Wayback Machine(türk.)
Mifologiya ilə əlaqədar olan bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin.
Mart 21, 2022
adsız, türk, mifologiyasında, anlayış, mündəricat, məna, məzmun, xanım, türk, mədəniyyətində, etimologiya, mənbə, xarici, keçidlərməna, məzmun, redaktətürk, ənənəsində, uşaq, böyüyüb, qəhrəmanlıq, əhəmiyyətli, edənə, qədər, verilmir, zamana, qədər, keçici, ver. Adsiz turk mifologiyasinda anlayis Mundericat 1 Mena ve mezmun 2 Adsiz xanim 3 Turk medeniyyetinde 4 Etimologiya 5 Menbe 6 Xarici kecidlerMena ve mezmun RedakteTurk enenesinde usaq boyuyub de bir qehremanliq ve ya ehemiyyetli bir is edene qeder ona ad verilmir ya da o zamana qeder kecici bir ad verilir Diqqetelayiq bir hadise reallasdirdigini ise o bolgenin ulu sexsi ozan saman muellim ve s gelir bu etdiyi qehremanligi xatirladan bir ad qoyar Umumiyyetle kicik bir merasim ediler ve ya yemek verilir Meselen Dede Qorqud ehvalatlarinda izah edilen ve okuzu boynuzlarindan tutub yere vuraraq yeyilen usaga Qorqud Atanin gelerek Bugac adini vermesi kimi Adsiz olmaq bir eskiklik sayilir ve bu sebeble menfi menalar ehtiva eder Meselen Sibirde Adsiz xanim adli pis bir ruh vardir Ad obyektin bir menada ruhudur onun bir hissesidir ve aralarinda bir bag vardir Sumer inancina gore su tanrisi Enki her seye bir ad vermis ve belece yaradilis baslamisdir Adsiz xanim RedakteEfsanelerdeki Adsiz Atsiz Xanim pislik ilahesidirdir Pislikler eder adi olmadigi ucun bu pislikleri kimin etdiyi namelum qalir Adi olmayan pislik bu aleme deyil ferqli bir kainata basqa bir olcuye aiddir Adsiz Xatunun hele qehremanliq gostere ucun ad ala bilmeyen usaqlara iliceyinden qorxular Adsiz Adi olmayan demekdir Eyni zamanda at sozu ile de elaqelidir ve bu mezmunda atsiz olmaq adsiz olmaqla beraber tutulur ola biler Turk medeniyyetinde RedakteAd anlayisi turk medeniyyetinde ehemiyyetli bir yere malikdir Adi olmayan varliqlar ancaq kenar aleme aid gorulurler Islam ile birlikde Bismillah Adlama anlayisi cox meshur bir hala gelmisdir Buna gore her ise Allahin adiyla baslamaq lazimdir Uzerine Allahin adinin xatirlanmadan kesildiyi ve ya ozbasina olen heyvanlarin yeyilmesi qadagandir Bismillah sozunun mezmunu turkceye mena olaraq Allahin adiyla seklinde cevriler Bismillah tebii proseslere yaradicini daxil etmeyi nezerde tutur Yeni evvel maddenin deyil fikrin oldugu menimsenmisdir Ad insanoglunun var oldugu her yerde obyektleri ve faktlari xarakterize ucun istifade edilen mucerred bir vasitedir Turklerde Yayguci cag Yaradilis vaxti inanci aktivin bir birinden ayrismadigi bir dovru ifade eder Basqa hicbirseyin olmadigi her seyin sonsuz bir su oldugu bu cagda goy deye bir sey yox iken her sey kar ve dilsizdir Yeni menasi ve adi yoxdur hec bir seyin Sayan efsanelerine gore bu sonsuzluqda evvel ad verilerek yaradilis baslamisdir Ad ise mena demekdir Etimologiya Redakte Ad At kokunden toremisdir Adi olmayan demekdir Ad bir kimsenin obyekti varligi ya da fakti izah etmeye agla getirmeye yarayan sozdur Un sohret Menbe RedakteTurk Efsane Sozluyu Deniz Qaraqurd Turkiye 2011 OTRS CC BY SA 3 0 turk Xarici kecidler RedakteKazak Turkcesinde Adlar Riza Gul Mehmet Hazar turk Dede Korkut Hikayelerinde Ogul Kavrami Kursad Koca Serdar Ugurlu Arxivlesdirilib 2011 06 27 at the Wayback Machine turk Dede Korku Destanlarinda Turk Gelenekleri Arxivlesdirilib 2012 02 28 at the Wayback Machine turk Mifologiya ile elaqedar olan bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin Menbe https az wikipedia org w index php title Adsiz amp oldid 6370953, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
