fbpx
Wikipedia

Abbasqulu xan Şamlı

Abbasqulu xan Şamlı (?-?) - Qızılbaş sərkərdəsi, Heratın hakimi, şair, xəttat

ABBASQULU XAN ŞAMLI
Həsən xan Hüseyn xan oğlu
Sələfi Həsən xan Şamlı
Xələfi Cəfər xan Ustaclı
Şəxsi məlumatlar
Doğum yeri Herat şəhəri
Atası Həsən xan Şamlı

Həyatı

Abbasqulu xan Həsən xan oğlu Herat şəhərində doğulumuşdu. Ailə təlim-tərbiyəsi almışdı. Sonra mədrəsədə oxumuşdu. Atası kimi şair və xəttatlığı vardı.

Abbasqulu xan şairlərə hamilik edirdi. Onun sarayında Sədəddin Məhəmməd Rəqəm, Molla Nazim, Mirzə Mənsur Şəhriyari, Mirzə Həsən Vahib, Mirzə Fəsihi Ənsari və başqaları kimi şairlər şeir məclislərində iştirak edir, çörək yiyəsi olurdular.

Abbasqulu xan öncə sarayda qılınc qorçusu kimi xidmətə başlamışdı. Sonra yüzbaşı olmuşdu. Atasının vəfatından, 1641-ci ildən sonra Heratın hakimi olmuşdu.

1660-cı ildə Böyük Moğol imperiyasının hökmdarı Şah Cahanın oğlu Daraşokuhun elçisi Səfəvi sarayına çatdıqda Hüseyn xan oğlu Abbasqulu bəyə göstəriş verilir ki, təcili Qəndəhara gedib yüksək məqamlı qonağı qarşılasın. II Şah Abbas Qəndəhardan İsfahana qədər bütün əmirlərə onu yüksək səviyyədə qarşılamaları üçün fərman göndərdi.

Osmanlı elçisi ilə diplomatik danışıq əsnasında rahatsızlıq aradan qaldırıldıqdan sonra Şahın göstərişinə əsasən tüfəngçiağasıbaşı Qələndər sultan və Abbasqulu xan Məşhədə gedib buradakı hərbi ləvazimatı, topları şəhərdən çıxarıb hərbi əməliyyata hazırladılar. Məhəmmədqulu bəyə isə 500 tümən pul verilib tapşırıldı ki, Məşhəd, Herat, Fərah və Bəstamdan qoşun üçün ərzaq və sursat tədarük etsin.

Heratda Rüstəm xanın oğlu Vəliməhəmməd xan və Herat hakimi Abbasqulu xanın da hərbi alayları əsas qoşunla birləşdilər. 1648-ci ilin zolhəcce ayının 12-də II Şah Abbas Qəndəhar qalası ətrafındakı Abbasabad bağına çatdı və iqamətgah burada yerləşdirildi. Qalanın mühasirəsi barədə əmr verildi. Tüfəngçiağası Qələndər sultan 5 top gətirməli idi ki, artıq onlardan ikisi Bosta, üçü isə Qəndəhara çatdırılmışdı. Hələ Herat hərbi müşavirəsində şahın buyruğu ilə çox mühüm hərbi-strateji əhəmiyyətə malik olan Bost qalasının alınması Astrabad hakimi Mehrab xan və Cəmşid xan Pornaka tapşırıldı. Bost qalasının divarları həm hündür, həm də çox möhkəm olduğuna görə qalaya ilk zərbənin top atəşi ilə vurulması tapşırılmışdı. Top atəşinə tab gətirməyən mühafizəçilər və qala hakimi Pərdal xan iç qalaya sığındılar. Nəhayət Bost qalası mühasirəyə tab gətirməyib təslim oldu. Elə ilk alınan qala da Bost oldu. Bost qalasının hakimi Pərdal xan, xeyli əsgər, döyüş texnikası, iki fil və bir çox başqa qənimətlər ələ keçirildi. Zəmindavəri Sarı xanın qızılbaş alayı mühasirəyə almış, onların ilk cəhdləri uğursuz olsa da, sonrakı hücumlarda Zəmindavər hakimi Əsədulla xan aman verilməsini xahiş edib II Şah Abbasa yazdığı məktubu Xorasan qoşunun sərdarı Sarı xana çatdırdı. Sarı xan onun məktubunu dərhal Şaha göndərir. Seyid Əsədulla xan xahiş edirdi ki, Zəmindavərin Qəndəhardan sonra təslim edilməsinə icazə verilsin. O, məktubda həm də Səfəvi Şahına qulluğunu və itaətkarlığını ifadə edirdi. Qala rəisi Seyid Əsdulla xana cavab olaraq qərara alındı ki, Sarı xan atəşi dayandırıb qalanı mühasirədə saxlasın və heç kimin qalaya girib-çıxmasına icazə verilməsin, növbəti əmrə qədər qərar tutduqları yerlərdə dayansınlar.

Allahqulu xanı Bost qalasını mühasirəyə almağa yola saldılar. II Şah Abbas Heratda ikən Mehrab xandan hindlilərin təcavüzü barədə məktub aldı. O, Ərdəbil hakim və mütəvəllisi Əli xan, əmiraxurbaşı Nəcəfqulu bəy Zəngənəyə fərman verdi ki, əsas qoşun gələnə qədər hərəkət edib Qılıc xanın şərindən Bost əhalisini uzaqlaşdırsınlar və hind mühasirəçilərini dağıtsınlar. Sipahsalar Murtuzaqulu xan, qullarağası Siyavuş xan (Kuhgiluyə bəylərbəyi), Kirman hakimi və qorçubaşı Murtuzaqulu xana fərman verdi ki, sərdarlığı öhdələrinə götürsünlər. Mehrab xanın qardaşı Hacı Mənuçöhr xan şahdan xahiş etdi ki, bir dəstə Şah fədaisi ilə onu ordudan əvvəl həmin bölgəyə savaşa göndərsin. Ona icazə verildi və o, 50 nəfər döyüşkən fədai ilə sürətlə savaşmağa yola düşdü. O, Zəmindavərə çatdıqda Xəncər xanın qardaşı oğlu Qılıc xan, Qubad xan, Allahqulu xan 3000 nəfərlə bu nahiyəni çapıb–talamağa göndərilmişdilər. Xəncər xan və onunla birlikdə olanlar Hacı Mənuçöhrlə savaş əvəzinə Zəmindavərə yürüş edib, geri döndükdə Hacı Mənüçöhr xanla savaşmağı qərara alırlar.

Abbasqulu xan 1716-cı ildə üsyançı əfqan əmirlərindən olan Abdulla xan Sadozay və oğlu Əsədulla xanı həbs etmişdi. Bu xəbər Şah Sultan Hüseyn Səfəviyə çatan kimi əsəbləşdi. Abbasqulu xanı Heratdan geri çağırıb onun əvəzinə Cəfər xan Ustaclını təyin etdi.

Quruculuğu

Abbasqulu xan Şamlı 1666-cı ildə Məşhəd şəhərində mədrəsə binası tikdirmişdi. Bu mədrəsə sonralar "Abbasquluxan mədrəsəsi" adlanmışdı. Mədrəsə hələ də fəaliyyət göstərir.

Qaleriya

Mənbə

  • Ənvər Çingizoğlu, Şamlı elinin tanınmış simaları, “Soy” dərgisi, 9 (29), Bakı, 2009.

İstinadlar

  1. Məhəmməd Tahir Vəhid. Sərqozaşte Şah Abbas devvom. Be kuşeşe Səttar Əvdi, Tehran, 1384, 126 s.
  2. Do ketabe nəfis əz mədareke əvvəliyyə. Tarix-i Səfəviyyan. Xülasət ət-təvarix. Tarix-i Molla Kamal. Ərak, 1334, 126 s.
  3. Məhəmməd Tahir Vəhid. Sərqozaşte Şah Abbas devvom. Be kuşeşe Səttar Əvdi, Tehran, 1384, 126 s. səh. 49

Həmçinin bax

abbasqulu, şamlı, qızılbaş, sərkərdəsi, heratın, hakimi, şair, xəttatabbasqulu, şamlihəsən, hüseyn, oğluherat, bəylərbəyliyi1641, 1716sələfi, həsən, şamlıxələfi, cəfər, ustaclışəxsi, məlumatlardoğum, yeri, herat, şəhəriatası, həsən, şamlı, mündəricat, həyatı, . Abbasqulu xan Samli Qizilbas serkerdesi Heratin hakimi sair xettatABBASQULU XAN SAMLIHesen xan Huseyn xan ogluHerat beylerbeyliyi1641 1716Selefi Hesen xan SamliXelefi Cefer xan UstacliSexsi melumatlarDogum yeri Herat seheriAtasi Hesen xan Samli Mundericat 1 Heyati 2 Quruculugu 3 Qaleriya 4 Menbe 5 Istinadlar 6 Hemcinin baxHeyati RedakteAbbasqulu xan Hesen xan oglu Herat seherinde dogulumusdu Aile telim terbiyesi almisdi Sonra medresede oxumusdu Atasi kimi sair ve xettatligi vardi Abbasqulu xan sairlere hamilik edirdi Onun sarayinda Sededdin Mehemmed Reqem Molla Nazim Mirze Mensur Sehriyari Mirze Hesen Vahib Mirze Fesihi Ensari ve basqalari kimi sairler seir meclislerinde istirak edir corek yiyesi olurdular Abbasqulu xan once sarayda qilinc qorcusu kimi xidmete baslamisdi Sonra yuzbasi olmusdu Atasinin vefatindan 1641 ci ilden sonra Heratin hakimi olmusdu 1660 ci ilde Boyuk Mogol imperiyasinin hokmdari Sah Cahanin oglu Darasokuhun elcisi Sefevi sarayina catdiqda Huseyn xan oglu Abbasqulu beye gosteris verilir ki tecili Qendehara gedib yuksek meqamli qonagi qarsilasin II Sah Abbas Qendehardan Isfahana qeder butun emirlere onu yuksek seviyyede qarsilamalari ucun ferman gonderdi 1 Osmanli elcisi ile diplomatik danisiq esnasinda rahatsizliq aradan qaldirildiqdan sonra Sahin gosterisine esasen tufengciagasibasi Qelender sultan ve Abbasqulu xan Meshede gedib buradaki herbi levazimati toplari seherden cixarib herbi emeliyyata hazirladilar Mehemmedqulu beye ise 500 tumen pul verilib tapsirildi ki Meshed Herat Ferah ve Bestamdan qosun ucun erzaq ve sursat tedaruk etsin 2 Heratda Rustem xanin oglu Velimehemmed xan ve Herat hakimi Abbasqulu xanin da herbi alaylari esas qosunla birlesdiler 1648 ci ilin zolhecce ayinin 12 de II Sah Abbas Qendehar qalasi etrafindaki Abbasabad bagina catdi ve iqametgah burada yerlesdirildi Qalanin muhasiresi barede emr verildi Tufengciagasi Qelender sultan 5 top getirmeli idi ki artiq onlardan ikisi Bosta ucu ise Qendehara catdirilmisdi Hele Herat herbi musaviresinde sahin buyrugu ile cox muhum herbi strateji ehemiyyete malik olan Bost qalasinin alinmasi Astrabad hakimi Mehrab xan ve Cemsid xan Pornaka tapsirildi Bost qalasinin divarlari hem hundur hem de cox mohkem olduguna gore qalaya ilk zerbenin top atesi ile vurulmasi tapsirilmisdi Top atesine tab getirmeyen muhafizeciler ve qala hakimi Perdal xan ic qalaya sigindilar Nehayet Bost qalasi muhasireye tab getirmeyib teslim oldu Ele ilk alinan qala da Bost oldu Bost qalasinin hakimi Perdal xan xeyli esger doyus texnikasi iki fil ve bir cox basqa qenimetler ele kecirildi Zemindaveri Sari xanin qizilbas alayi muhasireye almis onlarin ilk cehdleri ugursuz olsa da sonraki hucumlarda Zemindaver hakimi Esedulla xan aman verilmesini xahis edib II Sah Abbasa yazdigi mektubu Xorasan qosunun serdari Sari xana catdirdi Sari xan onun mektubunu derhal Saha gonderir Seyid Esedulla xan xahis edirdi ki Zemindaverin Qendehardan sonra teslim edilmesine icaze verilsin O mektubda hem de Sefevi Sahina qullugunu ve itaetkarligini ifade edirdi Qala reisi Seyid Esdulla xana cavab olaraq qerara alindi ki Sari xan atesi dayandirib qalani muhasirede saxlasin ve hec kimin qalaya girib cixmasina icaze verilmesin novbeti emre qeder qerar tutduqlari yerlerde dayansinlar 2 Allahqulu xani Bost qalasini muhasireye almaga yola saldilar II Sah Abbas Heratda iken Mehrab xandan hindlilerin tecavuzu barede mektub aldi O Erdebil hakim ve mutevellisi Eli xan emiraxurbasi Necefqulu bey Zengeneye ferman verdi ki esas qosun gelene qeder hereket edib Qilic xanin serinden Bost ehalisini uzaqlasdirsinlar ve hind muhasirecilerini dagitsinlar Sipahsalar Murtuzaqulu xan qullaragasi Siyavus xan Kuhgiluye beylerbeyi Kirman hakimi ve qorcubasi Murtuzaqulu xana ferman verdi ki serdarligi ohdelerine gotursunler Mehrab xanin qardasi Haci Menucohr xan sahdan xahis etdi ki bir deste Sah fedaisi ile onu ordudan evvel hemin bolgeye savasa gondersin Ona icaze verildi ve o 50 nefer doyusken fedai ile suretle savasmaga yola dusdu O Zemindavere catdiqda Xencer xanin qardasi oglu Qilic xan Qubad xan Allahqulu xan 3000 neferle bu nahiyeni capib talamaga gonderilmisdiler Xencer xan ve onunla birlikde olanlar Haci Menucohrle savas evezine Zemindavere yurus edib geri dondukde Haci Menucohr xanla savasmagi qerara alirlar 3 Abbasqulu xan 1716 ci ilde usyanci efqan emirlerinden olan Abdulla xan Sadozay ve oglu Esedulla xani hebs etmisdi Bu xeber Sah Sultan Huseyn Sefeviye catan kimi eseblesdi Abbasqulu xani Heratdan geri cagirib onun evezine Cefer xan Ustaclini teyin etdi Quruculugu RedakteAbbasqulu xan Samli 1666 ci ilde Meshed seherinde medrese binasi tikdirmisdi Bu medrese sonralar Abbasquluxan medresesi adlanmisdi Medrese hele de fealiyyet gosterir Qaleriya Redakte Abbasqulu xan medresesinin qapisi Xorasan Abbasqulu xan medresesinin kitabesiMenbe RedakteEnver Cingizoglu Samli elinin taninmis simalari Soy dergisi 9 29 Baki 2009 Istinadlar Redakte Mehemmed Tahir Vehid Serqozaste Sah Abbas devvom Be kusese Settar Evdi Tehran 1384 126 s 1 2 Do ketabe nefis ez medareke evveliyye Tarix i Sefeviyyan Xulaset et tevarix Tarix i Molla Kamal Erak 1334 126 s Mehemmed Tahir Vehid Serqozaste Sah Abbas devvom Be kusese Settar Evdi Tehran 1384 126 s seh 49Hemcinin bax RedakteSamli eliMenbe https az wikipedia org w index php title Abbasqulu xan Samli amp oldid 5513075, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.