Azərbaycanca
Deutsch
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
Abak (lat. abacus – hesab taxtası) — b.e.ə. IV əsrdən başlayaraq Qədim Yunanıstanda, Romada və 18 əsrədək Qərbi Avropada hesablama üçün işlədilmiş lövhə.
Tarixi
Lövhə zolaqlara bölünürdü. Bu zolaqlardakı markaları (sümük, daş və s.) hərəkət etdirməklə hesablama aparılırdı. Azərbaycanda abak – hesab taxtası kimi tanınır. Çində abaka suan-pan deyirlər. Bu abak quruluşuna görə rus abakından fərqlənir. Onun hər milində 7 aşıq vardır və bu aşıqlar boyuna sədlə iki hissəyə ayrılır. Hissələrin birində 5, digərində isə 2 aşıq vardır. Yaponlar isə abaka soraban deyirlər. Onlarda hər mil 6 aşıqdan ibarətdir. Mildəki aşıqlar bir-birindən sədlə iki yerə ayrılır. Bu isə onu göstərir ki,Çində və Yaponiyada istifadə olunan abaklar 5-lik say sistemi əsasında yaradılmışdır. Abakdan hesablama aləti kimi hindlilər, ərəblər, romalılar və onlara tabe olan ölkələrdə istifadə olunmuşdur. X əsrdə yaşayan İspaniyada, məşhur Avropa riyaziyyatçısı və fransız rahibi Qerbert (940-1003) abakda hesablama ilə tanış olmuş, bu haqda kitab (980-981) yazmış və onu həm özü, həm də tələbələri vasitəsilə təbliğ etmişdir. Abak Avropaya da Qerbertin və onun tələbələrinin çoxlu əməyi sahəsində yayılmışdır.
İstinadlar
- Абак // Azərbaycan Sovet Ensiklopediyası: [10 ҹилддә]. I ҹилд: А—Балзак. Бакы: Азәрбајҹан Совет Енсиклопедијасынын Баш Редаксијасы. Баш редактор: Ҹ. Б. Гулијев. 1976. С. 10.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Abak lat abacus hesab taxtasi b e e IV esrden baslayaraq Qedim Yunanistanda Romada ve 18 esredek Qerbi Avropada hesablama ucun isledilmis lovhe Qedim Roma abaki TarixiLovhe zolaqlara bolunurdu Bu zolaqlardaki markalari sumuk das ve s hereket etdirmekle hesablama aparilirdi Azerbaycanda abak hesab taxtasi kimi taninir Cinde abaka suan pan deyirler Bu abak qurulusuna gore rus abakindan ferqlenir Onun her milinde 7 asiq vardir ve bu asiqlar boyuna sedle iki hisseye ayrilir Hisselerin birinde 5 digerinde ise 2 asiq vardir Yaponlar ise abaka soraban deyirler Onlarda her mil 6 asiqdan ibaretdir Mildeki asiqlar bir birinden sedle iki yere ayrilir Bu ise onu gosterir ki Cinde ve Yaponiyada istifade olunan abaklar 5 lik say sistemi esasinda yaradilmisdir Abakdan hesablama aleti kimi hindliler erebler romalilar ve onlara tabe olan olkelerde istifade olunmusdur X esrde yasayan Ispaniyada meshur Avropa riyaziyyatcisi ve fransiz rahibi Qerbert 940 1003 abakda hesablama ile tanis olmus bu haqda kitab 980 981 yazmis ve onu hem ozu hem de telebeleri vasitesile teblig etmisdir Abak Avropaya da Qerbertin ve onun telebelerinin coxlu emeyi sahesinde yayilmisdir IstinadlarAbak Azerbaycan Sovet Ensiklopediyasi 10 ҹilddә I ҹild A Balzak Baky Azәrbaјҹan Sovet Ensiklopediјasynyn Bash Redaksiјasy Bash redaktor Ҹ B Guliјev 1976 S 10