Vikipediya azad ensiklopediya əxbar əl dövlə əl səlcuqiyyə Səlcuqlu dövləti və Eldənizlər dövlətindən bəs edən tarixi sa

Vikipediya azad ensiklopediya Exbar el dovle el selcuqiyye Selcuqlu dovleti ve Eldenizler dovletinden bes eden tarixi salname Eser cox guman ki 1262 ci ilde qeleme alinmisdir Eserin orijinali XII esrde Sedreddin Huseyni terefinden ereb dilinde qeleme alinmis Exbar el dovle el selcuqiyye nusxesi ise onun genislendirilmis versiyasidir Haqqinda span Exbar el dovle el selcuqiyye eseri 41 fesilden ibaretdir ve Selcuqilerle onlarin varis dovletleri xususen Atabeyler dovleti tarixinden behs etmekdedir Selcuqiler qismind sulalenin X esrde Merkezi Asiyadaki tarixinden behs edilerek son olaraq sonuncu sultan III Togruldan behs edilir Eserde 1092 1152 ci illerden behs eden hadiseler esasen Imameddin el Isfahaninin yazdigi Nusret el Fetra eserine esaslanmaqdadir Bu eser orijinal olaraq 1183 cu ilde yazilmis ve el Bundari terefinden 1226 ci ilde qisaldilmis versiyasi hazirlanmisdir Eserin hazirlanmasinda muhum senedlerden istifade edilmesi onu Selcuqlu dovru ile bagli muhum qaynaqlaridan biri edir Exbar el dovle el selcuqiyyenin esaslandigi qaynaqlardan biri de Malikname eseridir Bu eser Selcuqlu sulalesinin en evvelki dovrden etibaren tarixlerinden behs edir ve sonluq olaraq 1040 ci ilde Dendenekan doyusunde Qeznevileri meglub etmesinde yekunlasdirir Dendenekan doyusunden 1092 ci ilde Sultan Meliksahin olumune qederki dovrden behs eden qisminde verilen melumatlar ozunemexsusdur ve basqa hec bir qaynaqda yoxdur Bu ehemiyyetine gore bu eserde Malazgird doyusunde Selcuqlularin Bizans uzerinde qelebe qazanmasi barede olan hisse artiq 1887 ci ilde tercume edilmsdi Eser Atabeyler tarixine dair esas menbe hesab olunur Exbar el devle el selcuqiyye Selcuq hokmdarlarinin vassal hokmdarlarinin ve xelifelerinin muxtelifliyi haqqinda musbet danisir Metn sade ve boyuk miqdarda qafiyeli nesr ve hiperbola arasinda deyisir Eserde atalar sozleri ve misralar yer almasina baxmayaraq onlar Imadeddin el Isfahani ve Mehemmed ibn Eli Revandi kimi cagdas Iran yazicilari terefinden yazilmis salnamelerden xeyli az tezlikde rast gelinir Tarixci David Durand Guedy Islam Ensiklopediyasinin ucuncu nesrinde qeyd edir ki ixtisar edilmis eserin muellifinin kimliyi ile bagli bir nece nezeriyye movcuddur Eserin Eyyubiler dovrunun tarixcisi Ibn Zafir terefinden yazildigi fikrini teqdim eden ve 1911 ci ilde yazilmis Karl Sussheimin dusunceleri Martin Teodor Houtsma 1943 cu ilde vefat etmisdir ve Klod Kahen 1991 ci ilde vefat etmisdir terefinden tekzib edilmisdir Kahen ozu qeyri deqiq ve muveqqeti neticesini teqdim ederek bildirmisdir ki Sedreddin Huseyninin muellifi oldugu orijinal eser 1203 cu ilde simal qerbden olan iranli terefinden yazilmisdir bundan sonra adi melum olmayan ucuncu bir yazici terefinden butovlukde yeniden qurulmusdur ve Imadeddin Isfahaninin 1092 ci ilden 1152 ci ile qeder olan illeri ehate eden yuxarida qeyd olunan salnamesinin qisaldilmis versiyasini elave etmisdir Durand Guedy hesab edir ki diger teklifler daha az inandiricidir Carlz Pierre Henri Rieunun sonradan Angelika Hartmann terefinden de qebul edilen hipotezisine gore orijinal eser Bagdadda yazilmisdir bunun qarsiliginda Dr Qible Ayaz iddia edir ki Sedreddin el Huseyni ile Seyid Sedreddin Nisapuri eyni adamdirlar ve o Xarezmilere tabe olan Nisapur seherinde mulki xidmetci olmusdur O hemcinin Xarezm hokmdari II Mehemmedin hakimiyyeti dovrunden behs eden eserin muellifir Exbar el dovle el selcuqiyye Selcuq tarixinin en az basa dusulen salnamesi olmasi ile taninir Hemcinin bax span Istinadlar span Durand Guedy 2017 Menbe span David Durand Guedy al Ḥusayni Ṣadr al Din Encyclopaedia of Islam 2017 ISBN 1873 9830 Kateqoriyalar Selcuqlu imperiyasiEldenizlerTarixi eserler