Azərbaycanca
Deutsch
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
Əli bəy Şahsuvar bəy oğlu Zülqədər (1515, Əlbistan – 1522, Qəhrəmanmaraş) — bəylik hökmdarı (1515–1522).
| Əli bəy Zülqədər | |
|---|---|
| Əli bəy Şahsuvar bəy oğlu Zülqədər | |
 | |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | Əlbistan, Türkiyə |
| Vəfat tarixi | |
| Vəfat yeri | Maraş, Türkiyə |
| Atası | Məlikmüzəffər Şahsuvar bəy Zülqədər |
| Fəaliyyəti | siyasətçi |
Həyatı
Əli bəy 1515-ci ildən 1522-ci ilədək Zülqədəroğulları bəyliyinin hökmdarı olmuşdu. 1515-ci ildə Maraş və çevrəsi osmanlılar tərəfindən fəth edildi. Ancaq Zülqədəroğulları bəyliyinə dərhal son verilmədi. Yavuz Sultan Selim, Zülqədərli torpaqlarının idarəsini Şahsuvaroğlu Əli bəyə verdi. Əli bəyin Zülqədərli hökmdarı, yoxsa Osmanlı dövlətinin bir valisi olduğu açıqca bəlli deyildi. Şahsuvaroğlu Əli bəy Maraş və Əlbistan civarından əsgər toplayaraq, Yavuzun məmlüklərin üstünə etdiyi səfərlərdə iştirak etdi. 1516-cı ildə Nizip civarında Mercidabık savaşında osmanlı ordusu məmlük ordusunu ağır bir məğlubiyyətə uğratdı. Məmlük sultanı Kansu Gavri məğlubiyyətin üzüntüsündən öldü. Onun yerinə Tumanbay məmlük sultanı oldu. Əli bəy bu savaşın qazanılmasında böyük qəhrəmanlıqlar göstərdi. Antəb və çevrəsinin osmanlılara qatılmasında yararlıqlar göstərdi. Osmanlı ordusunun Suriya və Misirə yürüşü sırasında, Əli bəy, osmanlılara bələdçilik etdı. 1517-ci ildə Qahirə önlerinde Ridaniyə savaşının qazanılmasında böyük rol oynayan Əli bəy, Yavuzun güvənini qazandı. Yavuz Sultan Səlim, məmlük sultanı Tumanbay yaxalanınca onu Əli bəyə təslim etdi. Əli bəy də atası Şahsuvar bəyin Qahirənin Babüz-Züvəylədə edam edilişinin intiqamını, Tumanbayı burada edam etdirərək aldı. Misir səfəri dönüşündə Yavuz İstanbula gedərkən Əli bəy də məmləkətinə döndü. Bəyliyin mərkəzini Maraşdan təkrar Əlbistana köçürdü. Əli bəy özünü müstəqil bir dövlətin hökmdarı olaraq görməklə bərabər Osmanlı dövləti ilə dostca keçindi və osmanlıların her yerdə yardımına yetdi. 1519-cu ildə əski zülqədərli torpaqları olan Bozoq (Yozgat)da ortaya çıxan Cəlalın osmanlılara qarşı üsyanını yatırdaraq, Cəlal və adamlarını ortadan qaldırdı. 1521-ci il tarixində Suriyada Osmanlı dövlətinə qarşı, Məmlük dövlətini yeniden qurmaq üçün Canberdi Qazali böyük bir üsyan başladı. Bu üsyanı yatırmağa göndərilən osmanlı sərkərdəsi Fərhad paşanı gözləmədən Canberdi Qazalinin üstünə yürüş edən Əli bəy, onu məğlub edərək qətl etdi. Bu durum Fərhad paşanın Əli bəyi qısqanmasına səbəb oldu. Əli bəy osmanlılara bağlılıq göstərməsinə baxmayaraq, özünü bir xanədan üzvü olaraq görürdü. Osmanlı dövləti isə onu bir sancaqbəyi olaraq qəbul edirdi.Misir və Suriyani da fəth eden osmanlılar torpaqları arasında müstəqil bir dövləti əsla qəbul edə biməzdilər. Zülqədərli ölkəsində Əli bəyin bəzı işlərindən rahatsız olan xalqın sultana şikayətlərinə görə, Osmanlı dövləti Əli bəyin ölkəsinə təftiş məmurları göndərdi. Əli bəy daxili işlərinə qarışıldığını düşünərək göndərilən müfəttişləri dərhal qətl etdirdi. Bu olay iki tərəf arasında səbir kasasını daşıran son damla oldu. Əli bəyi qısqanan və ona müxalif olan Fərhad paşa, Qanunidən, onun qətlinə dair bir fərman aldı. İran səfəri bəhanəsiylə Toqata çağırılan Əli bəy Artuqovada (Artova) oğulları ilə birlikdə 1522-ci ildə qətl edildi.
Mənbə
- Ənvər Çingizoğlu, Zülqədər eli, Bakı: Şərq-Qərb, 2011,-156 səh.
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Vikipediyada bu texelluslu muxtelif sexsler haqqinda meqaleler var bax Zulqeder Eli bey Sahsuvar bey oglu Zulqeder 1515 Elbistan 1522 Qehremanmaras beylik hokmdari 1515 1522 Eli bey ZulqederEli bey Sahsuvar bey oglu ZulqederDogum tarixi 1515Dogum yeri Elbistan TurkiyeVefat tarixi 1522Vefat yeri Maras TurkiyeAtasi Melikmuzeffer Sahsuvar bey ZulqederFealiyyeti siyasetciHeyatiEli bey 1515 ci ilden 1522 ci iledek Zulqederogullari beyliyinin hokmdari olmusdu 1515 ci ilde Maras ve cevresi osmanlilar terefinden feth edildi Ancaq Zulqederogullari beyliyine derhal son verilmedi Yavuz Sultan Selim Zulqederli torpaqlarinin idaresini Sahsuvaroglu Eli beye verdi Eli beyin Zulqederli hokmdari yoxsa Osmanli dovletinin bir valisi oldugu aciqca belli deyildi Sahsuvaroglu Eli bey Maras ve Elbistan civarindan esger toplayaraq Yavuzun memluklerin ustune etdiyi seferlerde istirak etdi 1516 ci ilde Nizip civarinda Mercidabik savasinda osmanli ordusu memluk ordusunu agir bir meglubiyyete ugratdi Memluk sultani Kansu Gavri meglubiyyetin uzuntusunden oldu Onun yerine Tumanbay memluk sultani oldu Eli bey bu savasin qazanilmasinda boyuk qehremanliqlar gosterdi Anteb ve cevresinin osmanlilara qatilmasinda yararliqlar gosterdi Osmanli ordusunun Suriya ve Misire yurusu sirasinda Eli bey osmanlilara beledcilik etdi 1517 ci ilde Qahire onlerinde Ridaniye savasinin qazanilmasinda boyuk rol oynayan Eli bey Yavuzun guvenini qazandi Yavuz Sultan Selim memluk sultani Tumanbay yaxalaninca onu Eli beye teslim etdi Eli bey de atasi Sahsuvar beyin Qahirenin Babuz Zuveylede edam edilisinin intiqamini Tumanbayi burada edam etdirerek aldi Misir seferi donusunde Yavuz Istanbula gederken Eli bey de memleketine dondu Beyliyin merkezini Marasdan tekrar Elbistana kocurdu Eli bey ozunu musteqil bir dovletin hokmdari olaraq gormekle beraber Osmanli dovleti ile dostca kecindi ve osmanlilarin her yerde yardimina yetdi 1519 cu ilde eski zulqederli torpaqlari olan Bozoq Yozgat da ortaya cixan Celalin osmanlilara qarsi usyanini yatirdaraq Celal ve adamlarini ortadan qaldirdi 1521 ci il tarixinde Suriyada Osmanli dovletine qarsi Memluk dovletini yeniden qurmaq ucun Canberdi Qazali boyuk bir usyan basladi Bu usyani yatirmaga gonderilen osmanli serkerdesi Ferhad pasani gozlemeden Canberdi Qazalinin ustune yurus eden Eli bey onu meglub ederek qetl etdi Bu durum Ferhad pasanin Eli beyi qisqanmasina sebeb oldu Eli bey osmanlilara bagliliq gostermesine baxmayaraq ozunu bir xanedan uzvu olaraq gorurdu Osmanli dovleti ise onu bir sancaqbeyi olaraq qebul edirdi Misir ve Suriyani da feth eden osmanlilar torpaqlari arasinda musteqil bir dovleti esla qebul ede bimezdiler Zulqederli olkesinde Eli beyin bezi islerinden rahatsiz olan xalqin sultana sikayetlerine gore Osmanli dovleti Eli beyin olkesine teftis memurlari gonderdi Eli bey daxili islerine qarisildigini dusunerek gonderilen mufettisleri derhal qetl etdirdi Bu olay iki teref arasinda sebir kasasini dasiran son damla oldu Eli beyi qisqanan ve ona muxalif olan Ferhad pasa Qanuniden onun qetline dair bir ferman aldi Iran seferi behanesiyle Toqata cagirilan Eli bey Artuqovada Artova ogullari ile birlikde 1522 ci ilde qetl edildi MenbeEnver Cingizoglu Zulqeder eli Baki Serq Qerb 2011 156 seh Hemcinin baxZulqederogullari beyliyi