fbpx
Wikipedia

Şin (Şəki)

ŞinAzərbaycan Respublikasının Şəki rayonunda Baş Layısqı kənd inzibati ərazi dairəsində kənd. Bələdiyyə başçısı Həsənov Qüdrətdir.

Kənd
Şin
41°21′12″ şm. e. 47°06′47″ ş. u.
Ölkə Azərbaycan Azərbaycan
Rayon Şəki rayonu
Tarixi və coğrafiyası
Mərkəzin hündürlüyü 1300 m
Saat qurşağı
Əhalisi
Əhalisi 1.543 nəfər
Milli tərkibi ləzgilərrutullular
Rəqəmsal identifikatorlar
Poçt indeksi AZ5516
Xəritəni göstər/gizlə
Şin

Tarixi

Birinci mərhələ: Şəki xanı Məhəmmədhəsən xanın hakimiyyəti dövründə Dağıstan Muxtar Respublikasının Rutul rayonundan 61 ailə Şin ərazisinə, 45 ailə isə Daşağıl bölgəsinə məskunlaşmışdı. Onlar atlı dəstələr təşkil edərək Məhəmmədhəsən xanla birlikdə hərbi yürüşlərdə iştirak edirdilər. Bu ailələr 1824-cü il siyahıya alınmasına qədər dövlətə vergi vermirdilər. Bu torpaqlar Gəray bəyə məxsus idi. Belə ki, Gəray bəyin torpaqlarında məskunlaşan ləzgilər bəyin torpaqlarını əkir və məhsulun onda bir (1/10) hissəsini bəyə vergi verirdilər.

İkinci mərhələ: Borç kəndinin dağılması nəticəsində bu kəndinin əhalisinin bir qismi cənuba, digər qismi şimala üz tutdu. Cənuba üz tutan əhali Şin kəndinin dağlıq ərazilərində və Şorsu kəndində məskunlaşdılar. Şimala gedən əhali isə Dağıstanın və Rusiyanın müxtəlif bölgələrində topar və səpələnmiş şəkildə yaşayırlar.

Coğrafiyası və iqlimi

Şin kəndi şimaldan Rusiyanın Dağıstan Respublikası ilə həmsərhəddir. Kənd Layısqı və Almalı dağları arasında yerləşir. Şin kəndini Baş Layısqı kəndindən Layısqı dağı, Baş Göynük kəndindən isə Almalı dağı ayırır. Şin kəndindən Dağıstan ərazisinə keçmək üçün ən qısa yol Salavat aşırımıdır.

Çayları

Şin kəndi dağlıq kəndlərdəndir. Şin kəndindən Şin çayı axır. Çay adını bu kənddən götürüb. Şin çayı SeyidyurdQaraqaya dağları arasında yerləşir. Çay öz başlanğıcını 3000 m.-dən götürür. Şin çayının əsas qolları Qaraqaya və Dəvəlyan dağlarının yamaclarından başlayan Qaflan çayı və Qozludərə çaylarıdır. Qaflan çayı Şin çayının ən selli qollarından biridir. Bu çay 1100–1200 m mütləq yüksəkliyə qədər çayın dərəsi dar olub, bəzi yerlərdə kanyonlar əmələ gətirir. Qozludərə çayı isə iki qoldan ibarətdir. Çayın sağ qolu Seyidyurd dağının şimal-qərb yamacından, sol qolu isə Çaxıl dağının qərb yamacından başlayır. Çayın dərəsinin dərinliyi 1000 m olub, yamacları sərt və sıldırımlıdır.

Şinçayın orta axınında sol sahildə ona Çaxıl dağının qərb yamacından başlayan Lerux çayı tökülür. Bu çayın dərəsinin yamacları 1700–1800 m mütləq yüksəklikdən etibarən çılpaqlanmış vəziyyətdədir.

İqlimi

Kənddə əsasən qışı soyuq, yayı sərin keçən iqlim üstün mövqe tutur. Mülayim iqlim qurşağının Azərbaycan ərazisində son qurtaracağı hesab olunur. Elə buna görə də soyuq şimal küləyi əraziyə tez-tez daxil olur. Dəniz səviyyəsindən təxminən 1300 m. yüksəklikdə yerləşməsi atmosfer təzyiqindən asılı olaraq havada buludlu günlərin sayı çox olur. Nəticədə ildə 300–600 mm yağıntı müşahidə edilir. Şin kəndi dağlıq ərazi olduğundan Azərbaycana daxil olan cənub-qərb hava kütlələri həmin əraziyə qədər sərbəst hərəkət edir. Böyük Qafqaz dağlarının yüksək hündürlüklü əraziləri burada olduğundan həmin buludlar şimala yox, məhz həmin ərazidən ətraf ərazilərə hərəkət edir. Bu da yağıntının əsasən uzun müddət davam etməsinə gətirib çıxarır. Böyük Qafqaz dağlarında yüksəkliyə doğru buludluluğun azalmasını nəzərə alsaq bu ərazilərdə buludlu günlərin sayı aydın günlərin sayından kifayət qədər artıqdır.

Qonşu kəndləri

 
Şin kəndində yerləşən Şinaz qülləsinin sağ qalan divarları

Şin kəndinin şərq hissəsində Baş Layısqı kəndi, qərb hissəsində isə Baş Göynük kəndləri yerləşir. Baş Göynük kəndi ilə Şin kəndini Şin çayı, Baş Layısqı kəndi ilə isə Layısqı dağları ayırır.

Əhalisi

2009-cu il siyahıya alınmasına əsasən Şin kəndinin əhalisi 1999–2009-cu illər ərzində 96 nəfər artaraq 1543 nəfərə çatıb. Kəndin əhalisi bütünlükdə rutullardan ibarətdir. Kənd əhalisi islam dininə etiqad edir. Kəndin mərkəzində Cümə məscidi inşa edilmiş və kənd əhalisi ibadətlərini burda edirlər. Kəndin əhalisi Rutul dilinin Şinaz şivəsində danışır. Son dövrlər kəndin ziyalıları Şinaz əlifbasını tərtib etmişlər.

İqtisadiyyatı

Kənd əhalisi əsasən əkinçilik, taxılçılıq və xırdabuynuzlu maldarlıqla məşğul olur. Əkinçilər əsasən lobya, pomidor, xiyar, qarğıdalı və s. bitkiləri əkib becərirlər. Ən çox əkilən bitki isə lobyadır. Bu baxımdan Şin lobyası keyfiyyətinə görə xüsusilə tanınır.

Mədəniyyəti

Şin kəndi ilə Baş Layısqı kəndi arasında, Layısqı dağının ətəklərində Şinaz qülləsi yerləşir. Şinaz qülləsi bu ərazidə gözətçi qüllə rolunu oynayırdı. Yerli əhali qalanı Eşik qalası adlandırırlar.

Şin kəndində Mərkəzləşdirilmiş Kitabxana sisteminin 65 saylı filialı, bir kənd klubu, bir tibb məntəqəsi, uşaq baxçası və orta məktəb fəaliyyət göstərir

Həmçinin bax

İstinadlar

  1. Севиндж Алиева. Азербайджан и народы Северного Кавказа.
  2. Şəki şəhər İcra Hakimiyyəti — Bələdiyyələr
  3. Z.Ə.Cavadova — Şimal-Qərbi Azərbaycan (tarixi-demoqrafik araşdırma)[ölü keçid]
  4. . 2015-09-28 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-08-22.
  5. A.Ə. Məmmədova, U.M. Paşayeva — Şəki rayonunun 1999–2009-cu illərdə inzibatı-ərazi bölgüsü və ona edilən dəyişikliklər

şin, şəki, adın, digər, istifadə, formaları, üçün, şin, şin, azərbaycan, respublikasının, şəki, rayonunda, baş, layısqı, kənd, inzibati, ərazi, dairəsində, kənd, bələdiyyə, başçısı, həsənov, qüdrətdir, kəndşin41, ölkə, azərbaycan, azərbaycanrayon, şəki, rayonu. Bu adin diger istifade formalari ucun bax Sin Sin Azerbaycan Respublikasinin Seki rayonunda Bas Layisqi kend inzibati erazi dairesinde kend Belediyye bascisi Hesenov Qudretdir 2 KendSin41 21 12 sm e 47 06 47 s u Olke Azerbaycan AzerbaycanRayon Seki rayonuTarixi ve cografiyasiMerkezin hundurluyu 1300 mSaat qursagi UTC 04 00EhalisiEhalisi 1 543 neferMilli terkibi lezgiler 1 ve rutullularReqemsal identifikatorlarPoct indeksi AZ5516Xeriteni goster gizle Sin Mundericat 1 Tarixi 2 Cografiyasi ve iqlimi 2 1 Caylari 2 2 Iqlimi 2 3 Qonsu kendleri 3 Ehalisi 4 Iqtisadiyyati 5 Medeniyyeti 6 Hemcinin bax 7 IstinadlarTarixi RedakteBirinci merhele Seki xani Mehemmedhesen xanin hakimiyyeti dovrunde Dagistan Muxtar Respublikasinin Rutul rayonundan 61 aile Sin erazisine 45 aile ise Dasagil bolgesine meskunlasmisdi Onlar atli desteler teskil ederek Mehemmedhesen xanla birlikde herbi yuruslerde istirak edirdiler Bu aileler 1824 cu il siyahiya alinmasina qeder dovlete vergi vermirdiler Bu torpaqlar Geray beye mexsus idi Bele ki Geray beyin torpaqlarinda meskunlasan lezgiler beyin torpaqlarini ekir ve mehsulun onda bir 1 10 hissesini beye vergi verirdiler 3 Ikinci merhele Borc kendinin dagilmasi neticesinde bu kendinin ehalisinin bir qismi cenuba diger qismi simala uz tutdu Cenuba uz tutan ehali Sin kendinin dagliq erazilerinde ve Sorsu kendinde meskunlasdilar Simala geden ehali ise Dagistanin ve Rusiyanin muxtelif bolgelerinde topar ve sepelenmis sekilde yasayirlar Cografiyasi ve iqlimi RedakteSin kendi simaldan Rusiyanin Dagistan Respublikasi ile hemserheddir Kend Layisqi ve Almali daglari arasinda yerlesir Sin kendini Bas Layisqi kendinden Layisqi dagi Bas Goynuk kendinden ise Almali dagi ayirir Sin kendinden Dagistan erazisine kecmek ucun en qisa yol Salavat asirimidir Caylari Redakte Sin kendi dagliq kendlerdendir Sin kendinden Sin cayi axir Cay adini bu kendden goturub Sin cayi Seyidyurd ve Qaraqaya daglari arasinda yerlesir Cay oz baslangicini 3000 m den goturur Sin cayinin esas qollari Qaraqaya ve Develyan daglarinin yamaclarindan baslayan Qaflan cayi ve Qozludere caylaridir Qaflan cayi Sin cayinin en selli qollarindan biridir Bu cay 1100 1200 m mutleq yuksekliye qeder cayin deresi dar olub bezi yerlerde kanyonlar emele getirir Qozludere cayi ise iki qoldan ibaretdir Cayin sag qolu Seyidyurd daginin simal qerb yamacindan sol qolu ise Caxil daginin qerb yamacindan baslayir Cayin deresinin derinliyi 1000 m olub yamaclari sert ve sildirimlidir Sincayin orta axininda sol sahilde ona Caxil daginin qerb yamacindan baslayan Lerux cayi tokulur Bu cayin deresinin yamaclari 1700 1800 m mutleq yukseklikden etibaren cilpaqlanmis veziyyetdedir 4 Iqlimi Redakte Kendde esasen qisi soyuq yayi serin kecen iqlim ustun movqe tutur Mulayim iqlim qursaginin Azerbaycan erazisinde son qurtaracagi hesab olunur Ele buna gore de soyuq simal kuleyi eraziye tez tez daxil olur Deniz seviyyesinden texminen 1300 m yukseklikde yerlesmesi atmosfer tezyiqinden asili olaraq havada buludlu gunlerin sayi cox olur Neticede ilde 300 600 mm yaginti musahide edilir Sin kendi dagliq erazi oldugundan Azerbaycana daxil olan cenub qerb hava kutleleri hemin eraziye qeder serbest hereket edir Boyuk Qafqaz daglarinin yuksek hundurluklu erazileri burada oldugundan hemin buludlar simala yox mehz hemin eraziden etraf erazilere hereket edir Bu da yagintinin esasen uzun muddet davam etmesine getirib cixarir Boyuk Qafqaz daglarinda yuksekliye dogru buludlulugun azalmasini nezere alsaq bu erazilerde buludlu gunlerin sayi aydin gunlerin sayindan kifayet qeder artiqdir Qonsu kendleri Redakte Sin kendinde yerlesen Sinaz qullesinin sag qalan divarlari Sin kendinin serq hissesinde Bas Layisqi kendi qerb hissesinde ise Bas Goynuk kendleri yerlesir Bas Goynuk kendi ile Sin kendini Sin cayi Bas Layisqi kendi ile ise Layisqi daglari ayirir Ehalisi Redakte2009 cu il siyahiya alinmasina esasen Sin kendinin ehalisi 1999 2009 cu iller erzinde 96 nefer artaraq 1543 nefere catib 5 Kendin ehalisi butunlukde rutullardan ibaretdir Kend ehalisi islam dinine etiqad edir Kendin merkezinde Cume mescidi insa edilmis ve kend ehalisi ibadetlerini burda edirler Kendin ehalisi Rutul dilinin Sinaz sivesinde danisir Son dovrler kendin ziyalilari Sinaz elifbasini tertib etmisler Iqtisadiyyati RedakteKend ehalisi esasen ekincilik taxilciliq ve xirdabuynuzlu maldarliqla mesgul olur Ekinciler esasen lobya pomidor xiyar qargidali ve s bitkileri ekib becerirler En cox ekilen bitki ise lobyadir Bu baximdan Sin lobyasi keyfiyyetine gore xususile taninir Medeniyyeti RedakteSin kendi ile Bas Layisqi kendi arasinda Layisqi daginin eteklerinde Sinaz qullesi yerlesir Sinaz qullesi bu erazide gozetci qulle rolunu oynayirdi Yerli ehali qalani Esik qalasi adlandirirlar Sin kendinde Merkezlesdirilmis Kitabxana sisteminin 65 sayli filiali bir kend klubu bir tibb menteqesi usaq baxcasi ve orta mekteb fealiyyet gosterirHemcinin bax RedakteSin belediyyesi Sin cayiIstinadlar Redakte Sevindzh Alieva Azerbajdzhan i narody Severnogo Kavkaza Seki seher Icra Hakimiyyeti Belediyyeler Z E Cavadova Simal Qerbi Azerbaycan tarixi demoqrafik arasdirma olu kecid Seki Regional Elmi Merkezi Sin ve Kis cayi yataginda sel getirmelerin dinamikasi 2015 09 28 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2015 08 22 A E Memmedova U M Pasayeva Seki rayonunun 1999 2009 cu illerde inzibati erazi bolgusu ve ona edilen deyisiklikler Seki rayonu ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin Kend ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin Menbe https az wikipedia org w index php title Sin Seki amp oldid 6087246, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.