Makedoniya ayları (mak. Македонски месеци) — Şimali Makedoniyada və makedon icmalarının yaşadığı digər ölkələrdə rəsmi olaraq istifadə edilən 12 təqvim ayının adları. Ümumlikdə həm latın mənşəli standart beynəlxalq formalar (rəsmi mənbələrdə və kilsə təqvimlərində), həm də bəzi kənd yaşayış məntəqələrində qədim slavyan adları da (onlar müəyyən təbii dövrlərə və ya kənd təsərrüfatı işlərinə əsasən qoyulurdu) istifadə olunur. Adların müasir formaları 19-cu əsrin sonunda istifadə olunmağa başladı və sözlər ilk öncə “-ja” ilə bitirdi (јануарија, февруарија, септемврија, декемврија və s.). Standart normalar makedon dilində təhsilin sayəsində bərqərar olundu.
Hamı tərəfindən qəbul edilmiş adlar
| ]| Ay | Makedonca adı | Qədim slavyanca adı | Təsviri |
|---|---|---|---|
| Yanvar | Јануари [Yanuari] | Коложег [Koljeq] | Odun yandırılan ay |
| Fevral | Февруари [Fevruari] | Сечко [Seçko] | Şaxta ayı |
| Mart | Март [Mart] | Цутар [Tsutar] | Çiçəkaçma ayı |
| Aprel | Април [April] | Тревен [Treven] | Ot ayı |
| May | Мај [May] | Косар [Kosar] | Ot biçmə ayı |
| İyun | Јуни [Yuni] | Жетвар [Jetvar] | Biçin ayı |
| İyul | Јули [Yuli} | Златец [Zlatets] | Qızıl ay |
| Avqust | Август [Avqust] | Житар [Jitar] | Çörək ayı |
| Sentyabr | Септември [Septemvri] | Гроздобер [Qrozdober] | Üzüm salxımın yığılması ayı |
| Oktyabr | Октомври [Oktomvri] | Листопад [Listopad] | Yarpaq tökülməsi ayı |
| Noyabr | Ноември [Noyemvri] | Студен [Studen] | Soyuq ay |
| Dekabr | Декември [Dekemvri] | Снежник [Snejnik] | Qarlı ay |
Müxtəlif rayonlarda xalq adları
| ]- şəhərində S. Tanoviç elar arasında istifadə olunan ay adlarında aşağıdakı fərqləri qeyd etdi: may— црешар [tsreşar], iyun — житвар [jitvar], iyul — билјар [bilyar], avqust — прабражденски [prabrajdenski], sentyabr — бугуројчин [buquroyçin] və ya груздобер [qruzdober], oktyabr — митровски [mitrovski] və ya касим [kasım], noyabr — листупад [listupad], dekabr — гулемијут месиц [qulemuyım mesits] və ya бужикјов [bujikyov].
- Pirava, Valadnovo kəndlərində növbəti adlar istifadə olunur: коложег [kolojeq] — yanvar, сечко [seçko] — fevral, летник [letnik] — mart, тревен [treven] — aprel, цутник [tsutnik] — may, црвеник [tsrevnik] — iyun, горешник [qoreşnik] — iyun, гумнар [qumnar] — avqust, гроздобер [qrozdober]— sentyabr, листокап [listokap] — oktyabr, снежен [snejen] — noyabr, студен [studen] — dekabr.
- Boşaviya rayonlarında, Kojuf dağının ətəyində kavadarlar ayları fərqli adlandırırlar. Belə ki, onlar noyabr ayına алистоп [alistop] deyirlər, dekabra isə андреја [andreja] deyirlər, çünki makedon eli arasında yayılmış deyimə görə, Həvari Andreyin anım günü ərəfəsində həmişə qar yağır. Yanvar ayı ən pis və ən soyuq qış ayı hesab olunduğundan коложег [kolojeq] adlanır, ona görə də keçmişdə bu ayda yandırıb istilənmək üçün odun doğrayırdılar.
- Qolo-Brdo (Albaniya) yaşayış məntəqəsində yanvar "kolojek" və "kolotsek", iyun "çereşnar" və ya "tsreşnar", iyul "jetvar", noyabr "dorvar" və "drvar", dekabr "yödre" adlanır.
Xristian bayramları ilə müvafiqlik
| ]Etnoloqlar və antropoloqlar Makedoniya xalq mədəniyyətində hər ay müddətinin makedon dilində "menitsi" və ya "sinori" adlandırılan bəzi kilsə və ya xalq bayramlarına görə təyin oluna biləcəyini təsbit etdilər. Makedoniya xalq təqvimində aylar bu cür bölünmüşdür:
- Yanvar: Həvari Varfolomeydən Vasilitsaya qədər
- Kolojeq: Vasilitsadan Müqəddəs Trifuna qədər
- Fevral: Müqəddəs Trifundan qədər
- Mart: Letnikdən Müjdəyə qədər
- Aprel: Müjdədən qədər
- May: İyeremiyadan və ya və ya Petrov orucluğuna qədər
- İyun: və ya Petrov orucluğundan İohann gününə qədər
- İyul: Uspeniye bayramına qədər
- Avqust: Uspeniye bayramından Tanrı Xaçının Ucaltması bayramına qədər
- Sentyabr: Tanrı Xaçının Ucaltması bayramınından bayramına qədər
- Oktyabr: Petkovden bayramından bayramına qədər
- Noyabr: Dimitri günü bayramından Məryəmin təqdim edilməsi bayramına qədər
- Dekabr: Məryəmin təqdim edilməsi bayramından Müqəddəs Annanın və ya Müqəddəs İqnatinin anım gününə qədər
Bu traktovkada il 13 aydan ibarətdir (fevral iki ayla əvəz olunub), bu da ona işarədir ki, keçmişdə makedoniyalılar ay təqvimindən istifadə edirdilər.
İstinadlar
| ]- Ристески С. Љупчо. „Категориите простор и време во народната култура на Македонците“. „Матица“, Скопје, 2005. стр.355
- Ристески С. Љупчо. „Категориите простор и време во народната култура на Македонците“. „Матица“, Скопје, 2005. стр.356.
- Будимовски К. Драгослав. „Македонците во Албанија“. „Студентски збор“, Скопје, 1980. стр.121.
- Запис од теренските истражувања во Порече на полскиот етноантрополог Јозеф Обрембски во книгата на Ристески С. Љупчо. „Категориите простор и време во народната култура на Македонците“. „Матица“, Скопје, 2005. стр.359.
- Ристески С. Љупчо. „Категориите простор и време во народната култура на Македонците“. „Матица“, Скопје, 2005. стр.360.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Vikipediya azad ensiklopediya Makedoniya aylari mak Makedonski meseci Simali Makedoniyada ve makedon icmalarinin yasadigi diger olkelerde resmi olaraq istifade edilen 12 teqvim ayinin adlari Umumlikde hem latin menseli standart beynelxalq formalar resmi menbelerde ve kilse teqvimlerinde hem de bezi kend yasayis menteqelerinde qedim slavyan adlari da onlar mueyyen tebii dovrlere ve ya kend teserrufati islerine esasen qoyulurdu istifade olunur Adlarin muasir formalari 19 cu esrin sonunda istifade olunmaga basladi ve sozler ilk once ja ile bitirdi јanuariјa fevruariјa septemvriјa dekemvriјa ve s Standart normalar makedon dilinde tehsilin sayesinde berqerar olundu Hami terefinden qebul edilmis adlar span Ay Makedonca adi Qedim slavyanca adi TesviriYanvar Јanuari Yanuari Kolozheg Koljeq Odun yandirilan ayFevral Fevruari Fevruari Sechko Secko Saxta ayiMart Mart Mart Cutar Tsutar Cicekacma ayiAprel April April Treven Treven Ot ayiMay Maј May Kosar Kosar Ot bicme ayiIyun Јuni Yuni Zhetvar Jetvar Bicin ayiIyul Јuli Yuli Zlatec Zlatets Qizil ayAvqust Avgust Avqust Zhitar Jitar Corek ayiSentyabr Septemvri Septemvri Grozdober Qrozdober Uzum salximin yigilmasi ayiOktyabr Oktomvri Oktomvri Listopad Listopad Yarpaq tokulmesi ayiNoyabr Noemvri Noyemvri Studen Studen Soyuq ayDekabr Dekemvri Dekemvri Snezhnik Snejnik Qarli ayMuxtelif rayonlarda xalq adlari span seherinde S Tanovic elar arasinda istifade olunan ay adlarinda asagidaki ferqleri qeyd etdi may creshar tsresar iyun zhitvar jitvar iyul bilјar bilyar avqust prabrazhdenski prabrajdenski sentyabr buguroјchin buquroycin ve ya gruzdober qruzdober oktyabr mitrovski mitrovski ve ya kasim kasim noyabr listupad listupad dekabr gulemiјut mesic qulemuyim mesits ve ya buzhikјov bujikyov Pirava Valadnovo kendlerinde novbeti adlar istifade olunur kolozheg kolojeq yanvar sechko secko fevral letnik letnik mart treven treven aprel cutnik tsutnik may crvenik tsrevnik iyun goreshnik qoresnik iyun gumnar qumnar avqust grozdober qrozdober sentyabr listokap listokap oktyabr snezhen snejen noyabr studen studen dekabr Bosaviya rayonlarinda Kojuf daginin eteyinde kavadarlar aylari ferqli adlandirirlar Bele ki onlar noyabr ayina alistop alistop deyirler dekabra ise andreјa andreja deyirler cunki makedon eli arasinda yayilmis deyime gore Hevari Andreyin anim gunu erefesinde hemise qar yagir Yanvar ayi en pis ve en soyuq qis ayi hesab olundugundan kolozheg kolojeq adlanir ona gore de kecmisde bu ayda yandirib istilenmek ucun odun dograyirdilar Qolo Brdo Albaniya yasayis menteqesinde yanvar kolojek ve kolotsek iyun ceresnar ve ya tsresnar iyul jetvar noyabr dorvar ve drvar dekabr yodre adlanir Xristian bayramlari ile muvafiqlik span Etnoloqlar ve antropoloqlar Makedoniya xalq medeniyyetinde her ay muddetinin makedon dilinde menitsi ve ya sinori adlandirilan bezi kilse ve ya xalq bayramlarina gore teyin oluna bileceyini tesbit etdiler Makedoniya xalq teqviminde aylar bu cur bolunmusdur Yanvar Hevari Varfolomeyden Vasilitsaya qeder Kolojeq Vasilitsadan Muqeddes Trifuna qeder Fevral Muqeddes Trifundan qeder Mart Letnikden Mujdeye qeder Aprel Mujdeden qeder May Iyeremiyadan ve ya ve ya Petrov orucluguna qeder Iyun ve ya Petrov oruclugundan Iohann gunune qeder Iyul Uspeniye bayramina qeder Avqust Uspeniye bayramindan Tanri Xacinin Ucaltmasi bayramina qeder Sentyabr Tanri Xacinin Ucaltmasi bayraminindan bayramina qeder Oktyabr Petkovden bayramindan bayramina qeder Noyabr Dimitri gunu bayramindan Meryemin teqdim edilmesi bayramina qeder Dekabr Meryemin teqdim edilmesi bayramindan Muqeddes Annanin ve ya Muqeddes Iqnatinin anim gunune qeder Bu traktovkada il 13 aydan ibaretdir fevral iki ayla evez olunub bu da ona isaredir ki kecmisde makedoniyalilar ay teqviminden istifade edirdiler Istinadlar span Risteski S Љupcho Kategoriite prostor i vreme vo narodnata kultura na Makedoncite Matica Skopјe 2005 str 355 Risteski S Љupcho Kategoriite prostor i vreme vo narodnata kultura na Makedoncite Matica Skopјe 2005 str 356 Budimovski K Dragoslav Makedoncite vo Albaniјa Studentski zbor Skopјe 1980 str 121 Zapis od terenskite istrazhuvaњa vo Poreche na polskiot etnoantropolog Јozef Obrembski vo knigata na Risteski S Љupcho Kategoriite prostor i vreme vo narodnata kultura na Makedoncite Matica Skopјe 2005 str 359 Risteski S Љupcho Kategoriite prostor i vreme vo narodnata kultura na Makedoncite Matica Skopјe 2005 str 360 Kateqoriyalar Slavyanlarin xalq teqvimleriMakedon dili
