İtax 815-ci ildə qulam kimi Qafqazdan Abbasilər ordusuna cəlb edilmişdi. Əvvəlcə xəlifənin mətbəxində çalışmışdı. İtax—aşbaz adını da burdan alıb.
İtax ət-Türki sonra Xilafət orusundakı Xəzər qoşun kontingentinin sərkərdəsi oldu.
Xürrəmilərə qarşı xilafət ordusunda sərkərdələrdən biri idi. Qışın axırına doğru Mötəsim Afşinə köməyə daha doqquz min türk muzdlusu göndərir. Bu dəstəyə türk sərkərdələri İtax və Cəfər ibn Dinar başçılıq edirdilər.Xəlifə onlarla Afşinə qoşunun maaşı və təchizatı üçün 30 milyon dirhəm pul da göndərmişdi. Babəkin vəziyyəti çətinləşir. Bəzz qalasına yaxınlaşan Afşin öz mövqelərini üç qayada möhkəmləndirir. Qalanı uzun müddət mühasirədə saxlamaq məqsədilə düşərgəsini daşlarla hördürür. Afşinin hücumundan qabaq Babək sərkərdələrindən birinin başçılıq elədiyi dəstəni yaxınlıqdakı dağa göndərir və onlar meşədə gizlənirlər. Afşin öz kəşfiyyatçılarından bu hiyləgər hərəkəti bilib, gecə ikən qoşunlarını üç tərəfdən Babəkin qoşunlarının gizləndiyi meşəyə yeridir, Cəfərə isə qalaya hücuma keçmək əmri verir. Sabahısı gün Babəkin ordusu tamamilə məhv edilir.
İtax ət-Türki 839-cu ildən 844-cü ilədək Yəmənin valisi oldu. 844-cü ildən sonra Misirə başçılıq etdi.
İtax xəlifələrə təsir edirdi. 847-ci ildə xəlifə Vasiq öldükdən sonra, onun oğlu Məhəmmədi xəlifə seçmək istədilər. Lakin türk sərəkərdələrindən olan İtax və Vasif bunu rədd edib, xilafət taxtına Vasiqin qardaşı Mütəvəkkili çıxardılar. Beləliklə, xəlifələri türklər təyin etməyə başladı. Abbasilərin mərkəzi hakimiyyətdəki nüfuzu da artıq yoxa çıxmağa başlamış, irsi hüquqları əllərindən alınmışdı. Yeni seçilən xəlifələr türklərin istəyinin ifaçısına çevrilmişdi.
Türklər xəlifələrin həyatını, yaşayıb-yaşamayacağını da həll etməyə başladılar. Onlar artıq heç kəslə hesablaşmırdılar. Abbasilər sülaləsindən daha heç bir kəs xəlifəliyə ya irsi, ya da başqa yolla gələ bilmirdilər. Türklər kimi istəsə idilər onu da seçirdilər, istədikləri xəlifəni də öldürürdülər.
bn Tabataba yazır ki, xəlifə onların (türklərin-Ə.Ç.) əsiri kimi idi. İstəsəydilər saxlayar, istəsəydilər çıxarar və istəsəydilər öldürərdilər.
İtax ət-Türki əl-Mütəvəkkili (847-861) xəlifə seçənlərdən biri idi. xəlifə onu hacib ünvanı ilə saraya gətirdi. Səhra sərkərdəsi saray intriqalarına yad idi. Yaltaqlığı bacarmırdı. Sərxoş halda saray əhlinin güzü qabağında xəlifə ilə mübahisə etdi. Xəlifə onu zor-xoş həccə göndərdi. vəzifəsini digər şanlı bir türk sərkərdəsi olan Vasif ət-Türkiyə verdi.
İtax ət-Türki həcdən qayıdandan sonra zindan köşəsinə atıldı. xəlifənin göstərişi ilə qidadan məhrum edildi. Böyük sərkərdə 849-cu ildə zindanda acından öldü.
Mənbə
Ənvər Çingizoğlu, İtax ət-Türki: Sərxoş türk, yoxsa qüdrətli sərkərdə? "Soy" dərgisi, 2 (35), 2010.
Ənvər Çingizoğlu, Abbasilər dövründə türklər, Bakı:Mütərcim, 2015, 408 səh.
İstinadlar
Ət-Təbəri, III, səh. 1195
İbn əl-Əsir, VI, səh. 169
K.Brokkelman. Tarix əş-şuub əl-İslamiyyə, Beyrut, 1953, II cild, səh.54 ( dekabrın 9da)
İbn ət-Tiqtaqa Muhəmməd ibn Əli bin Tabataba. Tarix əd-duvəl əl-İslamiyyə, Beyrut, 1960, səh.243
itax, türki, xəzər, əsilli, xilafət, sərkərəsi, vəfat, tarixi, 849vəfat, yeri, abbasilərfəaliyyəti, hərbi, lider, mündəricat, həyatı, mənbə, istinadlar, həmçinin, baxhəyatı, redaktə, ildə, qulam, kimi, qafqazdan, abbasilər, ordusuna, cəlb, edilmişdi, əvvəlcə, . Itax et turki 849 Xezer esilli xilafet serkeresi ItaxVefat tarixi 849Vefat yeri AbbasilerFealiyyeti herbi lider d Mundericat 1 Heyati 2 Menbe 3 Istinadlar 4 Hemcinin baxHeyati RedakteItax 815 ci ilde qulam kimi Qafqazdan Abbasiler ordusuna celb edilmisdi Evvelce xelifenin metbexinde calismisdi Itax asbaz adini da burdan alib Itax et Turki sonra Xilafet orusundaki Xezer qosun kontingentinin serkerdesi oldu Xurremilere qarsi xilafet ordusunda serkerdelerden biri idi Qisin axirina dogru Motesim Afsine komeye daha doqquz min turk muzdlusu gonderir Bu desteye turk serkerdeleri Itax ve Cefer ibn Dinar basciliq edirdiler Xelife onlarla Afsine qosunun maasi ve techizati ucun 30 milyon dirhem pul da gondermisdi 1 2 Babekin veziyyeti cetinlesir Bezz qalasina yaxinlasan Afsin oz movqelerini uc qayada mohkemlendirir Qalani uzun muddet muhasirede saxlamaq meqsedile dusergesini daslarla hordurur Afsinin hucumundan qabaq Babek serkerdelerinden birinin basciliq elediyi desteni yaxinliqdaki daga gonderir ve onlar mesede gizlenirler Afsin oz kesfiyyatcilarindan bu hiyleger hereketi bilib gece iken qosunlarini uc terefden Babekin qosunlarinin gizlendiyi meseye yeridir Cefere ise qalaya hucuma kecmek emri verir Sabahisi gun Babekin ordusu tamamile mehv edilir Itax et Turki 839 cu ilden 844 cu iledek Yemenin valisi oldu 844 cu ilden sonra Misire basciliq etdi Itax xelifelere tesir edirdi 847 ci ilde xelife Vasiq oldukden sonra onun oglu Mehemmedi xelife secmek istediler Lakin turk serekerdelerinden olan Itax ve Vasif bunu redd edib xilafet taxtina Vasiqin qardasi Mutevekkili cixardilar Belelikle xelifeleri turkler teyin etmeye basladi Abbasilerin merkezi hakimiyyetdeki nufuzu da artiq yoxa cixmaga baslamis irsi huquqlari ellerinden alinmisdi Yeni secilen xelifeler turklerin isteyinin ifacisina cevrilmisdi Turkler xelifelerin heyatini yasayib yasamayacagini da hell etmeye basladilar Onlar artiq hec kesle hesablasmirdilar Abbasiler sulalesinden daha hec bir kes xelifeliye ya irsi ya da basqa yolla gele bilmirdiler Turkler kimi istese idiler onu da secirdiler istedikleri xelifeni de oldururduler 3 bn Tabataba yazir ki xelife onlarin turklerin E C esiri kimi idi Isteseydiler saxlayar isteseydiler cixarar ve isteseydiler oldurerdiler 4 Itax et Turki el Mutevekkili 847 861 xelife secenlerden biri idi xelife onu hacib unvani ile saraya getirdi Sehra serkerdesi saray intriqalarina yad idi Yaltaqligi bacarmirdi Serxos halda saray ehlinin guzu qabaginda xelife ile mubahise etdi Xelife onu zor xos hecce gonderdi vezifesini diger sanli bir turk serkerdesi olan Vasif et Turkiye verdi Itax et Turki hecden qayidandan sonra zindan kosesine atildi xelifenin gosterisi ile qidadan mehrum edildi Boyuk serkerde 849 cu ilde zindanda acindan oldu Menbe RedakteEnver Cingizoglu Itax et Turki Serxos turk yoxsa qudretli serkerde Soy dergisi 2 35 2010 Enver Cingizoglu Abbasiler dovrunde turkler Baki Mutercim 2015 408 seh Istinadlar Redakte Et Teberi III seh 1195 Ibn el Esir VI seh 169 K Brokkelman Tarix es suub el Islamiyye Beyrut 1953 II cild seh 54 dekabrin 9da Ibn et Tiqtaqa Muhemmed ibn Eli bin Tabataba Tarix ed duvel el Islamiyye Beyrut 1960 seh 243Hemcinin bax RedakteXurremiler herekati Ishaq ibn Kundac el Xezeri Suvar Tekin Fateh binu XaqanMenbe https az wikipedia org w index php title Itax amp oldid 5450688, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
