İrredentizm - üzvlərinin, öz millətinin keçmişindən "itirilmiş" (və ya "oğurlanmış") hesab etdiyi əraziləri, torpaq iddiası / bərpası və işğal etmək yolu ilə ölkəsinə qatmaq niyyəti güdən siyasi və ya xalq hərəkatıdır.(yanaşmasıdır)
Bəzi dövlətlər öz irredentist iddialarını konstitusiya və ya başqa hüquqi vasitələrlə formalaşdırır. Bu cür ərazi iddiaları real yaxud iddia edilən milli tarixi areal (məskunlaşma ərazisi), dini yaxud etnik mənsubiyyətlə əsaslandırılır. İrredentist siyasət əsasən milliyətçi və ya pan-milliyətçi hərəkatlar tərəfindən müdafiə edilə yaxud milli kimlik və ya mədəni, coğrafi siyasətin bir elementi ola bilər. İrredentizm hökumətin vətəndaşlarının xaricdəki vətəndaşlara qarşı narazılığını yönəldən bir vasitə ola bilər.
Etimologiyası
İrredentizm, italyan mənşəli bir söz olub,(İtalyanca: irredento) dil, din, soy və mədəniyyət birliyi olduğu halda bir dövlətin sərhədləri xaricində olan ərazilərin sözü gedən dövlətə birləşdirilməsi fikridir.
Dünyada irredentizm
Milli birləşmə üçün XIX əsritalyan hərəkatından törəmiş bir termindir. Bu mənada İtaliya ilə mədəni və etnik əlaqələri olan ancaq yeni İtalyan dövlətinin idarəçiliyindən kənarda qalan Trente, Dalmasiya, Trieste və Fime nəzərdə tutulur. Bu səbəblə bu bölgələr formalaşmaqda olan milli cəmiyyət üçün "xilas edilməsini" gözləyirdi. Termin siyasi ədəbiyyata XX əsrdə keçmişdir. Mayall irridentizmi öz müqəddəratını təyin etmənin bir forması olaraq dəyərləndirilir. Heç şübhəsiz, bəzən də pisləyici mənada, müəyyən bir bölgədə hakim olan status-kvonumillətçi və ya etnik kriteriyalar baxımından dəyişdirməyə çalışan siyasətləri ümumiləşdirmək üçün istifadə olunur. İrredentizm xüsusilə dövlət mərkəzli sərhəd bölgələrinin bir etnik qrupu ayırdığı ya da böldüyü, daha əvvəllər birləşmiş bir sistem üzərində xarici bir nəzarətin (məsələn müstəmləkəçi) yaradılmasına çalışıldığı zamanlarda yaranır. Bu zaman "irredantia" "itkin torpaqlar" sayılır. Bunun bir nəticəsi olaraq irredentizm beynəlxalq arenada potensial və ya mövcud bir toqquşma qaynağı kimi görünür. Bunun üçün örnəklər hal-hazırda da çoxdur. Buna görə argentinalılarFolklendə haqq iddia edərkən ispaniyalılarınCəbəlütariqə haqq iddiaa etməsi irredentizmin müstəmləkəçiliyə qarşı münasibətini təmsil edir. Etnik irredentizmə SomalininEfiopiya və KeniyadakıSomali xalqlarının Böyük Somali adı ilə bir yerə gətirilməsi tələbləri ilə ya da müstəqillik dövründə bəzi kiprli rumlar tərəfindən irəli sürülən Yunanıstan ilə enozis ya da birlik iddiaları ilə nümunə göstərilə bilər. Həmçinin hal-hazırda Şimali Azərbaycanda yerləşən Azərbaycan Respublikasında və Cənubi Azərbaycanda yaşayan azərbaycanlıların, Azərbaycan Respublikası altında yenidən birləşmə istəyi də irredentizmin bir nümunəsidir.
September 16, 2021
irredentizm, məqaləni, vikiləşdirmək, lazımdır, lütfən, məqaləni, ümumvikipediya, redaktə, qaydalarına, uyğun, şəkildə, tərtib, edin, məqalənin, bəzi, məlumatlarının, mənbəsi, göstərilməmişdir, daha, ətraflı, məlumat, üçün, məqalənin, müzakirə, səhifəsinə, bax. Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Bu meqalenin bezi melumatlarinin menbesi gosterilmemisdir Daha etrafli melumat ucun meqalenin muzakire sehifesine baxa ve meqaleye uygun formada menbeler elave edib Vikipediyani zenginlesdire bilersiniz sentyabr 2021 Irredentizm uzvlerinin oz milletinin kecmisinden itirilmis ve ya ogurlanmis hesab etdiyi erazileri torpaq iddiasi berpasi ve isgal etmek yolu ile olkesine qatmaq niyyeti guden siyasi ve ya xalq herekatidir yanasmasidir Bezi dovletler oz irredentist iddialarini konstitusiya ve ya basqa huquqi vasitelerle formalasdirir Bu cur erazi iddialari real yaxud iddia edilen milli tarixi areal meskunlasma erazisi dini yaxud etnik mensubiyyetle esaslandirilir Irredentist siyaset esasen milliyetci ve ya pan milliyetci herekatlar terefinden mudafie edile yaxud milli kimlik ve ya medeni cografi siyasetin bir elementi ola biler Irredentizm hokumetin vetendaslarinin xaricdeki vetendaslara qarsi naraziligini yonelden bir vasite ola biler Etimologiyasi RedakteIrredentizm italyan menseli bir soz olub Italyanca irredento dil din soy ve medeniyyet birliyi oldugu halda bir dovletin serhedleri xaricinde olan erazilerin sozu geden dovlete birlesdirilmesi fikridir Dunyada irredentizm RedakteMilli birlesme ucun XIX esr italyan herekatindan toremis bir termindir Bu menada Italiya ile medeni ve etnik elaqeleri olan ancaq yeni Italyan dovletinin idareciliyinden kenarda qalan Trente Dalmasiya Trieste ve Fime nezerde tutulur Bu sebeble bu bolgeler formalasmaqda olan milli cemiyyet ucun xilas edilmesini gozleyirdi Termin siyasi edebiyyata XX esrde kecmisdir Mayall irridentizmi oz muqedderatini teyin etmenin bir formasi olaraq deyerlendirilir Hec subhesiz bezen de pisleyici menada mueyyen bir bolgede hakim olan status kvonu milletci ve ya etnik kriteriyalar baximindan deyisdirmeye calisan siyasetleri umumilesdirmek ucun istifade olunur Irredentizm xususile dovlet merkezli serhed bolgelerinin bir etnik qrupu ayirdigi ya da bolduyu daha evveller birlesmis bir sistem uzerinde xarici bir nezaretin meselen mustemlekeci yaradilmasina calisildigi zamanlarda yaranir Bu zaman irredantia itkin torpaqlar sayilir Bunun bir neticesi olaraq irredentizm beynelxalq arenada potensial ve ya movcud bir toqqusma qaynagi kimi gorunur Bunun ucun ornekler hal hazirda da coxdur Buna gore argentinalilar Folklende haqq iddia ederken ispaniyalilarin Cebelutariqe haqq iddiaa etmesi irredentizmin mustemlekeciliye qarsi munasibetini temsil edir Etnik irredentizme Somalinin Efiopiya ve Keniyadaki Somali xalqlarinin Boyuk Somali adi ile bir yere getirilmesi telebleri ile ya da musteqillik dovrunde bezi kiprli rumlar terefinden ireli surulen Yunanistan ile enozis ya da birlik iddialari ile numune gosterile biler Hemcinin hal hazirda Simali Azerbaycanda yerlesen Azerbaycan Respublikasinda ve Cenubi Azerbaycanda yasayan azerbaycanlilarin Azerbaycan Respublikasi altinda yeniden birlesme isteyi de irredentizmin bir numunesidir Menbe https az wikipedia org w index php title Irredentizm amp oldid 4877226, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
