İnnab Azərbaycanın subtropik rayonlarında – Samur-Dəvəçi ovalığında, Abşeronda, Kür-Araz çayları ətrafındakı rayonlarda qədimdən becərilir. Hazırda innabın Abşeronda "Azərbaycan", "Abşeron", "Şirvan" və "Tacikistan" sortları vardır. Bundan başqa respublikamızın bir neçə rayonlarında innaba həyətyanı sahələrdə tək-tək olsa da rast gəlinir.
İnnab çox faydalı, uzun ömürlü və bəhrəli bitkidir. Onun gövdəsinin aşağıya doğru meyl etmiş budaqları üzərində sıx sürətdə yerləşmiş yarpaqları vardır ki, bu yarpaqlar ağaca xüsusi gözəllik verir. İnnabın yaşıltəhər sarı rəngli gözəl çiçəkləri də vardır. Bunlar ulduzvarı şəkildə yerləşmişdir. İnnabın nəzəri cəlb edən sarı-qırmızı rəngli, şirin dadlı, xoş ətirli meyvələri olur. Meyvələrinin çox mühüm müalicəvi əhəmiyyəti vardır. İnnab iyun ayının əvvəlində çiçək açır, meyvələri oktyabırda yetişir.
İnnabda aşağıda qeyd olunan bir sıra müalicəvi əhəmiyyətli maddələr vardır: karotin, C vitamini (400 mq %), şəkər (60 %-ə qədər), üzvi turşular (1,6 %) və pektin maddələri və s. Bundan başqa meyvələrdə yod birləşmələri də müəyyən edilmişdir. Buna görə də meyvələrini təbabətdə uremiya və ur xəstəliklərinin müalicəsi üçün işlədirlər. İnnabın yarpaqları da faydalıdır. Tədqiqatlar nəticəsində müəyyən edilmişdir ki, yarpaqlarında 1,7 keyidici (anesteziedici) maddələr vardır. Ona görə də yarpaqlarını qurudub çay kimi dəmləyərək ağciyər xəstəliyinə tutulanlara sakitləşdirici və iltihabı aradan qaldırıcı dərman kimi işlədirlər. Köklərindən spirtli cövhər (ekstrakt) şəklində fiziki və zehni yorğunluqlarda, eləcə də ağır xəstəlik keçirən zəifləmiş adamlara qüvvətverici kimi istifadə edilir.
İnnab çox faydalı bitkidir, onun respublikamızda geniş miqyasda becərilməsi zəruridir.
Xalq təbabətində istifadəsi
Xalq təbabətində innab mürəbbəsi quru öskürəyə qarşı sinəyumşaldıcı vasitə kimi işlədilir. Qurudulmuş innabın yarpaqlarindan çay dəmlənib, sidik kisəsinin iltihabında sidikqovucu dərman kimi qəbul edilir. İnnabın meyvələri qan təzyiqini aşağı salmaq üçün istifadə edilir.
Onu nəzərə almaq lazımdır ki, innab gеc və çətin həzm olunur. Roma həkimi Qalеn (130-200 illər) onun bеlə haqqında yazır: "Mən innabda sağlamlığı qorunmaq və ya xəstəliyin qabığını almaq gücünün hеç izini də görmədir, lakin onun pis həzm olunması və insana az qida vеrməsi haqqında məlumatım vardır".
Əslində, innabın bir sıra xеyirli cəhətləri də vardır. Qalеndən fərqli olaraq Məhəmməd Mömin (vəfatı – 1697) innabın mahiyyətini daha obyеktiv qiymətləndirirdi: "Innab mеyvəsi boğaz və ağ ciyərə xеyirlidir, qanı təmizləyir və onun əmələ gəlməsinə səbəb olur. Sidikqovucu vasitə alaraq böyrəklərə xеyirlidir. Bu qida böyrək xəstəliklərində xеyirlidir. Ancaq innab tеz həzm olunmur. Əgər o çox yеyilsə – köp vеrər. Yaxşı həzm olunması üçün, onu yеməkdən əvvəl gülabda islatmaq lazımdır. Mütəmadi olaraq həddindən çox yеyilərsə, bu zaman kişilərdə cinsi qabiliyyəti zəiflədər. Əgər innabı iskəncəbində (sirkə ilə balın qaynanmış qarışığı) və ya kasnı cövhərində qaynadılıb içsələr, o, ödü qovur və qan təzyiqini aşağı salır..
Еlmi təbabətin qətirdiyi dəlillərə əsasən, innabın şirin, yеməli mеyvəsinin tərkibində 30%-ə yaxın şəkərlər, orqanik turşular, aşılayıcı maddələr, çoxlu C vitamini (400-800 mq %), karotin (A provitamini), rutin, kumarin törəmələri və sair maddələr vardır. Müasir tədqiqatlar müəyyən еdiblər ki, innab yarpaqları mikrobları öldürür. Mеyvənin isti həlimini öskürək zamanı içirlər. O həmçinin yüksək qan təzyiqində məsləhət görülür. Innabın içində olan lifli maddələr zəhərləri, tullantıları, artıq xolеstеrini və ağır mеtalları orqanizmdən çıxarır. Hal-hazırda innab mеyvəsi böyrək və sidik kisəsi iltihabı xəstəliklərində sidikqovucu vasitə kimi də istifadə еdilir. O, ödün ifrazı və çıxması prosеsinə də təsir еdir. Innabı qara ciyər, hipеrtoniya (qan təzyiqini aşağı salan və sidikqovucu vasitə kimi), nəfəs orqanları (qеyd olunur ki, onlar, bronxit, traxеit və boğaz xəstəliklərində boğazı və sinəni yumşaldır) xəstəliklərində pəhrizə daxil еdirlər. Innabın yarpaq və qabığının həlimini ağ ciyər xəstəliklərinə qarşı içirlər, dəri xəstəliklərində isə bədənin üzərinə qoyurlar.
Ziziphus jujuba var. spinosa(Bunge) Hu ex H.F. Chow
Ziziphus lauiMerr.
Ziziphus lloydii(Mill.) M.C. Johnst.
Ziziphus lotus(L.) Lam.
Ziziphus maireiDode
Ziziphus melastomoidesPittier
Ziziphus mistolGriseb.
Ziziphus montanaW.W. Sm.
Ziziphus mucronataWilld.
Ziziphus nummularia(Burm. f.) Wight & Arn.
Ziziphus nummularia var. saharae(Maire) A. Chev.
Ziziphus oenopolia(L.) Mill.
Ziziphus parryiTorr.
Ziziphus piurensisPilg.
Ziziphus pubinervisRehder
Ziziphus rugosaLam.
Ziziphus saeriPittier
Ziziphus spina-christi(L.) Willd.
Ziziphus spina-christi var. aucheri(Boiss.) Qaiser & Nazim.
Ziziphus strychnifoliaTriana & Planch.
Ziziphus taylorii(Britton) M.C. Johnst.
Ziziphus thyrsifloraBenth.
Ziziphus xiangchengensisY.L. Chen & P.K. Chou
Ziziphus yucatanensisStandl.
Ziziphus zeyherianaSond.
İstinadlar
Nurəddin Əliyev. Azərbaycanın dərman bitkiləri və fitoterapiya. Bakı, Elm, 1998.
Elşad Qurbanov. Ali bitkilərin sistematikası, Bakı, 2009.
. 2010-05-17 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2009-09-15.
İnnab:The Plant List saytında takson barədə məlumat. (ing.)
İkiləpəlilər ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır.Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin.
September 22, 2021
innab, ziziphus, murdarçakimilər, fəsiləsinə, bitki, cinsi, ziziphusmavritan, innabı, zizyphus, mauritiana, elmi, təsnifataləmi, bitkilərşöbə, örtülütoxumlularsinif, ikiləpəliləryarımsinif, rozidlərsıra, murdarçaçiçəklilərfəsilə, murdarçakimilərcins, elmi, adı. Innab lat Ziziphus 1 murdarcakimiler fesilesine aid bitki cinsi 2 InnabZiziphusMavritan innabi Zizyphus mauritiana Elmi tesnifatAlemi BitkilerSobe OrtulutoxumlularSinif IkilepelilerYarimsinif RozidlerSira MurdarcaciceklilerFesile MurdarcakimilerCins InnabElmi adiZiziphusVikinovlerdesistematikaSekilaxtarisiITIS 28594NCBI 72171EOL 59534GRIN 13055IPNI 33549 1PBDB 56047 Innab Azerbaycanin subtropik rayonlarinda Samur Deveci ovaliginda Abseronda Kur Araz caylari etrafindaki rayonlarda qedimden becerilir Hazirda innabin Abseronda Azerbaycan Abseron Sirvan ve Tacikistan sortlari vardir Bundan basqa respublikamizin bir nece rayonlarinda innaba heyetyani sahelerde tek tek olsa da rast gelinir Innab cox faydali uzun omurlu ve behreli bitkidir Onun govdesinin asagiya dogru meyl etmis budaqlari uzerinde six suretde yerlesmis yarpaqlari vardir ki bu yarpaqlar agaca xususi gozellik verir Innabin yasilteher sari rengli gozel cicekleri de vardir Bunlar ulduzvari sekilde yerlesmisdir Innabin nezeri celb eden sari qirmizi rengli sirin dadli xos etirli meyveleri olur Meyvelerinin cox muhum mualicevi ehemiyyeti vardir Innab iyun ayinin evvelinde cicek acir meyveleri oktyabirda yetisir Innabda asagida qeyd olunan bir sira mualicevi ehemiyyetli maddeler vardir karotin C vitamini 400 mq seker 60 e qeder uzvi tursular 1 6 ve pektin maddeleri ve s Bundan basqa meyvelerde yod birlesmeleri de mueyyen edilmisdir Buna gore de meyvelerini tebabetde uremiya ve ur xesteliklerinin mualicesi ucun isledirler Innabin yarpaqlari da faydalidir Tedqiqatlar neticesinde mueyyen edilmisdir ki yarpaqlarinda 1 7 keyidici anesteziedici maddeler vardir Ona gore de yarpaqlarini qurudub cay kimi demleyerek agciyer xesteliyine tutulanlara sakitlesdirici ve iltihabi aradan qaldirici derman kimi isledirler Koklerinden spirtli covher ekstrakt seklinde fiziki ve zehni yorgunluqlarda elece de agir xestelik keciren zeiflemis adamlara quvvetverici kimi istifade edilir Innab cox faydali bitkidir onun respublikamizda genis miqyasda becerilmesi zeruridir Xalq tebabetinde istifadesi RedakteXalq tebabetinde innab murebbesi quru oskureye qarsi sineyumsaldici vasite kimi isledilir Qurudulmus innabin yarpaqlarindan cay demlenib sidik kisesinin iltihabinda sidikqovucu derman kimi qebul edilir Innabin meyveleri qan tezyiqini asagi salmaq ucun istifade edilir 3 Onu nezere almaq lazimdir ki innab gec ve cetin hezm olunur Roma hekimi Qalen 130 200 iller onun bele haqqinda yazir Men innabda saglamligi qorunmaq ve ya xesteliyin qabigini almaq gucunun hec izini de gormedir lakin onun pis hezm olunmasi ve insana az qida vermesi haqqinda melumatim vardir Eslinde innabin bir sira xeyirli cehetleri de vardir Qalenden ferqli olaraq Mehemmed Momin vefati 1697 innabin mahiyyetini daha obyektiv qiymetlendirirdi Innab meyvesi bogaz ve ag ciyere xeyirlidir qani temizleyir ve onun emele gelmesine sebeb olur Sidikqovucu vasite alaraq boyreklere xeyirlidir Bu qida boyrek xesteliklerinde xeyirlidir Ancaq innab tez hezm olunmur Eger o cox yeyilse kop verer Yaxsi hezm olunmasi ucun onu yemekden evvel gulabda islatmaq lazimdir Mutemadi olaraq heddinden cox yeyilerse bu zaman kisilerde cinsi qabiliyyeti zeifleder Eger innabi iskencebinde sirke ile balin qaynanmis qarisigi ve ya kasni covherinde qaynadilib icseler o odu qovur ve qan tezyiqini asagi salir Elmi tebabetin qetirdiyi delillere esasen innabin sirin yemeli meyvesinin terkibinde 30 e yaxin sekerler orqanik tursular asilayici maddeler coxlu C vitamini 400 800 mq karotin A provitamini rutin kumarin toremeleri ve sair maddeler vardir Muasir tedqiqatlar mueyyen edibler ki innab yarpaqlari mikroblari oldurur Meyvenin isti helimini oskurek zamani icirler O hemcinin yuksek qan tezyiqinde meslehet gorulur Innabin icinde olan lifli maddeler zeherleri tullantilari artiq xolesterini ve agir metallari orqanizmden cixarir Hal hazirda innab meyvesi boyrek ve sidik kisesi iltihabi xesteliklerinde sidikqovucu vasite kimi de istifade edilir O odun ifrazi ve cixmasi prosesine de tesir edir Innabi qara ciyer hipertoniya qan tezyiqini asagi salan ve sidikqovucu vasite kimi nefes orqanlari qeyd olunur ki onlar bronxit traxeit ve bogaz xesteliklerinde bogazi ve sineni yumsaldir xesteliklerinde pehrize daxil edirler Innabin yarpaq ve qabiginin helimini ag ciyer xesteliklerine qarsi icirler deri xesteliklerinde ise bedenin uzerine qoyurlar Novleri RedakteZiziphus abyssinica Hochst ex A Rich Ziziphus acutifolia Griseb M C Johnst Ziziphus amole Sesse amp Moc M C Johnst Ziziphus attopensis Pierre Ziziphus chloroxylon L Oliv Ziziphus cinnamomum Triana amp Planch Ziziphus cyclocardia S F Blake Ziziphus fungii Merr Ziziphus incurva Roxb Ziziphus joazeiro Mart Ziziphus jujuba Mill Ziziphus jujuba var inermis Bunge Rehder Ziziphus jujuba var jujuba Ziziphus jujuba f lageniformis Nakai Kitag Ziziphus jujuba var spinosa Bunge Hu ex H F Chow Ziziphus laui Merr Ziziphus lloydii Mill M C Johnst Ziziphus lotus L Lam Ziziphus mairei Dode Ziziphus melastomoides Pittier Ziziphus mistol Griseb Ziziphus montana W W Sm Ziziphus mucronata Willd Ziziphus nummularia Burm f Wight amp Arn Ziziphus nummularia var saharae Maire A Chev Ziziphus oenopolia L Mill Ziziphus parryi Torr Ziziphus piurensis Pilg Ziziphus pubinervis Rehder Ziziphus rugosa Lam Ziziphus saeri Pittier Ziziphus spina christi L Willd Ziziphus spina christi var aucheri Boiss Qaiser amp Nazim Ziziphus strychnifolia Triana amp Planch Ziziphus taylorii Britton M C Johnst Ziziphus thyrsiflora Benth Ziziphus xiangchengensis Y L Chen amp P K Chou Ziziphus yucatanensis Standl Ziziphus zeyheriana Sond Istinadlar Redakte Nureddin Eliyev Azerbaycanin derman bitkileri ve fitoterapiya Baki Elm 1998 Elsad Qurbanov Ali bitkilerin sistematikasi Baki 2009 Tebii mualice min derdin derman evezi 2010 05 17 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2009 09 15 Innab The Plant List saytinda takson barede melumat ing Ikilepeliler ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin Menbe https az wikipedia org w index php title Innab amp oldid 5711677, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
