Bütün başlanğıcların başlanğıcı, yəni elə sayların da ilki olan birdən sonra insanlar iki sayı ilə qarşılaşmışlar. Bu sayın da ilkin yaranışı çeçələ barmaqdan sonra qatlanan adsız barmaqla bağlıdır. Özündən əvvəlki bir sayından fərqli olaraq iki sayı insanları "cüt"lük, "qoşa"lıq aləmi ilə qovuşdurur. Bu "qoşa"lıq, "cüt"lüklə yeni inam, etiqad, görüşlər silsiləsi yaranır. İki sayı fərq qoymadan mifoloji və gerçək hadisələri, nəsnələri öz içinə alır. Bunlar isə sırasıkəsilməz saydadır. Bir neçə örnəyi yada salaq. İnsan çoxluğunun yaranma başlanğıcına səbəb tək bir böyük Tanrının xəlq etdiyi Adəm-Həvva, yəni kişi-qadın cütlüyü. İşıqla (nur) qaranlığın (zülmət) yaratdığı gecə-gündüz həqiqəti. Daha çox yaradılış mifləri vasitəsi ilə təsəvvürə gətirilən yeraltı-yerüstü aləm. Həm də özlərində rəng əlaməti daşıyan ağ-qara inamının, etiqadının mövcudluğu. "Biri ölməsə, biri dirilməz" deyimindən yaranan canlı (həyat), cansız (ölüm) dialektikası və s. Türk ikisini əcnəbi "du"larına çevirib arxasına da "ist", "izm"lər artırmaqla "dualist", "dualizm" fikri yaratmışlar. Əslində "xeyir-şər" bildirən bu fikrin yaranma kökü nə ilə bağlıdır? Əvvəldə ideoqrafik say sisteminin Hindistanda yarandığını söyləmişdik. Xeyir-şər (qoşalıq, cütlük, yəni iki) konsepsiyasının "dualist", "dualizm" şəklində formalaşmasının başlanğıcını da elə burada axtarmaq gərək gəlir. Zərdüşt təliminin qanunnaməsi, anayasa kitabı olan "Avesta" bütövlükdə xeyir-şər üzərində köklənib. Burada Ahuraməzda xeyir işlərə rəvac verən, Əhrimən (Anqramanyu) isə bu rəvac verilmişləri pozmağa, dağıtmağa çalışan şər timsalıdır. Bu iki sayı ilə qüvvə sonsuz olaraq üz-üzə əlləş-vuruşda, çarpışmadadır. Həmişə də üstünlüyün birinciyə, yəni xeyirə verilməsi insanın istəyə qovuşmaq ideyasının təbii nəticəsidir. Bəllidir ki, "Avesta"nın üzə çıxarılma məkanı da elə Hindistandır. Və bu abidəni yaddaş, sinə kitablarında yaşadıb oraya aparanlar, buranın həmişəlik oturaq vətəndaşları olanlar, elə zərdüştiliyi özləri üçün iman, inam bayrağı kimi ucaltmış urmiyalılar - azərbaycanlı türklər olmuşdur. Zərdüştün özünün türk, yaratdığı təlimin türk təfəkkürünün məhsulu olması sübuta yetirilmiş həqiqətdir.
Deməli, "primitiv" iki sayını mürəkkəb "xeyir-şər" - qoşalıq, cütlük donuna salan bu Hindistandakı zərdüşti türklər olmuşdur. Nağıllarda səfərə çıxanlar çox vaxt gəlib iki yolayırıcına çatırlar. Bu yollardan biri gedər-gəlməz (şər), o biri isə çətinliklərlə dolu gedər-gələr (xeyir) yol sayılır. Misal üçün, "Cəlayi-vətən" nağılında deyilir: "Bir gün Cəlayi-vətən oturub pəncərədən bayıra baxırdı. Gördü ki, uzaqdan iki yol görünür. Tez qarı nənəsini çağırıb dedi: - Nənə, de görüm, bu yollar hara gedir? Qarı dedi: - Bala, bu yolların biri gedər-gələr yoldu, o birisi gedər-gəlməz yoldur ki, ora gedən bəni-insanın heç biri qayıtmamışdır". "Şah İsmayıl" dastanında sevgilisi Gülzarın arxasınca Türkmana yollanan Şah İsmayıla Rəmdar Pəri deyir: "...Türkmana iki yol gedir. O yolun biri ilə üç aya, o biri ilə on günə getmək olar. Üç aylıq yol səlamət, on günlük yol məlamətdi". Buradakı "məlamət yol" elə gedib-dönməz yol deməkdir. İki sayının xaçla bağlılığı da mühüm məsələlərdəndir. Azərbaycanda, o sıradan türk xalqlarının yaşadıqları bir çox yerlərdə çay, bulaq kənarlarında, həmçinin su qablarının üstündə xaç qabardılmış bəlgələr olur. Bunlar nə üçündür? Etiqada görə, dünya xaç şəklində alt-üst dayanmış iki durna balığının belindədir. Baş verən zəlzələlərə, dağıdıcı təlatümlərə səbəb də elə bu iki balıqdır. Balıqlar həmişə xatırlanmalarını, yada salınmalarını istəyirlər. İnsanların onları unutmalarından qəzəblənib zəlzələ törədirlər. Odur ki, bu balıqlara hörmət, ehtiram, yadetmə əlaməti olaraq su sahilindəki bəlgələrdə, su qablarında xaç naxışları açılır. Xaç balıqların baş, quyruq, bədənlərini tərpətməsi ilə zəlzələnin olması türklər arasında yayğın olub. Zaman keçdikcə, daha dəqiqi, islam dini türk ellərinə yayıldıqca müsəlman öküzü bu balıqları əvəz etmişdir. Bununla belə, yenə də elə xaçşəkilli balıqlara məxsus əlamətlər necə varsa, elə də öküzün üzərinə köçürülmüşdür. Düşünülmüşdür ki, dünya öküzün üstündədir və o başını, bədənini tərpətdikdə zəlzələlər başlayır. Sözsüz ki, bu deyilənlər ibtidai etiqadların yaddaşlardakı izləri ilə bağlı məsələdir. Çünki təfəkkürün, elmin inkişafı bu və bunabənzər xüsusiyyətlərin qanunauyğunluqlarını elmi şəkildə izah etmişdir.
Tale rəqəmi iki olan uşaq anadan olandan suyu şirin olur. Əslində o numerologiya silsiləsində ən heyranedici, ünsiyyətçil, hər bir qulluğa yarıyan tipdir. Onlar kiminsə xətrinə dəyməyə qorxduqlarından öz həqiqi hisslərini gizlədə bilirlər. Buna görə böyüyəndə çox qətiyyətsiz olurlar. Digərlərinə xoş gəlmək üçün həddən artıq enerji sərf edirlər. Çətinliklərlə rastlaşmaqdan qorxurlar. Həssas, ehtiyatlı və utancaq olan «iki»lər yad adam görəndə, çox güman ki, anasının yanında gizlənəcək. İlkin qorxaqlıq dövrü keçəndən sonra onlar (əsasən də oğlanlar) boşboğaz olur. Yaşıdları ilə oynamağı xoşlayırlar. Çoxlu dostları olur. Sakit, sözəbaxan, mərifətli, mehriban və həssas olan «iki»lərin qucaqlanmaqdan xoşları gəlir. Tərifləməsən və məqsədlərinə çatmaq üçün həvəsləndirməsən, sizdən uzaqlaşa bilərlər.
Qurani-Kərimdə
Ya Peyğəmbər!) De: "Doğrudanmı siz yeri iki gündə yaradanı inkar edir və Ona şəriklər qoşursunuz? O ki, aləmlərin Rəbbidir!
Allah onları (səmaları) yeddi (qat) göy olaraq iki gündə əmələ gətirdi. (Beləliklə, iki gün ərzində yer, sonra iki gün ərzində yer üzündə olanlar, daha sonra iki gün ərzində göylər xəlq edildi. Kainatın yaradılması altı gün ərzində başa çatdı). O, hər bir göyün işini özünə vəhy edib bildirdi. Biz aşağı göyü (dünya səmasını) qəndillərlə (ulduzlarla) bəzədik və (onu şeytanlardan, hər çür bəladan) hifz etdik. Bu, yenilməz qüvvət sahibi olan, (hər şeyi) bilən Allahın təqdiridir (əzəli hökmü, qanunudur)!"
İki məşriqin və iki məğribin Rəbbi (günəşin və ayın yazda və qışda çıxıb batdığı yerlərin sahibi) Odur.
(Suları şirin və acı olan) iki dənizi O qovuşdurdu (bir-birinə qovuşmaq üçün açıb buraxdı).
Orada (o cənnətlərdə) iki axar bulaq vardır.
Orada (o iki cənnətdə) hər meyvədən (quru və təzətər olmaqla) iki növ vardır (mö’minlər onların birini dünyada görmüş, digərini isə görməmişlər).
Onlar (möminlər) orada astarları qalın ipəkdən olan döşəklərə söykənmiş olacaqlar. O iki cənnətin meyvələrini dərmək də asan olacaqdır (möminlər harada olsalar, ağaclar onlara yaxın gələcək, onlar həmin meyvələri ayaq üstə olanda da, oturanda da, uzananda da dərib yeyə biləcəklər).
Onlardan (o iki cənnətdən) başqa (möminlər üçün) daha iki cənnət (Firdovs və Məva cənnətləri) vardır.
Orada (o iki cənnətdə) fəvvarə verib qaynayan iki bulaq vardır.
Biz Səmud tayfasına – Allaha ibadət edin deyə, qardaşları Salehi (peyğəmbər) göndərdik. (Saleh öz tayfasının yanına gələn kimi) onlar bir-biri ilə çəkişən (düşmənçilik edən) iki firqəyə (möminlərə və kafirlərə) ayrıldılar.
(Bütlər yaxşıdır) yoxsa yeri (sizin üçün) məskən yaradıb ortasında çaylar axıdan, üzərində (titrəməsin deyə) möhkəm durmuş dağlar bərqərar edən və (şirin və şor suları bir-birinə qarışmasın deyə) iki dənizin arasında maneə qoyan kimsə?! Məgər Allahla yanaşı başqa bir tanrımı var?! Lakin (müşriklərin) əksəriyyəti (Allahın vəhdaniyyətini, Onun nə qədər əzəmətli olduğunu) bilmirlər!
Xatırla ki, (insanın) sağında və solunda (onun bütün əməllərini) təsbit edən (qeydə alan) iki mələk oturmuşdur!
(Onların arasındakı məsafə) iki yay uzunluğunda, bəlkə, ondan da yaxın oldu.
(İnsanlardan və heyvanlardan ibarət) iki cifti (hər bir cütü) erkək və dişi olaraq yaradan Odur
Biz insana ata-anasına (yaxşılıq etməyi, valideyninə yaxşı baxmağı, onlarla gözəl davranmağı) tövsiyə etdik. Anası onu (bətnində) çox zəif bir halda daşımışdı. (Uşağın süddən) kəsilməsi isə iki il ərzində olur. (Biz insana buyurduq: ) "Mənə və ata-anana şükür et. Axır dönüş Mənədir!
Allah kafirlərə Nuhun övrəti ilə Lutun övrətini misal çəkdi. Onlar Bizim qullarımızdan iki saleh bəndənin kəbini altında idilər. Onlar ərlərinə xəyanət etdilər və (Nuhla Lut) onları Allahdan (Allahın əzabından) heç vəchlə qurtara bilmədilər. Onlara: "(Başqa) girənlərlə birlikdə siz ikiniz də Cəhənnəmə girin!" - deyildi.
Bunların (bu qadınların) gözləmə müddəti başa çatdıqda (barışmaq istəsəniz) onları yaxşılıqla (mehrlərini verib) yola salın. (Sonradan aranızda ixtilaf olmasın deyə) içərinizdən iki ədalətli şahid tutun. (Siz də ey şahidlər!) Allah üçün (doğru) şahidlik edin! Bununla Allaha və axirət gününə iman gətirənlərə öyüd-nəsihət verilir. Kim Allahdan qorxsa, Allah ona (hər çətinlikdən) bir çıxış yolu əta edər.
Vikilüğətdə2 (ədəd) ilə əlaqəli söz izahı var.
Riyaziyyat ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. Etdiyiniz redaktələri mənbə və istinadlarla əsaslandırmağı unutmayın.
ədəd, adın, digər, istifadə, formaları, üçün, dəqiqləşdirmə, məqaləni, vikiləşdirmək, lazımdır, lütfən, məqaləni, ümumvikipediya, redaktə, qaydalarına, uyğun, şəkildə, tərtib, edin, məqalədə, yalnız, ilkin, onunla, əlaqəli, mənbələrdən, istifadə, olunur, məlum. Bu adin diger istifade formalari ucun bax 2 deqiqlesdirme Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Bu meqalede yalniz ilkin ve ya onunla elaqeli menbelerden istifade olunur Melumatlar musteqil ikinci menbelere esaslanmalidir eks halda meqalenin neytralligi ve ya ehemiyyeti ile bagli subheler yarana bunun neticesinde de siline biler Meqaleye etibarli istinad ve menbeler elave etmekle onu tekmillesdire bilersiniz Iki say sisteminde reqem ve eyni zamanda ededlerden biridir Birden sonra ucden evvel gelir 22 0 1 2 3 4 Faktorizasiya 2 sade Rum reqemi IIIkili 10Sekkizlik 2Onaltiliq 2 Vikianbarda elaqeli mediafayllar Mundericat 1 Umumi melumat 2 Riyaziyyatda 3 Inam ve etiqadlarda 3 1 Qurani Kerimde 4 IstinadlarUmumi melumat RedakteButun baslangiclarin baslangici yeni ele saylarin da ilki olan birden sonra insanlar iki sayi ile qarsilasmislar Bu sayin da ilkin yaranisi cecele barmaqdan sonra qatlanan adsiz barmaqla baglidir Ozunden evvelki bir sayindan ferqli olaraq iki sayi insanlari cut luk qosa liq alemi ile qovusdurur Bu qosa liq cut lukle yeni inam etiqad gorusler silsilesi yaranir Iki sayi ferq qoymadan mifoloji ve gercek hadiseleri nesneleri oz icine alir Bunlar ise sirasikesilmez saydadir Bir nece orneyi yada salaq Insan coxlugunun yaranma baslangicina sebeb tek bir boyuk Tanrinin xelq etdiyi Adem Hevva yeni kisi qadin cutluyu Isiqla nur qaranligin zulmet yaratdigi gece gunduz heqiqeti Daha cox yaradilis mifleri vasitesi ile tesevvure getirilen yeralti yerustu alem Hem de ozlerinde reng elameti dasiyan ag qara inaminin etiqadinin movcudlugu Biri olmese biri dirilmez deyiminden yaranan canli heyat cansiz olum dialektikasi ve s Turk ikisini ecnebi du larina cevirib arxasina da ist izm ler artirmaqla dualist dualizm fikri yaratmislar Eslinde xeyir ser bildiren bu fikrin yaranma koku ne ile baglidir Evvelde ideoqrafik say sisteminin Hindistanda yarandigini soylemisdik Xeyir ser qosaliq cutluk yeni iki konsepsiyasinin dualist dualizm seklinde formalasmasinin baslangicini da ele burada axtarmaq gerek gelir Zerdust teliminin qanunnamesi anayasa kitabi olan Avesta butovlukde xeyir ser uzerinde koklenib Burada Ahuramezda xeyir islere revac veren Ehrimen Anqramanyu ise bu revac verilmisleri pozmaga dagitmaga calisan ser timsalidir Bu iki sayi ile quvve sonsuz olaraq uz uze elles vurusda carpismadadir Hemise de ustunluyun birinciye yeni xeyire verilmesi insanin isteye qovusmaq ideyasinin tebii neticesidir Bellidir ki Avesta nin uze cixarilma mekani da ele Hindistandir Ve bu abideni yaddas sine kitablarinda yasadib oraya aparanlar buranin hemiselik oturaq vetendaslari olanlar ele zerdustiliyi ozleri ucun iman inam bayragi kimi ucaltmis urmiyalilar azerbaycanli turkler olmusdur Zerdustun ozunun turk yaratdigi telimin turk tefekkurunun mehsulu olmasi subuta yetirilmis heqiqetdir Demeli primitiv iki sayini murekkeb xeyir ser qosaliq cutluk donuna salan bu Hindistandaki zerdusti turkler olmusdur Nagillarda sefere cixanlar cox vaxt gelib iki yolayiricina catirlar Bu yollardan biri geder gelmez ser o biri ise cetinliklerle dolu geder geler xeyir yol sayilir Misal ucun Celayi veten nagilinda deyilir Bir gun Celayi veten oturub pencereden bayira baxirdi Gordu ki uzaqdan iki yol gorunur Tez qari nenesini cagirib dedi Nene de gorum bu yollar hara gedir Qari dedi Bala bu yollarin biri geder geler yoldu o birisi geder gelmez yoldur ki ora geden beni insanin hec biri qayitmamisdir Sah Ismayil dastaninda sevgilisi Gulzarin arxasinca Turkmana yollanan Sah Ismayila Remdar Peri deyir Turkmana iki yol gedir O yolun biri ile uc aya o biri ile on gune getmek olar Uc ayliq yol selamet on gunluk yol melametdi Buradaki melamet yol ele gedib donmez yol demekdir Iki sayinin xacla bagliligi da muhum meselelerdendir Azerbaycanda o siradan turk xalqlarinin yasadiqlari bir cox yerlerde cay bulaq kenarlarinda hemcinin su qablarinin ustunde xac qabardilmis belgeler olur Bunlar ne ucundur Etiqada gore dunya xac seklinde alt ust dayanmis iki durna baliginin belindedir Bas veren zelzelelere dagidici telatumlere sebeb de ele bu iki baliqdir Baliqlar hemise xatirlanmalarini yada salinmalarini isteyirler Insanlarin onlari unutmalarindan qezeblenib zelzele toredirler Odur ki bu baliqlara hormet ehtiram yadetme elameti olaraq su sahilindeki belgelerde su qablarinda xac naxislari acilir Xac baliqlarin bas quyruq bedenlerini terpetmesi ile zelzelenin olmasi turkler arasinda yaygin olub Zaman kecdikce daha deqiqi islam dini turk ellerine yayildiqca muselman okuzu bu baliqlari evez etmisdir Bununla bele yene de ele xacsekilli baliqlara mexsus elametler nece varsa ele de okuzun uzerine kocurulmusdur Dusunulmusdur ki dunya okuzun ustundedir ve o basini bedenini terpetdikde zelzeleler baslayir Sozsuz ki bu deyilenler ibtidai etiqadlarin yaddaslardaki izleri ile bagli meseledir Cunki tefekkurun elmin inkisafi bu ve bunabenzer xususiyyetlerin qanunauygunluqlarini elmi sekilde izah etmisdir Riyaziyyatda RedakteIki ededi sade eded olmaqla yanasi hem de cut ededdir Inam ve etiqadlarda RedakteTale reqemi iki olan usaq anadan olandan suyu sirin olur Eslinde o numerologiya silsilesinde en heyranedici unsiyyetcil her bir qulluga yariyan tipdir Onlar kiminse xetrine deymeye qorxduqlarindan oz heqiqi hisslerini gizlede bilirler Buna gore boyuyende cox qetiyyetsiz olurlar Digerlerine xos gelmek ucun hedden artiq enerji serf edirler Cetinliklerle rastlasmaqdan qorxurlar Hessas ehtiyatli ve utancaq olan iki ler yad adam gorende cox guman ki anasinin yaninda gizlenecek Ilkin qorxaqliq dovru kecenden sonra onlar esasen de oglanlar bosbogaz olur Yasidlari ile oynamagi xoslayirlar Coxlu dostlari olur Sakit sozebaxan merifetli mehriban ve hessas olan iki lerin qucaqlanmaqdan xoslari gelir Teriflemesen ve meqsedlerine catmaq ucun heveslendirmesen sizden uzaqlasa bilerler Qurani Kerimde Redakte Ya Peygember De Dogrudanmi siz yeri iki gunde yaradani inkar edir ve Ona serikler qosursunuz O ki alemlerin Rebbidir 1 Allah onlari semalari yeddi qat goy olaraq iki gunde emele getirdi Belelikle iki gun erzinde yer sonra iki gun erzinde yer uzunde olanlar daha sonra iki gun erzinde goyler xelq edildi Kainatin yaradilmasi alti gun erzinde basa catdi O her bir goyun isini ozune vehy edib bildirdi Biz asagi goyu dunya semasini qendillerle ulduzlarla bezedik ve onu seytanlardan her cur beladan hifz etdik Bu yenilmez quvvet sahibi olan her seyi bilen Allahin teqdiridir ezeli hokmu qanunudur 2 Iki mesriqin ve iki megribin Rebbi gunesin ve ayin yazda ve qisda cixib batdigi yerlerin sahibi Odur 3 Sulari sirin ve aci olan iki denizi O qovusdurdu bir birine qovusmaq ucun acib buraxdi 4 Orada o cennetlerde iki axar bulaq vardir 5 Orada o iki cennetde her meyveden quru ve tezeter olmaqla iki nov vardir mo minler onlarin birini dunyada gormus digerini ise gormemisler 6 Onlar mominler orada astarlari qalin ipekden olan doseklere soykenmis olacaqlar O iki cennetin meyvelerini dermek de asan olacaqdir mominler harada olsalar agaclar onlara yaxin gelecek onlar hemin meyveleri ayaq uste olanda da oturanda da uzananda da derib yeye bilecekler 7 Onlardan o iki cennetden basqa mominler ucun daha iki cennet Firdovs ve Meva cennetleri vardir 8 Orada o iki cennetde fevvare verib qaynayan iki bulaq vardir 9 Biz Semud tayfasina Allaha ibadet edin deye qardaslari Salehi peygember gonderdik Saleh oz tayfasinin yanina gelen kimi onlar bir biri ile cekisen dusmencilik eden iki firqeye mominlere ve kafirlere ayrildilar 10 Butler yaxsidir yoxsa yeri sizin ucun mesken yaradib ortasinda caylar axidan uzerinde titremesin deye mohkem durmus daglar berqerar eden ve sirin ve sor sulari bir birine qarismasin deye iki denizin arasinda manee qoyan kimse Meger Allahla yanasi basqa bir tanrimi var Lakin musriklerin ekseriyyeti Allahin vehdaniyyetini Onun ne qeder ezemetli oldugunu bilmirler 11 Xatirla ki insanin saginda ve solunda onun butun emellerini tesbit eden qeyde alan iki melek oturmusdur 12 Onlarin arasindaki mesafe iki yay uzunlugunda belke ondan da yaxin oldu 13 Insanlardan ve heyvanlardan ibaret iki cifti her bir cutu erkek ve disi olaraq yaradan Odur 14 Biz insana ata anasina yaxsiliq etmeyi valideynine yaxsi baxmagi onlarla gozel davranmagi tovsiye etdik Anasi onu betninde cox zeif bir halda dasimisdi Usagin sudden kesilmesi ise iki il erzinde olur Biz insana buyurduq Mene ve ata anana sukur et Axir donus Menedir 15 Allah kafirlere Nuhun ovreti ile Lutun ovretini misal cekdi Onlar Bizim qullarimizdan iki saleh bendenin kebini altinda idiler Onlar erlerine xeyanet etdiler ve Nuhla Lut onlari Allahdan Allahin ezabindan hec vechle qurtara bilmediler Onlara Basqa girenlerle birlikde siz ikiniz de Cehenneme girin deyildi 16 Bunlarin bu qadinlarin gozleme muddeti basa catdiqda barismaq isteseniz onlari yaxsiliqla mehrlerini verib yola salin Sonradan aranizda ixtilaf olmasin deye icerinizden iki edaletli sahid tutun Siz de ey sahidler Allah ucun dogru sahidlik edin Bununla Allaha ve axiret gunune iman getirenlere oyud nesihet verilir Kim Allahdan qorxsa Allah ona her cetinlikden bir cixis yolu eta eder 17 Vikilugetde 2 eded ile elaqeli soz izahi var Riyaziyyat ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin Etdiyiniz redakteleri menbe ve istinadlarla esaslandirmagi unutmayin Istinadlar Redakte Fussilet suresi 9 Fussilet suresi 12 Rehman suresi 17 Rehman suresi 19 Rehman suresi 50 Rehman suresi 52 Rehman suresi 54 Rehman suresi 62 Rehman suresi 66 Neml suresi 45 Neml suresi 61 Qaf suresi 17 Necm suresi 9 Necm suresi 45 Logman suresi 14 Tehrim suresi 10 Talaq suresi 2Menbe https az wikipedia org w index php title 2 eded amp oldid 6053765, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
