Üst paleolit — təxminən 40 min il bundan əvvəl başlanmış, e.ə.12-ci minilliyə qədər davam etmişdir.
Bu dövrdə iqlim mülayimləşmiş, bitki və heyvanat aləmində, habelə ictimai həyatda xeyli dəyişikliklər baş vermişdir. Üst Paleolit dövründə ibtidai insanlar mağarada yaşamış və özlərini təbiətin təhlükəli hadisələrindən və vəhşi heyvanların hücumlarından qorumuşlar. Bu dövrün maddi qalıqlarına Qarabağ və Qazax bölgələrinin Paleolit düşərgələrində daha çox rast gəlinmişdir.
Üst paleolit dövründə bir sıra heyvanların, xüsusilə nəhəng maralın, mağara ayısının nəsli kəsilmişdir. İnsanlar ən çox Qafqaz maralı, ceyran, cüyür, dağkeçisi və s. ovlayırdılar. İnsanların istifadə etdikləri qaşovlar, biz, gəzli (yəni kənarı dişəkli) və üçbucaq əmək alətləri geniş yayılmışdır.
Üst paleolit dövründə Azərbaycan ərazisində müasir insan tipinin, yəni ağıllı insanın ("Homo Sapiyens") yaranması başa çatmışdı. İnsan fiziki və əqli inkişafın yüksək mərhələsinə çatmışdır. Təfəkkür və nitq inkişaf tapmışdır. İbtidai cəmiyyətin bu mərhələsində ilk vaxtlar insanlar bir-birini adi hərəkətlərlə (kinetik dillə — əl, dodaq hərəkətləri ilə və s. hərəkətlərlə) başa salırdılar. Lakin onlar bu üsulla uzaq məsafədə və qaranlıqda ünsiyyət yarada bilmirdilər. Əmək fəaliyyətinin artması, şüurun, düşüncənin inkişafı tədricən səsli nitqin yaranmasına səbəb olmuşdu.
Səsli nitq ilk vaxtlar ibtidai insanların yaratdığı və tələffüz etdiyi ilk sözlərdən, təsərrüfat həyatı ilə bağlı tək–tək sadə ifadələrdən ibarət olmuşdur. Tədricən belə ifadələrin birləşməsindən nisbətən mürəkkəb fikri ifadə edən səsli nitq — danışıq ünsiyyət vasitəsi yaranmışdır.
Ulu icmanı qəbilə icması əvəz etmişdir. Onun əsasını qan qohumu olan insanların birliyi təşkil edirdi. Buna nəsli qəbilə quruluşu deyilir. Nəsli qəbilə dövründə insanlar ana xətti ilə qohumluq əsasında birləşmişdirlər. Qəbilənin həyatında qadın mühüm rol oynayırdı.
Uşaqların qayğısına qalmaq, giləmeyvə və yabanı bitkilər toplamaq, odu qoruyub saxlamaq, yemək hazırlamaq və s. qadınların işi idi. Buna görə də nəsli qəbilə icması anaxaqanlığı (matriarxat) adlanır.
Dövrün əsas xüsusiyyətləri
40 min il bundan əvvəl Ağıllı insanın yaranması başa çatır. Nitq və təfəkkür formalaşır (əvvəl kinetik dil, sonra isə səsli nitq);
İbtidai sürüdən qəbilə icmasına keçid başa çatır. Qəbilə icmasına qan qohumluğuna əsaslanır və qohumluq ana xətti ilə gedir. Beləliklə, anaxaqanlığı (matriarxat) meydana gəlir; Qadınlar uşaqların qayğısına qalır, yabanı bitkilər yığır, odu qoruyur və yemək hazırlayırdı;
Bu dövrün maddi qalıqlarına daha çox Qarabağ və Qazax bölgələrinin paleolit düşərgələrində rast gəlinir;
Bu dövrdə bir sıra heyvanların, xüsusilə nəhəng maralın və mağara ayısının nəsli kəsilir.
"Ağıllı insan"ın beyni "bacarıqlı insan"ın beynindən iki dəfə böyük idi.
Matriarxat və ya Anaxaqanlıq — ictimai-siyasi məsələlərdə qadınların üstünlük təşkil etdiyi cəmiyyətdir.
İstinadlar
↑ Vəli Vəliyev, İlyas Babayev, Hidayət Cəfərov, Aida Məmmədova, Yusif Yusifov (2012). Azərbaycan tarixi. Bakı: 2005. səh. 17.
Vəli Vəliyev, İlyas Babayev, Hidayət Cəfərov, Aida Məmmədova, Yusif Yusifov (2012). Azərbaycan tarixi. Bakı: 2005. səh. 18.
Vəli Vəliyev, İlyas Babayev, Hidayət Cəfərov, Aida Məmmədova, Yusif Yusifov (2012). Azərbaycan tarixi 6. Bakı: 2012. səh. 18.
Vəli Vəliyev, İlyas Babayev, Hidayət Cəfərov, Aida Məmmədova, Yusif Yusifov (2012). Azərbaycan tarixi. Bakı: 2005. səh. 19.
Vəli Vəliyev, İlyas Babayev, Hidayət Cəfərov, Aida Məmmədova, Yusif Yusifov (2012). Azərbaycan tarixi. Bakı: 2012. səh. 19.
Avqust 01, 2021
üst, paleolit, təxminən, bundan, əvvəl, başlanmış, minilliyə, qədər, davam, etmişdir, dövrdə, iqlim, mülayimləşmiş, bitki, heyvanat, aləmində, habelə, ictimai, həyatda, xeyli, dəyişikliklər, baş, vermişdir, üst, paleolit, dövründə, ibtidai, insanlar, mağarada,. Ust paleolit texminen 40 min il bundan evvel baslanmis e e 12 ci minilliye qeder davam etmisdir Bu dovrde iqlim mulayimlesmis bitki ve heyvanat aleminde habele ictimai heyatda xeyli deyisiklikler bas vermisdir Ust Paleolit dovrunde ibtidai insanlar magarada yasamis ve ozlerini tebietin tehlukeli hadiselerinden ve vehsi heyvanlarin hucumlarindan qorumuslar Bu dovrun maddi qaliqlarina Qarabag ve Qazax bolgelerinin Paleolit dusergelerinde daha cox rast gelinmisdir 1 Ust paleolit dovrunde bir sira heyvanlarin xususile neheng maralin magara ayisinin nesli kesilmisdir Insanlar en cox Qafqaz marali ceyran cuyur dagkecisi ve s ovlayirdilar Insanlarin istifade etdikleri qasovlar biz gezli yeni kenari disekli ve ucbucaq emek aletleri genis yayilmisdir 1 Ust paleolit dovrunde Azerbaycan erazisinde muasir insan tipinin yeni agilli insanin a Homo Sapiyens yaranmasi basa catmisdi Insan fiziki ve eqli inkisafin yuksek merhelesine catmisdir Tefekkur ve nitq inkisaf tapmisdir Ibtidai cemiyyetin bu merhelesinde ilk vaxtlar insanlar bir birini adi hereketlerle kinetik dille el dodaq hereketleri ile ve s hereketlerle basa salirdilar Lakin onlar bu usulla uzaq mesafede ve qaranliqda unsiyyet yarada bilmirdiler Emek fealiyyetinin artmasi suurun dusuncenin inkisafi tedricen sesli nitqin yaranmasina sebeb olmusdu 2 Sesli nitq ilk vaxtlar ibtidai insanlarin yaratdigi ve teleffuz etdiyi ilk sozlerden teserrufat heyati ile bagli tek tek sade ifadelerden ibaret olmusdur Tedricen bele ifadelerin birlesmesinden nisbeten murekkeb fikri ifade eden sesli nitq danisiq unsiyyet vasitesi yaranmisdir 3 Ulu icmani qebile icmasi evez etmisdir Onun esasini qan qohumu olan insanlarin birliyi teskil edirdi Buna nesli qebile qurulusu deyilir Nesli qebile dovrunde insanlar ana xetti ile qohumluq esasinda birlesmisdirler Qebilenin heyatinda qadin muhum rol oynayirdi 4 Usaqlarin qaygisina qalmaq gilemeyve ve yabani bitkiler toplamaq odu qoruyub saxlamaq yemek hazirlamaq ve s qadinlarin isi idi Buna gore de nesli qebile icmasi anaxaqanligi matriarxat b adlanir 5 Mundericat 1 Dovrun esas xususiyyetleri 2 Hemcinin bax 3 Qeydler 4 IstinadlarDovrun esas xususiyyetleri Redakte40 min il bundan evvel Agilli insanin yaranmasi basa catir Nitq ve tefekkur formalasir evvel kinetik dil sonra ise sesli nitq Ibtidai suruden qebile icmasina kecid basa catir Qebile icmasina qan qohumluguna esaslanir ve qohumluq ana xetti ile gedir Belelikle anaxaqanligi matriarxat meydana gelir Qadinlar usaqlarin qaygisina qalir yabani bitkiler yigir odu qoruyur ve yemek hazirlayirdi Bu dovrun maddi qaliqlarina daha cox Qarabag ve Qazax bolgelerinin paleolit dusergelerinde rast gelinir Bu dovrde bir sira heyvanlarin xususile neheng maralin ve magara ayisinin nesli kesilir Hemcinin bax RedakteIbtidai icma qurulusu Paleolit Alt paleolit Orta paleolit Mezolit Neolit Eneolit MatriarxatQeydler Redakte Agilli insan in beyni bacariqli insan in beyninden iki defe boyuk idi Matriarxat ve ya Anaxaqanliq ictimai siyasi meselelerde qadinlarin ustunluk teskil etdiyi cemiyyetdir Istinadlar Redakte 1 2 Veli Veliyev Ilyas Babayev Hidayet Ceferov Aida Memmedova Yusif Yusifov 2012 Azerbaycan tarixi Baki 2005 seh 17 Veli Veliyev Ilyas Babayev Hidayet Ceferov Aida Memmedova Yusif Yusifov 2012 Azerbaycan tarixi Baki 2005 seh 18 Veli Veliyev Ilyas Babayev Hidayet Ceferov Aida Memmedova Yusif Yusifov 2012 Azerbaycan tarixi 6 Baki 2012 seh 18 Veli Veliyev Ilyas Babayev Hidayet Ceferov Aida Memmedova Yusif Yusifov 2012 Azerbaycan tarixi Baki 2005 seh 19 Veli Veliyev Ilyas Babayev Hidayet Ceferov Aida Memmedova Yusif Yusifov 2012 Azerbaycan tarixi Baki 2012 seh 19 Menbe https az wikipedia org w index php title Ust paleolit amp oldid 5829587, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
