Ölçü vahidləri — hər hansı ölçü nəticələrinin standarta uyğun təqdimatıdır. Ölçünün ədədlə ifadəsi ölçülənin vahid kimi qəbul edilən ilkin nümunəyə – etalona nisbətidir. Ölçü vahidinə nisbətin ədədlə ifadəsi ölçünün dərəcəsidir.
Etalonlar tarixən bir- birindən fərqləniblər. Baza vahidlərinin ölçüləri ənənələrə uyğun təyin edilibdir. Bu baxımdan hətta müasir dövrdə, etalonların yaxınlaşdırıldığı halda dünyada müxtəlif ölçü vahidləri sistemi mövcuddur.
Dövlətlər bir qayda olaraq ölçü sistemini qanunvericiliklə təyin edirlər.
Azərbaycan Respublikasında metrologiya məsələləri ilə xüsusi dövlət qurumu – Azərbaycan Respublikasının Standartlaşdırma,Metrologiya və Patent üzrə Dövlət Komitəsi məşğul olur.
uzunluq vahidi - metr(m)- platin-iridium xəlitəsindən hazırlanmış tircik üzərinə çəkilmiş iki cizgi arasındakı məsafədir.1799-cu ildə Fransada hazırlanmış bu etalon Paris şəhəri yaxınlığındakı Sevr şəhərində saxlanılır.1983-cü ildən Beynəlxalq razılaşmaya görə metr - işığın vakuumda 1/299792458 saniyədə yayıldığı məsafə kimi müəyyənləşdirilir.
zaman vahidi - saniyə(san) - sezium-133 atomunun şüalanma periodunun 9192631770 mislinə bərabər zamandır.
maddə miqdarı-mol(mol) - kütləsi 0,012 kq olan karbondakı atomların sayı qədər molekullardan və ya atomlardan təşkil olunmuş maddə miqdarıdır.
temperatur vahidi kelvin - (K) - 1954-cü ilə qədər "mütləq dərəcənin" qiyməti suyun qaynama və buzun ərimə temperaturları fərqinin 1/100-i qəbul olunurdu.Termometrin ilk başlanğıc nöqtəsi mütləq sıfır,ikinci əsas nöqtəsi isə suyun üçlük nöqtəsi(273,16K) qəbul olunan Kelvin şkalasından istifadə olunur.Kelvin T və selsi t şkalaları arasındakı əlaqə:T=t+273,15 və ya hesablamaları sadələşdirmək üçün T=t+273 kimidir.Kelvin şkalasının ΔT=1K,Selsi şkalasının Δt=1 °C-ə bərabərdir.
cərəyan şiddəti vahidi-amper(A) - elə cərəyanın şiddətidir ki, bu cərəyan vakuumda bir-birindən 1m məsafədə və bir-birinə paralel yerləşmiş sonsuz uzun naqillərdən keçdikdə onların hər bir metr uzunluqları arasında 2·10−7N qarşılıql təsir yaransın.
işıq şiddəti vahidi - kandela(kd)- verilən istiqamətdə energetik işıq şiddəti 1/683 W/sr olan 540 · 1012 Hz tezlikli monoxromatik şüa buraxan mənbənin bu istiqamətdəki işıq şiddətidir .
Beynəlxalq vahidlər sistemində(BS) əlavə vahid ikidir:
müstəvi bucaq vahidi - radian(rad) - qövsünün uzunluğu radiusa bərabər olan bucaqdır.
cisim bucağı vahidi steradian(strad)
Qalan bütün kəmiyyətlərin vahidləri törəmə vahidlər adlanır.
Ölçü vahidləri sistemləri
Sİ(SI, fr. Système International d’Unités) (Beynəlxalq Sistem) — beynəlxalq vahidlər sistemi.
SQS(santimetr-qram-saniyə) — (Sİ) sisteminə qədər istifadə edilən ölçü vahidləri sistemi.
MKS — əsas vahidləri metr, kiloqram, saniyə olan ölçü vahidləri sistemi.
M.Murquzov, S.Abdullayev və b. / X SİNİF, Fizika, BAKI, "NƏŞR", 2005
Xarici keçidlər
VikianbardaÖlçü vahidləri ilə əlaqəli mediafayllar var.
Azərbaycan Respublikasının ərazisində tətbiq olunan ölçü vahidləri haqqında AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASI NAZİRLƏR KABİNETİNİN QƏRARI[ölü keçid]
Avqust 29, 2021
ölçü, vahidləri, hər, hansı, ölçü, nəticələrinin, standarta, uyğun, təqdimatıdır, ölçünün, ədədlə, ifadəsi, ölçülənin, vahid, kimi, qəbul, edilən, ilkin, nümunəyə, etalona, nisbətidir, ölçü, vahidinə, nisbətin, ədədlə, ifadəsi, ölçünün, dərəcəsidir, etalonlar,. Olcu vahidleri 1 her hansi olcu neticelerinin standarta uygun teqdimatidir Olcunun ededle ifadesi olculenin vahid kimi qebul edilen ilkin numuneye etalona nisbetidir Olcu vahidine nisbetin ededle ifadesi olcunun derecesidir Etalonlar tarixen bir birinden ferqlenibler Baza vahidlerinin olculeri enenelere uygun teyin edilibdir Bu baximdan hetta muasir dovrde etalonlarin yaxinlasdirildigi halda dunyada muxtelif olcu vahidleri sistemi movcuddur Dovletler bir qayda olaraq olcu sistemini qanunvericilikle teyin edirler Azerbaycan Respublikasinda metrologiya meseleleri ile xususi dovlet qurumu Azerbaycan Respublikasinin Standartlasdirma Metrologiya ve Patent uzre Dovlet Komitesi 2 mesgul olur Mundericat 1 Beynelxalq vahidler sistemi 2 Olcu vahidleri sistemleri 3 Edebiyyat 4 Istinadlar 5 Xarici kecidlerBeynelxalq vahidler sistemi RedakteBeynelxalq vahidler sisteminde esas vahidler yeddidir ve bunlardir uzunluq vahidi metr m platin iridium xelitesinden hazirlanmis tircik uzerine cekilmis iki cizgi arasindaki mesafedir 1799 cu ilde Fransada hazirlanmis bu etalon Paris seheri yaxinligindaki Sevr seherinde saxlanilir 1983 cu ilden Beynelxalq razilasmaya gore metr isigin vakuumda 1 299792458 saniyede yayildigi mesafe kimi mueyyenlesdirilir zaman vahidi saniye san sezium 133 atomunun sualanma periodunun 9192631770 misline beraber zamandir kutle vahidi kiloqram kq platin iridium xelitesinden hazirlanmis silindirsekilli etalonun kutlesidir madde miqdari mol mol kutlesi 0 012 kq olan karbondaki atomlarin sayi qeder molekullardan ve ya atomlardan teskil olunmus madde miqdaridir temperatur vahidi kelvin K 1954 cu ile qeder mutleq derecenin qiymeti suyun qaynama ve buzun erime temperaturlari ferqinin 1 100 i qebul olunurdu Termometrin ilk baslangic noqtesi mutleq sifir ikinci esas noqtesi ise suyun ucluk noqtesi 273 16K qebul olunan Kelvin skalasindan istifade olunur Kelvin T ve selsi t skalalari arasindaki elaqe T t 273 15 ve ya hesablamalari sadelesdirmek ucun T t 273 kimidir Kelvin skalasinin DT 1K Selsi skalasinin Dt 1 C e beraberdir cereyan siddeti vahidi amper A ele cereyanin siddetidir ki bu cereyan vakuumda bir birinden 1m mesafede ve bir birine paralel yerlesmis sonsuz uzun naqillerden kecdikde onlarin her bir metr uzunluqlari arasinda 2 10 7N qarsiliql tesir yaransin isiq siddeti vahidi kandela kd verilen istiqametde energetik isiq siddeti 1 683 W sr olan 540 1012 Hz tezlikli monoxromatik sua buraxan menbenin bu istiqametdeki isiq siddetidir 3 Beynelxalq vahidler sisteminde BS elave vahid ikidir mustevi bucaq vahidi radian rad qovsunun uzunlugu radiusa beraber olan bucaqdir cisim bucagi vahidi steradian strad Qalan butun kemiyyetlerin vahidleri toreme vahidler adlanir Olcu vahidleri sistemleri RedakteSI SI fr Systeme International d Unites Beynelxalq Sistem beynelxalq vahidler sistemi SQS santimetr qram saniye SI sistemine qeder istifade edilen olcu vahidleri sistemi MKS esas vahidleri metr kiloqram saniye olan olcu vahidleri sistemi Edebiyyat RedakteSena L A Edinicy fizicheskih velichin i ih razmernosti 2000 http aleria info temp f14o27njba Sena SI djvu Izmereniya Edinicy izmerenij Arxivlesdirilib 2010 10 04 at the Wayback Machine OKEI Obsherossijskij klassifikator edinic izmereniya Istinadlar Redakte Oficialnoe nazvanie po GOST 8 417 http www azstand gov az M Murquzov S Abdullayev ve b X SINIF Fizika BAKI NESR 2005Xarici kecidler Redakte Vikianbarda Olcu vahidleri ile elaqeli mediafayllar var Azerbaycan Respublikasinin erazisinde tetbiq olunan olcu vahidleri haqqinda AZERBAYCAN RESPUBLIKASI NAZIRLER KABINETININ QERARI olu kecid Menbe https az wikipedia org w index php title Olcu vahidleri amp oldid 6009770, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
