fbpx
Wikipedia

Çukot yarımadası

Avqust 12, 2021

Çukot yarımadası (rus. Чукoтка) — Avrasiya mmaterikinin uzaq şimal-şərqində qərar tutur. Sahillərini Şimal Buzlu okeanına daxil olan Çukot dənizi və Sakit okeana daxil olan Berinq dənizi yuyur. Alyaskadan dar Berinq boğazı ilə ayrılır. Yarımadanın şərq hissəsində Arakamçeçen adası yerləşir. Yarımadanın şərq qutaraçağında materikin ən ucqar şərq nöqtəsi olan Dejnyov burnu yerləşir.

Çukot yarımadası
65°58′00″ şm. e. 174°44′00″ q. u.
AkvatoriyasıSakit okean, Şimal Buzlu okean
Ölkə Rusiya Rusiya
Чукотский полуостров. Американская военная карта 1947 г.

Bura Asiyanın yeganə ərazisidir ki, qərb yarımkürrəsində yerləşir.

Yarımada inzibati cəhətdən Rusiya Federasiyası Çukot Muxtar Dairəsinə daxildir. Burada Providenski və Çukot rayonlarına bölünür.

Tarixi

Yarımada ilk dəfə 1728-ci ildə Berinq tərəfindən yerli əhali olan çukçaların şərəfinə adlandırmışdır.

Relyef

Çukot yarımadasının böyük hissəsini hündürlüyü 1000 metr olan ön dağlıq ərazilər təşkil edir. Mərkəz hissələrdə qayalı ərazilər müşahidə edilir ki, burada hündürlük daha da artır. Yüksək dağlıq massivlərdə dərin dərələrlə Çevtakan, Erquveem və Nunyamovaam. Yarımafanın ən hündür nöqtəsi İsxodnaya dağıdır (1194 m). Dağa qalxdıqca sanki, terraslar əmələ gətirir. Hündürlüyün kəskin endiyi ərazilərdə laqunlar müşahidə edilir.

İqlimi

İqlimi sərtdir, sahilləri dənizlərinə məruz qalır, daxili hissələri isə kontinentaldır. Qış 10 aya qədər davam edir.

Yarımada ərazisinin böyük hissəsi çox illik qrunt buzlagğı ilə örtülüdür. Hətta bəzi yerlərdə qrunt buzları 30-40 metrə qədər olur. Çay kənarları, göllərin dibi və kənarları olan ərazilərdə qrunt buzlaqları daha dərinliyə gedir. Daxili ərazilərdə -10°s, çay vadilərində isə -6°s təşkil edir. İqliminə fikir versən ərazi demək olar ki, dənizlərin təsiri ilə çox rütubətlidir. Havanın temperaturu və şaxtalar 500–700 m yüksəkliklərdən tutmuş 200-300 metr hündürlüklər arasında kəskin fərqlənir.

Flora

Yarımada bününlüklə arktik tundra bitkiləri ilə örtülüdür. Bitkilər arasında Arktika söyüdü, Cır mərsin, Mərcanı kimilərə rast gəlinir. Onlar hündürlüyü 5-20 sm arasında dəyişir. Təsadüfü hallarda Betula nana, Arctostaphylos alpina, Laplandiya diapensiyası kimi bitkilər gözə dəyir. Ən çox rast gəlinən bitkilərdən Mamırlar və Şibyələrdir. Burada bitən bitkilərin çoxu endemikdir.

Faunası

Yarımadada ən çox tülkü və canavar, üstəlik şimal maralı, dovşan, Lemminq. Dağlıq ərazilərdə Qar qoyunu yayılıb.

Dənizin qayalı sahillərində yerləşən quş koloniyalarında Təmizçi, Sakit okean kütdimdiyi, Phalacrocorax pelagicus, чайки kimi quşlara rast gəlinir. Tudralarda isə Əkin qazı, Ağqalın qaz, Qaqar, Kanada durnası, Sahilqağayıları və başqaları yayılıb.

İstinadlar

  1. Леонтьев В. В., Новикова К. А. Топонимический словарь северо-востока СССР. — Магадан: Магаданское книжное издательство, 1989. — С. 415. — 456 с. — 15 000 экз. — ISBN 5-7581-0044-7.

Mənbə

  • Çukotun coğrafiyası
  • Видео ландшафтов и зверей Чукотского полуострова Çukot yarımadasının refyefi və canlılar aləmi (video)
  • Чукотская ландшафтная область

Avqust 12, 2021
çukot, yarımadası, Чукoтка, avrasiya, mmaterikinin, uzaq, şimal, şərqində, qərar, tutur, sahillərini, şimal, buzlu, okeanına, daxil, olan, çukot, dənizi, sakit, okeana, daxil, olan, berinq, dənizi, yuyur, alyaskadan, berinq, boğazı, ilə, ayrılır, yarımadanın, . Cukot yarimadasi rus Chukotka Avrasiya mmaterikinin uzaq simal serqinde qerar tutur Sahillerini Simal Buzlu okeanina daxil olan Cukot denizi ve Sakit okeana daxil olan Berinq denizi yuyur Alyaskadan dar Berinq bogazi ile ayrilir Yarimadanin serq hissesinde Arakamcecen adasi yerlesir Yarimadanin serq qutaracaginda materikin en ucqar serq noqtesi olan Dejnyov burnu yerlesir Cukot yarimadasi65 58 00 sm e 174 44 00 q u AkvatoriyasiSakit okean Simal Buzlu okeanOlke Rusiya RusiyaChukotskij poluostrov Amerikanskaya voennaya karta 1947 g Bura Asiyanin yegane erazisidir ki qerb yarimkurresinde yerlesir Yarimada inzibati cehetden Rusiya Federasiyasi Cukot Muxtar Dairesine daxildir Burada Providenski ve Cukot rayonlarina bolunur Mundericat 1 Tarixi 2 Relyef 3 Iqlimi 4 Flora 5 Faunasi 6 Istinadlar 7 MenbeTarixi RedakteYarimada ilk defe 1728 ci ilde Berinq terefinden yerli ehali olan cukcalarin serefine adlandirmisdir 1 Relyef RedakteCukot yarimadasinin boyuk hissesini hundurluyu 1000 metr olan on dagliq eraziler teskil edir Merkez hisselerde qayali eraziler musahide edilir ki burada hundurluk daha da artir Yuksek dagliq massivlerde derin derelerle Cevtakan Erquveem ve Nunyamovaam Yarimafanin en hundur noqtesi Isxodnaya dagidir 1194 m Daga qalxdiqca sanki terraslar emele getirir Hundurluyun keskin endiyi erazilerde laqunlar musahide edilir Iqlimi RedakteIqlimi sertdir sahilleri denizlerine meruz qalir daxili hisseleri ise kontinentaldir Qis 10 aya qeder davam edir Yarimada erazisinin boyuk hissesi cox illik qrunt buzlaggi ile ortuludur Hetta bezi yerlerde qrunt buzlari 30 40 metre qeder olur Cay kenarlari gollerin dibi ve kenarlari olan erazilerde qrunt buzlaqlari daha derinliye gedir Daxili erazilerde 10 s cay vadilerinde ise 6 s teskil edir Iqlimine fikir versen erazi demek olar ki denizlerin tesiri ile cox rutubetlidir Havanin temperaturu ve saxtalar 500 700 m yuksekliklerden tutmus 200 300 metr hundurlukler arasinda keskin ferqlenir Flora RedakteYarimada bununlukle arktik tundra bitkileri ile ortuludur Bitkiler arasinda Arktika soyudu Cir mersin Mercani kimilere rast gelinir Onlar hundurluyu 5 20 sm arasinda deyisir Tesadufu hallarda Betula nana Arctostaphylos alpina Laplandiya diapensiyasi kimi bitkiler goze deyir En cox rast gelinen bitkilerden Mamirlar ve Sibyelerdir Burada biten bitkilerin coxu endemikdir Faunasi RedakteYarimadada en cox tulku ve canavar ustelik simal marali dovsan Lemminq Dagliq erazilerde Qar qoyunu yayilib Denizin qayali sahillerinde yerlesen qus koloniyalarinda Temizci Sakit okean kutdimdiyi Phalacrocorax pelagicus chajki kimi quslara rast gelinir Tudralarda ise Ekin qazi Agqalin qaz Qaqar Kanada durnasi Sahilqagayilari ve basqalari yayilib Istinadlar Redakte Leontev V V Novikova K A Toponimicheskij slovar severo vostoka SSSR Magadan Magadanskoe knizhnoe izdatelstvo 1989 S 415 456 s 15 000 ekz ISBN 5 7581 0044 7 Menbe RedakteCukotun cografiyasi Video landshaftov i zverej Chukotskogo poluostrova Cukot yarimadasinin refyefi ve canlilar alemi video Chukotskaya landshaftnaya oblastMenbe https az wikipedia org w index php title Cukot yarimadasi amp oldid 4767649, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.