Azərbaycanca
සිංහල
Türkçe
Çin-Tacikistan münasibətləri — Çin və Tacikistan arasında ikitərəfli diplomatik əlaqələr. İki ölkə arasımnda sərhədin uzunluğu 414 km təşkil edir. İki ölkə arasında diplomatik münasibətlər 1992-ci ildə Tacikistanın müstəqillik əldə etməsindən sonra yaranmışdır. 2014-cü ildə iki ölkə arasında qarşılıqlı ticarət dövriyyəsi 777 mln dollar və ya Tacikistanın ÜDM 14,6%-i olmuşdur. Mərkəzi Asiya dövləti olan Tacikistanın ixracatı isə cəmi 39 milyon dollar olmuşdur. Bu isə olduqca kiçik bir rəqəmdir.
| Çin-Tacikistan münasibətləri | |||||
|---|---|---|---|---|---|
 | |||||
| |||||
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |||||
Tarixi
SSRİ dağıldıqdan sonra Çin sərhədlər haqqında yeni anlaşmanın imzalanması və demarkasiya xəttlərinə yenidən baxılmasının vacid olduğunu bəyan etmişdir.
13 avqust 1999-cu ildə iki ölkə arasında «Tacikistan-Çin dövlət sərdəddi haqqında» yeni müqavilə imzalanır. Müqaviləyə görə Tacikistan Karzak aşırımı rayonundakı mübahisəli əraziləri öz torpağı olaraq təsdiqlənir, amcaq bunun əvəzinə Markansu bölgəsindəlki 200 km² ərzini Çinə verməli olur. Digər ərazi mübahisəsi isə sahənin iki ölkə arasında tən bölünməsi yolu ilə həll edilir.
Üçüncü sahə ilə bağlı məsələ Tacikistan Prezidenti Emoməli Rəhmonın Çinə səfəri zamanı həll edilir. İki ölkə arasında «Sərhəd demarkasiyası və mübahisəli ərazilərin həll edilməsi» haqqında müqaviləyə əsasən Tacikistan Çinə min km² ərazini güzəştə gedir. Bu mübahisəli regionu ümumilikdə 28 min km² ərazini nəzərdə tuturdu. 2004-cü ilin mayında iki ölkə sərhəddində ilk sərhəd keçid məntəqəsi istifadəyə verilir. 12 yanvar 2011-ci ildə Tacikistan Parlamenti Çinə min km² ərazinin verilməsini təstiqləyir. 6 oktyabr 2011-ci ildə tacikistanın nəzarətində olan 1158 km² ərazi Çinə güzəştə gedilir. Bu ümumilikdə mübahisəli ərazilərin 5.5 % təşkil edir. 2013-cü ili mayında kütləvi informasiya vastələrində Çin ordusunun Tacikistanın Dağlıq Bədəxşan vilayətinə yeridilməsi barədə xəbərlər yayılır. Bir müddət sonra xəbər inkar edilir.
İqtisadi əlaqələr
İki ölkə arsında 2013-cü ildə ticarət dövriyyəsi 682,1 mln ABŞ dolları olmuşdur. Tacikistan ixracatının əsasını alüminium və ondan hazıralana məhsullar, pambıq, qara metallar, dəmir və s. olmuşdur. 2013-cü ilə Tacikistan ixracatı cəmi 86,3 mln ABŞ dolları idi. Çindən isə Tacikistana 595,8 mln ABŞ dolları dəyərində mal ixrac edilmişdir. Tacikistan Çindən yanacaq, keramika, neft, plasmas, polimer, texniki və nəqliyyat vastələri və s. alır. Çin Tacikistanın iqtisadiyyatını canlandırmaqda maraqlıdır. Bu baxımdan ona uardımklar edir. 2012-ci ilə görə Tacikistanın Çinə dövlət borcu 878,5 mln ABŞ dollarıdır. 2012-ci ildə Tacikistan Çindən 1 mlrd ABŞ dolları dəyərində qrand, kredit və texniki yardım formasında pul almışdır.
Müştərək şirkətlər
2012-ci ildə Tacikistanda hasil edilən 2,4 ton qızıldan 1.6 tonu və ümumrespublika miqyasında çıxarılan gümüş Tacikistan-Çin müştərəş şirkətinin payına düşür. 2009-cu ildə isə müştərək dağ-mədən fabriki istifadəyə verilmişdir.
Energetika sahəsində əməkdaşlıq
2006—2009-cu illərdə Tacikistan Çinin dəstəyi ilə öz enerji daşıyıcılarını Çinin enerji sisteminə qoşmuşdur. Bununla əlaqəli iki xətt istifadəyə verilmişdir.
Çin investisiyası
1 yanvar 2013-ci ilinə olan məlumata görə Çin Xalq Respublikası Tacikistana 210,5 mln ABŞ dolları dəyərində investisiya qoymuşdur. Təkcə 2013-cü ildə Tacikistana yatırılan 341,1 mln dollarlıq investisiyanın 48,7%-i (166,1 mln ABŞ dolları) Çinə məxsus olmuşdur.
İstinadlar
- . 2016-10-13 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-11-02.
- "Новости NEWSru.com :: СМИ гадают: занял ли Китай территории Таджикистана, или это российский «вброс» в ходе информационной войны". 2013-07-09 tarixində . İstifadə tarixi: 2018-11-02.
- "Таджикистан отдал Китаю часть земель за долги — СМИ — Последние мировые новости — Пекин уже перебросил войска на территорию соседней страны. | СЕГОДНЯ". 2015-04-02 tarixində . İstifadə tarixi: 2018-11-02.
- "Китай забрал кусок Таджикистана и на этом не остановится? — Мировая политика и международные отношения — МК". 2013-06-08 tarixində . İstifadə tarixi: 2018-11-02.
- "China Backs Tajikistan's Efforts to Preserve Stability". The Gazette of Central Asia. Satrapia. 2023-10-28 tarixində .
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Cin Tacikistan munasibetleri Cin ve Tacikistan arasinda ikiterefli diplomatik elaqeler Iki olke arasimnda serhedin uzunlugu 414 km teskil edir Iki olke arasinda diplomatik munasibetler 1992 ci ilde Tacikistanin musteqillik elde etmesinden sonra yaranmisdir 2014 cu ilde iki olke arasinda qarsiliqli ticaret dovriyyesi 777 mln dollar ve ya Tacikistanin UDM 14 6 i olmusdur Merkezi Asiya dovleti olan Tacikistanin ixracati ise cemi 39 milyon dollar olmusdur Bu ise olduqca kicik bir reqemdir Cin Tacikistan munasibetleri CXR Tacikistan Vikianbarda elaqeli mediafayllarTarixiSSRI dagildiqdan sonra Cin serhedler haqqinda yeni anlasmanin imzalanmasi ve demarkasiya xettlerine yeniden baxilmasinin vacid oldugunu beyan etmisdir 13 avqust 1999 cu ilde iki olke arasinda Tacikistan Cin dovlet serdeddi haqqinda yeni muqavile imzalanir Muqavileye gore Tacikistan Karzak asirimi rayonundaki mubahiseli erazileri oz torpagi olaraq tesdiqlenir amcaq bunun evezine Markansu bolgesindelki 200 km erzini Cine vermeli olur Diger erazi mubahisesi ise sahenin iki olke arasinda ten bolunmesi yolu ile hell edilir Ucuncu sahe ile bagli mesele Tacikistan Prezidenti Emomeli Rehmonin Cine seferi zamani hell edilir Iki olke arasinda Serhed demarkasiyasi ve mubahiseli erazilerin hell edilmesi haqqinda muqavileye esasen Tacikistan Cine min km erazini guzeste gedir Bu mubahiseli regionu umumilikde 28 min km erazini nezerde tuturdu 2004 cu ilin mayinda iki olke serheddinde ilk serhed kecid menteqesi istifadeye verilir 12 yanvar 2011 ci ilde Tacikistan Parlamenti Cine min km erazinin verilmesini testiqleyir 6 oktyabr 2011 ci ilde tacikistanin nezaretinde olan 1158 km erazi Cine guzeste gedilir Bu umumilikde mubahiseli erazilerin 5 5 teskil edir 2013 cu ili mayinda kutlevi informasiya vastelerinde Cin ordusunun Tacikistanin Dagliq Bedexsan vilayetine yeridilmesi barede xeberler yayilir Bir muddet sonra xeber inkar edilir Iqtisadi elaqelerIki olke arsinda 2013 cu ilde ticaret dovriyyesi 682 1 mln ABS dollari olmusdur Tacikistan ixracatinin esasini aluminium ve ondan haziralana mehsullar pambiq qara metallar demir ve s olmusdur 2013 cu ile Tacikistan ixracati cemi 86 3 mln ABS dollari idi Cinden ise Tacikistana 595 8 mln ABS dollari deyerinde mal ixrac edilmisdir Tacikistan Cinden yanacaq keramika neft plasmas polimer texniki ve neqliyyat vasteleri ve s alir Cin Tacikistanin iqtisadiyyatini canlandirmaqda maraqlidir Bu baximdan ona uardimklar edir 2012 ci ile gore Tacikistanin Cine dovlet borcu 878 5 mln ABS dollaridir 2012 ci ilde Tacikistan Cinden 1 mlrd ABS dollari deyerinde qrand kredit ve texniki yardim formasinda pul almisdir Musterek sirketler 2012 ci ilde Tacikistanda hasil edilen 2 4 ton qizildan 1 6 tonu ve umumrespublika miqyasinda cixarilan gumus Tacikistan Cin musteres sirketinin payina dusur 2009 cu ilde ise musterek dag meden fabriki istifadeye verilmisdir Energetika sahesinde emekdasliq2006 2009 cu illerde Tacikistan Cinin desteyi ile oz enerji dasiyicilarini Cinin enerji sistemine qosmusdur Bununla elaqeli iki xett istifadeye verilmisdir Cin investisiyasi1 yanvar 2013 ci iline olan melumata gore Cin Xalq Respublikasi Tacikistana 210 5 mln ABS dollari deyerinde investisiya qoymusdur Tekce 2013 cu ilde Tacikistana yatirilan 341 1 mln dollarliq investisiyanin 48 7 i 166 1 mln ABS dollari Cine mexsus olmusdur Istinadlar 2016 10 13 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2018 11 02 Novosti NEWSru com SMI gadayut zanyal li Kitaj territorii Tadzhikistana ili eto rossijskij vbros v hode informacionnoj vojny 2013 07 09 tarixinde Istifade tarixi 2018 11 02 Tadzhikistan otdal Kitayu chast zemel za dolgi SMI Poslednie mirovye novosti Pekin uzhe perebrosil vojska na territoriyu sosednej strany SEGODNYa 2015 04 02 tarixinde Istifade tarixi 2018 11 02 Kitaj zabral kusok Tadzhikistana i na etom ne ostanovitsya Mirovaya politika i mezhdunarodnye otnosheniya MK 2013 06 08 tarixinde Istifade tarixi 2018 11 02 China Backs Tajikistan s Efforts to Preserve Stability The Gazette of Central Asia Satrapia 2023 10 28 tarixinde