Matəm, yas, əza – ən sadə mənasında, birinin ölümü üzərinə kədər. Lakin daha geniş açıqlamasında, sevilən kimsənin itkisi, ictimai fəlakət, böyük dövlət adamının, qırğın ya soyqırım qurban olmasından və ya xalqdan birinin ölümündən qaynaqlanan üzüntü və ya kədərin bir ifadəsidir.
Şiə nəzərində əzadarlıq
Əzadarlıq İslam, xüsusən Azərbaycan, mədəniyyətinin ayrılmaz bir hissəsi olmaqla bərabər İslamdan əvvəl də mövcud olub. Belə ki, Məsudi yazır: "Yəqub vəfat etdikdən sonra Yusif qırx gün əzadarlıq etdi".
Füzuli, eləcə də digər böyük şairlər Kərbəla hadisəsini vəsf etmiş, bu hadisələr haqqında çoxlu mərsiyələr yazılmışdır. Aşura günü insanlar şəbeh qurur, həmin şəbehdə iştirak edən mərsiyyəxanlar muğamın inkişafına böyük töhfələr vermişlər. Hətta sovetlərin dövründə belə bizim xalq İslama sədaqətini nümayiş etdirərək Məhərrəm ayında əyləncələrdən çəkinər, gizli yerlərdə əzadarlıq məclisləri qurardılar. Əzadarlıq özlüyündə bir mədəniyyət olmaqla yanaşı, ictimai fəlsəfədir.
İmam Hüseynə əzadarlıq
İmam Hüseynin (ə) Kərbəla qiyamının əhəmiyyəti nə qədər mühümdürsə, əzadarlığın həmin qiyamın ruhiyyəsinin yaşadılmasında əhəmiyyəti bir o qədərdir. Xacə Nəsirəddin Tusi vaxtı ilə deyirdi: "Əgər imamlardan göstəriş olmasa idi ki, Aşura günü yas tutulsun, o Aşuranı İmam Hüseynin timsalında Haqqın qələbəsi günü kimi bayram edərdi." Ancaq həm Peyğəmbər (s) özü, həm imamlar təkidlə Məhərrəmlikdə əzadarlığın zəruriliyini vurğulayıblar.
Rəvayətlərdə nəql olunur ki, bütün ilahi peyğəmbərlər İmam Hüseynə əza saxlayıblar. Mötəbər hədislərdə hətta Həzrət Muhəmmədin İmam Hüseyn kiçik olarkən ona yas saxladığı barədə deyilir. Elə İmam Hüseynin Kərbəlada şəhid olacağını Peyğəmbər (s) özü əvvəlcədən xəbər vermişdi və ona ağlamağı tövsiyə etmişdi. Hədislərin birində deyilir ki, Cəbrayıl Peyğəmbərə nazil olaraq ona bir ovuc torpaq verdi. Peyğəmbər (s) bu torpağın haradan gətirildiyini soruşduqda, Allahın vəhy məleykəsi bunun Kərbəla çölündən gətirdiyini və onun nəvəsi İmam Hüseynin Kərbəlada şəhid olacağını deyir. Bu xəbərdən ağlayan Peyğəmbər (s) həmin torpağı xanımı Ümmü Sələməyə verir və deyir ki, bu torpaq qana bulaşsa Hüseynin şəhid olduğunu bilsin. Bu hadisənin üstündən neçə il ötdükdən sonra Aşura günü Ümmü Sələmə Peyğəmbərin (s) verdiyi torpağın qana bulaşdığını görür və küçəyə çıxıb fəryad edir. Digər bir rəvayətdə İmam Sadiqin Həcc mövsümündə Məkkədə mərsiyyəxanlara pul verib İmam Hüseynə nohə oxutdurduğu da nəql olunur.
Baş yarmaq, zəncir vurmaq
Bəzi özünü şiə hesab edən insanlar Aşura günü təşkil olunmuş əzadarlıq məclislərində xəncərlə baş yarır və ya zəncirlə başına və ya kürəklərinə döyürlər. İslam düşmənləri belə əməlləri şiə məzhəbinin halal əməlləri hesab edib sünnəyə müxalif olduğunu iddia etməklə İslamda heç bir zərurət olmadan özünə xəsarət yetirmək kimi haram bir əməli əslində İslamın əməlləri kimi təqdim edir və İslamın nüfuzuna xələl gətirməyə çalışırlar.
Şiə məzhəbində bu əməl haram hesab olunur. Belə ki, bütün şiə müctəid və alimləri fikir birliyindədirlər ki:
1. İnsanın öz-özünə xəsarət yetirməsi haramdır.
2. Bir müsəlmanın törətdiyi əməl İslam icmasını gözdən salır, yaxud onun nüfuzuna xələl gətirirsə, həmin əməl haramdır.
Sevindirici haldır ki, son dövrlərdə şiə məzhəbinə, eləcə də İslama zərbə vuran bu cür hadisələrin qismən qarşısı alınıb, Belə ki, Qafqaz Müsəlmanları İdarəsinin rəhbəri, şeyxülislam hacı Allahşükür Paşazadənin təşəbbüsü ilə bu cür insanlar talassemiyadan əziyyət çəkənlərə qan vermək kimi insani keyfiyyətlərə sığışan bir aksiyaya cəlb edilirlər.
İstinadlar
Məsudi. "İsbatul-vəsiyyə"
. 2010-05-30 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2010-06-04.
September 03, 2021
əzadarlıq, matəm, əza, sadə, mənasında, birinin, ölümü, üzərinə, kədər, lakin, daha, geniş, açıqlamasında, sevilən, kimsənin, itkisi, ictimai, fəlakət, böyük, dövlət, adamının, qırğın, soyqırım, qurban, olmasından, xalqdan, birinin, ölümündən, qaynaqlanan, üzü. Matem yas eza en sade menasinda birinin olumu uzerine keder Lakin daha genis aciqlamasinda sevilen kimsenin itkisi ictimai felaket boyuk dovlet adaminin qirgin ya soyqirim qurban olmasindan ve ya xalqdan birinin olumunden qaynaqlanan uzuntu ve ya kederin bir ifadesidir Mundericat 1 Sie nezerinde ezadarliq 1 1 Imam Huseyne ezadarliq 2 Bas yarmaq zencir vurmaq 3 IstinadlarSie nezerinde ezadarliq RedakteEzadarliq Islam xususen Azerbaycan medeniyyetinin ayrilmaz bir hissesi olmaqla beraber Islamdan evvel de movcud olub Bele ki Mesudi yazir Yequb vefat etdikden sonra Yusif qirx gun ezadarliq etdi 1 Fuzuli elece de diger boyuk sairler Kerbela hadisesini vesf etmis bu hadiseler haqqinda coxlu mersiyeler yazilmisdir Asura gunu insanlar sebeh qurur hemin sebehde istirak eden mersiyyexanlar mugamin inkisafina boyuk tohfeler vermisler Hetta sovetlerin dovrunde bele bizim xalq Islama sedaqetini numayis etdirerek Meherrem ayinda eylencelerden cekiner gizli yerlerde ezadarliq meclisleri qurardilar Ezadarliq ozluyunde bir medeniyyet olmaqla yanasi ictimai felsefedir Imam Huseyne ezadarliq Redakte Imam Huseynin e Kerbela qiyaminin ehemiyyeti ne qeder muhumdurse ezadarligin hemin qiyamin ruhiyyesinin yasadilmasinda ehemiyyeti bir o qederdir Xace Nesireddin Tusi vaxti ile deyirdi Eger imamlardan gosteris olmasa idi ki Asura gunu yas tutulsun o Asurani Imam Huseynin timsalinda Haqqin qelebesi gunu kimi bayram ederdi Ancaq hem Peygember s ozu hem imamlar tekidle Meherremlikde ezadarligin zeruriliyini vurgulayiblar Revayetlerde neql olunur ki butun ilahi peygemberler Imam Huseyne eza saxlayiblar Moteber hedislerde hetta Hezret Muhemmedin Imam Huseyn kicik olarken ona yas saxladigi barede deyilir Ele Imam Huseynin Kerbelada sehid olacagini Peygember s ozu evvelceden xeber vermisdi ve ona aglamagi tovsiye etmisdi Hedislerin birinde deyilir ki Cebrayil Peygembere nazil olaraq ona bir ovuc torpaq verdi Peygember s bu torpagin haradan getirildiyini sorusduqda Allahin vehy meleykesi bunun Kerbela colunden getirdiyini ve onun nevesi Imam Huseynin Kerbelada sehid olacagini deyir Bu xeberden aglayan Peygember s hemin torpagi xanimi Ummu Selemeye verir ve deyir ki bu torpaq qana bulassa Huseynin sehid oldugunu bilsin Bu hadisenin ustunden nece il otdukden sonra Asura gunu Ummu Seleme Peygemberin s verdiyi torpagin qana bulasdigini gorur ve kuceye cixib feryad edir Diger bir revayetde Imam Sadiqin Hecc movsumunde Mekkede mersiyyexanlara pul verib Imam Huseyne nohe oxutdurdugu da neql olunur 2 Bas yarmaq zencir vurmaq RedakteBezi ozunu sie hesab eden insanlar Asura gunu teskil olunmus ezadarliq meclislerinde xencerle bas yarir ve ya zencirle basina ve ya kureklerine doyurler Islam dusmenleri bele emelleri sie mezhebinin halal emelleri hesab edib sunneye muxalif oldugunu iddia etmekle Islamda hec bir zeruret olmadan ozune xesaret yetirmek kimi haram bir emeli eslinde Islamin emelleri kimi teqdim edir ve Islamin nufuzuna xelel getirmeye calisirlar Sie mezhebinde bu emel haram hesab olunur Bele ki butun sie mucteid ve alimleri fikir birliyindedirler ki 1 Insanin oz ozune xesaret yetirmesi haramdir 2 Bir muselmanin toretdiyi emel Islam icmasini gozden salir yaxud onun nufuzuna xelel getirirse hemin emel haramdir Sevindirici haldir ki son dovrlerde sie mezhebine elece de Islama zerbe vuran bu cur hadiselerin qismen qarsisi alinib Bele ki Qafqaz Muselmanlari Idaresinin rehberi seyxulislam haci Allahsukur Pasazadenin tesebbusu ile bu cur insanlar talassemiyadan eziyyet cekenlere qan vermek kimi insani keyfiyyetlere sigisan bir aksiyaya celb edilirler Istinadlar Redakte Mesudi Isbatul vesiyye Arxivlenmis suret 2010 05 30 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2010 06 04 Menbe https az wikipedia org w index php title Ezadarliq amp oldid 5913163, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
