Əvəzağa Məlikov
Əvəzağa Məlikov (6 yanvar 1932; Salyan, Azərbaycan SSR ― 11 dekabr 2015; Bakı, Azərbaycan) ― Azərbaycan SSR əməkdar həkimi, tibb elmlər namizədi, ali dərəcəli cərrah, Salyan rayon mərkəzi xəstəxanasının baş həkimi (1971-1989).
Əvəzağa Məlikov | |
---|---|
Doğum tarixi | |
Doğum yeri | Salyan, Azərbaycan SSR |
Vəfat tarixi | (83 yaşında) |
Vəfat yeri | Bakı, Azərbaycan |
Atası | Ərəstun Məlikov |
Milliyyəti | Azərbaycanlı |
Dini | İslam |
İxtisası | Həkim |
Təhsili | Azərbaycan Dövlət Tibb İnstitutu |
Mükafatları |
Həyatı
1932-ci il yanvarın 6-da Salyan rayonunun Piratman Gəncəli kəndində anadan olmuşdur. Kənddə yeddiillik məktəbi bitirdikdən sonra təhsilini Salyan şəhər 2 saylı orta məktəbdə davam etdirmişdir. 1950-1956-cı illərdə Azərbaycan Dövlət Tibb İnstitutunun müalicə fakültəsində təhsil almışdır.
Uzun sürən xəstəlikdən sonra Əvəzağa Məlikov 2015-ci il dekabrın 10-da Bakı şəhərində vəfat etmişdir. Dekabrın 11-də doğulduğu Salyan rayonunun Piratman Gəncəli kəndində ailə məzarlığında dəfn edilmişdir.
Ailəsi
Ailəli idi, iki övladı var. Qızı Ələkbərova Rəfiqə - ingilis dili müəlliməsi. Oğlu Azər Məlikov - həkim kardioloq, tibb üzrə fəlsəfə doktoru.
Fəaliyyəti
Erkən illəri
Əmək fəaliyyətinə Rusiya SFSR-nin Kamensk vilayətinin Aleksey-Lozovski rayon mərkəzi xəstəxanasında terapiya şöbəsinin müdiri kimi başlamışdır.
Bir müddət sonra mütəxəssis kimi Rostov Elmi-Tədqiqat Onkologiya və Radiologiya İnstitutuna kliniki ordinaturaya göndərilmiş, ordinaturanı bitirdikdən sonra Rostov vilayətinin Milyutinsk rayon xəstəxanasında cərrahiyyə şöbəsinin müdiri, bir qədərdən sonra isə bu xəstəxananın baş həkimi vəzifəsində çalışmışdır.
1964-cü ilin mart ayında doğma Salyana qayıdan Əvəzağa Məlikov burada ilk olaraq qanköçürmə kabinetində həkim işləmişdir. Sentyabr ayından isə rayon mərkəzi xəstəxanasında cərrahiyyə şöbəsinin müdiri kimi fəaliyyətə başlamış, bir il ərzində 700-dən çox uğurlu cərrahiyyə əməliyyatı aparmışdır.
Baş həkim kimi fəaliyyəti
İşgüzarlığını və təşəbbüskarlığını nəzərə alaraq 1971-ci ılin mart ayında Əvəzağa Məlikov Salyan rayon mərkəzi xəstəxanasının baş həkimi vəzifəsinə təyin edilir. Elə həmin ildə də Namizədlik disertasiyasını uğurla müdafiyə edib 3 mart 1972-ci il tarixdə AAK-nın qərarı ilə Tibb elmləri namizədi alimlik dərəcəsinə layiq görülür. Həmin dövrdə rayon mərkəzi xəstəxanası cəmisi 2 şöbədən ibarət 75 çarpayılıq idi və uyğunlaşdırılmış binalarda yerləşirdi. Ona görə də rayon səhiyyəsinə rəhbərlik etdiyi dövrdə müasir səhiyyə ocaqlarının tikintisi, yeni şöbələrin açılması, rayonlararası status alması, kadrların qısa müddətdə yüksək peşəkarlıq səviyyəsinə çatdırılması xüsusi vurğulanmalıdır. Belə ki, Ə.Məlikovun Salyan səhiyyəsinə rəhbərlik etdiyi dövrdə Salyan şəhərində, eləcə də qəsəbə və kəndlərdə yeni-yeni xəstəxana binaları, həkim ambulatoriyaları, feldşer-mama məntəqələri və digər tibb ocaqları istifadəyə verilmiş, şöbələrin sayı 2-dən 13-ə çatdırılmışdır, çarpayıların sayı ümumilikdə 500-dən artıq olmuşdur. Yeni yaradılan xəstəxanaların və şöbələrin 7-si rayonlararası , zonalara xidmət üçün nəzərdə tutulmuşdur.
1976-cı ilin 11 martında SSRİ Ali Soveti Rəyasət heyətinin fərmanı ilə Əvəzağa Məlikov SSRİ-nin «"Şərəf nişanı" ordeni» ilə təltif olunur.
Rayon ərazisində səhiyyə idarələrinin maddi-texniki bazasının nümunəvi bir hala salınmasına, rayonda səhiyyənin göstəricilərinin respublika səviyyəsindən yaxşı təşkil edilməsinə görə RMX-ı Əvəzağa Məlikovun Salyan səhiyyəsinə rəhbərlik etdiyi illərdə dəfələrlə Azərbaycan Kommunist Partiyasının Mərkəzi Komitəsinin və Nazirlər Sovetinin Keçici Qırmızı Bayrağına layiq görülüb.
1970-80 ci illərdə digər rayonlarda olduğu kimi Salyanda da vərəm xəstələrinin sayı çox idi. Rayonda əhalinin vərəm xəstəliyinə müayinəsində Moskva Baş Elmi-Tədqiqat Vərəm institutunun işçiləri ilə bərabər 70000 insan bu məqsədlə müayinə edilmiş və xəstələr aşkarlanaraq dispanser qeydiyyatına götürülmüşdür.
1982-ci ildə anadan olmasının 50 illiyi münasibətilə Azərbaycan SSRİ Ali Sovetinin qərarı ilə «Əməkdar həkim» fəxri adına layıq görülüb.
Salyan səhiyyəsinin son 40 ildə respublika və ümumittifaq miqyasında qazandığı uğurlarda Əvəzağa Məlikovun baş həkim kimi böyük xidmətləri olmuşdur. Salyan rayon mərkəzi xəstəxanasında çalışan onlarla həkim, sonralar professor, dosent elmi adlarına layiq görülmüş Rahim Hüseynov, Nazim Hüseynov, Məmmədhüseyn Qarayev, Səxavətdin Axundov, Ramiz Əhmədbəyli, Elman Ələkbərov, Azər Babayev, İskəndər Bağırov və onlarca mütəxəssislər bu səviyyəyə yüksəlmələrinə görə baş həkim Əvəzağa Məlikovdan xeyir-dua aldıqlarını dönə-dönə qeyd etmişlər. 1986-cı ilin avqustun 20-də SSRİ Ali Soveti Rəyasət heyətinin fərmanı ilə Əvəzağa Məlikov SSRİ-nin «"Oktyabr inqilabı" ordeni» ilə təltif olunur.
1989-cu ildə səhəti ilə bağlı olaraq öz xahişi ilə Salyan Salyan rayon mərkəzi xəstəxanasının baş həkimi vəzifəsindən istefa verərək Salyan rayon mərkəzi xəstəxanasında proktologiya şöbəsinin müdiri kimi fəaliyyət göstərmişdir.
Siyasi fəaliyyəti
1960-ci ildə Əvəzağa Məlikov Rusiya federasiyasi Rostov vilayətinin Milyutinsk rayon Sovetinə 5-ci seçki dairəsindən deputat seçilmişdir.
Elmi fəaliyyəti
1971-ci ildə də Namizədlik dissertasiyasını uğurla müdafiə etmiş, 3 mart 1972-ci il tarixdə AAK-nın qərarı ilə Tibb elmləri namizədi alimlik dərəcəsinə layiq görülmüşdür.
Əsərləri
- “Sərbəst düşüncələr işığında” adlı memuar kitabı 2004-cü ildə çapdan çıxmışdır. Əvəzağa Məlikov Azərbaycanın və dünyanın bir çox görkəmli həkimləri ilə dostluq etmişdir. Onun İran cərrahiyyəsinin pioneri, Fransa Cərrahi Akademiyasının yeganə türksoylu həqiqi üzvü, böyük türkoloq, dünyanın 10-a qədər nüfuzlu universitetinin fəxri doktoru, professor Doktor Cavad Heyət ilə dostluğu və yaradıcılıq əlaqələri xüsusi qeyd edilməlidir. Əvəzağa Məlikovun «Sağlamlığın zirvəsinə aparan yollar» adlı kitabına ön söz olaraq Doktor Cavad Heyət Əvəzağa Məlikov şəxsiyyətini dürüst xarakterizə edərək belə yazmışdır: «Əziz həmkarım və dəyərli dostum Əvəzağa Məlikovun kitabına ön söz yazmaq mənim üçün sevinc və qürurvericidir. Əvəzağa yalnız yaxşı həkim deyil. O eyni zamanda aydın fikirli bir filosof, xalqına və insanlığa bağlı bir sosioloq və gözəl bir insandır. O, tibb elmiylə sosiologiyanı özündə birləşdirən və xəstələrini bir insan kimi diqqət nəzərinə alan və onların dərdini öz dərdi kimi hiss edən bir həkimdir. İslam tarixində böyük həkimlər eyni zamanda HƏKİM (filosof) olmuşlar. İbn Sina həkim olduğu qədər filosof olmuş və hər iki sahədə ölməz əsərlər (Qanun və Şəfa…) yazmıştır. Bizim Əvəzağa Məlikov da bu tip həkimlərdəndir. Bu kitabı diqqətlə oxuyan əziz oxucular mənim bu yazdıqlarımın şahidi olacaqlar və onun qiymətli sözlərindən həyatın hər sahəsində faydalanacaqlar. Bu kitab bir ömür təbabət və həyat təcrübəsi, diqqətlə aparılan tədqiqatın bəhrəsidir. Bu kitabı oxucuların diqqətlə oxumaları, xüsusiylə gənc həkimlərin üzərində durmalarını tövsiyə edirəm. Bu kitab müəllifin digər əsərləri ilə birlikdə onun əbədiləşməsini təmin edəcəkdir. Ulu tanrıdan böyük Həkim Əvəzağaya uzun ömür, sağlıq və daha da böyük nəaliyyətlər diləyirəm.» Bakı, 7 mart 2007. Prof.Dr. Cavad Heyət. Yazıçı publisistlərdən Qulam Sadiq Əvəzağa Məlikovun 70 illik yubileyinə həsr edilmiş “İnam”, Rüstəm Məlikov isə 80 illik yubileyi ilə əlaqədar “80 illik ömrün 80 səhifəsi” adlı sənədli publisistik povestlər yazmışlar.
Barəsində yazılanlar
- Yazıçı publisistlərdən Qulam Sadiq Əvəzağa Məlikovun 70 illik yubileyinə həsr edilmiş "İnam", Rüstəm Məlikov isə 80 illik yubileyi ilə əlaqədar "80 illik ömrün 80 səhifəsi" adlı sənədli publisistik povestlər yazmışlar.
Təltif və mükafatları
- 1967-ci il mayın 27-də SSRİ Səhiyyə Nazirinin əmri ilə SSRİ-nin "Səhiyyə Əlaçısı" döş nişanı ilə təltif olunub.
- 1976-cı il martın 11-də SSRİ Ali Soveti Rəyasət heyətinin fərmanı ilə SSRİ-nin ""Şərəf nişanı" ordeni" ilə təltif olunub.
- 1982-ci ildə anadan olmasının 50 illiyi münasibətilə Azərbaycan SSRİ Ali Sovetinin qərarı ilə "Əməkdar həkim" fəxri adına layıq görülüb.
- 1986-cı ilin avqustun 20-də SSRİ Ali Soveti Rəyasət heyətinin fərmanı ilə SSRİ-nin ""Oktyabr inqilabı" ordeni" ilə təltif olunub.
İstinadlar
- "Səhiyyə". salyan-ih.gov.az (az.). Salyan Rayon İcra Hakimiyyəti. İstifadə tarixi: 19 noyabr 2021.
- (#empty_citation)